Auicennae Quarti libri canonis fen prima de febribus

51쪽

De febre ephimera ex tristitia QVandoque accidit ex multitudine

tristitiae propter rem quaesitam motus laboriosus , spiritum calefaciens, faciens cadere in febrem: cuius signa sunt similia signis eius , quae est ex augustia: nisi quia motus oculi cum profunditate sua propter resoluti nem est ad partem extrinsecam:et pulsus no est demissus & depressus: immo est in eo eleuatio aliqua cum debilita- te: si ipsa debilitas fuerit cum eo. Et cura eius est, sicut cura eius , quae est ex angustia. C A P. XIV. De febre ephimera ex cogitatione a

OV ndoq; accidit ex multitudino cogitationis in rebus febris similis illi , quae est ex angustia, et trist, tia, nisi quia motus oculi est aequalis ,

non ad clausionem , neque ad exitum decliuis, et est decliuis ad profunditatem : et pulsus est diuersus in eleuati ne, et depressione: et plurimum quidem est aequalis r et facies est ad citrianitatem decliuis. Et cura eius est cura

illius, que est ex tristitia . B et C AP

52쪽

C A P. XV. De febre ephimera ex ira.

OV ndoq; accidit propter supe

fluitatem motus spiritus ad exteriora in dispositione irae calefactio superflua accese, vel firmata in spiritu& feb.Cuius signa sui rubedo aciei nisi permisceatur ei timor, quonia citri- natur: et inflatio faciei similis ei, quae inflatur in dormitione : Et sunt oculi

rubet tendentes exterius , propter Vehementiam motus spiritus ad exteri ra . Et quandoq; accidit quibusdam eorum tremon,propter motum humoris r aut propter debilitatem naturarum t Et est aqua rubea, acuti tactus, Propter acuitaim suam er quandoq; est cum ea aliquantulum claritatis : et pulsus est grossus, plenus, eleuatus a frequenS.

De civira.

FAc eos quiescere , et fac ut occupentur laetificantibus,et narrationibus, et vocibus bonis, et ludis mirabilibus : et fac eos ingredi balneum in aqua tepida , non plurimi caloris: et inungantur plurimum cum aliquo, oleo

53쪽

FENI. TRACTATUS I. 3 reseo plurimo : illud enim est magis

ConuenienS eis, quam aqua calidae et Cibentur eis , quae infrigidant, et limmectant: et prohibeantur a vino omnino , non enim est eis via ad ipsum ..C A P. XVI L.

De febre ephim et ex vigiliis. O Vandoq;etiam accidit ex vigilijs

febris ephimera r cuius signa , sunt, antecessio vigiliarum , et grauitas palpebrarum et fortasse non aperit eas : et profundatio oculi propter resolutionem: et inflatio palpebrarum Propter corruptionem cibi, et multitudinem vaporis e et conturbatio urinae propter priuationem digestionis rei debilitas pulsuq r et citrinitas faciei propter malitiam digestionis : Et timilatio eius propter tumefactionem fa- . ctam ex malitia digestionis , sed non est cum rubedine , sicut in illa, quae est:

ex ira

C A P. XV III.

De curatione.

CVxatio autem eius est ociari , et

quiescere,et dormire, et embr chare caput cum eis,quq infrigidant,et humectant: et balneum humidum , et

cibi

54쪽

31 LIBER IIII.

cibi bonorum chymorum: et inunctiones humectantes. Et vinum est ex rebus magis conferentibus eis: et sumat in potu ipsum sine timore , nisi fuerit dolor capitis. CAP. XIX,

De febre ephimera ex somno, quiete A pixitu quandoq; resoluuntur vapores calidi per vigilias , et

motus . Cum ergo prolongatur somnuS, et tranquillitas, et non resoluuntur, accidit ex eis calefactio spiritus,et febris eius. Cuius signa sunt ista et significant enim eam antecessio somni, di tranquillitas plurima, & proprio , quae non est in consuetudine: & signitificat ipsam repletis vaporosa pulsus .c A 1'. XX.

De curatione eiuS .

CVratio eius est sudatio in aer balnei: & ablutio aequalis cum aqua calida: & paucitas cibi: & declia natio eius ad id,quod instigidat,& h mectat ipsum: M exercitium temper tum οῦ & non oportet ut bibat vinum .

55쪽

OV ndoque accidit ex gaudio se

bris , Mut illia , quae fit ex ira. Cuius signa sunt proxima signis eius , quae est ex ira,nisi quia sorma oculi est forma gaudentis , non forma irasce tis . Et est frequentia in pulsu minor Et curZ eius est proxima curationi eius, quae est ex ira C A P. X XILDe febre ephimexa ex timore oo Vandoq; accidit ex timore mbris secundum semitam , quaτ accidit ex angustia . Proportio nataque timoris ad angustiam , est proportio irae ad gaudium, ex hoc, quod motus timoris est ad interiora , &ira: ad exteriora, & fit subito , & aliorum modorum fit gradatim .. Cuius signae sunt proxima signis eius , quae fit ex angustia: nisi quia diuersitas in pulsu est vehementior et & forma oculi eius; est sorma territi . Curatio e ius est proxima curationi eius , quae fit ex angustia: &. oportet ut securetur a timore:& veniatur ad eum cum nuntijS ga

dere facientibus: & vinum constri ei

56쪽

LIBER IIII.

L hbox quandoq; peruenit ad sum

ma in calefaciedo corpus,&spiritu,ita ut fiat febris nocens operationibus , & est plurimi nocumenti, & gra uitatis ipsius stiper vitalem, & anima' lem. Signa sunt antecessio laboris,&additio calefactionis iuncturarum s per alia: & sensatio lassitudinis: & si citas corporis. Et quandoq; accidit in fine roritas,seu humectatio, si fue- ait labor temperatus, & non fuerit ca- lor exiccans , aut frigus prohibens su- dorem. Si autem labor fuerit superfluus , minoratur humectatio , & sudor: & quandoq; sequitur ipsum tussis sicca propter communitatem pulmonis r& fit pulsus eius paruus,debilis: de quandoq; declinat ad duritiem: & vrina est citrina, acuta propter motum a & subtilis propter resolutionem. C A. P. XXIV.

ne cura .

CVrati, eorum est tranquillitas , & balneatio in lina : & inunctio cum sticatione leui super iuncturas:

acceptio sibi boni chymi hume

57쪽

ctantis secundu quantitate, qua digeratur , de genere carnium pullorum ,& hcedi, &. piscium petrosorum . Et quoniam virtutes eorum sunt debiles , tunc non oportet ut confidant de s , posse diget ere, quod digerebant in diu positione sanitatis: immo minus illo: et propter hoc cibentur eis , quorum paucum nutrit plurimum,sicut ea quae diximus: & sicut vitelli ouorum sorbilium , & testiculi gallorum sunt eis boni . Quidam tamen existimauerunt: quod oportet ut patientium lassitud nem regimen plus subtilietur, quanta, aliorum: sed illud non est rectum. Et Oportet ut sumant de fructibus humidis r et sumant in potu vinum plurimae commistionis , si fuerint assilieti aut tuleb, & aliud, si non fuerint consueti e et oportet ut eorum inunctio sit plurima, quam inunctio aliorum cum oleo aliquo, ut humectentur eoru membrae, & iuncturae exsiccata r& kerum ut molli ficetur illud quod accidit eis de tensione : et oleum violatum est de oleis melioribus Ois. Et oportet

ut communicet inunctio eorum cO

Pori ; dc proprie capiti , & collo, α

58쪽

spondylibus dorsi,& luctaris omnibus

di proprie post balneationem.Et opo tet ut mollisiceimir strata eorum , &aromatiZentur indumenta eorum, Ecsedilia eorum i & si indigent iterati ne balnei propter reliquias , iterentur omnia , quae scripta sunt in capitulo

c At P. XXV, De febre ephimera ex euacuatione 4 OV ndoq; accidit ex commotio humorum post ventris solutionem motus spirituu superiniu s , & in- flammans in ipsis febrem propter muLtitudinem lassitudinis , qua' sequitur ipsam. Et quandoq; faciunt eam medicinae solutiuae , propterea quod calefaciunt . Et quandoq; sequitur phlebotomiam , propterea quod redire facit humiditatem vaporum: & sanguinitatem eorum , conuertens eas ad su-xiositatem cholericam. CAP. XXV I. Curatio.

Oportet ut subtilietur vel ingenietur in retinendo naturam,per eas

suae sunt ordinata in capitulis suis: M ibetur aeger cum so a quod conis . lat

59쪽

tat plus: secundum quantitatem, qua digeratur , de eis, quae infrigidant, α humectant: & sint in eo pontica, Mintica r & ponantur super stomacunia emplastra,& embrochae confortantia Calefacta, no tepefacta: Na omne tepi- du est mollificatium & resoluit virtute. Et de hac summa est lana infusa in oleo nardino , aut oleo frigidiore eo aromatizato: & exprimatur adeo, donec separentur ab ea partes olei . Et ponantur super cor a & hepar ea , quae infrigidant oc A XXV D. De febre ephimera ex dolore.

Dolor quandoq;calefacit spiritum

adeo,donec inflammetur febrisesigna. Dolor in capite, aut oculo,aut aure, aut dente, aut iuncturis, aut e tremitatibus , aut colica, aut haemor, rhoidibus, aut alijs doloribus surinla

' culorum.

CAP. XXVIII. De cura eius, qua sit ex dolore. REgatur dolor cum eo, quod o portet in capitulo suo,deinde in retur cura eius, quae fit ex labore .

QNd si timeatur ex potu vini mo

60쪽

doloris , non detur in potu.

De febre ephimera ex syncopi. QV ndoq; ccidit ei,cui superueis

nit syncopis propter agitationem motus spirituum calefaetio , quae conuertitur in febrem : &. Muandoq; remanent de ea post abi tionem timoris in syncopi reliquiae . Signa. Vicinitas syncopis , & casus virtutis absq; signis febrium aliarum , quae non sunt ex febribus. ephimeris: Et pulsus in ea est diuersarum dispositionum. Quandoq; enim cadit, & de struitur, quando vincit friguS:Et quan- , doque fit velox, & apparet , cum d minatur caliditas : & similatur pulsui Patientium extenuationem exiccat,tiam in duritie, cum dispositione pubsus vermicularis C P. X X M.

Curatio.

CVra eius est cura syncopis, & da. re cibos velocis digestionis, boni chymi, de illis quos sciuisti: & si indigueris, ut des in potu vinum, lac: &non cures de febre. Cum ergo liberatur ex syncopi, & remanet febris simi-