장음표시 사용
251쪽
, s DE ELEc T. ET ORAT. uiri,patris p amantisimi qui simul ac pedem limine αα tulerat, omneu prope ciues uirtute,gloria, dignitate suo perabat. Reliqua petes ex fonte. Eadem ratio est si muta quaedam loquentia inducat, si interpellatorem coerceat, si irascatur si obiurget, si execretur, si rem atrocem dira
cendo subiiciat oculis, si rem supra strat quam feri pos
sis insignem uel improbitatem uel calamitatem persi quatur allictu. Ad haec perorationes multae graui ima sunt,quoniam in ictis consumuntur sectus. Suppeditu exempla cicero pro Flacco, pro SIlla, pro Milone,pro Rabirio Posthumo. Quid, inquit, de inserationibus lata
quars quibμs eo sim usus pluribus, quod etiam si plures
dicebamus, peroratione mihi tamen omnes relinquerin Idem de altero genere concitato: Quo genere nos in
diocres, aut multo etiam minus , sed magno semper usi impetu , sepe aduersarios destitu omni deiecimus. Sι lota gas actiones in Verrem,orationem pro Cluentis,a pro Rabirio perduellionis reo, conciones in Seruilium Rulatum, dictiones in catilinam, in Pisonem, in cladium,
in Antonium: tantam vim, tantam copiam, tot conter riones, tot amplificationes, tot ardores eloquendi reperirius,ut non modo ad intelligendum, sed etiam ad imitanis
dum satis supras esse putes. Saepenu mero atrocitate βαcti decendit iram iudicibus. saepe tanto dolore per*nαdit,ut in moerorem lachomasq; soluitur. Frequenter inrauidium excitat uerbis, frequenter excitam contraria fracultate restinguit. Aliquando trahit eos in summum adriversant contemptum. Idem nec raro contemptu euellit, in eius locum exictimatione dignitatenis restituit. Nemo inflammat maiores odij sices, nemo ardentiorem chartantem parit aliis anum. spe confirmat abiectos. Metu
252쪽
COLLO C. VERB. LIB. II. x teomprimit audaces . Quos uult implet sutiente. Satiatosirint cupiditate. Nullo modo sic ipse de se loquitur animus audientis aut incitari, aut leniri potest, qui modus non ab ipsos no per*ctus,tame tentatus sit. Quaerat alia quis, an in omnibus hi S aflictibus commouendis utendum sit ardua contentione s deinde an in his duntaxut utram dum s Alyctus est lenis, qui Graece dicitur hos , ad natuis ram, cir ad mores, er ad omnem vitae consuetudinem acri commodatus. Huic exprimendo aptior est illa suauiris aequabilis, quam mediam collocauimus. Eius rei sit hoe testimonium: Hoc onus si uos aliqua ex parte ad labiatis, stram ut potero studio er industria Iudices. sin a voαbis id quod non stero ) deserat, tamen animo non defuciam, ex id quod suscepi,quoad potero perferam. Quod si perferre non potero , opprimi me offici onere malo, quam id quod mini cum Mesemel impostum est,aut proopter perfidiam abqcere, aut propter .infirmitatem animi deponere. Q victa oratione patefacit suos mores. Indiα viationis Cr ericordiae perturbatio, nisi leusinia est, ac cito praetercurrit, vim grauitatis, Cr amplum dicendi modum quaerit.sunt alia quae dicuntur er grauisime,Creopiosi 'me,ut sentetiae quaedam philosophorum,ut deoαrum laudes,ac virorum istunrium,ut consilia de rebus maximis:quae si quis alta atque sublimia friet,haud equidem repugnabo:dsiliet tamen ab opinione Ciceronis, qui iuα dicet baee ex similia, etsi omneu flores orationis, Cr oranamenta insignia recipiunt,quia tamen secura fiunt atque
tranquisia,CT componere animos potius quam perturbaα reuolunt, in media ratione frinarum coiloeanda. Nec
253쪽
UO DE ELEc T. ET ORAT.dium Cr pompam celebrium ludorum. Deinde non ania maduertet in sumians oratoribus habitum neminem, qui sic ornate er copiose dixisset, sed qui cortum totum querensi bum perturbasset affectibus, Cr in admirationem stuporemque duxilbet. Genum illud quictum, Cr omnibus rebus excultum, nisi comparatus fuerit hic sortis er acer orator, si mu' Ex dignitate primum uidebitur. At ubi pedem fecerit, Cr atrociter pugnauerit, facile obtinebit
primus, Cr quiete certantes cum suta armis aureis relinaequet in medio. Non enim est summam, quo sublimius
aliud inueniturisubimus in oratione,quod omnibus praeripit uictoriam. Fuerunt oratores acerbi, qui omnia traαherent in contentionem, Cr iccirco graues ubique uiderirentur: sed istud erat potius serae naturae, quam doctaeer artificiose acultatis. Hactenus de materia contentisaetiis, in qua amplificatio dominatur. Ad amplificanduis teste Cicerone mascime definitiones ualent conglobatae, Cr confiequentium frequentatio,Cr contrariarum cr dises ilium cr inter se pugnantium rerum eo lictio,Gr ca se,Cr ea quae fiunt de causis om,maximes similitudineser exemila ctae etiam person irata denis loquantur.
Omninos ea fiunt adhibenda, si caussa patitur, quae in
gna habentur. Haec ille. Verba poneda sunt sublimi grais vi translata, sonitia, aspera ac uolubilia in commouenis
O,lenia er m da in mitigando. Figurae autem,relata veraeba,iterat duplicant,gradationes, requentiones sine coniunctione,exclamationes, interrogationes plurimae,commorationes in eadem sententi ironiae acerbae,dscriptiorines quae rem atrocem fiubqciant oculis,prosopoporiae, αperbolis,er si quae sunt aeta confrinationes,quae magnis lateribus accommodantis r. coagmentatio in comistratiori ne minime
254쪽
cOLLO c. VERB. LIB. ac Mine minime hiulca sit er astera. Nam modi flebiles dediis
nant ad suauitatem, ideos frunt membra atque circuistum paulo proceriores,quam indignantium fulmina. Vos, uos appello fortifimi uiri, qui vadim pro Repubsanis guine effudistis: uos in uiri et in ciuis inuicti appello prariculo, centuriones, nos que mittes:uobis non modo ii
stectantibus, sed etiam armatis, Cr huic iudicio praesiadentibus , haec tanta virtus ex hac urbe expelletur, exteraminabitur, eqcietur Quanto magis dolor accrescit, isto crebrior est restiratio. Quod in me tantum facinus adisiniti Iudices,quum illa indicia communis exiiij indagavi, parestri,protuli, extilixi quid me reducem ese uoluistisean ut inspectante me expellerentur ij per quos essem reos itutivis petit commistratio ninctos amplos, Cr graves, ut dactγlas,spondaeos, elisos,paeanes, bacchios,pulimo bacchios,dochivios,Cr alios,si quisiunt generis huius prades,qui uoce plena querelas, tarditate stariorum Iunguori rem metiuntur. Id quale sit, perstice in hac oratione: sed ut omnium uel fustitioni, uel malevolentiae,uel crudelitui satis tu occultat pecunia Ponb indutent regiae diustiae. Ecquis est ex tanto populo, qui bona c. Rabirii Posthi mi nummo sectertio sibi addici uelit s Sed inferum me, quanto haee dixi eum doloresHem Posthine, tu ne es curii filius,c. Rabirij cr iudicio Cr uoluntate illas, natura sororis filius tu ne ille in omnes tuos liberalis scuius multatos bonitas locupletiuitinihil proludini,nihil ullam in liribidinem contulisti. Tua Posth e mmmo sestertio a me adescuntum so mem miseris acerbums praeconium
hoc etii optat miser,ut condemnetur a uobis,ita bona ueraneant,ut solida suum cuis soluatur. Nihil iam aliud nisῖ fidem cura nec uos huic,si iam obliuisci uestra mouet
255쪽
DE ELEc T. ET ORAT.dinis uolueritis, quicquam praeterea potestis eripere. anum mouetur indignatio, pedes asperi, ut qui a breuiis bus assurgat in longas, tiores fiunt: caesim membratims
dicitur, rara interiacet comprehensio: concumrunt uocariles,copulantur quaedam inimicae consonantes. Indignum. hoe uideo uideri omnibws Iudices,Cr id iam priore actiora nciquum haec testes dicerent,intellexi. Retineri enim putantis oportere iura libertatis, non modo hic, ubi tribuni
plebis sunt,ubi caeteri magistratus, ubi planum forum tuis diciorum, ubi senatus autoritas, ubi existimatio populi Romani Cr frequentia, sed ubicunque terrarum ac genritium uiolatum ius ciuium Romanorum fit titulus id pertinere ad communem caussam libertatis er dignitatis. In emternorum hominum, Cr maleficorum, sceleratorum in praedom hostiumq; custodius tu tantum numerum ciuium Romanorum includere ductus es s Nunquam ne
tibi iudicij,nunquam conciom nunquam huius tantae freαque tiae, quae nunc animo te iniqui)simo invisivio que intuetur,uenit in mentem Nunquam tibi populi Romani
4bsentis dignitas,nunquam species ipsa huiuscemodi multitudinis in oculps animo q, versata est nunquam te in hoorum conspectinn rediturum, nunquam in frum populi Romani uenturum, nunquam sub legum iudiciorumque
potestitem casurum esse putastis Multus in transcribet dis exemplis fui, ut indoctiores, quislsio putant generi
summo quaerenda esse verba nescio quae noua, insolentia, inaudita,ubstrus admiranda, obstupescenda,coela postit intelligerent de medio uerba Iegh. pro rerum naturara componi solere. Audiant haec uerba ciceronis in perasona crafi: Non fiunt alia sermonis, alia contentionis verba, neque ex esto genere ad usum cottidianum, alio
256쪽
COLLOCAT VERB. LIB. I Lia scenum pompanis sumuntur, sed ea nos quum iocentia sustulimus e medio cui molli finiam ceram ad noα strum arbitrium formamus, er fingimus. Im tum graunes sumas, tum subtiles, tum medium quiddam tenemus. Prima seueritas est in rebus,altera in figuris, alia in pol
dere uerborum,proxima in copia, quinta in restiratione crebra,CT numero uehementi. Nec omnia quaerenda sunt in omnibus, nec in paucis aut rebus aut uerbis Itituenda uta uniuersa eloquetiae primae. T oti loci peruolutandi inastectandis sunt Et quoniam multa sunt omnium orati num uerba communia,ab ijs quae principatum tenet, apopellatio ducenda est. ln arduum formam constiris epistoα Iae inuectivae,recriminatoris,lumentatoriae,et exhortatorariae quaedam. Item permulta historicorum conciones, ex quibus aliae grauiter accusant, aliae uehementer exhortantur, aliae deplorant calamitates, aliae mitigant infensos. I tem bona pars tragoediarum, a quarum motu, qui cum
impetu feruntur ab ectibus, tragoedias excitare dicuntur Tandem quicquid est in alijs poematis simile tragoediari rum,poterit eodem genere comprehendi.Dico finale tr goediarum, quod re grausimum, persolus consticuum, simili tractatur apparatu.
Quae genera locis,temporibus,artibus, ingentis,condicionibus mutata sinu
onium tribus formis omnem eloquendi rationem includi uolumus tituendum quo reduci debeat genus Mianum,Rhodium,Laconicum, A tticum,antiquum, nouum,mbustum, naturale,acerbis, diligens, sanctum;
seuerum come, sophisticum, philosophicum, historicum,
257쪽
DE ELEc T. ET ORAT idgra,candi ,sint .Haec ex milia dici constit aut d loco,ut Rhodium: aut a tempore, ut antiquum: t ab artibus,ut dialecticum: aut a conditione vitae, ut umbraratile aut ab ingenio,ut diligens. Asianum pingue 'it Eropimam ac redundans. pingue quidem ex adipale illiberirali sono uotam,redundans Cr inflatam ocίosa rerum Crvectora repetitione uel copia,cum uestigia adhuc agnoscas in Guleno celebri medico, cui patria fuit urbs Asiae Pergamus. Is digresionibus longis, parums frugistris, er eisdem sententijs inculcandis pene obtundit aures, borius er insignis medicus,malus ac vitiosius oratori Lacoranicum ma breuitate compendiosium Ai nec tam orautorim,quam imperiosium Cr superbum. Laudanda bronitas quaedam,ut Sallustiana, non illa quae nihil unquam ni i rerum summis leuiter attingit.Eloquentia enim antra
pla ex copiosi Cr inustris esse uult, quorum nihil est in
laconiseo. Vtemur interdum quam multa paucis amplam cti volemus ue temporis angustiae id facere cogent,sue perstringemus historiam, siue agemus sententiosessiue in aliquo nolemus immorarisve putabimus esse eiusdcin artifcis,idem dilatare uerbis, Cr in iterbum contrahere. Atraticum omnium primum est atque optimum. Nam qui quid est in oratione fanum, Hircerum,uenustum, tuum
dum atque pes tum, id siue humile, siue sublime, siue
medium 1it,ab Atheniensium lepore uocatur Atticum. Id quale sit,orationes Demosthenis oMndunt,quo ne Atherinis quidem ipsas magis credit Aise atticus Cicero. Inter Atticum ex Asianum fuit Rhodium, illo deterius Cr λα
urbanius roc uero melius,et minas ociosium. Nam Rhodi quondam magna ingenia ac magnae artes floruet unt,sed
quae Atticae Iacundiae facile darent primus. Antiquum La
258쪽
COLLOCAm. V ERB. LIB. II. aIstini dicunt illud quo ueteres utebatur,ut cethegus,Gra
chi, Cato,Cr alij musti adusis tempora Antonii er crusis
A. In eo vereda quaedam imidis antiquitatis,qua etiamta .mum videmus in stagmentis quibusdi: caeterum uerba horrida,copositis hiulca,numerus stre nullus ententiae gramves Cr sanctae,non tamen affluentes et copiose. in illo genere fuerunt alii tenues,aly mediocres,abj grauium simiales Cr arduori zquaquam eloquentiatin Rome ita haribebat infiitiam, nec satis erat instituta Graeciae praecera ptis.Excelluerunt ponea Crassus, Antonius, Hortensius,
cicero: in omnes eloquentia maiore, quae tinn nova, nucautem antiqui nobis uidetur. Quae siubsecuta est,plus h buit tinoru er insolentiae, candoris autem er purae linis gube minus.Robustim etiam neruosium dicitur, Cr frie. Sententias habet ualidus er graues, CT quae uehementer urgent aduersari,afctus multos, verba lecta, ex bona, nec tam compta molirier, quam comminus in aduersarium pugnanti compositionem virilem, er quae non elumbat
sententias; otrarum est molle,imbelle er solutum, quasin us est Isocrates in Encomijs er Panegγricis. quod si est iudice Tullio pompae quam pugnae aptius , gγmnasiiser palaestrae dicati di retim et pusum fro:ualet in exta ornationibus,Cr Iocis amoenis:robusto cedat in 'rensi et sinatoria seueritae. Est aliquando blande solutes dicenis
duam,er rebus ad uoluptatem comparatis fumi redderim genu Quamobrem tametsi sepius, non tamen semper est, robusto locus,nisi robustum vocetur quicquid non esistactum Cr etfoeminatum. Hoc enim modo robustum Arterique est,quod Isocrates optimus rhetor scriptum reliquit. --t robur et uires maxime fiunt in acuta ac pugnaci argu
259쪽
DE ELECT. ET ORAT ad asciendos animos uoluptate minime necessaria fiunti
Naturale dicimus quali utebatur Antonius Priseclare gra
dem Cr acute dela ebat,sed eius oratio no sapiebat scholas cir doctrinam. Erat insibum popularibus sentent s. Multa communi sensu perficiebat , usu dicendi. Quae
hauserat a fontibus scientiarum, sic fundebat disimulus,
ut a natura profecta uiderentur. Verba erant usitata ,sic ino prope cottidianus. Tota dictio aut naturalis,aut quasi naturalιs. Est etiam naturale in oratione laudabili,qui quid ab artonon gignitur. Multa autem parit natura cimtra disciplinamscuti terra foecunda citra cultu. Quaeni accesit ars ut cultus,no cultus promptu est iudicare,quid
naturae,quid arti tribuendum sit,cT eo minus, quod scriaptores artis omnia redigunt in praecepta. Hinc sit ut pleririci nihil non restrant in artem, quod Cicero dixerit scripseritue in orationibus. Sed hoc nihil ad negocium praeasens.Illud est instituti nostri, omnem elocutionem artifciulcm eseled illam uideri naturalem,quae rectam Cr inas sectatam loquendi consuetudinem propius imitatur. Quid est quod ciceronem dicimus habere naturae plurimumsnulta gignit ut uena diues, genita uestit habitu quodam expregiore,er sic mittit in lucem, ut captu populari colligi posset. Hoc dictionis genus et si merae cuiusdam artis est icimus tamen esse naturula,quid a uti uetudine quae altera natura est non abhorret. Disimile est illi quod res in medio positas odit, Cr longe abditas obscurasq; petit sententias, quodq; uerbis insolentibus Cr ordine praep stero gaudet, usitatum loquendi morem, ordinenis rectu. tanquam in antilem Cr ineptum fugit. Acerbum er amyrum ex translatione dicitur aut quod rusticum est atque durum, aut quod maxime pungit Er urget ad uersantem. Quod
260쪽
. Quod fit uel quum fimmo iure agitii uel minimae quaesres amplifcutur in summum mus, uel dignitati no pariscitur, uri dictio Cr elaquedi ratio in uauis est, cr astera auditu. Rustico non est utendum, nisi forte per imitatiorinem. Alioqui acerbo utuntur oratores quando recedunt
a suauitate, Cr horridius quod uolunt instquuntur. Adae uersetur huic suauis oratio Cr dulcis,ex elegantiu Cr iuracunditate uerbum sonitium cr lenium, CT ex eorum conra iunctione,quae neq; asperos habeat cocursus,nes disiunrictos atq; hiantes. Items ex rerum nolia Cr inaudita coaepia, uel ea quae uoluptate animum capere potest. Diliges oratis,quae faciunt ad remsedulo colligit,accurate colloreca pulchre Cr apte loquitur, leuia rehcit, confusionemer Mnitiem uitat. Negligens 'Flus ex contrario protermittit etiam optima,nes in rebus nes in uerbis quatutum potest elaborat. Sanctum non uiolatur ulla colluuiorine popularium opinionum, ρd puram Hiiceranis uer litem sine disimulatione,sine fucosne ambagibus deterigit, Cr non tam lingua quam incontaminata mente sibi
quaerit authoritatem. Hoc genus pene a causidicis releg
tum est ad philosophos atq; sapientes. In eius locum fucaec it callidum,Vastum,astutum, at lux er dolosium quodis dum simulachru sanctitatis antiquae, quod simplicitatem prae st 't,occultat insidias. Seuerum Cr come diuersum
habere naturam uidentur. Seuerum nihil facile condonat,
come propensius est ad clementium. Hoc rerum distrimen videas in orationibus Caesaris cr catonis apud sullustiu. Caesar ut est ad lenitatem propen or , ita in poenam conriiuratorum mollior est. Vitae parcit,custodias decernit. Cato natura merus, labentes animos restituit in 'rtitudiis
nem,Cτ rempub. a perditis ciuibus liberandum esse censit. vides ne