De quatuor linguis commentationis, pars prior quae De lingua Hebraica et, De lingua Saxonica

21쪽

De Lingua Hebraica. ferret. Si quis tamen, Graecis & Latinis scriptoribus non contentus, Hebraicos quoque scriptores adhibere velit in consilium, accurate nuper collegit eorum sententias vir doctiss1mus, istarum linguarum callentissimus, I hannes Buxtorfius Filius, in erudita Diatriba. Sed studiosos linguarum non paeniteat alios quoque , nonnullos etiam fortasse mihi nec-dum visos, consuluisse : duos certe recentiores. viros doctissimos Samuelem Bocha tum, in Geographia Sacra ; & Pharimet. Test. authorem.

Nos quoque, ne plane simus in nobili hoc argumento asymboli, hoc primum de lectore nobis concedi post lamus: Quodcunque Sacra Scriptura in hoc de Linguis argumento ita clare ac dilucide tradit, ut aliter accipere durioris aut contentiosi sit hominis; de eo, quod communi naturae aut e. perientiae minus congruat, dubitare aut disputare impium esse: quod vero ita ambigue traditum est, ut nihil Obstet, quin plares sententiae proponi possint, per quas nulla vis S.Scripturae verbis inferatur - ex pluribus, sine impietatis

22쪽

De Lingua Hebraica. pietatis invidia cuivis licere, quae ad

naturam rerum & experientiam commune proXime accedat, eam amplecti.

Ex hominum dispersione, & in p0pulos diversos sub diverso regimine divisione; ex diversis legibus. ritibus,& consuetudinibus ; ex eorundem inter se populorum commerciis S per bella clade'; mixtione, magnam volventibus annis & seculis insecuturam per se fuisse linguarum varietatem, eX

ipsa naturae rerum cognitione & certissima, quae magistra rerum audit, e

perientia, nemini dubium esse potest. Ab orbe condito ad Diluvium per mille sexcentos & quod excurrit annos, unam eande:mque ubique viguisse linguam, nescio an satis certo ex ipso sacro Canone probari possit: ego quidem non dubito, ita rem habuisse. Utcunq; enim divina aut horitas credendi

necessitatem non imponeret, in tanta tamen hominum longaevitate, cum plerique ad nongentesimum pervenirent annum; & ex hac longaevitate, tam pertinace, tam recente rerum omnium a

prima origine memoria credibilius est, sermonem variari non potuisse : ηt Ba alia

23쪽

De Lingua Hebraica. alia mittam, in quibus longe alia ratio istorum, qui tum, hominum; ab illis, . qui post Diluvium nati sunt. Sane ne

nunc quidem mirum sit, linguam u- , nam, per unam aut alteram aetatem, quanquam multae interim contingant rerum commutationes, puram illibatamque, praecipue si eiusmodi sit po- .pulus, cui patrii cura studiumque sit

sermonis, conservare. Quid autem tot anni ab orbe condito ad Diluvium, in ista tanta longaevitate; quam quod nunc nobis aetas una sit,alterave λIllorum autem qui post diluvium, aut saltem post turrim Babylonicam vixere cum non alia fere ratio, quam qui nunc sunt hominum fuerit: non aliter

potuisse, sine miraculo :) quin ista

varietas tandem aliquando contingeret recte concludimus. Iam testatur Sacra Scriptura, cum una omnium quantum erat hominum ante coeptam aedificationem, lingua euset, immissam tunc lingua, vel sermonum confusionem a Deo, qua coacti acceptis desistere, alii in alia terrarum loca sparsi sint. Eo autem potissimum

spectasse istam structionem, ut ab imminente

24쪽

De Lingua Hebraica. minente ex incremento dispersione

conservarentur, aut saltem ut immortali aliquo ante dispersionem Opere, fama sui nominis apud posteros viverent ac vigerent; ia est,a mortalitate, quantum in ipsis, se vindicarent, videtur ipse sacer Textus innuere.Confusio autem linguarum, sive sermonum, quae multiplex esse potuit, qualis illa fuerit. S.Scriptura non docet: sed id tam tum, talem fuisse, ut alii alios non imtelligerent. Sunt,qui putent non aliud quam prioris linguae oblivionem esse induelam & prioris oblitos in novum variumque sermonem sua sponte prorupisse: quod cum a naturae rationibus alienum sit,nec cum S. Scripturae

verbis siquis ad miraculum confugiat : satis conveniat nulla mihi verisimilitudine niti videtur. Et aliud, Opinor, oblivio; aliud confusio linguarum. Turbata vero mente, & confusis ita Deo operante) rerum notionibus, ita contingere potuisse,ut, cum Omnes Hebraice loquerentur, aut Hebraica saltem verba proferrent,invicem tamen

non intelligerent, non magis quam si plane diversis omnes loquuti linguis

B a essent ;

25쪽

6 De Ling na Hebraica . essent;non est quod quisquam dubitet. An id voluerint illi, qui Iulio Scaligero sententiam suam probaverunt, nescio; nec quicquam in hoc genere, de certo confusionis modo, rigide desiniendum concesserim: illorum autem sententiam, qui varias tum linguas, , plenas & persectas; ab Hebraica diversas, subito emersisse contendunt, & aliter opinandi libertatem nobis non relinquunt,cur aliorum sententiis pra seramus, nulla, quod sciam,tam dubia

Sacrae Scripturae authoritate, causa.

Objiciunt tamen viri docti, hanc

sententiam repugnare menti Script ra quaesemper, ut ipsis visum, confusi ο-nis linguarum meminit ante dispersi nem: ex quo evidenter argui 'olunt, conlasionem linguarum in ipsa extructione Urbis & turris contigisse. Uti-Bu. Diatr. nam prellius & signatius, prout res ipsa II b. k9 merebatur, nobiscum egissent viri Gocti. In neutro enim nobis satisfaciunt; neque in antecedente Scripturae testimonio,neque in ista quam inde eliciunt consequentia. Sed cle posteriore ipsi viderint,si nos de Scriptura quod quasi proserunt, aliter rem habere ostendi .

26쪽

De Lingua Hebraica . Confusionis linguarum si verba ipsa spectemus nullibi omnino,quod sciam,

Sacra Scriptura meminit. Divisionem populorum & gentium secundula linguam vel linguas suaου narrat illa quidem & saepius iterat,Genes. cap. X. Per, utique;ut alia ibi multa : us1-tatissimam, ut omnes norunt & aD

noscunt, sibi figuram. Versu s. Ab his divisa sunt insula gentium istae vero

gentes non ante extructionem ossenor: ) in regionibus suis, unusquisque secundum linguam suam, O familias suas in nationibus suis. Versu et O. Hi sent filii Cham, in cognationibus ct lin- vis ct generationibus erri que ct se libus suis. Postremo denique capite, vers 31. & 3 a. Issi sunt filii Sem, sicundum cognationes linguas - ω regionesia gentibus suis. Ha familiae Noe, juxta musis ct nationes suas. Ab his diu sae sunt gentes in terra post Diluvium. Nulla hic confusionis linguarum commemoratio : varietatis, pro familiarum, populorum, & nationum diversitate, crebra. Sed hanc varietatem linguarum ante dispersionem vel divisionem populorum contigisse neque diciatur

27쪽

8 De Lingua Hebraica .

tur exerte, nec ulla necessaria conse- . quentia colligitur. Ut si dicerem, laregno Sinensi plures esse pro linguarum numero; Vel, Scriptum φρα ri)β-cundum linguas suis, provincias, & r νgiones; id volens dicere, tot diversas esse linguas, quot sunt provinciae; tot provincias, quot sunt linguae. Planius hoc aliquanto fateor;nemo tamen inde recte colligat istam linguarum dive sivitem ante provinciarum divisionem extitisse; cum multo probabilius sit, linguarum diversitatem ex regionum& regiminum discrimine profluxisse. Caeterum, confusio ubi de Scripture verbis agitur ) longe aliud quam Δομβ. Nam confusio in extructione coni, git ante dispersionem, de quo nemo dubitat,unde & Babeli nomen: Divisio linguarum post, an ante, tacente Scryptura, contigerit, est ipsum m κρινόμa . νον, quod aliis argumentis probandum. Atque hic obiter notamus, dictum esse Gen.xas. Phaleg, Genes. X. 2 s. quod in diebus GS I Chro. ius, non, linguae ; sed, terra divisa sit.' ' Mirum autem de linguis ibi: si ita vere, res haberet, tacuisse Scripturam, quae

quam

28쪽

De Lirilia Hebraica.

quam terrae, in quo nihil adeo mirum, divisio. Nam quod contendunt hic etiam, reo 27 linguarum quoque divisionem, 1dque ex ipsius vi verbi, comprehendere ; quo id cogant, praeter nodam affirmationem,nihil admodum ab illis proferri video. Verbum abst, i quiunt,usurpat etiam David de linguarum divisione, Psal. LV.v. IO. Fatemur: quanquam longe alia quod diligenter animadverti velim: quam de qua quaeritur hic, notione. Per linguas enim, non tam sermonis, quam animorum &consiliorum divisionem intelligi doctissimi consentiunt interpretes. Sed

quicquid hujus sit;ut David de linguis: ita Daniel propheta de regni quod a

terrae non multum abest) divisione u- sirpat; nec minus, opinor, ille proprie de regno; quam David de lingua. De hominum autem in varias terras dispersione verbu a non usurpari, cum res ipsae, hominum dispersio, & terrarum divisio, sint adeo diversae, nihil mirum; non magis,quod sciam,quam concoctionem cibi & distributionem,' quae cognatae quidem & subordinatae, non tamen eaedem sunt operationes;

29쪽

ro - De Lingua Hebraica.dive sis verbis exprimi:) & quid huc faciat, nisi ad glaucoma quod absit

objiciendum, non intelligo.

Iam cap. XL dicitur terra ante Babelis extructionem labii unius & sermο- num eorundem fuisse. Deum autem descendisse, ut confunderet ibi linguam eorum, ut non audiret unusquisque si guam proximi sivi. Idcirco autem vocatam esse Babel, quia ibi ci usum est labium universe terrae. Nihil hic delinguarum ut quidem linguas hic imtelligunt:) confusione: nisi si quis id pertendat, confusionem linguae, seu semmonis & labii; ut hic sacer habet Textus : & confusionem. id est, ut explicant, divisionem linguarum, ut lingua pro dialecto,seu loquendi genere, Ver- his & idiotismis ab alio diverse sum, tus pro iisdem, 1dque ex ipsorum verborum propria vi, habenda: ut si quis colloquentes aliquos audiat, & dicat eos confuso uti sermone, ut invicem intelligere non possint; de diversis id linguis necessario intelligendum sit; quod neminem puto dicturum. Ad cim

cumstantias & argumenta,quibus pr0bes, si confugias, hoc jam aliud est;

30쪽

De Lingua Hebraica, rinec tutum fuerit, quod probabilibus

se putat aliquis argumentis & circumstantiis elicere, id Scripturae simpliciter adscribere. Quod autem roget aliquis fortasse ; Quorsum igitur si de ortu plurium deinceps non agitur, ista inbrio capitis de unica in toto prius orbe lingua,observatio : responcleo; Ex ista qualicunque nobis ignota) quam memorat Scriptura confusione, dispersi nem hominum ; ex hominum dispemsione, divisionem linguarum ut nos quidem opinamur extitisse: ut de psu rium linguarum ortu hoc agi capite minime negemus; sed quae post,an ante dispersionem sint ortae; dubium riuantum ad Scripturae verba) relinqui cre

Quod autem addunt iidem, Script ram dicere populos Mers

esse secun om β' tilis mugis quam1olida guas suas; aliquid dicerent, si est haec; enuntia. Scria hoc tam vere dicerent, quam, plura dicit populos d

non animo fallendi, persuasum habeo. Mihi sane in tota si tu j- . Sacra Scriptura nihil tale repertum. Nam si hoc volunt, ut velle credibile

est, quod Scriptura dicat, divises esse

populos