장음표시 사용
11쪽
de cientur: tum igitur cum sunt iis affixi rebus atq; dediti,quae res oriuntur atque intereunt,dc ad boni Voluptatis priuationem prolabuntur, voluntas eorum μεσας insimulae is aduersario carere desinit: semper tamen ad res ex. inestati ani petendas dc bonas sertur, siue illae vere bona sint. mi, tum v, siue ob adiunctas voluptatis illecebras falsa boni ro bono eae specie blandiantur. Nam quia cum vero bono semei sint, itim per & Vera Voluptas est coni uncta, ubicunque ani in errata, mus adumbratum aliquod voluptatis simulacrum peccata, em animaduerterit, non considerans verane ea sit, v lamitatι, loque bono cognata, an vero fallax & adulterina incidunt. boni Vmbra tanquam ad bonum accurrit: nec illud expendit, multo plus inesse molestiae tam conse-Vt g quentis quam antecedentis . . Neque enim esu dese-qμμmmς 7- ctatur quisquam, nisi prius famis molestiam senseo dici I cor rit, neque potu qui non sitierit, molestia denique D volvta , cum voluptate cohaeret.Proinde si voluptatem qu bibendo percipitur, inhibueris, sitim adhuc inesse videbis: voluptasque durat, quandiu molestia ei adhaeret. Nam ubi fames, sitis, algor, aut simile aliquid sedatum fuerit: suauia illa esse desinunt, ac
potius aduersa fiunt, & fastidium cient. Omnino certe molestia eos comitatur, qui voluptatis im- pulsi illecebris,excedunt modum,&e iucundi boni studio peccata nostra omnia oriuntur,sicut e studio veri boni recte facta. Ac propter ζιαν προωρ πιν& bonum & contrarium consequimur. Nam cum voluntas soluta puraque dc in ipsius rationis pote- rt state fuerit a qua natura nostra pendet: tum ad restine o viro, vere expetendas & ad veritatem fertur. Quare pro-G -ce E prium animi bonum vixtus, a Graecis 2 νm dicitur, .Hi 'r, quod proprie sit optabilis, dc vera optione compa qηρ retur. Sin brutorum affectuum cupiditates secuta sit, fuerit. Jc id quod horum est, suum duxerit: falsum tum habet delectum. In nostra enim potestate est dc προαίρεσας nostra. Nam opinio, appetitio, desiderium & declinatio ad α ρεαν & προ ρεων re-
seiuntur, quae omnes sunt internae animorum mo-
12쪽
his dominatu : eaque de causa dc Deus S lege c., Q πα homines prudentes consilium& voluntatem in Mentes, Ut quae in nostra potestate sint, peccata re- - γ eque facta discernunt, non autem ipsas actiones quae in nostra potestate non sunt, quaeque consiliis oc voluntatibus discernuntur. Nam caedi nonum Iuniariae, ut quq non consulto neque arbitratu nostro
facta sit, quaeque in nostra potestate non fuerit, venia datur. Qui vero iure meritoque aliquem Oisciderit,etia audatur. Ita non ipsa actioni s lauae aut via tu perationem in sese continent: sedeonsili odivo liantate, quae in nobis sitae sunt,distinguuntur. 'Recte igitur Epictetus ab his suae institutionis Fesordibrim sumsit: &nos,uti linc omnia nostra dolicli aie- feramus, monet, ut qui ex iis cibistia se alacori equamur.Cum vero dicit res alias i ii iii,stra potestate Dinaetea re esse alias non esse: non totam rerum' tia iitra in par- ηυm Gubis, xitur,sed eas tantum res complectitur quae in nobis uest u Vatυ-simi, dc coniunctae nobiseum. neque enim ullam rum uniuerhabet adaequationem contentio, quae diuisiones satra,' addecet,si quis diuisioni eorum, quae in nostra potest a. homiπὸ rete sunt, opponat omnia quae & in mundo &suprafm r. mundum sunt. Sed quoniam sunt qui negent quic- Falsi , Forquam esse in potestate nostra, nonnullique omnes tuna liberta actiones nostras omnesque casus necessario fieri exi- tDvolunta-stimant : alii vero casu. fortuito de temere quasi nos iis opponm
cylindri instar agitemur: satis quidem essent ea que tur. iam diximus de ordine eorum quae in nostra potestate sunt, deque delectu & voluntate, quibusque declarauimus non posse fieri quin ita se res habeat nihil tamen sortasse prohibet, seorsim eriam, ci ex professo verba contra istos iacere, qui voluntatis it bertatem tollunt. Ac casus quidem, dc negatio libertatis,& fortuitum,si ita dicuntur, quasi Ποβ sine stilio g. i. aliquo praecipuo sine agamus : neque Vera est ea Cu ade. filoratio: &, vera ut esset, non in omnibus actionibus=ὸ . nostris vera esset. Etenim artes ec naturae omnes
metam quandam dc finem sibi proponunt,ad quem ab initio ad extremum usque actiones suas omnes
13쪽
reserant. Atque adeo omnis omnium animanti um motus & actio, boni alicuius gratia suscipitur siue id vere bonum sit, siue tale esse videatur. Nam
& mali fuga tanquam utilis, fit propter bonum. Earu quoq, Sin aliquis fortuitum sic accipiat, quasi id quod de- lorum qua sideretur, aut fieri nequeat, aut non expediat sic ue
fieri neque - temere α fortuito medicinam aliquem propinasse tint, quas dicimus, suae qui prodesse nequit aut aliquando nocent, ap- eti)x Abest ης is quidem voluntatis nostrae liber- petitio hu- ta; em his terii bi Non enim eorum modo quae manisam fieri pussiunx, quaeque prosunt, appetitionem dcfu-bitrii. gam peneA nos esse dicimus: sed corum etiar'. si ςri se queupt, quaeque 'ocent. Quare non Π , ea in 040qsa; cte, sed & ea quae perperam fiunt.
Datis disti. i' pQ ςstate dicimus. Qui autem opini-
, - . Οnem dc qippexitionem, coactam, non liberam, nec
μ' inpotesta in i stra esse dicunt, atque adeo nec de-π-' lectum nec consilium, ut quae aliunde moueantur,& non intrinsecus a nobis progrediantur : hi par-r. Inopia. tim inopiam causantur quis enim esuriens aut sitiens aut algens velit nolit cibum potum, calore a. Obiectu. non appetit Z Qujs aegrotans non dc siderat sanitatem Z partim illud ipsum quod opineris,quod appetas, quod fugias, Volentem nolentem ad se attrahere dicunt. Quis enim, qui vel minimam arithmeticae partem didicerit, bis duo essequatuor non existimet Z Quo pacto igitur tui arbitrii sit sie existimare,ac nitia potius hoc ipsa rei natura cogat 3 Quis vero bono di pulcro rebusue contrariis animaduersis, non & illa expetat, & has declinet, iis ipsis impellentibus t Nam ct praestantissimi quique naturae rerum indagatores, id quod appetatur primam mouendi vim habere dicunt. Id vero quod aliunde necessario plane moueatur, quo pacto adhuc in nostra esse potestate queat Z partim eius qui appetat affectionem causantur, ut quae ne-eesiatio moueatur ad id quod ipsius natura ferat: cum aliter facere non possit, quin hoc modo appetat: Nam temperantiae habitu praeditus, tempe
14쪽
rasacta&studia desiderat: in temperans, interrim. Perantia: nec in alternis utrius potestate est, quam is velit, non sic appetet e. Nonnulli certe quidem, quamuis appctitiones suas molcste scrant, easque cieri nollent : tamen ab habitu & consuetudine impelluntur ad res a sese desideratas, ab iisque alie-MO motu pertrahuntur, plane quasi in ipsiis situm non sit facere aliter. Ac de rebus qui gnarus earum cst, vere indoctus, male sentit: neque aliter fieri potest. Neque eni invito modo sciens falsum opinari Potest. neque rudis verum. Nam penes rudem quidem est, opinati falsa: non falsa, penes scientem. Neque enim rudis falsum amplecteretur, si penes ipsum id esset, & doctus, si penes ipsum esset opinari vera: falsum etiam opinari posset, si quis id eum velle largiretur. Vt enim sensilibus in rebus fieri nequit ut sensus integri & vigentes fallantur: ita seres in iis etiam habet, quae ratione percipiuntur. Atque haec sunt, quae dicere ii queant, qui libertatem voluntatis tollunt. Mortales autem plurimi. ta fatalem coeli conuersionem, ut caeterorum omni- lem caeli cΩum,sic & appetitionum nostrarum, itemque opini- Mersione noraonis & delcctus statuunt esse causam , astrologo- tollere libem rum subnixi testimoniis, qui e positu astrorum in istem vo-igenesi pronuncientialium fore voluptuariti, alium LNt-r auarum, alium Musiarum&sapientiae amatorem: di appetitiones praedicant, sese per aetatem ostensu-sas. Qui vera si dicant,omnino neccile esse exsist re appetitiones fato insitas, nec situm in nobis ei Ie ut alias proseramus. Quomodo igitur penes nos erit, hoc aut illo modo appetere, si omnino necesse nobis est, nolentibus volentibus una formiter adlice illud ue desiderium incitari Z Haec & id genus alia contra libertatem voluntatis afferri que uiar, quibus id effici videatur,ut neque appetitiones, neque declinationes neque consilia nostra in nostra potestatc esse videantur
15쪽
quae Epicteti diuisioni repugnare
. I. Aduersus rationem de egestate, dicendum est: MU in non inserere appetitionem. Multa enim pror p/ δεμφρ' sus inanima , ut stirpes, qualitate aliqua egentia, φρ' velut humiditate aut siccitate, aut caliditate aut 'serat frigiditate : tamen eam non appetunt, quia Vi ap- ρί ς Θαμρ petendi carent. Nam quae appetunt, eadem etiam υς sentire quod appetitur, necesse est, &ad id mo- Hi pq ueri. Nec tamen appetitum inserit egestas : sed id ερ' φ- quod appetendi vim habet, aliqua re egens, ad egem statem propulsandam,appetitum prouocat. Neque
vero pruritus nobis manus inscrit, sed manus pro ritum sedant. Neque etiam a vitae necessitatibu s amtes inseruntur, sed animus ad eas necessitates subis uandas excogitat & opponit artes. Omnis enim appetitio, motus internus est animi appetentis, ab eo ipso progressa, non extrinsecus inserta. Ac brutarum animantium vita quae corporea est, neque sere quicquam habet quod supra corpora velut emineat : in egestate corporis, tanquam sibi propria. uni-Anim; hu sormes habet appetitiones. Vnde hae coactie viden mani iri tur,& non liberae. At hominis animus rationis par-ptiae lita fixi cep , eo quod in medio situs est, triplici ratione appetitio. praeditus, unaqua ad deterius, corporeum illud rebrutu, altera qua ad seipsum: tertia qua ad id quod praestantius est. movetur: triplicem quoque vitam ct appetitionem habet. Ac quando corpori,& brute corporis vitae sese dediderit: tunc illius egestatem. suam esse ratus,necessario una cuillo appetit. Et lige est appetitio illius, quae libertatem controuersam habeat. Cum vero suam vitam vivit, aut praestantiorem: tum & appetitionem habet ei vitae conse taneam eiusque bonum desiderantem. Huius igitur animi vere est ea autoritas, ut haec aut illa desideret: ut qui appetitionum plura genera a natura
16쪽
insta proferre possi t alia deteriora, alia praestantiora, quorum illis vitios is redditur, his virtute augetur. Nam is delectus qui praestantiora amplectitur, Verm Δυ- verus delectus est. Unde scis pe fit, ut corpore egente, esuriente & cibum appetente, animus iciunium ultro desideret, vel ob legem aliquam ita iubentem, vel propter corporis sui ue ipsius curam. Perspicuum autem est, licuisse illi tum una cum corpore appetere, id quod plerique animi faciunt. Sed maioris
boni desiderio, appetitionem aliam prosert. Animi igitur ratione privditi respectu, Epictetus hoc alioue modo appetere, in nostra esse potestate affirmauit. Qui vero appetitionem a rebus appetendis excita petitiori dicunt: verum illi quidem ex parte dicunt, sed quomodo non quantum ipsi putant. Hae enim animum ad rebus appe- appetendum non ira mouent, quasi is aliunde ciea- tendis exentur, cum suggerunt susceptionem sui, idoneam ad tetur. prouocandum id quod eas amplecti natura solet. Vt enim res subiecta sensui, sentienti sensum non inserit, neque id, quasi aliunde moueatur, ad se attrahere solet, sed sese offert idoneam quae cum eo
coniungatur, cuius natura coniunctionem illam admittit: sic & res appetenda suam conuenientiam proponens, prouocat animi ad sese desiderium, qui ad illud aptus est. Quamobrem rebus appetendis propositis, alii eas appetunt, alii non. At si res
appetenda eam naturam haberet, ut appetentem cogeret, & motus ab ea inderetur, necesse omnino
esset eam appeti ab iis qu appetendi vim haberent:
quamuis alia magis . alia minus. Ac ne appetitio quidem illa esset, sed impulsio aut attractio violenta,qualem in corporibus cernimus. Nam appetitio . extensio quaedam est, manente eo quod appetit, &non recedente : quemadmodum manus cxtendimus, quamuis loco non moueamur. Est igitur ap- Deeipis. Petitio motus quidam noster intrinsecus: itemque specie recti opi ni o,& si milia. Verum is motus alias conuenien- que, bonio. ter ad rei appetitae & opinatae naturam fit, alias abca recedit, cum nos ad aliquid appete lum ferri P
17쪽
tam'. cui plus inest quod auersiari debeamus: quodque aliquid appetendum ostentat eliciendi appetitus causa, sed fugiendum aliquid in sese occultat. quod propter perpl cxitatem adumbrati boni,inesse
Exemplum non animaduertitur. Nam qui furatur, dum ad o-furm pulentiae simulacrum, Ut rem appetendam seitur, rem fugiendam tali opulentiae adhaerentem , quae animum cum primis intuitum facit, neque nouit, neque veretur. Captiuitatem porro &supplicium,' quam solam in hac appetitione calamitatem censet,obseruorem cupiditatis reiicit: illud velo amplectitur, multos qui talia faciant, non deprehendi. Res qua ap- Possumus igitur iem quae appetitur, examinare, sit peritur. exa- ne reuera talis, an simulacrum duntaxat appetendae minanda. Iei adumbratum habeat: ut modo de opulcntia dicebamus. Atque illud magis etiam in nostra potestate est, ut nostram appetitionem erudiamus αdoceamus, ea quae proprie appetenda sunt, appetere.& simulacris non falli. Aduersus eos autem qui dia
sunt, quoniam appetitus appetentis, ει opinio opi-6stercer po ' nantis, apte natura ad suum appetibile & opinabile seratur, non penes ipsum esse. Vt sic contra ueseratur: sicut neque penes glebam sit deorsum ferri Nis/s ri n/m sursum etiam ferri posset. Aduersus exi. 4 hQ. igitur dicendum, duplicem esse necessitatem ivnam libertati voluntatis oppositam, alteram cum eadem coniunctam. Externa itaque libertatem tollit nemo enim qui extrinsecus aliquid facere cogi
Interna. tur,aut no facere, libere agere dicetur) Interna vero cogens omnia pro sua natura agere, haec magis libertatem confirmat. Quod enim per se mouetur, pro natura sua moueri a sese necesse est: neq; pr pterea ab alio mouetur. Neque enim extrinsecus necessitas ea probenit,sed cum eius quod per se mouetur natura coniuncta est eamque conseruat dc adnabitus in suas actiones producit. Quod si habitus etiam potesate melioris di deterioris sibi ipse causa est animus.
'minis. propter obedientiam & contumaciam: actionum
etiam causa, quae ab habitu oriuntur, illi erit asi i-benda.
18쪽
benda. Neque tamen in omnibus libertas & potestas nostra eo metienda est, quod etiam contraria λὶbist a facere possit. Nam animi,bono semper affixi, b O fisafum sidnumque amplectentes , liberum etiam delectum '. babent: neque enim is delectus coactus est & bono suo semper inhaerent, neque ad contrarium vn quam ab strahuntur. Nostri vero animi dum quidem boni sunt,bona appetunt: eum vero mali sunt, mala. itemque a vitio transeunt ad virtut m, si curentur: 5c a virtute ad vitium,si negligantur: atque utrumque saciunt arbitratu suo, nullaque nec ellitate coacti. Quare nullius vitii causa in Deu conseiri Cur DEVS potest. Etenim secit animum qui malus fieri possit, ancidistiani eo quod non prima illa tantum condidit, sed media mosererit etiam dc postrema: ut ita omnia perfecta redde- hominem.
rentur, & prima vere manerent prima, non autem
extrema sterilia, imbecilla euaderent, materiaeue permiscerentur. Fecit igitur animum qui malus neri possiet, Deus qui bonus est, ob diuitias suae bonitatis. Nee tamen aliter eum fieri malum passus est, nisi ipse voluisset. Aduersus eos autem qui di- Animus in eunt fatali conuersione non actiones modo nostras, tm ct inta sed & appetitiones cogi, nec quicquam liberum no- ritus expers. bis relinqui, nec libertatem aliud nisi nomen inane asi riribiis esse, dicendum est : siquidem rationis particeps costi nequis. animus, ortus atque interitus expers sit quod nunc ut concessum sumatur, demonstrandum alibi: licet Stoici aliter de eo sentiant) si igitur ortus atque interitus expers sit rationis capax animus, ipse
a mobilibus causis essici atque assici dici non potest. Sed instrumentum eius,hoc est animal, quod est corpus vitae particeps, hoc inde commutatur. V pM- Mobiles enim causae pro diuei sis ad terrena habitu. ρ ρ ρ
dine, alias alia essiciunt: instrumentum vero proa m H ducitur aptum animo,qui eo est viiirus. Vt igiture discrimine instrumentorum artis, usuros eis arti qWρ,'
sces cognoscere licet, haec esse sabii lignatii, illa aedificatoris, illa fabri aerarii: neque Iic in genere tantum, sed & habitus utentium eis artificum, de
19쪽
istis ebis in Rrtibus excellunt,etiam instrumentis meli . is Θ ribus utuntur) sic astrorum periti, instrumenti naturam e causarum discrimine perspicientes, etiam' de habitu eius qui instrumento sit usurus, coniecturam capiunt, ac frequenter scopum attingunt.
Nam plerique animi, in corruptis praesertim rebus publicis, in quas onerati vitiis amissa pristina digni-
tate contrahuntur, cum sese instrumentis effusius dediderunt, iis non iam ut instrument is suis, sed ut sui partibus utuntur: itaque suas appetitiones pro seruns corporibus accommodatas. Ad haec, fatalis conuersio consentanea est productioni animorum, qua conuersione animi corporibus inseruntur, non ita quidem ut ea cogat animos haec aut illa appetere , sed ut cum eorum appetitionibus consentiat. Quemadmodum igitur in urbibus sacra temporata ioca religiosiores homines eodem congregant:
ad populares vero voluptates idonea, eos qui peius vivunt & petulantius,contrahunt: atque ita e locis temporibus etiam de appetitione & habitu eoru qui conueniunt, capi coniectura potest : sic etiam e temporibus & locis fatalis conuersionis, de animis qui ei conuenienter generantur, pronuntiare licet.Cum enim pro ultrice diuinae bonitatis forma habitudo fati congruens huic loco fuerit: tum in eum locum animi, qui supplicio egent, demittuntur. In omnibus enim vim congregandi similitudodi necessitudo habet. Fatum igitur, eum appetitiaones animorum non cogat, neq; libertatem tollat.
sed ipsi animi nunc cum hoc, nunc cum alio fato consentiant,& pro sua dignitate paratis instrumentis, quod modo dicebam conformentur: non mirum est, quas appetitiones habituri si iit,e fatali con-rit4genm uersione cognosci. Ac vitae quidem gerius ample- necesse tu, ctuntur animi pro suae prioris vitae dignitate & ha- ρή-tis via bitu. Vita autem bene aut male utendi facultatem 4 cmem in semetipsis habent. Vnde sit,ut nonnulli merca-
.Hr toriam amplexi vitam,bene vivant: dc qui philosiori artific
20쪽
phiae studium prae se serunt, turpiter se geran t: quod Vitae quidem genus ipsum , veluti rusticum aut
mercatorium aut Musicum. tum ipsi animi sortiuntur, tum locum eis pro dignitate assignat Deus: Vitae autem qualitatem, animi suo arbitratu adiungunt. Proinde&laudem inueniunt,&reprehensionem incurrunt. pro diuersa vitae ratione. Ac ne
improbum quidem quicquam a fato inseritur, ut
quidam affirmari non dubitant: eo quod callidi, pq
Puerorum amatores atque adulteri nascantur. Et nenim quidam astiologi vere haec praedicunt: ideo ἔς ώς vitio accidit, quod nos talem proprietatem inde oriam, m- ς ε σVel moderate vel im moderate suscipimus. Etenim r-pμmentis deprauatio & calliditatem&foedam libidinem gignit. Nam qui siderum impressionem moderate suscipiunt,adolescentiam tuentur: deque ea bene merentur. qui vero immoderate, pestes eius di corruptores evadunt. Nam & qui solares radios oculis non conniventibus intuetur, obscurato vita occaecatur: quamuis Sol largitor sit luminis, auctorque videndi omnibus. Cum igitur astrologi alicunde cognoscunt, qui moderate, qui immoderate vim illam suscepturi sint: alios prudentes, alios callidos sore dicunt: si modo fieri potest, ut harum rerum certae notae, e figurarum illis delineationibus cognoscantur. Alia certe quidem perspicua sunt omnibus: cuiusmodi illud est quod iole Cancrum peragrante, immoderato calore assicimur. alia obseura & ignota iis qui artem ignorant astrologicam. Nam ea quae semper naturam suam sequuntur, & vim ab opifice inditam tuentur, summaque potentia praedita sunt : omnino volunta. tem etiam habere bonam, A nullius mali esse causam,constat. Omnis enim malitia ex imbecillitate oritur: siquidem vires bonum quiddam sunt. Ve-.runtamen bonorum etiam saepe affluentia dccopiat usto maior, nocere solet. Atque haec iis responsa sint, qui propter situm voluntatis libertatem toti re conantur. Nunc aduersus Omnes dicatur,eos qui