장음표시 사용
451쪽
ii Et cum dies factus esset, miserunt magistratus lictores, dicentes, Dimitte ho- mines illos. UNuntiauit autem custos carceris verba haec Paulo : Quia miserui magistratus ut dimittam i iii. nunc igitur exeuntes, ite in pace. '' Paulus autem, dixit eis , Caesos nos publice , indemna- latos, homines Romanos miserunt inca cerem, & nunc occulte nos eiiciutὶ Non G
ita: sed veniant, & ipsi nos eiiciant.
h veniam re irisii Τ' Nuntiauerunt autem magistratibus populi tumultum. lictONS Verba haec.Timueruntque audi-
to quod Romani essent: Τ' & venientes
exhodia i sum ad deprecatI sunt eos, & educentes roga-
bant ut egrederentur de urbe. ' Exeu-
a da in semper tes autem de carcere, introierunt ad LP
consueuerat Paulus adite Iuda rum s. . in in .
synagos s. diam: & visis fratribus . contolati sunt
sanctarum . Paulus ex ipsis iacipturata δ' locis adductis & explicatu .a ebat CAP. XVII. illos diuini eonsilii de humana Glute
stationem, proponem illis Christaei se in autem perambulassent Amphi- Λ alutis publicae mundum scripturas: polim & Apolloniam .venerui del-
hoc negotium esse emciendum morte i- in . -
- 'Secundum consuetudinem aute Paulus introiuit ad eos ,&per sabbatha tria' disserebat eis de scripturis, Τ adaperies
nolo agi esui e. ἶς. & insinuans quia Christu oportuit pati,& resurgere a mortuis: & quia hic est Iesus Christus, quem ego annuntio vobis. Tn, e- ' Et quidam ex eis crediderunt, & adiu-
ω sent Paulo &Silae. & de colentibus
omisma ἡ,. Gentilibus multitudo magna, & mulie
res nobiles non pauin i Eclantes aute
452쪽
B Iudaei, assumentes quae de vulgo viros quosdam malos, & turba facta, concita uerunt ciuitatem:&assistentes domui Iasonis, quaerebant eos ' producere in populum. ' Et cum non inuenissent eos, trahebant Iasonem & quosdam fratres ad principes ciuitatis, clamante S, QUO-niam hi qui ''orbem' concitant, huc
Venerunt, ' quos suscepit Iason. & hi
omnes contra decreta Cesaris faciunt, regem alium dicentes esse, Iesum ' Concitauerunt autem plebem,& principes ciuitatis audientes narc. δ Et 'accepta satisfactione a II sone 5 a caeteris, di-C miserunt cos. '' Fratres vero confestim per noctem dimiserunt Paulum S: Silam in Beroeam. Qui cum venissent, in synagogani Iudaeorum introierunt. 8 Hi autem erant nobiliores eorum qui sunt Thessalonicae, qui 'susceperunt Verbum cum omni auiditate,quotidie scrutantes scripturas, si haec ita se haberent. J- Et multi quidem crediderunt ex cis,& mu lierum Gentilium ' honestarum, &'viri' non pauci.) 'Τ Cum autem cognouis
sent in Thessalonica Iudaei , quia & Be
roeae praedicatum cst a Paulo verbii Dei, venerunt & illia commouentes &'tur bantes multitudinem. 8' Statimque tunc Paulum dimiserunt fratres, Ut ireti usque ad mare: Silas autem & Timo
theus remanserunt ibi. 8 in Qui autem
a Da vula. t Geompitis & sori mismultuosot Ac insolent et , habiles admouendas turbas, plebemque eosenda suis orationibus , actionibus 5 se sti
, Preduem in m rum. J Turnuli uaria& popularis furoris insolentia lapida.
dos ae dilaniando .e OH remitam. J noua res moli fi-tur. 5c statum rerum euertere tentantid Dia .runci. J Coniurationis crinienmultitudinis delatione contirmare si debacit accusatores M.
& ingenio elegantiores quiin Thessalonicenses Iuc i. E busepe N --- cum omni au state Ilibemet audierunt rationem illam re rum a Paulo praedicatarum;atque antimo iranquillo . sedato. & veri cognoscendi cupido , dili emer eonferebam scriptura ,an Proplietarum oracula est his quae Paulus proponebat di doce bat, consentarent. h D multi qmdem er erunt.J lac n-du m potentiam virtutis Dei. i m. J celebrium. ac Turiantvi minuit Hem. I plebem divulgus fuiter mobile ad turbas sediti sorum & insolentium scimouib Mactionibus. i , que nrare. 2 ut simularet se nautieulam coscendete.inder abiturum. quo Theualontemses ipsam pellecui de sinerent . hoc Beroeenses animo magis eripiendi Paulum ab illotum insania. cuim metu fecerunt, quippe qui secaretinuerint dum Pauli socios eiiisdem doctrinae min. sitos, atque doctriciam ipsam eoni ei uare studuerunt: deinde officium fecere banorum virora, eon stitutis viris, qui Paulum Athra a v
453쪽
422 ACTA CAP. XVII. deducebant Paulum, perduxerunt eum D - It: usque ad Athenas, & accepto mandato ab eo ad Silam & Timotheum ,Vt quam
via; pl- ' celeriter veniret ad illum: profecti sunt.
laetatum Laetatum doctrinae deditis. '' Paulus autem cum Athenis eos expotibus. quanquam inelieuncilii. Cum ctaret incitabatur spiritus eius in ipso,
..iόρα 'hibes ita videns idololatriae deditam ciuitatem.
ix humanae . quam illi maximi faexe- t r h
hant. melius tamen ae prudentius de- Ull puta Dat Igitur ua synagoga cuni
p.ris it tavium. nes dies ad cos qui 'aderant'. Quida
d -uιν --- .a ita dicebatur, serebant cum eo: & quidam dicebant,
mone, magnaque liberiate Omnaum . - .... a 3
hominum sententias vanas rei elleret, dicereῖ AllI Vero, NOUOruna daemonio
opiniones recenseret.& placita ui pro- . . .
hatet. denique cum omnibus verba runa Videtur Millulatiator elle. Quia I
sermonesque consereret, hoc nomine e in .
i . . m VL- ς ς simu ' sum & rel urrectionem annuntiabat eis. e , --.J Non dixit, ' Et apprehelisum cum . ad Areopaeum Ead mysterium Iesu in hominum mi duxerunt, dicetates: Post unius scire Quae
mos veniente,que euangelizabat Pau- - , - ε
α s, utinam a s o 'i aec noua, quae a te dicitur, doctrina3 ' noua enim quaeda infers auribus no-Σ mis . Volumus ergo scire quidnam ve- haec este. Athenienses aurem
Vacabant, nisi aut dicere, aut audire ali- me quid noui.ὶ ρ ρ Stans autem Paulus inta medio Areopagi, ait, Viri Allienienses, 'ragdi per omnia' quasi ' superstitiosos vos ita
t suspicionestionem redderet: non enim adhue illius ratio ad eaulam constitue.dam aduersus ipsum, ut videre es ex artis sententiis N Opinionibus populi. Iin spiritus sanctus rem disposuit, ut tiberius audiretur Paulus testimonium redditurus de claristo coram populis, di gentibus ac principibus.s in J Video vos praeter caeteros Graecos in diis colendis de inquirendis deorum naturis numis studiosissi idque probandum est. dummodo veritatem . quam inquirere & cognoscere in primis o He amolectamini εἰ quoniam res ipsa ingeniumque vestrum de stucbum lotes mihi aperit ad exponendu vobis re nouas mulct antiquam vobis: antiquam. utpote quam apud vos constare video, nouam quippe cuius sic ni Mone ac cer aratione careris. I melligeus igitur me non nouos deos tacite vobis . velum de Deo a vo bracia Q. Mu--μιtam inviarum xeddete,
454쪽
video. Ri Praeteriens enim & videns si- νoia post diluuium, quod Graecis nou
ri erat ignotum, reserimus hanc Orata o
o rionibus variis ae regionibus disiuncti,
Icriptum erat, i G N O T O DEO. LIVOa tamen ab uno Noeoitum duxere , at-
.. l . . t que post diluuium misi sunt oc diu Aeroo ignorantes colitas, nocem annun- in regiones uas habitaret.t.certis limi . O 'P . 14 ,, . Q a cibus distincti. & eertis terminis cohitio vobis. Deu S MUI Iccit munclum bili: neque enim in immensum exten.
& omnia Quae in eo sunt hic caeli & ter- meantes di eonfitentes, poteram ori
ae r ginis suae notitiam de communionem
. . . . , . . a tur cenis temporum constitutionibus
chis templis habitat . nec man IbUS liu- ad communem Omnia utilitarem. ρο-
manis colitur, indigens aliquo,cum iplodet omnibus vitam & in hirationem, &omnia: fecsQue 'ex uno omne genus hominum, inhabitare super uniuertam faciem terrae , definiens statuta tempora
or terminos habitationis eoru ' tua: rere Deum si forte attrecton cum Rux et 22I
inueniant, quamuis non longu sit ab V- ' noquoque nostrum. λ' In ipso enim vi-
uii as, de movemur & sumus, sicut &quidam vestrorum poetarum dixerunt, Ipsius enim & genus sumus. λ' Genus
mare auro.aut argento, aut lapidi, scul-
huius ignorantiae despiciens Deus,nunc annuntiat hominibus,ut omnes ubique poenitentiam agant, V eo quod statuit
diem in quo iudicaturus cst Orbem in a. humana natura est.ille enim virius
tuit perpetuum ma istitim & eertissimum auctorem huiusveritatis: ita ut illo uiuente A mortuo atque resuscitato fi iei tacta sit omnibus Gentibus vetitatis huius, quam Cmnis cognoscere amplectmue debent: eundem coni tui iiduein. uiui. virtute dc munere Deus certa sibique constitui a die tu scamius est orbem aequissime oro
455쪽
40 ACTA CAP. XVIII.' aequitate, in viro in quo statuit, fidem
praebes omnibus,suscitans eu a mortuis.
mortalitate in illis Gentium tenebit, ' Cum audissent autem resurrectione
r', Hutabani, iatiis. mortuorum, quida quidem' irridebant, talis '' ''' quidalia vero dixerunt Audiemus te de
ai ue expositionis parte.ar- UIO eorum. Ouidam Vero vita ad
i illud alterum , ius nulla ε . assertionua sumentum illud alterum , cuius nulla I. I
apud ipsos ratio aut mentio antea fite laae relat S cI , cretali 1erunt ' In qui otis &
tempus assignatem ae darent i vi pote UIOnVIlus Areopagita, & mulier non1i
quod a principio altius repetito expli- i. rat,dignum duxerunt cui commodum
cara de te intelligetent. IN Danaaris, & alij cum eis.
ec postulatam, suum nomen in illius .
cundum potentiam virtutis Dei per ii. A . , Q L -
sexus aut ordo exclustri fuit ab illa vo- . .
, qui nuper venerat ab Italia, &Priscillam uxorem eius seo quod Pr V tisset Claudius disicedere omnes Indaeos
--erat artis, manebat apud eos, & ope -
2 Imara dea rabatur serat autem scenofactoriae artis.ὶ ' Et disputabat in synagosa per Omnpsabbathum, interponens 'nomen Do
mini Iesiti, suadebatq; Iudaeis & Graecis.
'Cum venissent autem de Macedonia Silas & Timotheus, instabat verbo Pau Blus, testificans Iudaeis esse Chriitum, Iesum. 'Contradicentibus autem eis &blasphemantibus, excutiens vestimenta
sua, dixit ad eos . Sanguis vester super
Contradictio in disputatione. blasphemia aut m in maledirentia caDtlterata ut enim Paulus ierum amrmabat Christum esse, di virautem Meientiam eue illius miris laudibus praedio- at. lic illa ita ni radi illum esse christum negabanti di maledicentissimis verbis illiu nome proleouebamur ruit haec midinis ac deliberatarepulso. e Culpa vestra erit vestrumquecrimen omnino.quod Iuansebu a vobis tepullum ad Gentea tiasserat ut, una cum donis x graua Dei. Neque esum quiri ἔ
456쪽
iam dironter consilium voluntatemque vestram quo minus rosnum Dei accipiatis, sint oracula diuina , aeceIiere tempora.concordant etiam testimo ita, exempla sunt apertissuna .documenia a me facia . meo que priculo &s eiorum meorum consensu confirmata, ita Deum promissis stetiste tuis, & ministi- Dei ossicio suo toto iunctos constat Ergo si tepmbamini a Deo, vestra culpa est ego iam osticio ineo erga vos ratisfeci. sed i , obia ieiectus ad Gentes conuertar ex praecepto Dei, qui salutem omnibus eredituris di accisi ira Promiut.
caput vestrum: mundus ego, ex hoc ad Gentes vadam. 7 Et migrans inde, intrauit in domum cuiusdam,nomine Titi
Iulti . colentis Deum, cultis comu S erat tilii est El. iamen doctimae ludaeorum
C . r g r pie adhaerebat. 6c salutem sua studiose' coniuncta Iuna EOeae. talpus autem n agi, quam ludaei cupiebat. Proximara O a. i. st, fuit parata Gentilis domus Apostolo d
archisynagogus credidit Domino, cum Iudaeorum synagoga repulso.
omni dona ux& multi Corinthiorum audientes credebant, & baptizabantur.' Dixit autenm Dominus nocte per visio- .
nem Paulo . 1 Noli timere icta Iocluere, tui expeditioni: namque labi nem
eebit. etsi a Iudaeis repellaris, tamen a
& ne taceas. Proseter Gl loci emi Um irequenti Gentium populo qui suam
L 1 t . . . salutem Opiunt, ad quam per me vo 'nullus no- re iii 33 - & 11eITIO aDDO Iartur tIDI Vr no eabuntur de adi ut tentur, excipieris.cere poterat ' in i . t e Fine suu . Mai. J totius Grae a 4
ih ccat te : quoniam populuS cit mani mul- Romam, pet Achaios subiectae. Pau- ibi us, ruς in hac ciuitate. '' Sedit autem an-d artrat . Bieemaeeuntis.
in vis em quod ludaeus eum sit, Iudaeos contra
ia, istis ' , . decet. item Gentes conaturauertere
ς--- lium Dei Gallione autem Procon- ab ipsorum religionibus. ad aliudque
in I se a P . eolendi genus traducere: quod nMuς
' sule Achaiae. insurrexerunt Uno animo Gentium lege neque nostra
Iudaei in Paulum,& adduxerunt cum ad tribunal, 'Τ dicentes, Quia contra ter , --ἡ gem hic persuadet hominibus colere Deum. '' Incipientc autem Paulo ape
rire os, dixit Gallio ad Iudaeos, Si qui-. dem esici iniquum aliquid, aut facinus pessimum , 5 viri Iudaei recte vos susti
nerem. 'Τ Si vero quaestiones sunt de tu orum synagogas
verbo & nominibus, & legis Vestrae,vos ipsi videritis:Iudex ego horum nolo esse.
' Et minauit eos a tribunali. '' ' Ap - εὶ bonam doctrinam, pietatisque re
prehendentes autem omnes Sosthenem rues iiii ii ista 2 ΩΡ.
457쪽
principem synagogae, percutiebant eum ante tribunal: & nihil eorum Gallioni curae erat. 8 Paulus vero cum adhuc Esustinuisset dies multos, fratribus Valefaciens , nauigauit Syriam, & cum eo
Priscilla&Aquila 'qui sibi totonderatim
in Cechris caput. habebat enim Votum.
Deuenitque Ephesum, & illos ibi reliquit. 'Ipse vero ingressias synagogam,
L .absoluta narratione de comitibus v in . . in ri ' - . .
Aquila & rtiscula. Ull putabat cum luctaeis. Rogatibus
ratione lacrarum scripturarum . de sa- autem cIS, Vt ampliori tempore mane
nauigauerat Caelapeam. sttat nutum ab Herode eonsitu m
ret , non consensit, sed valefaciens,& ' RJ dicens Iterum reuertar ad vos Deo vota: Ῥια. ' lente: profectus est ab Epheso. ' Etra
a Post pauli discessum tauit ecclesiam, & descendit Antioch a. F
.en ille qui nondum Christianum ia- 1 3 r c in . r
pia i sed vetitatis Christi ex disciplina
aliorum composiactus cetiissima xa- ctus eli. Perambulans ex ordine Galati
tionern per teripturas demonitiaret -- L
que defenderet caui regionem. & Phrypiam confirmans
argumenta & loca omnia de menin OlmaeS disci tuos. ' Itidaeus autein
tenebat, di opportune referebat. - 1
2 quidam Apollo nomine, Alexandrinus
porem in sic ripturis. 0 Hic erat edoctus viam Domini: & feruens sipiritu lo-
et arxaetra quobatur, & docebat diligenter ea quae
sunt Iesu, sciens tantum bapti sima Ioha -πΣ et 2 aedi nis. Hic ergo coepit fiducialiter agere Ain synagoga. Quem ciam audi lent Prista ta: -cilla & Aquila, assumpsierunt eum, A
spiritu sancto pio testimoniis in diligentius CXposuerunt ei viam'Domi 'o imittute magna velitatis Iesu. - Τ Culia autem vellet ire Achaiam,
exhortati fratres, scripserunt discipulis
458쪽
υe suta rent eum. Qui cum Venili et, dum potentiam virtutis L . nam hi
o AM , t . ex proprio experimento , ille ex dispu
contulit multum his qui crediderant. talione testabamur apertissime Iesum
' Vehementer enim Iuda OS reuincebat e ν. xix.
e ii ii se cistendens Per scripturas belle se factum. Ephesi enim delam n hil
ita ι - - a I aperier exposuerat. sed tantona de salu-1 aperter exposuerat. sed tantiam de salu-
Christum, Iesum. xe publicae x sttipisiis disteruerat.
b aeuosdam discipiari.J qui Clisti do-A P XI X. otinam prohiebantur, quatentis ex '' ., δε- - disciplina Iohannis Baptista cos ue-
rinthi vi Paulus peragratis lupeuori- illius regni mysterium nondum eis
bus partibus' veniret Ephesum, & inue
id eo, 'Si Spiritum sanctum ps uti Euhi, kii ui, kiuum testimonium μι-
credentes Z At illi dixerunt ad eum, Sed neque sit Spiritus sanctus est, audiuimus.' ille vero ait In quo ergo baptizati
baptizauit baptisino poenitentiae popli-lum , dicens : In eum qui Ventum. Qiset ρ ὴ
υ iri fere duodecim. Introgrenus au ει communicatotem regni Dei, quod
'' - - 1 ca l l -- se communicandu erat baptizatis abitis
Ipse idem lohannes indicauit ac test
Iesm Dei regem, pontificem, communicatorem di largitorem esse aifirmabat.
459쪽
teterebatur . hoe e . ad definitionem d; regno Dei. 'Cum autem quidam in-
Dei obtenturos esse docebat. non ex ri - .
municare , sed ex Paenitentia & fide in I Im a i e in . - . - .
ae detestati illam rationem regni obti- . .
legi enuaeitatem detrahe ralalal cuiuidato. Hoc autetia factu in
uum lesum crediderant. separauit a r . '. . . i
congressu fc conuentu ludsolum iam bitabant In A11a audirent verbum Do-
mquenter ipsis oblatum repulerant, Iaalni, Iudaei atque Gentiles. Virtumne Tymi. tiue Turni .ut syrtea ha- tes' ue non quaslibet faciebat Deus per
α et προ από, v. gHyd d si remur a corpore eius sud ad iri Vci semicinctia, & recedebant ab eis languores, & sipiritus nequam egredie-
μ dam & de circumeuntibus Iudaeis exorcistis, inuocare super eos qui habebant spiritus maloς, nomen Domini Io- su,diceres, Adiuro vos per Iesum quem
credebat saluato em homitia.& ch Paulus praedicat. '' Erant autem qui taturos emeaeitate illivi hominis ipsis dain Scevae Iudaei principis sacerdotuindente fide. quod si siseeeti ei. M septemflij, qui hoc faciebant. R. Re
.uius nomen etiam in vim esset Iudei, - T - - ri a P . R
veri Iesu Christivmutem,& pauli,e. COS , in quo erat caemomum Pelli mutati
Ilum audacin Deo invisa de impio G ia OminatUS amborum, ua ualuit con
tra cos , ita ut nudi & vulnerati effuge rent de domo illa. ' Hoc autem notum factum est omnibus Iudaeis atque
G cntilibus, qui habitabant Ephesi: Ma cecidit
460쪽
cecidit timor super omnes illos. & ma-- I uri gnificabatur nomen Domini Iesu. V Multique credentium veniebant co- mn
fitentes & annuntianteS actu S siUOS. vitium Dei. testabantur mutationem
29 e O c in ipsis factam virtute Iesu Cluisti in
Multi atticio ex cIS Oul ruerant cur1O- se habitanti, per spiritum sanctum:atis
s a lectivi, contulerunt libros, & com- les antea fuissent . quales redditi essent
bullerunt coram omnibuS: & computa- teisonis exemplum extat in Apostoli tis pretiis illorum, inuenerunt PCcuniam e Ma eas
4 . . l. artes exercuerant, siue naturales, liue
Ita tortiter crelccbat Verbum Dei & eombusti sum in aetestationem imus
et . t visciplinae, qua a pietate animo, aue
conlirmabatur. His autem exple- ει testimonium atque consessio-
tis propostlit Paulus in Spiritu, transita est quaerere lesum Cluisium . quem
. . 4 . . in i qui habeti omnia habet, utpote om-
Macedonia & Achaia. Ire Ierololymam. tu Dominum . .
dicens, Postquam fuero ibi , Oportet me dimara argenti με Mimamu-
I δ 1 liuna. Oportuit aute huiusmodi libro
& Romam videre. - Mittens autem igni potius consumi, in detestationa n
argumenti ae doctrinae, quam vendi.
in Macedoniam duos ex ministrantibus sibi, Timotheum & Erastum . ipsc re' C., - Σὰzita uzita mansit ad tempus in Asia. Facta est
nnim quidam nomine, argentarius, s ciens' aedes argenteas Dianae , praestabat artificibus non modicum quaestum.
di erant opifices, dixit, Viri, scitis quia de hoc artificio est nobis acquisitio: 'ρ dc videtis , & auditis quia non solum Ephesi, sed pene totius Asiae , Paulus hic
suadens auertit multam turbam, dicens,
Quonia non sunt dij qui inanibus fiunt.' δ Non solum autem naec periclitabitur nobis pars 'in redargutionem venire,sed - ει-