De obligationibus et actionibus tractatus vtilissimus, coeptus à Iohanne Borcholten, ..

281쪽

arbitrariae. Bonae fidei actiones sunt,qua- .srum ea natura est, & proprietas, ut Iu- i

dex liberam habeat potestatem ex bono& aequo aestimandi, quid alterum litiga-

torum alteri ex bono aequo dare, face - re oporteat. s. in bona ei. h.r. n. s tast de O ct A quales sunt actio ex emto vendi- 'to, locato conducto, commodato, depo-. sito,pro socio, mandati,negotioru gest rum,tutelae,pignoratilia,familiae hercis c. H. l.

communi diuidundo, itemq; actio prae scriptis verbis quae ex innominatis con tractibus datur,ete sui. in tractatu devit. latius traditum est, ct patet exl. s. f. de prascript. Uerb. 9 in duobus scilicet casibus, i quando de aestimato proponitur, aut

quando ex permutatione competit. s. a-- ctionum. h.t. H. F. commodati. l. I. g.hanc acti nem. Jdeposita. l. .C. eod. m. L domum. J7. in V. e contrah emtAZa.est l. f. de locato.

r. 1 ct ry- pro scio. ct l. 3δ .de et furis. Actio de aestimato, siue actio aestimato tria de reliquis enim omnibus superius dictum est est actio in pers ham,qua ag

282쪽

bus bonae fidei aggregari actio ex stis' latitide dote, idq; ex Iustiniani constitutione s.fuerat. Instit. h. t.n.l. i. s.a j de rei uxor.actio. qua mulier ipsa, vel is, in cuius potestate est,finito matrimonio a viro,ves socero,ad quem dos peruenit, eam repe tit.d.l unica.C. de rei uxor.acilio Habet autehaec actio locum non sol im,ctim ipsa mulier dotem dedit,vertim etiam, cum allux pro muliere dedit dote. Hoc tarmen PO- .steriori casti, nisi pro muliere dote dans expresse cauerit, eam sibi reddi debere, repetere eam hac actione non potest, . tacitae stipulationis priuilegia prorse ces-

pr.C.de Iure dotium.Deniq; petitio here- 'ditatis, de qua supra in prima actionum: diuisione latius dixi,ad bonae fidei adtiones,ex Iustiniani constitutione refere la

hered. Et lisc de bonae fidei actionibuet dicta sint. Stricti Iuris actiones sunt, in quibus 7δ' Iudex potestate pro arbitrio suo statuendi non habetsed secundu id, quod ii . ter litigatores actu est, iudicare cogitur. L .f.de nego. gestis.l. quicquid ad ingendae, O. 9 d. L J.'d etsiC. de rei uxor.aIL

283쪽

qualis est actio ex stipulatu, condiciti, rti ex mutuo, condictio indebiti, & ω- ,

liae similes. Leum qui.M. f. de donation. l. 3.C. de usuris. l. a . f depraescript. verb. l. io s.si Squu Titio . f.mandati. Nulla autem certior regula ex toto Iure nostro, quo utimur,

desumi potest, ex qua dijudicari possit,

quaenam actiones stricti Iuris sinit, quam haec; quod quaecunque adtiones in s. a- ctionum. h. t. n a Iustiniano inter bonae fdei actiones non referuntur, eae omneSstricii Iuris sint. Sane illud obseruandum est, quod non omnes stricti Iuris actio- nes, eodem stricto Iure censeantur. AP- paret hoc ex actione ex testamento, pro consequendo legato, veI fideicommitio . interposita; Tametsi enim haec stricti)u-

vis est quia scilicet inter bome fidei actiones a Iustiniano non numeratur exemplo tamen bonae fidei actionis usuras.. CX mora recipit. l. quisolidum. g. etiam. OL Titia gr. .s fri legat. I.Iacob Cui ac.in tract. ad inseris ql. mihi G. in explicatione. l. centu Capuae. f.de eo, quod certo. ct parens metu ima Π, tractatu de uris.cs.n.is.ctyeqq. Arbitraria actiones sunt, in quibus iudex ex aequo &bonb, secundum cuiusque rei, de qua a- oum est, naturam arbitratur, quemad- Odinii

284쪽

DE DIvIsION. ACTIONUM. 23 imodum actori reus satisfacere debeaci& satisfacientem absoluit, non satisfaciaentem condemnat. s. praeterea. h. t. n. l. qui restituere. G. .de rei vindicat. σl. I .

hac. f.quod Metus causa, quales sunt rei vin-- 'dicatio , actio Publiciana, Serviana &quasi Serviana, Actio de , eo quod certo

loco, actio nox alis. d. l. 6δ. f. de rei vindicat. . . . d. geraterea. h.t.n. 9 I. Isi. F.in vindicat. f.de .

pignor stem actio de dolo, qua is, qui do- him alicui negotio adhibuit, nisi arbitrio

iudicis rem restituat , tanti condemnatur, quanti ea res ab actore fuerit aestia malai l. arbitrio. II., ' M. f. te dolo malo. Sic actio rerum amotarum arbitraria est ctio. I. si cum dos s. g. r. f. rerum amotar. item actio reuocatoria, qua in fraudem patronorum alienata reuocantur, ut com- munis estDd.opinio D d. praeterea hoctis no st.

Potest etiam huc referri actio ad exhi-7 . bendum, quae datur ei, cuius interest, in causa pecuniAria, & honesta, rem aliqua exhiberi, aduersus eum, qui exhibendi

facultatem habit 't,e exhibita perse

quendae eius facultatem consequatur.l.2. s. s. Io II.Ia.es penult. ad exhibend. Est vero 'inter actiones quoque arbitrariaS quar-

dam differentia, haec scilicet, quod in a-

285쪽

1. lijs in litem iuratur, in aliis non Iuratur in litem in illis actionib', quibus solum in

implum agitur , quaeq; ad exhibendum vel ad restituendum competunt; idq; Op- lima ratio ne, ne scilicet alterius potius,' quam domini arbitrio pretium rei si tuatur, quod iniquum esset, neue quasi ab inuito domino res emi videatur. L nec quo O. de rei vindicat. l. 3. f. de in litem iurando.Non iuratur in litem in illis , quibus plus, quam simplum persequimu . I.s.s. vis. L 3. g. i. 2sqq. f.quod metim causa. Os. Illud nunc addendum est, quod bonae fidei actiones non inde nomine tur, quasi in ipsis ta tum bona fides requiratur, in reliquis non item. Nam bona fides in omnibus actionibus praestanda est, & nurulus est contractus, conuentio nulla , nuru

lum negotium, a quo malitia, dolus, m la fides, & omnis mala ars abesse non de-hea A. Quia tamen maxi-

ine bona fides requiritur in illis actioninibus, quas bonae fidei esse diximus, ideo hae κατ- ,& per excellentiam bin . , nae si dei dicuntur; quamuis non culpare Rusim eos, qui actiones bonae fidei inde t dictas tradunt, quod secundum morein iomanorum sermula actionis a Praetore

286쪽

Da DivisION. ACTIONUM. 23' praescripta addita erant haec verba, Ex BONA FIDE, in qua sententia etiam e Liparens

meus in s.critionum. h. t.n. Summam vero

haec quinta actionum diuisio utilitatem habet. Nam quod ad quaestionem 'star rum attinet, quae hodie, de nostra hac aetate frequentissima est, illa vix aliter definiri potest, quam adhibita hac distii ctione inter bonae fidei, & stricti Iuris actiones; Siquidem in aetionibus bonae fidei; si debita sine mora non reddantur, quod bona fides exigit, & postulat, usurae ex mora debentur: In contractibus vero stricti Iuris ustirae non debentur, ni si fuerint per stipulationem adieci ae .

cundum ius Romanorum anti lusi in bo-

nar fidei tantum actionibus admittebatur compensatio, puta, quae ex bono &aequo originem trahit , ut traditum est. ab Imperatore ho l. etiamsi ct L neque scriptura. C. de con pensatiou. & a Iustiniano i d. g. io bonae mei. Institutis. hoc titulo is ro. Idque ius Romanum obtinuit, 7. usq; ad tempora D. Marci Imperatoris, qui primus compensationem in stricti Iuris actionibus admisit, non quiden

287쪽

directo, & ipso Iure, sed opposita doli

mali exceptione. t qui nolo militisiat. f de hererihu, instituend. l. Nesennius. F. ad L, quio.st LA opera Τ.de doli mali exceptis. Postiis. Marcum reliqui compensationem etiam in stricii Iuris actionibus ipso Iure fieri passi sunt, idque Alexander Seuerus

Imp. sua constitutione confirmauit. .cum alter fri compenseatiou. l. s. C. d. Denique Iustinianus in omnibus actionibus tam in rem, quam in personam, tam bonae fidei, quam stricti Iuris compensationem ipso Iure fieri posse constituit, D l. Fn C. de compensat.g.in bona fidei. Instit. h.t n. dummodo compensatio ipso Iure nit initur, ut Imperator hic loquitur in d. g. in bonae fidei. id est, dummodo in utraque actione, ab utraque litigantium parte debitum sit liquidum, ut se ipsum explicat Iustinianus G. .C.de compensat. quari e plura videre potestis apud parentem meum in tractat. de compensation c. R. Sane in des s. in bonae s dei. hoc titisto nostro. Iustinianus depositi actionem solam excipit ab illa regula, qua in omnibus actionibus compensationem admitti tradidit, unde Dd. . communiter existimant, in sola depoditi actione compensationem non admitti, qua in

288쪽

DE DIvisION. ACTIONUM. et qua in sententia etiam simi ricis. Cusac. Oparens meus in ius.actionum. circa sinem . h t.

Quibus quanquam ego nihil detraham, hon absurde tάmen puto dici posse, commodati actionem. quoque a compens tione immunem esse , idque ex hisce r tionibus: I. quia immotum Iuris principium est, quod sola quantitatis ad quai

titatem valeat compensatio, non etiam peciei ad speciem. lyconuenerit. IIJ.de pignor.atilio .I. C. de crimine expilata heredit. icique optima ratione, ne scilicet aliud pro alio inuito creditori soluatur, quod iura non patiuntur. La f. de reb.credit. Iam vero certum est, quod in commodato sola species versetur, unde procul dubio dicendum est, in commodato compens tionem locum non habere. II. Manifeste hoc traditum est , quod in commodato compensatio locum non habeat, in l. C.commodati, in qua lege licet Culac. vir aeterna memoria dignissimus pro commodati commendati legat, Commod tum autem idem significare ait, quod de- positum, ut diciti lex sin ad tit.C. de deposite. rejcienda sita non existimo tamen illam

vulgatam lectionem temere emendandam, cum praescrtim nulla alia ratio hoc. R exigat.

289쪽

et a CayvT SECvNDv M , exigat. ΙΙΙ. Certa est ΙCtorum regula. quod, ubi eadem est ratio, ibi idem iussit statuendii, & ipsa aequitas paribus in causis paria iura exigit, argumento.l. s. fad i quil. ct l. si quadrup pauper. fecisς dicat. At eadem ratio est in deposito αcommodato. Etenim in deposito ideo

non admitti compensationem aiunt Imrerpretes, ut perfidia vitetur l. pere. C. d p ii Non minus autem improbus est,& contra officium facit, qui rei commodatae restitutionem denegat, praesertim, cum in commodato utilitatem rei commodatarius sentiat, depositarius nullum ex re deposita usu habeat, Eoq; respectu perfidus non mitam fit,qui rem commoda ta non restituit,quam is , qui rem depostitam retinere cupit.Dicendii itaq;est,tam in commodato, quam in deposito conb79 pensationem cessare. Neq; ego moveor d. . in bonae fidei. h. t.n.ubi Iustinian. his

CTIONE. Nam dictionu taxatiuarum non adeo abscissa vis est, ut ad alios etiam casus, quibus eadem, maiorue ratio inest,

extendi non Fossent. si menser DC.

modI.aor. f. de . S. Imo ne Imperatorem

Iustinianum sibi ipsi contradicere dic

290쪽

culae laxatiuae δεο d. s. nostro positae, tam tam vim non esse , ut omnes alias actiones excludat. Nam idem Imperator d. l. a. c. de compensation. constituit , ,

non solum ne depositarijs , sed etiam ne alienae possessionis inuasoribus compens tio detur, ex quo hoc potius affirmandum s. nostro. unum duntaxat casum referri a Iustinian. in quo non admittatur compensatio. . Et tantum quoque de quinta actionum diuisi ne. SEXTA actionum diuisio a Iustinian. 8 proposita haec est, Mod quaedam arictiones sunt, quibus solidum, quod '' petimus, consequimur,quaedam, quibus non consequimur solidum petitum .g.lunt praeterea h. t.n. Ego illas tantum hic recei sebo,quibus solidum petitum non consequimur,ita fore sperans,ut intelligatis & eas, quibus solidum petitu consequimur, i quales pleraeq; actiones sunt,cuinc0i trariorum, quoad cognitione scilicet,e 'dem sit distiplina, & ratio , quemadmodum non minus eleganter,quam vere tr -

didit Eberhardus in suis topicis legali- '. bus. Earum ergo quibus solidum non 8r. consequimur prima est actio de peculio. i R a. In ea