장음표시 사용
21쪽
Tartareae Pestis comites . fidique ministri Huc , illucque ruunt, tacitisque hortatibus addunt Assiduos stimulos ad 1aeva incendia. & omnem . Gallia quam deflet, diadem , caedesque, minasque . Impia jamdudum se ducere trans juga ιperant Allobrogum exitio posse arma, ac templa, domosque. Effigiesque omnes superum , & mirabile coeli Donum , augustum, ingens. frustra tam saepe petitumVique, dolisque suis mixtim combusta videre.
Iamque fera audaces praesumunt gaudia mente,
Sollicitantque animos, ac belli semina iactant Vicinam in gentem, facta , atque infecta canentes. Nilque intentatum scelerisve , dolive relinquunt. Non tulit omnipotens rerum Sator impia signa Camberii extolli sub moenia celsa, sed urbem Ipse tuens superis dilectam vim arcuit omnem Finibus, infernae & spes gentis, votaque lusit. Nec tamen exclusit penitus. Vicina per alta Culmina hacchari, perque antra, & inhospita saxa, Subjectosque in agros erumpere sivit, & omnem Angroniam vallem , ferroque lacessere pugnam Scilicet ut tandem fracta armis disceret utera Non penetrare datum per subdita rura Sabauda Imperio gentis ; domitoque ex holte triumphans Emmanuel populos secura pace perenni R ,
i Quum belli gerendi non deessent occasiones , ipseque tantum in
militari nomen consecutus esset, tantisque armorum, & copia-Tum , & opum viaibus niteretur ; quietem tamen bello prae
tulit . . . . Quare populi ditionis Subalpi me, Transalpinaeque nullis bellorum incommodis affecti in sumina tranquillitate annis trigluta, & altero, Emmanuele Philiberto imperante, vitam traduxerunt. Tonsus t bucDiuitiaco by Corale
22쪽
Virtutis linquens monumenta aeterna, hearet.
Interea e stygiis, ubi centum littore in uno , Senta per antra situ , formae, squalentia miris Monstra modis , habitant morhorum , sedibus imis; Febris ubi genus omne ; ubi tabes quaeque, luetque;
Quaeque artus lacerat, quae viscera torquet adurens
Hulceraque, scabiemque serens vis tabida , ad auras Erupit superas , agros quae saepe colonis Sola suis viduat, sociarum pessima, pestis: Quaque patent ditis magna ostia , stagnaque nullis Pervia pennigeris, & averna hinc nomine dicta, Liventique limo torpent, calamoque nigranti obducta , & juxta graveolentibus obsita nimbis Usque horret tellus, sibi notis adstitit arvis. Flinc, atque inde sedent comites luctusque , famesque , 'Crinibus & stissis rabies , aecinctaque ferro
Mors, & saevitiae vultu horrida , retraque forma. Aruit herba statim circum , tactaeque veneno Tartareo frondes ; signumque nigrore dedere: Quaeque habitant rarae nemora alta propinqua volucreSProtinus adflatum ramis sensere cadentes ;Vixque procul paucae pennis felicibus actae
Exitio elabi puras potuere sub auraS. Iamque serox, furiisque suis comitata patentes Coenomanos campos perlabitur , atque Tridenti Succedit tectis. Horrent mortalia corda Ipsius adventu, & frustra depellere tendunt, Quod fert exitium crudelia funera acervans. Acrius usque furit dominans, & moenia vastat. Hinc maris Adriaci, vitians late undique coelum, Littora amoena petit, pagosque , agro ue pererrat,
23쪽
Et Dominae rerum tandem , populisque potenti η , Consiliique opibus clarae, delabitur urbi. Nec mora fit: virus per compita quaeque, domosique Diffundit furibunda suum; celerique volatu,
Quae secat arva lacu Benaco emissus, & errans Mincius, excurrit, tenditque ad moenia celsa ,
Fatidicae Manthus de nomine dicta , viasque, Tectaque funestis confestim luctibus implet. Singula quid referam ρ Ausoniis bacchatur in oris Huc , illucque ruens; & jam moeretque, gemitque
Amissos natos , quos funere sustulit atro . Dira lues , multos Vicina , feraxque Cremona et
Jam quae Ticini alluitur fluvialibus undis , Verbanoque lacu eductis, ac pinguia circum
Ostentat rura insubribus renovata colonis
Aut triaco sceptro laeta , & late Oppida fraenans rQuaeque olim Regum sedes celeberrima, & ante
a Funestissimo si Dee sens re r anno presente rs 76. in alia Lom-hardia per la peste, che si dilato , e sece stragi immense per
varie Citta . Comincio essa neli' anno addietro spezial mentea spopolare la citia di Trento, e a poco a poco andb ser- peggiando per attre terre Lombarde. Il suo maggior furore si provδ in questi tempi . . . . Incredibile fu in Uenezia lamortalita, ne minore in Padova , VicenZa , Verona, Milano , Pavia , e Genova. Mirabili prove delia sua incompara-hil pieta , e carita diede nella citia di Milano in si lugubre occasione it sanio Cardinale, ed Arci vescovo Carlo Borronaeo. In Venezia per un tempo morirono set tecento persone pergi orno. Terminato it male si troub effer morti ventidue mila uomini, trent alet te mila doniae , e circa undici mila sanci ulli deli' uno , e deli' altro sciso. Ex Muratorio in Annatibus Baiur. Con- Diqjtjgod by GOrale
24쪽
Condita , tangenti sibi moenia nomen ab ipso Flumine deduxit Papiam sermone minores Dixerunt patrio : tum quae sedet inclyta amoeno In colle assurgens tectisque, opibusque superba , Iani opus egregium, & Ligurum pulcherrima princeps.
Praetereaque aliae , quas olim fama canebat,
oppidaque , & pagi, & positae sub montibus arces. Quis saevam Italiae stragem illam , & funera fando Explicet, aut sortem miserandam luctibus aequet 8 Principio pauci, primo & sub flore juventae,
Correpti; moX , annorum discrimine nullo , Innumeri. Venis se miscens igneus ollis ,
Lethalisque ardor , lymphis sedarier haustis Haud facilis , nullisque potis depellier herbis ,
Viscera torquebat labiis, linguaque nigranti , Atque cute adparens raelu arida, & ore, oculisque. Nulla quies strato noctuve , diuue : Cruorem Faucibus haud pauci mittebant: pectus anhelum Omnibus; inque nomas exibat denique multis Atra lues, toto quae sparsis corpore odorem Reddebant tetrum , nec languida membra levabant, Tuberibusve nigris artus, papulisve tamebant. Heu quoties natis junxit matresque, patresque Funus idem l Quoties conjux cum conjuge eodem In strato absumtus morientia lumina clausit; occubuitque una frater cum fratre peremtus lNil medicar valuere artes, herbaeque potentes, Viscera ubi invasit torrens acherusia tabes. 'Quin & idem fatum tectis persaepe sub ipsis Egrorum rapuit, frustra dum juva parabant Pharmaca, paeonios famulos, doctosque medentes.
25쪽
Nec minus in tempus duri inclementia coeli Saeviit: haud paucis hic lethi fer ingruit aettus, Liqueruntque animas , dum publica vota sacerdos Non exoratas pavitans iterabat ad aras , Coelicolumque Patri turis reddebat honores. Multi etiam visi, fugerent dum patria tecta, Funestosque lares, dirae loca conscia cladis,
Qua viduata domus , & juncti sanguine ademti, Antra per , & silvas , & sicubi concava saxa ,
Nequicquam errantes tabe illic corripi eadem ;Semianimesque viis multi , dum toffa redibant Ad sua , quaesitum rebus 1 olamen egenis , Exhalasse animam infleti, nudaque jacentes In silice : hinc tumulo mandata cadavera saepe Plura uni, quae lecta solo, dum funus abiret Unius, & mixtim ossicio decorata supremo.Quo se cumque acies oculorum flecteret irae Undique cernebat divinae signa tremenda. Squalebant moerore domus, fora, templa, Viaeque, Et nemora , & villae curas dispellere luetae. Luctus ubique , pavor , crudeli & falce metentis Omne genus hominum trillissima mortis imago. Haec facies rerum; quum servantissimus aequi, Et fidei Procerum decus ingens , Carolus, Ostr Spectandus sacro , patriae intra moenia Carae, Cui datus Antistes, verus ceu pastor, obibat Munia , quae seri celebrabunt laude nepotes. Ille suis metuens summo in discrimine vitae,
Non sibi, dum superos precibus, votisque fatigat,
Coelicolumque Patrem, cujus se devovet aris, Tecta subit, vultu ostendens, quo urgetur, amorem
26쪽
Omnia lethisera languentum tabe , levatque Adloquio cun flos, animisque medetur , opemque Ipse suis manibus saepe , ac multo aere ministrat.
Tandem , ubi nil minui morbi exitiabilis iram Humanisque opibus sensit, precibusque , repente Ad templa indictis, quot habet urbs inclyta, cuncta, Implevitque sinum lacrymis , ut suetus , obortis ,
Η isque Patrem superum notas affusus ad aras , Atque manus tendens' adfatus vocibus, inquit: Summe Parens hominum, rerum oti eterna potestas,
Qui terras ditione premis , nutuque feroces Dispergis morbos , quum nil medicamina prosunt , Nil humanae artes ; ipsoque a limine mortis, Si placitum , revocas , hominum vitae arbiter unus , Iulia quidem est ira , & merito nos plectis acerbis His poenis, toties factis immanibus ausos Temnere jura tua , & scelerum succumbere labi ;At quis, si pergat metere atra corpora falce Lurida mors , juvenesque una mactare, senesque, Et populare domos, quis tandem his moenibus olim Te colet, atque aris meritos imponet honores ΘΝon ne vides , saevo quot jam sibi funere raptos Lugeat urbs quondam insignis pietate , tibique Dilecta ante alias; quot acervet funera bacchans Usque magis morbi, nulla medicabilis arte , Vis sera ; quodque vehat secum exitiale venenum Cuncta ruens per te ta ferox , per templa , viasque pSi te nulla movent, pulla quae in veste gementes Rite sacerdotes fundunt pia vota , precesque
Si te non tangunt ultro commissa fatentum ,
Seque incusantum lacrymae , juvenumque , senumque ,
27쪽
At pueros saltem , qui te genitoribus orbi Subsidium, pacemque orant, tenerasque puellas Respice , & innocuos miserare , atque eripe letho. Quamquam ol pro cunctis unum, Pater optime, macta Me potius, veniamque aliis jam mitior, ut mos, Iam scelerum oblitus tribuas : sit dira per urbem Hac bacchata tenus pestis, perque oppida circum: Iam repetat stygias, queis se rapide extulit, undas. Quod te per Nati, quae in terris' sustulit ultro, Vulneraque , mortemque feram , fusumque cruorem , Quo rubuere flagra, & funes , & spinea serta , Quo robur , vectesque truces , inhumanaque tela ,
Linteaque exanimem Herois reddentia formam sPer tua sacra Om , aeternae per praemia vitae.
Tum , si forte tibi non haec placet holita: si tunc
Purpurea vescar, quam tu das omnibus, aura ;Nec, quem sponte rogo, patiere accedere finem , Ipse ego cum sociis pedes alta ad culmina tendam , Camberiique urbem y , sacro quae munere felix Divinam Telam, lethi monumenta nefandi , Jam propriam servat; precibusque , & turis honorei Per idem tempus sanno is 8. Carolus Borromeus Cardinalis Taurinum pervenit. Viri hujus magna erat sanctimoniae, & i tegritatis opinio : adventus autem ejus haec fuit caussa. Quum Mediolanens s civitatis Archiepiscopus esset, & biennio superiore pestilentia plurimos in ea regione consumeret , ipseque juvandis, & sanandis aegris nulli loco deesset, neque tamen
ii morbo levarentur , conversis ad Deum precibus, votum nun
cupavit, si de locis illa pestilentia abiret, salusque populo redderetur, se trans alpes Camberium, ad invisendam, Veneraudamque Christi Sindonem , primo quoque tempore prosectu Ium. Ioh. Tonsus in vita Emman. PhιM. lib. 2. Disit iroo by Corale
28쪽
' APPENDIX. XXIXTextile opus venerans tibi solvam denique votum Pro patria, & memori tua condere pectore facta Ereptam exitio. ac laudes celebrare docebo. Tu modo da, Genitor, voti ut reus haud mihi desim, Servatusque fidem ut servem ; aut nunc dejice letho. Desierat; lacrymaeque iterum perque Ora volutae , Perque sinum : hinc ferri vox haec sibi visa per .auras :Parce metu : hinc stygio requies, praesensque levamen Accedet morbo , dabiturque rependere grates , Quas optas, patria servata , ac omnibus una Ereptis populis circum discrimine tanto. Exitus inde metum minuit, docuitque salutem Sperare, & fractis melius confidere rebus.
Namque statim & tuto languentum vulnera coepta Tractari; & late vitio expurgarier aurae Morbida' nec tabcs per compita serpere, ut ante et Iam medicina malo certa ; atque hoc rarius omni
Sub testo ; inde Deo grates per cuncta solutae Templa, & votivis cumulata altaria donis. Adrexere animos passim formidine dira Exemti: at memori aeternum sub pectore mansit Cura tamen , luctusque adeo integrabat acerbos Tectorum adspectus, queis sanguine proximi ademti Tot sibi , discrimen dum se evasisse juvabat: Haerebantque animis congesta cadavera eumdem In tumulum , & laevae tristissima cladis imago. Ac veluti, illaesa ad scopulos, fractaque carina Oceano in magno , gereret dum praelia fronte Adversa Boreas, irentque ad sidera fluctus,
Si quis forte levi fluitans super ilice ab undis Vix tandem evasit, sociosque in gurgite vasto,
29쪽
Vi superante sali submergi littore ab alto Vidit, & ingemuit frustra implens questibus auras;
Mox, quoties remeans sibi tutam conspicit actam, Dum super ipse sua , memorem dulcedine mentem Perfusus, superis grates persolvit, acerbam De stet amicorum fortem concussus ; & inter Laetitiam ingentem dolor ingens corde refervet. Atque ea dum Latio clara urbs formidine tandem Laetatur posita , dirae contagia tabis Depulsa , & coeli labem omnem , atrumque venenum ἐTemperiemque suam membris , laetumque vigorem Accessit se novum ; quae subjacet alpibus ora , Quamque tenet ditione armis clarissimus Heros, Allobrogumque urbes , pars antiquissima regni, Exitio immunes communi, ac tabe propinqua , Jam superis grates tendunt, jam solvere vota :Laudibus ac resonant, & tecta , & compita quaeque Interea clari divino . sanguine Lini , Essigieque Dei impressa non artibus ullis Humanis, sed ea, quae condidit omnia, dextra: Hanc Telam egregiam , quoque est depicta , cruorem Respexisse Patrem superum , ceu limina quondam, Quum sua Iudaei celebrarunt orgia prima, Sanguineis mactati agni quae perlita guttis :Ηinc sibi tutamen trepido in discrimine certum ιFinibus hinc pestem , & virus furiale remotum omnibus esse suis; hinc stragem, & funera saeva, Quae pars Italiae tam magna , sibique propinquae Flent urbes, flebuntque diu tam jure nepotes: Hinc non irequicquam noctes vigilasse, diesque Delectos Proceres, queis fines cura tuendi
30쪽
Mandata , atque luis prohibendi semina quaeque. Sic omnes passim : sedet haec sententia menti Omnibus, Allobrogum praesertim principe in urbe. Tum memorant grati, quae quondam vota periclis Erepti summis genus alto a Sanguine Regum Felicem ante aram, divini Pignoris almi
Custode , multi longinqua e sede profecti Solvere , & quae dona pii memoranda tulere ;Atque hilares passim tollunt ad sidera voces. Nec tamen absiliunt precibus , nec pinguibus arae Panchaeis donis recalent minus : omnibus idem In templis cultus, eadem reverentia legυm In domibus, referunt ubi quisque audita aliena Vulnera, & exhaustas miserantur civibus urbes,
Oppidaque , & pagos , viduataque rura ColoniS. Sic ubi decedit, valia spe lusus, ab urbe ,
Quam trepida cinxit, muros crebro ariete pulsans,
Obsidione diu ferus hollis , & inclytus armis;
Luminaque ad tutas valido munimine turres
ore ferox fugiens iterumque , iterumque retorquet; Dum superis grates longa formidine cives Iam vacui solvunt, cumulantque altaria donis ;Dum fora quaeque fremunt , & tecta, & compita plausu, Et reserare juvat portas , desertaque caltra Inspectare prope, ac molimina Cuncta notare , Moenia , praecipiti quae vi labefacta , per artem Solliciti reparant, ne rursus , viribus auctis ,
Forte animos ultro attollant, aditumque retentent
Agmina victa metu pridem , & felicius instent. Clara prius tantae coelo data stragis ab alto Signa ferunt monstris, regio queis territa late