장음표시 사용
151쪽
Adulatorii dedecoris exemplar quum Velleius aterculus,
scriptor haud contemnendus, ab ipso fere tempore, quo per Beatum Rhenanum e Coenobii urbacensi tenebris in lucem est protractus, habeatur ' Operae pretium videtur inquirere, an et quatenus crimine, quo gravius in historicum nihil cadit, iure accusetur. Primum igitur exponam omnia cuiusdam momenti loca, ubi a V. D. aut reprehensa est aut reprehendi poterat Vellei adulatio. Quae quum in ea maxime peris parte sit notata aut notanda, ubi ad Tiberii Caesaris res delatus, eius et Seiani aliorumque in aula gratiosorum hominum audes or tori persequitur illa in primis loca dispiciam. orum pluribus aterculum immerito SSe culpatum, Si aequis arbitris probare potero aliquantum erit vituperationi detractum. Quae ut Omnis tolli possit, quisque, qui humani nihil, quantumvis temporibus lociSVe remotum, a se ali
Tantum non ab omnibus, qui de Romanarum iterarum hi
storia scripserunt, hoc Oinine reprehenditur, V. c. a Ger. Is Vs8-
si de Historicis iit. lib. I. cap. 24. Adde ditores Velleii, inprimis ipsium Dedic in editione a Rullialieni curata pag. VIII. IX. Nic. Heinsium Dedic ibid. pag. XX. XXI. Ernestium de fide
historica recte aestimanda in opusculis philol. erit Pag. 1. et Praef. ad Sueton. Pag. I. alios Iusto acerbius iudicasse videntur, quem nominavi, ipsius ad ac Annal. III. 9. Perizonius Animadverss. hist. d. aries pag. 218. Burmannus Praef. in edit. Ruhnken pag. XXXIV. Christius Xocti acad. pag. 30 Brotierius Supplem ad Tacit. lib. V. cap. 23. homas, laudatus ille Laudationum scriptor, libro Essai tir es loges, cap. 13. Mitto reliquos.
152쪽
num putat, candide optabit; ne qua temere tollatur, religiose cavebit. Haud pauca vero Supererunt, ubi Vel- Ieius praeter historici legem et decus therii aliorumque Iaudibus intemperantius indulsisse ideatur. De his igitur eum, quatenus res patitur, extrema disputatione excusare
Vindicitis Vellei Commentationem inscribere, Omnem- quo libelli formam ad eum finem componere potuissem. Sed alium sequi placuit rationem. Scilicet qui defendere aliquem instituit, is ere ab alia parte rem intuetur; ab alia, qui erum quaerit, nec praeter Verum quidquam. Quae iam de ipso scriptore praeludere libuit, an a proposito abhorreant, lecturo patebit.
Adulatorem dicimus, quem constet, alium simulatis extollere laudibus, a solo gratiae aucupio prosectis. Potest enim in laudando nimius ideri aliquis, nec esse adulator. quid enim si vere nec inepte se laudasse ipse putet, Suo deceptus iudicio, quod rebus haud aequum statuit pretium Velleium quidem, effusis laudibus pronum, iudicii pravitale male excusa eris. Is enim est scriptor, qui mutitis peris sui locis mentis probet acumen. Nam licet prae cipiti festinatione ac transcursu omnia se dicturum profiteatur, passim tamen sententiis orationem suam distinguitne a cito quidem indignis in rerum caussis indagandis sollers Sallustianum illud ingeniorum ac morum notandOrum artisicium feliciter aemulatus Iudicii vero acu-
Sententiarum non e Ionginquo petitarum, sed ab ipsis re hus Oblutarum, exemplum esto illa lib. 11. cap. 92. Audita visis laudamus libentius; et praesentia invidia, praeterita veneratione Prosequimur; et his nos obrui, illis nos instrui credimus. Intimi hominum consilii reclusi e specimina quaedam: II. T. e quid Nili sanctum relinqueretur, velut in dotem invitamentumque Scsteris, Antonius L. Caesarem avunculum, Lepidus Paulum 1μα- trem Proscritiserat. l. l. de inita inter Caesarem, Pompeium et Crassum potentiae societate: Ioc consilium sequendi Pompeius cauS sam habuerat, ut tandem acta in transmarinis provinciis, quibus, ut praediximus, multi obtrectabant, per Caesarem confirmarentur Consulem, Caesar autem, quod animadvertebat, se cdendo Pom-
153쪽
men cum doctrinae elegantia Velleio omnino tribuentes, nec in enarrandis Augusti et iberii rebus recte iudicandi facultatem denegabimus civi Romano utriusque temporibus forenti, ad plures honore ipsamque praeturam CVE-cto eidem denique bellicarum rerum a iberio gestarum et spectatori et adiutori. Quid vero' num sicubi impensioribus verbis audavit, per animi humilitatem, gratiae scilicet captandae caussa ad foedam adulationem delapsum putemus Odem certe in opere suo praesertim in priore parte, non mini ma ingenuae indolis liberique spiritus documenta dedit, quae, nondum Singillatim memorata, paulo curiosius indicabo. rimum de pluribus rebus populo Itomano haud laudabiliter gestis, nulla Romani nominis habita ratione,
iudicavit inique iniusteque a iugulis civibus acta, ut
peti gloriae aucturum suam, et inuidia communis potentiae in illum relegata, confirmaturum ires suas: Crassus, tit quem principatum Solus assequi non poterat, auctoritate Pompeii, viribus teneret Cae Saris. II. 1. Quis dubitet, suo an Cleopatrae arbitrio victoriam temperaturus fuerit, qui ad eius arbitrium direxit fugam Alius Re: Cri Observationum haud ulgarium exemplum si quaeris, lib. II cap. 4 . Id notandum est, inquit, fuisse in proscriptos Torum fidem summam, libertorum mediam, servorum aliquam sui0rum nullam adeo di Ucilis est hominibus nicunque conceptae spei mora. id etiam egregium locum, ubi explicare studet, quar eminCntissima cuiusque professiotiis ingenia in idem fere temporis spatium incidissent, lib. I. cap. 6 17. Ilorum autem atque ingeniorum descriptionibus quid quaeso est consideratius, tersius, elegantius pQuid ego commemorem, quam eximia arte paucis lineamentis de Pictos nobis repraesentet Scipionem Aemilianum lib. I.), utrumque Gracchum, Marium, Sullam, Mithridatem regella, Cinnam, Pompeirim, Ciceronem , Catonem Uticensem, Itil. Caesarem, Brutum et Cassium, eaei Pompeium, Maecenatem, L. Pisonem, Quinctilium Varum, alios lib. I l.) Uno exemplo defungar lΙ. 72. Fuit dux Cassius melior, quanto vir rtitus. E quibus Brutum amicum habere malles, inimicum magis timeres Cassium. In alter maior is, in alter virtus. Qui si vicissent, quantum reip. interfuit, Caesarem 130tius habere, quam Antonium, principem, tantum retulisset habere Brutum, quam Cassium M. Ciceronem II 3 . ut vitα clarum, ita ingenio maaeimum appellat. In summa brevitate e ris,ime.
E. g. I. 12. . . Magis quia volebant Romani, quidquid
de Carthaginiensibus diceretur, credere, quam quia credenda Ferebantur, statuit Senatus Carthaginem excidere et g. 5. Eamque urbem, magis inzidi imperii, quam ullius eius temporis Oaea, invisum Nomano nomini. Scipio funditus sustulit. II. I. Interemto
154쪽
par erat, perStrinxit, auctoribus non temperans. De Iulio Caesar ipso, quem cetera, nec immerito, in Coelum tollit, habet nonnulla, quae Scriptorem arguant veri sti diosum. Crudelia autem atque atrocia facinora, cuiusmodi proscriptionum temporibus in primis frequentabantur tanta detestatione Versaturi ), ut verear, ne talibus dictis, iisque, quae liberius notat in Iulio Caesare,
Caesarem suum offenderit. um vero hominum perditissimorum, reipublicae peStium, memoriae aeternas inussit
notas, ut Planci, Clodii, M. Antonii l
aliorumque. Contra, quam liberali praeconio decoravit viros virtutibus claros, etiamsi adversus Iulianas partes steterint, ut Pompeium ipsum, Catonem, alios. Quanta summi ingenii Romani civisque de patria optime meriti admiratione incensus immortalem M. Tullii Ciceronis gloriam coelo exaequat quam nobili indignatione contra' ius nesarium proscriptorem invehitur. hi, quid quod vel in hostibus Romani nominis virtutem tantum abest ut Si
Ieat, ut ultro esserat. Nihil enim magnificentius elogio
Viriatho, fraude magis quam virtute Servilii Caepionis. II. 23. Si
quis hoc rebellandi tempus, quo Athenae oppugnatae a Sulla sunt, imputat Atheniensibus, nimirum eri Metustatisque ignarus est. Adeo enim certa Atheniensitim in Nomanos fides fuit, ut semper, et in omni re, quidquid sincera de gereretur, id Romani Attica fide praedicarent. 11. 15. Universa Italia, arma adversus Nomanos cepit. Quorum sc Italiarum, quod e praecedenti Italia assumendum, monente Rulinhenio ut fortuna atroae, ita caussa sui iustis sima. Petebant enim etc.
LII. 44. Hoc igitur Cos. Caesare inter eum et Cn. Pompeium et M. Crassum init potentiae societas, quae urbi orbique terrarum nec minus diverso quoque tempore ipsis exitiabilis fuit. ΙΙ.q5. o caruerunt suspicione oppressi Ciceronis Caesar et Pompeius. II. 48. Belli ciuilis exarserunt initia cum iustissimus quisque et a Caesare, et a Pompei Mellet dimitti eaeercitus. II. s. Bellum civile erat sit. Alterius ducis caussa melior videbatur, alterius erat r-mior. Hic omni speciosa, illic alentia Pompeium Senatus auctoritas, Caesarem militum armavit ducia etc. Cum, vir antia quus et gravis Pompeii partes laudaret magis , Prudens sequeretur Caesaris, et illa gloriosa, haec terribiliora duceret.
155쪽
Mithridotis, onti regis ). Neque de Marobodui, regis Marcomannorum, aut Arminii nostri no-i ne illustri detrahit. Quid quaeris' Ubi in historiae
cursu ad viros laudabiles pervenit, eorum laudes candidissime persequitur, qui ut ore e corona quam alii cuidam nexuit, decerpt ipsum ornem quidquid unquam
claritudine eminuit, id veluti cognatum censet tuendum. Accedit singulorum facinorum rerum gestarum enarrationi insertorum delectus. Nam qualia in primis ab eo memorantur' Nempe severitatis iudiciorum, fortitudinis bello EXpertae, masculae virtuti voluntaria morte Servitutem repellentis exempla.
Talem igitur virum, qui tot Iocis animum prodit ipsa honestate gaudentem; qui Catonem Uticensem ut Virtuti simillimum admiratur, per omnia ingenio iis, quam hominibus, propiorem, cui id solum visum esset rationem habere, quod haberet iustitiam; qui tot liberi
spiritus vestigia prior historiarum parti impressit, eumdem in posteriori repente assentationis veneno, tanquam aliquo Circaeo poculo, in turpe mancipium mutatum P temus 3 Quum tamen, ut iam significavi haud pauca restent operis loca, ubi alia Velasse, alia verbis auxisse videatur: haec an servili indoli tribuenda sint, an caussis minus odiosis, infra videamus. Iam vero ut de adulatione Velleio biecta liquidius iudicari certique aliquid constitui possit, singula loca, ubi des in dubium aut iocata est
aut oeari poterat, age percurramus, quem in rebus enarrandis ipse secutus est ordinem, eundem fere tu examinanda narratione potisSimum Secuturi.
156쪽
RECEASIO ATQUE XΑΜEM LOCORUM VELLEIANI OPERIS DE ADULATIONE SUSPECTORUM.
LIvIΠM DRusu adulatione erga Tiberium, ut ad eum genus maternum reserret, a Velleio ' invidiosis laudibus extolli, quum ceteri Scriptores eum ut ambitiosum, pro fusum, Superbum ac temerarium reprehendant, iudicarunt Interpp. ad Veli. l. c. aliique, quos laudat Ruhnkenius, et praeter hos Nic. Heinsius in Epistola ad Casp. agellum. Alemoratu tamen dignum ab Auctore Epistolae I ad C. Caesarem de Rep. ordinanda cap. s. qu m Sallustio i-T0s doctos nondum omne abiudicasse constat, Drusum eodem fere modo defendi M. Livio Druso, inquit Sem per consilium fuit, in ribunatu summa ope niti pro nobilitate neque ullam rem in principio ager intendit, nisi illi auctoros serent. Sed homines factiosi, quibus dolus malus atque malitia de cariora erant, ubi inte Ieaeerant, per unum hominem maXumum benescium uialis mortalibus dari, idelicet et sibi quisque consciu malo citque insito animo esse, do M. LiDio Druso iuria
a de se existumaverunt. Ituques metu, ne per tantam gratiam olus rerum potiretuΓ, contra eum nisi, Sua et
ipsius consilia disturbaverunt. Haec tametsi duae illae Epistolae mihi quidem n0n videntur esse Sallustii, antiqua tamen sunt, atque id certe probant, diversa fuisse liominum de Druso iudicia. Quod sufficit ad Velleium, sin
minus absolvendum, lenius saltem accusandum. Nam in Tiberii gratiam eum nimium videri in Druso etiamsi huius re honeste coeptae fuissent praedicando, non diffiteor, RSSentiens praeterea Ruhnkenio monenti Velleium cap. 15. non Drusi, sed Gracchi, lege memoraSSE, quod maluerit Graccho, quam Druso, invidiam sacere. Eodem adulatorio consilio Italorum caussam suspicari
possis iustissimam appellati, quia mors Drusi, ut
157쪽
Velloii verbis utar, iam pridem tumescens bellum excitavit Italicum. Sed quum de pluribus rebus, nulla Romani nominis habita ratione, ut supra docuimus, iudicaverit, atque iustissima fuerit Italorum caussa, quidni hoc Ioco homiuem vere verum dixisse putemus 3II. Accedamus ad tempora iberianae aetati propiora, ubi ut quisque, quem Noster describit, artissimo Vel cognationis vel familiaritatis vinculo cum iberio coniunctus
est, ita maxime laudatur. IULiv CAEsAREM splendidissima quidem audatione extollit, ' vix tamen dicere ausis immodica, praeSertim si hae laudes cum aliis in alios viros a Velleio largissime collatis comparentur. Quis enim, quantumvis in ei, e re prehendat ardentissimam illam dominationis cupiditatem, eaque, quae ex hoc sonte manarunt, inter summos omnis aevi viros Caesarem referre dubitabiC Quis eum negabit Omnium, qui tum viverent, maxime idoneum fuisse, qui rei publicae mole iam laborantis sua, partiumque insuper furore tot per annos laceratae unus ingeni tutelam Susciperet At minus honestam illam dominandi cupidinem aperte improbavit Velleius Verum quum historici
sit, non tam, an honeste aliquid coeptum sit, quaerere, quam quomodo a quo eVentu gestum et persectum Sit, referre in Caesaris consilio reprehendendo recte non tamdiu est moratus, quam in ingentibus factis enarrandis, qui-bia eo, quo tenderet, iam sibi pari prudentia ac forti iudine munivit ii ingenii igore acerrimus, rebus agendis domi militiaeque maXimus. Fortasse hae ipsae sunt caussae, cur in Caesaris hi storia vix unus interpretum adulationis crirnen OVerit.
Tantum ad II. S. ubi Marullus Epidius Flaviusque Caesetius, Tribuni plebis, ob immodicam et intempeStivam, qua adversus Caesarem usi essent libertatem, potestate ab eo privati narrantur, Ausonius opma annota it a
' II. 15. g. 2. ' Loca de Caesare collecta in Boecteri Indice editioni utin-
158쪽
Plutarcho in Caesare et a Dion rem copiosius et
Verius narrari, quam a Velleio, Iulianarum partium ad latore Copiosius illi quidem et Suetonius, idem re ferens, Sic, non sine improbatione, orditur Adiecit ad tam insignem despecti Senatus contumeliam multo arrogantius factum. Falsi tamen nihil . . Velleius narravit ex suo loco rem Xistimavit. Ac pro temporum quidem ratione, quum iam magistratuum eadem scilicet vocabula essent, intempestiva omnino dici poterat illa libe tas, quam nihil profore auctores facile ipsi praevidissent. Ceterum ista de Caesare et ribunis satis candide adiecit Noster dum arguunt in eo regni voluntatem, pasΠs vim dominationis expertos. Quod autem laudat, principem Saepe lacessitum censoria potius nota contentum, quam animadversione dictatoria illos a repubi summovisse: in eo fere consentit Dio, narrans, tametsi non defuissent, qui capite plectendos censerent, tamen Vitae eo rum parcentem, opera Helvi Cinnae, collegae eorum, trubunatu ante spoliatos moVisS Senatu.
De Caesaris caede autem et tyranni interfectoribus si parum libere Velleius loqui videtur quanquam non eo usque procedit, ut eiusdem aevi scriptor, Valerius aximuS, qui eos parricidarum nomine notavit): vix crimini id dandum. Fortasse caedem sine publica utilitate, non sine privata impietate, factam arbitrabatur diam CaeS ris necem reipublicae perniciosissimam fuisse, quum patria uoncussa Senserit, ignorare non potuit Velleius. Quam etsi civibus Itomanis ignoscendam existimaverit, haud scio tamen, an aegre cum multis tulerit ab intimis Caesaris amicis perpetratam. Et quidni putemus, tum artissimae amicitiae iura violata, tum publicam calamitatem magni viri satum secutam, ex Vellei sententia praevaluisse honesto civium libertatis amantium consilio, cum Occisus Lotator Caesar aliis pessimum, aliis ulcerrimum facinus
fideretur Sed fac illum aliud promtum in lingua, aliud in pectore clausum habuisse Tiberii tamet tempore
159쪽
de libertatis vindicibus aliter non seripsisset nisi cum periculo gravissimae offensionis. Nonne enim Cremuti Cordo ' capitale scimus fuisse, quo , editis annalibus lau-
dutoque M. Aruto C. Cassium Romanorum ultimum lia
risset Ceterum uno illo acinore improbato, Brutum candide laudavit, ita parentans Incorruplo animo eius in diem, quae illi omnes virtutes unius temeritates facti abstulit. Fuit autem duae Cassius melior, quantori Brutus etc. Sed ducem quoque celebravit his Verabis cum et Brutus cuilibet ducum praeferendus rideretur.
III. In Iulii Caesaris audibus excusatio Vellei supervacanea erat. Non est in OcTAVIANI A GUsΤ imagine. Qui quum adolescens astutiam timiditatem, ingratum animum, perfidiam, lentam saevitiam aliaque e turpissimis, quae cadunt in naturam humanam, Vitiis prodidisset maturiore autem aetate mimum vitae commod transmi8S Omniabus rideretur in tali homine describendo rerumque eius tenore persequendo seriptor, si ossensionem filii adoptivi ac successoris itabat, assentationi quodam genere Supe sedere vix poterat Pietas igitur erga parentem et Miriae amor, quibus ad arma civilia se actum simulaverat Octavianus, ut virtutes. Verae nec fucatae suspiciendae erant; quae Caesaris interfectore ausi, ea omnia accusanda ac deprimenda, quo magis, quae Octaviano auctore adversus eos decreta fuissent, Vel Xcusarentur vel extollerentur. Quae idem, riumvir eip. constituendae, tam violenter, tam nefarie egisset, ut excusationi locus non e SSet, esset detestationi eorum culpa aut in Antonium et
Lepidum erat transserenda, ut proscriptionis aut, ubi ne id quidem fieri posset, silentio praetereunda Sic
V. c. ab Octaviano Caesare consulatum initum esse commemoratur; l qua via eo perventum Sit, Siletur.
160쪽
Verum tamen in huius etiam viri laudibus contra tu pis adulationis, virtutes mentientis, Crimen defendi possit. Quem fugit, quae Octa ianus adolescen ignave, impie,
perfide, crudeliter immoderate ac nefarie fecisset, ea Augustum prudentia, moderatione', benignitate, conStantia, dum providorum amicorum consiliis obtemperaret, quodammodo compensasse' ut Populus Rom. sub eius principatu, praesertim quum haec fortunae serenitas bellorum civilium procellas eXciperet, beatus videretur. Quodsi Velleius, quae ab Octaviano violenter acta erant, spectabat ut Omenta, quibus civitas ad elicem, qua sub Augusti imperio fruebatur, conditionem promoveretur; si hunc princi pem, nonnisi a meliore vita parte sibi interius cognitum, ex animi fortasse sententia suspiciebat atque admirabatur, ipse non ex parvo illo reliquorum umero, qui Rempubli
eam vidissent; si denique in diuturna illa tranquillitate ac felicitate publica oculos defixos tenebat seri aliter non poterat, quin Augusti laudes magnifice celebraret. Hoc si crimini dandum Velleio, certe culpae aut erroris socios habuit non solum publicis suffragiis politissimos Saeculi
Auguste poetas doctissimosque scriptores, immo uniVer- Sum Senatum Populumque Romanum; sed etiam privatis hominum sermonibus magnam, immo maiorem ci tum partem, quum, ut acitus narrat, apud prudentes Augusti ita Marte extolleretur arguereturve. Sed ad in gula, ubi laudationis modum exceSSiSSe Videatur, recensenda Veniamus.
VELL. II 36. Natus - dirus Augustus - mri bus omnium gentium iris magnitudine sua inducturus caliginem. am manifesta περβολή, ut hanc pSam, pinor, ob causam nemo Interpretum reprehenderit. II. 29. Ostentum, Octaviano urbem intrante Visum, ambitiosius a Velleio narrari, iudicant Casaubonus ad Suet. Aug. illi et RuhnLenius. Quibus assentior, praesertim quum Velleius non sane superstitiosus videatur, quem in toto opere nonnisi huius unius osteni meminisse obser-
II 61. C. Caesar XIX. annum ingreSSus, mira
Gra8MS, as Summa conSecutu3 pricato consilio, maiorem