장음표시 사용
31쪽
pium, quo magis inepti hominis fastum ae tumorem ridiculum exhiberet, extenuasse videtur ita, ut nihil humilius, nihil pressius, nihil esse possit modestius. DIC: Monosyllabon invenit, quo & nullus initio epici carminis usus est poeta, 8c nihil esse potest gracilius. DIC MIHI: littera Inulla vocali alia interposita, mitum quantum faciat ter repetita ad exilitatem soni. Per belle quidem ad rem vates prudentissimus: at si graeca verba cum latinis conseras, quamvis idem utraque significent, non eodem certe modo etiam auribus sonant.
plenum habent nescio quid ac sonorum, nec multum discrepant abiis Virgilii: Arma virumque cavo oec. Contra vero haec rDie mihi mus virum Oc. minutulum quiddam , aut ad summum molle L pasto itium, nisi vehemen ter fallor, videntur sapere. Quid plura λ putasne, si interpretis partes heictuendas suscepisset Horatius, vocem illam cujus multiplex est apud Eustathium significatio, & latine aut experientem aut gnarum Fc industrium ac ad tempus atque locum accommodantem semper ingenium dicere possumus, fuisse relicturum quasi supervacaneam atque ad explendum versum ab Hominis appositam p Itane illum parum intelligentem arbitraris, ut non videret hinmo sagacissimus eamdem non posse sine flagitio contemni ae preteriri R Est enim ea vox tamquam character quidam aut nota, quae illius viri, cuius meta res gestas narrandas pollicetur, naturam atque ingenium de ilignat. Quid quod & illa ,-- ---1., quae plurimum ad commiserationem valent, omnino praetermissa sunt 3 Mitto ea , Captae post tempora Trojae; ubi quamquam Homerus rei bene gestae potissimam Ulysii Iaudem videatur tribuere ; non tamen nescio posse subaudiri a se captae aut aliquid aliud hujusmodi, quemadmodum & ego ipse in mea versone subauditi volo siu; dixi enim: tos eruta Trojae Pergama. Cur ista quaeso omnia, quae incurrunt in oculos , si non peccata ac vitia, certe non laudanda maxime & probanda in duobus hisce versiculis summus poeta sibi quodammodo passus est excidere atque effugere ρ Non aliam proseeta ob caussam , nisi quemadmodum initio dixi, q0M non latine vertendam sibi proposuerat Odysseam ut fidus interpres, sed turgidiorem reprehendendum
32쪽
poetam ut artis magister optimus. Ceterum haec minutius ac sortasse plus aequo religiosius persequentem quum videris , nolim ex eorum secta atque haeresi me esse arbitrere , qui nefas atque scelus continuo clamant commissum esse ab interprete, si unam tantum litterulam mutet , si relinquat vinculam, si apicem detorqueat. Apage istas.nugas , quae a semidocto aliquo Graeculo & vocularum quasi venatore fortasse possunt laudari ; ab hominibus cordatis vereque sapienvibus magnopere vituperantur, quaeque Opti marum suavissimarumque rerum non ornamenta, sed pestis quaedam ace bissima ac venenum esse dicendae sunt. An, ut alios omittam, illum summum eloquentiae principem M. Tullium dignum praeter ceteros , unde in omni recte dicendi ratione & praecepta & exempla petantur , ne bmus ita vertisse illas Demosthenis atque Aeschynis orationes vere Atibeas, ut magis orator, quam interpres esse videretur 3 Easdem ille sententias & earum sermas tamquam figuras servavit; verba ad latinam comsuetudinem aptavit, ut nimirum essent eadem quod spectat ad genus a que vim, non vero quoad numerum atque speciem: non enim, aiis ea
me adnumerare lectori putavi oportere, sed tamquam appendere . Itaque statuamus oportet, si tanti viri quidquam auctoritas apud nos valet, ut debet valere plurimum, eum qui hoc pacto in aliorum scriptis interpretandis, praesertim si ad litteras humaniores pertinent, se gerat, praeclare iungi munere ossicioque interpretis. Atque in eum jam locum me esse paullatim delapsum video, ut mihi necesse sit pauca de me ipso dicere, deque hae mea, qualiscumque est, Odysseae latina interpretatione. Ego quidem, quamvis ab ineunte iam adolescentia graeca semper cum latinis conjunxerim, quamvis & Uomerum & Virgilium seu natura seu casu aliquo primae institutionis prae omnibus semper poetis adamaverim, assidueque triverim manibus; tamen video, quantum mihi adhuc optimarum artium praesidii desit, ut laudabiliter eum, in quem fortasse temere, sed libenter certe, sum ingressus, peragam cursum. Dicam tamen coninfidentius, sed vere, nullum me laborem subterfugisse, quominus si non
perfectus, essem saltem ceteris interpres diligentior ; proptereaque illos Horatii versus; Nee virtute foret eursis potentius armis, suam lingua Latium, fl non ossenderet unum Quemque poetarum limae labor O mora γα mihi esse dictos iudicavi. Itaque omnem in eo posui curam diligentiam h a ques
33쪽
que, ne quisquam posset jure me negligentiae ignaviaeque tondemnare. Nihil ergo in te reprehendendum p Imo multa atque magna, quae non satis mea potuit cavere prudentiae aperte autem Profiteor atque assimo , me nullam umquam fugisse Iimae molestiam, versus omnes & multa die& multa coercuisse litura, atque adeo eruditorum amicorum arbitrio non tantum decies, sed centies etiam, si opus erat, castigavisse. Interpretes plerosque consului, Eustathium vidi & Strabonemr in primis latina ne discreparenta graecis summopere cavi; ubi potui, non vim tantum vertarum, quod M. Tullius se secisse dicebat, sed ipsum paene numerum atque speciem res didi; genus certe ubique, opinori breviter brevia, gravia graviter, leniter lenia dixi; omnia denique, ut erant poetica, Poetice conatus sum exprimere . A dam etiam, fuisse mihi ita semper P. Virgilium ante oculos propositum, ut quod scribebam, nisi illam ejus carminum elegantiam suavitatem col remque aliquo modo referret, omnino respuerem ac relicerem. Quantum vero his rebus omnibus sim consequutus, non est meum iudicaret hac de re tuum erit aliorumque judicium, quod fieri velim potissimum ex illo rum comparatione, qui hoc eodem in stadio sese exercuerunt, id est lat,nis versibus sunt Odysseam interpretati. Habes, quod sciam, nonu decimum undecimum duodecimumque Odysseae librum latino carmine elegi eo redditum a Joanne Prassino; habes octo priores libros a Francisco FI rido Sabinci latinis item versibus conversos; habes denique integram Homeri Odysseam Iatine heroico carmine redditam a Simone Lemnio Rheta, dicatamque ab eodem Francorum regi potentissimo Henrico Il. Horum duos primos mittamus oportet, Sc quod partem tantum, non opus totum persecetunt,&quod eorum laboreS numquam aspicere potui. Seio equidem Franciscum Floridum magnam spem expectationemque sui admirabilem in animis litteratarum hominum, ac praecipue illius amplissimi optimarum a tium maecenatis Francisci L Galliarum regis, cui suos dedicarat libros, excitavisse. Sed vir singulari doctrina atque industria praeditus immaturo fato praereptus nequivit opus, quod inceperat, absolvere: qui si diutius vixisset, nee esset florente adhuc aetate inimicorum fraude sublatus, magna me fortasse cura molestiaque liberasset. Nam quum fuisset egregie suo functus labore, me ab hoc opere suscipiendo deterruisset: multoque melius ille fortasse mihi, quam ego & otio & meae consules famae, consuluisset. Restat igitur unus Simon Lemnius, qui cum ego committendus sum. Hic qualis sit, quidque valeat, non ex me audias, sed ex eius versibus videas licet. Verum prius Homeri ipsius aliquot carmina recite
34쪽
mus, & ea quidem, quae prima sunt, & in quibus nondum labore defatigatus solet diligentior esse interpres atque accuratior.
En verba verbis latine respondentia ex versione BergIeriana, qualiscum que ea sit , exscripta. Virum die missi musa versutum, qui admodum mustum Iactatus es, postquam Trojae sacram urbem euertit. Multorum vero hominum iidit urbes, or mores cognorit
Multosque idem in mari passus es dolores suo tu animo Iuxta aestimaus suamque bitam or reditum sociorum. Sed neque sic servavit Deios tametsi cupien Sua enim ipsorum insipientia perierunt sStulti, qui boves sublimis solis Comederunt: iEe vero eis abstulit reditus diem. Mec Miqua ex parte dea silia Iouis die O nobis. I m Glii quidem omnes, quotquot effugerunt faedam mortem rDomi erant heiaque elapsi atque mari. Hune solum ρος. Audiamus iam Simonem Lemnium taee eadem versibus adornantem. Dic mibi Musa virum, qui postquam Pergama Trojae Celsa sacrae mertit, populatus moenia flammis,
Classe diu raptus, variisque erroribus actus. Gui mores hominum muli orum vidit or urbes,
Multo quoque o ponto passus, tot adire labores
35쪽
Compulyus fuerat, tristes sub corde dolores Dum premit, atque suam defendit puppe salutem ,
Eripiens animam, sociosque per aequora vectos; Et patriae reditus quaerit sub gurgite vasto Pellax O vario ingenio praeclarus O armis. Non iamen ille suos easu pelagique ruinis Incolumes Ithacae socios deduxit in arva. Invisi fatis subiere pericula mortis ob scelera atque famem . mactarunt litore tauros, Prostratosque boves selis , qui sidera luserat, Muique globum caeli transit super aethera vectus , Absumpsere nefas: illis rex ipse negavit
In patriam reditus Titan si mersique sub undas. Vix e conspectu ficulae tetraris in altum Vela mari dantes, spumasque sub aere ruentes Obruit, ct pelagi disjecit in aequore nantes. Horum igitur casus memora mibi musa canenti Calliopea, Iovis proles: exordia cursus Erroresque facro revocabo carmine Grastum. Argolici rediere duces O Dorica pubes, Iamque domi laeti, libabant pocula Bacchi Grajorum proceres, quicumque ferocia fata, Interitumque viri, Trojae sub moenibus altis , Assaracaeque duces immania praelia gentis,
Undinosque aesius atque aequora celsa carinis Evasere domos repetentes, latria rura.
Cum solum gelidis Ithacum oec. Audistin, amice lector Z Bene est; quid igitur tibi de his versibus Lemnianis videturi placentne illi, an aliquid melius desideras p Ndul dicies, opinor, de primo versu; nam & Horatii sunt priores voces, & posteriores non displicent, nisi serte requiraς illud omissum, cuius loco irrepsit; populatus moenia flammis αα classe diu raptus &c.
Multa quoque o ponto passus M.
,raeclarer nam ita & Virgilius, cuius ubique vel invitos ae reluctantes tersus in suas partes cogit concedere. Sed quod sequitur: tot adire labo es compulyus fuerat; quamvis aeque Virgilianum, nullum hete tamen Ἀ-:um habet.
36쪽
trisses sub corde dolores Dum premit, atque Dam defendit puppe salutem Eripiens animam, sociosque per aequora vectos Oc. Dixerat jam ante & quidem recte Virgilius de Aenea r
em unisu fimulat, premit aliam corde dolorem. Sed Homerus nihil heic simulantem aut prementem corde Ulyssem inducit; sed affirmat simpliciter multa eum in mari tulisse incommoda. Quod vero malum est illud: defendit puppe falutem, eripiens animam dic. Vereor ne parum eleganter sit dictum, salutem defendere puppe: nam mitto quod sit alienum a verbis Homeri. Non intelligo etiam , quid hoc loci velit, eri pere animam . Scio quidem admodum recte dici, eripere animam hosti , ac idem valere, quod hostem occidere; item eripere animam ex oeci faucibus , esse liberare a morte, aut salWare; & hoc fortasse voluit dicere Lemnius. Sed quod addendum erat necessario, reliquit; Ulyssemque nobis nescio plane qu manimam eripientem exhibuit. Hoc vero admirandum ae portenti simile: Et patriae reditus quaerit sub gurgite vaso e c. Reditum in patriam quaerere scio quid sit; patriae reditus mehercle nescio. Male etiam sub gurgite vasto; namque aut mari, aut mare naviga musi, aut per mare : Urinatorum proprium est quaerere aliquid sub gurgite. Pellax vario ingenio praeclarus er armis M. Haec omnia praepostera: nam quamvis & pellax fuerit Ulysses & vario praeditus ingenio & praeclarus armis, nihil heic istorum Homerus dixit.
Invisi satis subiere pericula mortis
ob scelera atque famem . mactarum litore tauros , Prostratosque boves solis M. uidetm minime puto, subire periculum mortis idem valere ac mori. At vates, Ulyssem, ait, suos non. potuisse comites servare, non quod fuissent invisi satis, sed quod ipsi sua ipsorum culpa dementiaque perierunt occi ss nimirum bobus solis, a quibus ut abstinerent, etiam atque etiam admoniti erant a duce sapientissimo. Illud; ob scelera atque famem, erit se lasse simile illi, pateris libamus auro, nimirum ob famem scelestam. Sed quorsum haec,
37쪽
Quique globum caeli transit super aethera vectus. Aut nihil addendum erat, aut aliquid, quod esset tolerabilius. Qui etiam sol transeat globum caeli, non satis video. Vix e conspectu Siculae telluris in altum M. Macte Simon hoe pulcherrimo Virgilii versiculo i sed quae sequuntur, Vela mari dantes , spumasque sub aere ruentes ἔmultum distant ab iis ejusdem Maronis, duabus tantum a te voculis mutatis :Vela dabant laeti, O spumas falis aere ruebaut Oc. Tu enim dixeras in altum a quare superfluum est illud mari. Elegantissimum hoc spumas salis aere ruebanti tuum illud spumasque sub aere
rueutes, Obscurum absonum atque uno verbo deterius factum. Quomodo
autem dixisti, obruit, idest demersit; quum idem dicas statim, disjecisse in aequore nantes. Nabantne postquam obruti fuere pelago p id credo fieri non posset vide isitur, quid scripseris. Horum igitur casus memora mihi musa caventi Caltiopea M. Haec profecto quicumque legent, quum praecesserit, disjecit in uequore
nantes, nihilque fuerit medium inter vocem nantes, & hanc horum, intelligent poetam heic orare musam, ut sibi casus memoret sociorum Ulysessi quum tamen velit, ut eas res omnes , quas proposuerat, aliqua ex
parte etiam sibi ipsi musa det posse dicere. Iam haec
exordia eursus, Erroresque sacro revocabo earmine Gradium;& quae sequuntur , quantum apta sunt ad augendam libri molem vetasuumque numerum, tantum valent ad omnem Homeri dignitatem et quentiamque corrumpendam. Sed infinitus sim, si persequar cetera, quae
tibi, & cuivis vel medioeriter graecis litteris latinisque erudito vehementer in his Lemnianis versibus, qui plurimis aliis ejusdem interpretis multo sunt meliores, displicebunt. Nihil enim queror, quod nullam Lemnius adhibeat limam in poliendis male tornatis versibus, quod nullum verborum
38쪽
deledium, nullamque latini sermonis venustatem sequatur; quod eontorte, implexe, obscure, ac non raro etiam sine ratione syllabarum scribati hane illi do veniam; est enim hominis peccatum contra illud Horatii Flacci Praeceptum: Sumite materiam vesris, qui scribitis aequam Viribus corc. Cujus vero est, & quantae audaciae illa effrenata ae ullo sine modo licentia aut potius libido sententias Homeri ita saepe amplificandi, ut illis, quae interpres adjungit nova, ea, quae dicta sunt ab auctore, omnino ob. ruantur λ Quidni Poeta senem illum Proteum, in quarto libro haec inducit Menelao vaticinantem, quae beic latine ad verbum expressa exscribo. Tibi vero non es fatale divise o Menela In Argo equos pascente mori θ' fatum obire. Sed te in Eo um campum o sines terrae Immortales mittent , ubi flavus Rhadamavibus es, Ubi facillima vivendi ratio es bomnibus: Non nix, neque Dems musta, Neque umquam imber; Sed semper zepbri suaviter spirantes auras Oceanus emittit ad refrigerandum homines, Eo quod habes Helenam, O stylas Iovis gener es M. Eadem ego sic verti, Te vero ure fata Ment Menelup, nee ipsi Caelicolae quondam patriis occumbere in Argis. Et i longe in campos, qua mera recessit Ultima terrarum, vivum te numina ducent, Flavus ubi Rhadamanthus , ubi es placidi a vita, Nec glacies, nee saeva riget vix ulla, nec imber, Sed zepbros semper spirantes mollibus auris. Sincit oceanus laetae solatia genti. Haec te certa manet sedes A, Baee debita sponso Undaridis generoque Jovis felicia regna Oc. Haec mea, de quibus nihil ego dieam. At quanta heic dii bonit effundit trinacissimus pulcherrimi Homerici hujus loci interpresne an corruptor RAudi, ει patienter, si potes, serto hanc tantam laureati poetae loquaci
39쪽
Nunc ad te ct tua magna lubens ad fata revertor. Non re fata suunι Menelai o maxime regum, Ab Iove progenies, proavito occumbere leto, Atque Argis obiisse diem, generator equorum Heis ubi ager pinguis, floretque ex ubere glabae. Te elisios dies campos intrare jubebunt, misiasque domos: virides mittere per oras, Heu ubi terrarum Iiquidis es terminus undis, Heis ubi flave eomas judex Rhadamanthe gubernas . Heicque locos laetos cernes, O amoena vireta Fortuvatorum nemorum sedesque beatast Neisque ferax agris per se fert omnia tellus, Sponte feruui tomini fruges viridantia rura rHeis faciles victus arbor praedises opacis Laeta comis, fulvis siemper dilabere pomis. Heisque nives numquam pluviaeque hyemesque rigentes. Heic semper 2υbri mollas ct leniter aurae Spirant oceano missae: recreantur ab illis Corpora tacta levi a tu, O florentia uutrit Membra homilii, mi liorque bete eurus, ct aether inerrat, Largior ct campos hele aer Iumive vesit Purpureo, solemque suum , sua sidera uoruut. Amisum ne crede diem : Dut altera caelo Sidera; funt orbes alii, tamenque videbis Purius, elisiosque magis mirabere campos, Cultoresque pios. illic pretiosior aetas, Aurea progenies habitat, semperque leuebit, Iuod Iuperi mertiere semel. nec mollia desunt Prata tibi; zephdiris illic melioribus halaut Perpetui tres, quos nee tua protulit aetas', Nempe quod es conjux Helenae, Iovis dr gener sisti, c c. Ohe jam satis est 3 pol me oecidisti, inquis. Quae solis octo versiculis Homerus, ut cetera, helle comprehendit . qu e novem tu, uno scilicet plus, satis commode expressisti; ille, ut triginta versibus vix explietet, atque interpretetur Z Quid hocce aliud, nisi illud apud veterem poetain
quod S phae versat Saxum D dans nitendo, neque proficit hilum. StO
40쪽
Stomachari jam te video, amice lector, ac mihi iure subirasci, quod in his diutius, qaam necesse erat, immoratus sim. At ego verebar, ne si dixissem mihi Lemnianam improbari versionem, nihilque ex ejus versibus protulissem, magis invide quam vere id a me quisquam dictum arbitraretur. Quare quum ea satis me culpa & invidiae suspicione liberatum jam
videam; hanc totam orationem relinquamus, ac redeamus, unde discessimus. Peto igitur abs te, ut si Lemnii Odyssea latina, quod de perveteri quadam Odysseae versione in Bruto dicit Tullius in est sic, tamquam opus aliquod Daedali, & Livianae fabulae non satis dignae, quae iterum
legantur; laborem hunc meum aequo bonoque animo excipias, videndumque judices prius, quam omnino contemnas, quid ipse seram. Nec sane dubito, quin multa futura sint hoc in opere praesertim tam longo tamque impedito, quae multo melius elegantiusque dici potuisse pronunciabis: ita tamen statuamus oportet, ut, si minus ceteris peccasse videbor, aliquam mihi gratiam habeas, quod in omnium maximo latine interpretando Poeta si minus eam, quae perseetissima est, reserre laudem potuerim; majorem tamen, quam ceteri, tuo etiam iudicio gravissimo atque optimo sim consequutus. Quod si tribueris mihi, amplissimum laborum omnium ac vigiliarum fructum me cepisse existimabo.