Auicennae Quarti libri canonis fen prima de febribus

41쪽

Iis urinae et quamu is non sit illic febris ephimera ex eo quod dicemus ita a ephimera ex labore , & similibus et . Et pulsus est decliuis ad spissitudine , di fortitudinem , & magnitudinem nisi in ea, quae est a passionibus debis litantibus : & nisi fuerit in stomacho humor mordicativus,aut frigidus,aut eausa alia de his, quae paruificant purusum praeter febrem . Et raro quidem diuersificatur : si vero diuersificetur aerit ei ordo : nam si diuersificetur, iblud , tunc erit propter causam aliam a antecedentem febrem, aut astbciatainei, sicut est labor vehemens, aut mor.

dicatio vehemens in visceribus , & smmilia his. Et quandoq; accidit ut i duretur pulsus proptet frigus vehemens , & inspinans infrigidans, aut propter caliditatem solis vehemente

exiccantem: aut propter vehementem laborem exiccantem, aut famem, aut angustias , aut vigilias , aut euacuationes: Et quandoq; festinat in eo di satatio, & tardatur constrictio: & non festinat plusquam naturalis nisi raros

ει cum velocitate paucarquoniam ne

cessitas euentationis in eo est vehem

42쪽

isentior, quam necessitas educem di vaporem corruptum e vapor nanq; in eo non est corruptus comparatione sui ad aequalem : immo est calefactus comparatione sui ad eam. Et cum ambiguus sit tibi pulsus ,& constrictio ipsius,tunc scias ex anhelitu i Et pulsus quidem redit post eradicationem eius ad consuetudinem eius naturale in illo corpore, & hoc est signum binnum . Et scias penitus, quod quoties urina& pulsus sunt boni , significant quod febris est ephimera r et quando non sunt boni, non oportet ut non sit ephimera: multoties enim est in ea urina tincta, & pulsus diuersus, de-hilis, & paruus. Et de illi s, quae significant quod ipsa est febris ephimera, est ut sit principium eius facile, & leue: & sit augmentum eius non addens supra duas horas , & neq associentur statui accidentia vehementia .Et in k-hre putrida est contrarium , & ut non accidant in ea accidentia praua ,r et no fit in ea acuitas caloris vehemens r& minorentur cum ea dolores :Quod si cum ea dolor fuerit capitis , aut dolor alius non sit fixus inse

43쪽

FENI. TR ACTATSL parabilis post eradicationem eius: et hoc quidem significat quod ipsa testephimera . Et plurimum quidem,' eradicationis eius fit per sudorem , et humorositatem similem sudori naturali , non humoroso e et nom. sit vehemens superfluitas iterum in quantitate sua : immo appropinquae sudori naturali in quantitata sua et sicut est proximus ei in qualitate sua. Si enim videris sudorem plurimum , tunc febris erit non ephim ra . Et de eis de quibus febris eph, mera experitur, est ut ingrediatur ba 'neum habens eam e cumq; morae secerit euenire in eo quasi horrip lationem non consuetam , scitatur quod febris est febris putredianis r et egrediatur habens eam ex

balneo illico : et fi nihil alteratur a dispositione sua, tunc febris est eph,

mera .

VII. em mutatio febris epbimera .

CVm expeditivi febrem lephim

ram patiens cibetur , et errat medicus super eam , et non cibet ipsum; permutatur febris in corporibuΤ

44쪽

LIBER IIII. .

cholericis ad hecticam & incensuam, di in corporibus camosis ad synocham, quae est absq; putredine: & so lasse permutatur ad illam,qus est cum putredine . Et similiter quando necessarium est adiutorium in aperiendo poros, & rarificando corpus , &non fit, fit inflammatio in humoribus retentis in corpore inflammatione qua fit calefactio cum sortitudine , &fit putrefactio. C A P. VIII. Sigηa permutationis febris ephimera ad febres alias.

SIgnificatio illius est, quod ipsa d

clinat absq; sudore, aut humo state: aut cum sudore absq; mundifi. lcatione per sudorem et & est declinario longa difficilis , & absq; mundificatione pulsus. Immo remanet in

pu su aliquid, & remanet dolor capitis si fuerit : & hoc totum significat Permutationem ad sebrem putrefactionis humoris aut ad sanguineam s- etsi causae fuerint vehementes , aut prolongetur mora eius, permutabitur ad hecticam. Quod si ad hecticania Pormutetur, videbis tactum arteriorum

45쪽

FENI. TRACTATVs I. Δ,

Tum calidum valde : & videbis sebreni 1imilem , vel fixam , & in omnibus membris additur calefactio super repletionem: & in tempore acceptionis cibi aut videbis pulsum seruare aequalitatem cum duritie , & paruitate. Ez vibebis signa reliqua , que diximus designis hecticae: Et quando permutatur ad genus febrium sanguinis: quod nominatur synocha absq; putredine . videbis additionem, & repletionem caliditatis: & inflammationem faciei: Et quando permutatur ad febres putredinis, apparent horripilatio , dc diuersitas pulsus, & parui tas, & coarctatio : &est calidi ias mordicatiuae sicca, & vehementia accidentium. Iavrina autem fortasse remanet digestio rei praecedentis , & in pluribus nOIL .

modum uniuersalem. .

IN omnibus speciebus febris ephia

se merae Oportet, ut afferantur super corpora patientium eas , ea quae nutriant eos uutrimento bono cum Ve

locitata digestionis:quoniam sebriens

46쪽

est aeger:et aeger est laesus, et laesus noridigerit aut tarde digerit. At quibusdam eorum conceditur quiescere seu deliciari in ea : sicut patienti febrem ex labore, & angustia, et fame, et illis in quorum corporibus cholera plurima est. Et qui conqueritur se patilior ipilatione m in principio , deglu-- tiat cibum infusum in aqua, aut vino ut sit magis penetrans: et isti quidem cibantur etiam in principio febris. Et quibusdam prohibetur quiescere seu deliciari in ea,et praecipitur eis administratio subtilis regiminis sicut in patiente febrem ex oppilatione, et sol,

datate , et ex apostemate. Et melius

quidem est ut postponatur cibatio usq;ad declinationem nisi in illis,quos Excepimus. Et aqua frigida quidem Oportet ut non prohibeatur in primcipio rei: quoniam virtus est fortis r uare non lisbetur debilitas eius t et est melior cura in instigidando spiritus, verum si fuerit illic debilitas in visceribus, et febris Iam extenditur . seu prolongatur , aut suerit febris ex oppilatione , tunc melius est ut de ea non multum sumatur. Et conceditur

47쪽

PEN I. TRACTATUS L

eis balneum cum eorum paroxysmus

consumitur in febribus ephi meris, propter intentiones, de quibus est ii mectatio , & de eis est prouocatio su doris, & rarificatio pororum, & de eis

est inkigidatio in secunda dispositione : & prohibetur ubi timetur casus putredinis. Et non oportet, ut euitet lbalneum, nisi habenseam ex oppil tione , quandoq; enim balneum generat aegritudinem putridam e & similia ter patiens ipsam febrem ex satietate nauseativa, nisi in fine rei, et cum dii tantur pori, & descendit nauseatiua satietas: illic enim oportet ut balneet . Et habens catarrhum non balneetur, nisi sit adustiuus. Et omnes habentes se bres ephimeras oportet ut non prolongent moram in aere balnei,limmo in aqua eius quantum volunt, nisi habentes eam ex soliditate,& ex spissit dinereis enim conuenit ut prolongentanoram in aere balnei donec sudent.

Inunctio aute si fuerit facta in estu dendo b aut liniendo tantum oppilat

Poros. Et in curatione omnis febris ephimerae, quae est ab oppilatione extrinseca, aut intrinseca, fricatio ap

48쪽

rit poros habentis eam , deinde si o uiat humiditati plurimar,resoluit eam,& si obviat humiditati paruae, exiccat

corpus. Euacuatione autem non indiget aliquis eorum , nisi habens ΟΡ- pilationem repletionalem, & habens nauseatiuam satietatem , & qui habet febrem ephimeram ex soliditate, cuius corpus eis repletum. c T. X. Species febris ephi mera .

DE febribus ephimeris sunt , quae

omnino comparantur ad dispo sitiones animales. Et de eis sunt, quae comparantur ad dispositiones corporeas - Et de eis sunt , quae proportionantur ad res,quae eueniunt de foris.

Et de comparatis ad dispositiones ani. males est ilIa, quae fit ex angustia,& illa, quae fit ex tristitia, & illa quae fit ex existimatione , & cogitatione, & ira , di vigilijs , & somno, di tranquillitate,& timore, & gaudio. Et de propo tionatis ad dispositiones corporeas

sunt illae,quae comparantur ad reS,quae sui actiones & motus: & de eis suriquete' comparantur ad non actiones & motus, et ad contraria eorum. Et com-

49쪽

paratae ad res, quae sunt motuS,et con. traria eorum est illa, quae fit ex labore: et illa, quae fit ex tranquillitate,et illa, quae fit ex euacuatione : et de eis est febris ephimera ex dolore: et de eis eiu febris ephi mera, quae est cum syncopi, et de eis est illa, quae sit ex fame, et de eis est illa,quae ex fit ex siti. Et de comparatis ad ea, quae non sunt acti nes , est illa,quae fit ex oppilatione: et de eis est illa , quae fit ex nauseatiua satietate et et . de eis est illa quae fit ex apostemate: et de eis est illa, quae fit exlasperitate,vel siccitate cutis. Comparatae autem ad res , quae accidunt deforis sunt, sicut illa, quae fit ex ad stione solis, & sicut quae fit ex conde satione cutis facta ex frigore , & f cta ex ablutione cum aquis stypticis: dicam itaq; unamquamq; earum cum

curatione sua.

C A P. X I.

Desthre ephimera ex ' f angustia. J oe

signis eius.

OV ndoq; accidit ex motu spiritus

ad interiora, & conculcatione eius in eis propter superfluitatem augustiae sebris spiritualis. Cuius signa B a suat

50쪽

sunt igneitas urinae, & acuitas eius: ita ut habens eam sentiat acuitate ipsius, proptet dominium siccitatis in ear deest motus oculi ad clausionem declivis r &est oculus submersus propter resolutione cu quiete, et subclausione,& facies est tendens ad citrinitate1 . propter profunditatem caliditatis. Et pulsus est ad debilitatem, & parilitatem declivis r & forte declinat ad duritiem . C P. XII.

De clara.

O portet ut habcas eam multipli

cet introitum tinς ponat plurimum suae intentionis in baltieatione cum aqua balnei absq; aere eius, &multiplicet eam inunctionem culmis oleo post illud: oleum enim est magis iuuatiuum et,quam balneum. Et Vtatur laetificantibus , & odoriferis frigidis : Et ponat super pectus suum epithemata infrigidantia ex mucilaginibus, et succis, et aquis boni odoris, et sumat in potu vinum pluri mae commixtionis : est enim bonum medicamen et .