De obligationibus et actionibus tractatus vtilissimus, coeptus à Iohanne Borcholten, ..

291쪽

α CArvet SECUNDUM ' , In ea enim licet solidum consequi possit agens, si tantum at in peculio, tamen, si minus in peculio sit, quam.ab. a ore P aitum est debitum, ad modum peculij fixcondemnatio,& tantum agens consequitur, quantum in peculio reperitur. a. isunt praeterea hs.n. l. io 1 de compensationibuαct l. a. f. de actionib. emti. Secunda aetio huius generis illa est, qua mulier ex stipulatu agit aduersus maritum ad repetitionem dotis, si scilicet maritus ad inopiam vergere incipiat. Ea enim acti ne licet solidum consequatur mulier, si facultates mariti hoc patiantur,si tamen mariti facultates non sufficiant ad hoc, ut solidum mulieri reddi possit, tantum

consequitur mulier, quantum maritus facere potest. g. Demsi de dote. h.t.n. 2. I. v

Facere autem pone dicitur maritus,qua tenus facultates eius patiuntur,ut Iustim noster hic loquitur, deductis scilicet necessariis alimentis ad vitae sustentati nem, ro oluto matrim. quemadmod. dos m. Et quanqtiam Imperator de illo solo casu loquitur, , quo mulier cum marrito de dote agit is da isem si de dote.h.t.n.

292쪽

Dg DivIsrom AcTIO NuM- 2 squasi tunc tantum in id, quod facere potest, condemnetur maritus, beneficium tamen hoc ipsi a Iure tributum, propter reuerentiam a muliere sibi debitam, e iam tunc locum habet,quando mulier ex ali)s conir diibus aduersus maritum agit; idque ex constitutione D. Pij Imper. l. si rerum amotarum. f. de re iudicata Ur L si mulier.f. 1. de actione rerum amor. S e illud non es: omittendum, quod beneficium hoc marito a Iure tributum adeo ad strictum est esus personae, ut, etiamsi m Miritus pactus sit, ne in id, quod facere pos sit condemnetur, pacturn. hoc, tanquam contra legum dispositionem , & bonos mores factum non seruetur. d. alia causam. Foluto matrimon. Personam quoq; naariti beneficium hoc non egreditur, nisi

in solo casu, quo liberis primi gradus ab

ipso relictis tribuitur. l. uia tale. I mariti l rei iudicatae tempus g. .st l. etiamsti. N. F D- luto matrimon. Illud instiper in actione ex .

stipullatu de dote singulare est, quod ,ed iam si maritus soluendo sit, & solidam dotem mulieri reddere possit, interdum

tamen ad id non teneatur, puta, quando

Aenias ait iust in rc dotales fecit, has

namque iure reteationis conset uare po-

293쪽

test. d. .itemside dote. vers propter retent δε-nem.kt.m de cuius intellectu plura videre poteritis apud parcntem meum in s . h.t.n. Tertia actio huius generis est, qua filius aduersus parentem , aut libertus aduersus patronum agit. Hoc namq; ca su,si tantum non habeat pater aut patronus,v t satisfacere petiti 1 filsi aut liberti possit,solummodo in id condemnatur, quod facere potest. s. sed et si quis cum pserente.sistit. h. t n. ita scilicet, ut necessaria alimenta ad vitae sustentationem retineat, sicuti supra de marito dixi, & hoc itidem propter reuerentiam, quam filius patri, libertus patrono debet, receptum essE,Dd.vno ore tradunt omnes. per ισG. de in im vocando. Quarta eiusdem generis est actio pro socio, qua socius aduersus socium experitur. Tunc enim socius si cio tantum duntaxat praestat, quantum facere potest. d. . sed etsi quis cum. Instit .h. 1.M. I. sunt quid . de re iudie. ct L verum e L 3. V. proscis: In qua lege ICtus huius rei rationem hanc reddit, quod Societas ius quoddam fraternitatis inter socios constituit. Quinta est actio ex donato. Hazenim conuenti, si solidum soluere pos-

294쪽

Da DivIsION. AcTION-- 247sunt, ad solidi solutionem omnino compellutur, si vero non tantum in bonis habeant, in id, quod facere possunt , comdemnantur. I. Diuus Piu . at. 1 de Re Iuris. ct d. s. usi quis. Institui. hoc titulo nastro. Rationem huius rei hanc esse puto, quod ex mera liberalitate conu niuntur,& ex mero beneficio hi , qui ctione ex donato conueniuntur Iam autem beneficium suum nemini sebet esse damnosum, ut est alia regula Iuris. Illud in hac actione singulare esti quod facere

posse videntur donantes,quatenus lacu tates eorum id patiuntur, non modo r seruatis necessarijs alimentis, sed etiam deauoo omni re alieno. l. ILII. Ir. . Oao. f.derei vindicat. l. incondemsetis: i 3. Fri regia. Iuris. Sexta ex hoc genere est actio, qua conuenitur is, qui ad miserabiale cessionis bonorum auxilium confugit, & bonis cessit. Is enim duntaxat in id condemnatur, quod facere potest, si ad pinguiorem fortunam peuenerit. g. Instituti iactu.n .LI f. de cellione bonor. Et hae hactenus actiones se ni in quibus solidum petitum non consequimur. Re

liquis actionibus omnibus solidum nobis R.4 tribui,

295쪽

2 8 . CApuae TERTI vi tribuitur, nisi exceptio compensetionis obiecta fuerit; tunc namq;, Wi ct π.dixi, ipso lare debitum minuitur. Et tantum de diuisionibus actionum.

CAPUT TERTI UMQuis sit Actionum finis P

Summaria .

u Mperperam agere Acatur' uuibus modis plus petatur ' , uuae fuit olim plus petentium poena 'uua hodie sit plim petentium poena ' Arbitraria Actio de eo , quod certo loco,

ais o ualis Actio sit puuid hae Actiois contineatur ' O per moram rei principalis'augeatur

Mnium actiorium finis estivi quisque quod sibi debetur, si h per Iudicem consequatur isiue sit res, siue poena, silueutrumque, quemadmodum .

296쪽

'dfri S.ct de eo, quod certo loco. Ad hunc finem, quicunque actionem aliqua intentauit, peruenit, nisi perperam egerit. Perperam autem agitur duobus m. I. dis, aut plus petendo , aut minus petendo, quam debetur. s.si quis agens, cumseqq. stit. h.t n. via Iustini nus quatuor mOdis plus peti asserit, sςilicet rς,tepore, loco,&causa.Re plus peti dicitur,cum cer et tare,vel quantitate debita, ita res, aut Maaior quantitas,si debetur,petitur.Te porc plus petitur, cum id, quod in diem, vel sub conditione debetur, ante diei,vel conditionis euentum petitur. d. s. si quis Mens.sistit .h. n. deiussori stit.de eiu L 7.in e. f.qua in fraudem credit .Loco plus petitur, cum id, quod certo in loco prio imisiim est, alio in loco petitur, sinς coim memorationu illius loci, quo dari debe bat. Deniq; causa plus petitur, cum ex pluribus rebiis disiunctive aut singulariter promissis, una res petitur simpliciter, S: ita debitori electio eripitur. d. .

297쪽

. in i

petebat, non modo non consequebatur . petitum, verum etiam tota causa cade- ,

bat, id est, rem sibi debitam amittebat, nisi forte Praetor minoribus, causa cingnita,& nonnunquam maioribus, iusta intercedente erroris causa, per in inte- grum restitutionem subueniret, ut hac mnia diligenter explicat Iustin δεω d. s. quisq- agens, hoc tit. nostro. Hodie autem, qui plus petit, punitur quidem, sed poena I uiori. Nam aduersus eum, qui tempore Plus petit, reo induciae duplicantur, id, est, tempus soluendi reo praefixum e tenditur, & d licatur, & insuper actor reo prioris litis impensas refundere cogitur .d. g. quis agens.i ' Κt. ncti .I.C. M plim petitionib. Qui vero reliquis tribus 'M 'das plus petit, tenetur aduersario omne damnum, resarcire, quod ob illam rem ipsi illatum est. Imo qui re plus petunt , in triplum quantitatis eius, quam reus sportularum nomine executoribus litium dedit, condem nantur. l. a. Cae plus petition. Sane uno casu ius antiquum in Plus petitionibus ex autoritate Iustinia. Imperator .hodie obseruatur, videlicet,

s quis dolo malo a debitore suo muti

298쪽

Qvrs siet Actio . p1Nu. ut 'nem exegerit, in qua maior quantitas expressa sit, quam ei reuera debebatur, εὶ in ea cautione, usque ad litis contest tionem , acquieuerit. l. . C. M plus petiamnibus. Porro circa id, quod Iustinian. Imper. HO d. g. si quis agens, tradit, tunc

loco plus peti, quando id, quod certo loco promissiim est, alio 'in loco petitur, sine commemoratione illius loci, in quo dari debuit, hoc notandum est , quod tunc demus' procedat, si directa actione agatur , non etiam si arbitraria. EGenim si arbitratria actione de eo, quod certo loco agaturis secure, & citra periculum plus petitionis, reus etiam Milo loco, quam quo dare debuit, conueniri potest, ut ipse Imper tor docetim d. s. si quis agens. vers. propter quam

causam. hos titulo nostro. Non tamen a

ctio haec arbitraria de eo quod certo, loco, specialis est actio, sed eadem, quae

alias ex stricti Iuris contractibus compeiatu, & in arbitrariam degenerat. t. i. ET L

s. i. f. de eo, quod certo loco. ex bonae G dei vero contractibus arbitraria haec

299쪽

212 CAPvΥ TERTIvM actiones in arbitrarias degenerant, venominatim traditum est a ICto t. d. l. . inprinc. f.de eo, quod certo loco. ct elegante rtradidit Iacob. iacim in tractatu ad A fric. in d.Lcentum Capua.Continetur autem hac actione interesse , seu utilitas tam Actoris, quam rei Actoris , si per reum stetit, quo minus conuento loco solueret. l. a. g. vlt.UT d. centum Capua.I. F.de eo, quod. Rei vero, si actor in mora accipiendi fuit. d.Lαg.vit Ude eo, quod certo loco. Porro circa

d. l. 8. elegans haec quaestio moueri solet, y quam breuibus attingam; An reo moram faciente, augeatur obligatio fideiussoris, qui pro reo interuenit Z fi licet varie ad hanc qu*stionem nostri respo ideant Iim

terpretes, Africanus tamen 1Ctus,ega tiliana confirmat sententiam, quam ob id retinendam censeo; Nec moveor argumentis, quae in contrarium ab Interpretibus adduci solent. Quod 'enim attine ad primum, quo dicunt, regulam Iuris esse, quod mora rei principalis fideiussori noceat; respondeo ego, haec non esse pugnantia, rei fideiussori nocere, - &, per moram rei non augeri obligatio ii, in fideiussioris Mora rei fideiuitari no-ς , t i qnia post cam, peremta re debita,

nihilo

300쪽

, Quis SIT ACTIO N. FINIs. . mihilominus fideiussor tenetur a mora. se . I O. ct I si a colono. g. viij. desidet, . Augetur obligatio fideiussoris, quando nouiter , & extra rem, pro qua interuenit ,

aliquid ei accedit,hoc fieri non posse AD

fricanus docet.Sic secundum quoque argumentum aDd. adductum ex quaero. iocati, parum admodum pro contraria

sententia secit. Sub distinctione enim respondeo: Aliud est , iure obligationis teneri fideiussorem, aliud, fideiussorem OL ficio iudicis ad poenam praestanda compelli. 1Ctus D l. quaero. ait, fideiussorem conductionis agnoscere onus usurarum ex mora rei, id est, fideiussorem' condemnari etiam in usuras, officio Iudicis. Lex centum Capuae, obligationem fide. hissoris augeri negat per moram rei principalis, quae duo non contraria, sed diuersa tantum sunt. Et tantum de plus pe titionibus. Qui perperam agit inlinus pe-

tendo, nihil periculi quidem sibi creat,

dum tamen, ut totum consequatur debitum, errorem commissum in eodem i dicio corrigat. s siminus, h.t.n.s u. C.

de inpetition. Atq; hoc de capite . ' nostro tertio dictum