장음표시 사용
241쪽
i DE ELEc T. ET ORAT.stmo,at conatus tamen dis a bratio. Hac figura i tu fere delineauit orationes,ut pro lege Manilia,pro M. Marcello,pro Sulpitio in legatione mortuo, ex quibus
quantum uoles exemploru,nntu licebit excerpere.Η besencomta,laudationes,panegγricos,orationu parteis praemter leves iocos ad delectationem comparat : quae omnia
timet, nonnihil dii runt, ut parciore Cr abundantiore
cultu,tamen in unam prope formam tendunt omnia. Haribes sentetis graues dictas in Senam,habes perorationes non illas dico Iugubres miserabiless, non ardentes ac
cusatoris incendiosed quae uoce moderata dignitate quodam propositum conscint,ut, Non debeo C. caesariquod feri blet in tantis periculis, ten re quoiuon modo diacendo insericordiam tuam commouere posim . Nihil opim est. Occurrere ipsa solet supplicibus er calamitosis,
nullius oratione euocari. Propone tibi duos reges, σ id animo contemplare, quod oculis non potes: dubis proismo misericordiae,quod iracundiae negauini. Multa sunt clementis tuae monumenta, fied maxime eormn incolua mirites, quibus salutem dedidi. Quae res medium quaeaerunt ubertatem,satis dictum puto. Quibus uerbis er quo genere componendi debeant exprimi, tandem mihi diiscendum est. Verba lagantur bonesti,urbana,ψαο, Π vi sionantis,grandia,uolubilia,lenta. In illis quaeda antiqua,Cr noua quaedam,plura di me maxime propria, quoarum omnium rationes superiore Iibro copiose diximus.
Schemata quaedam pulcherrima nisi quado uerecundius Cr summisius agitur,ut in exordijs stequeter adsciscinturi sint crebrae translati es, quibus nihil est iucundius, nisi quum longius petuntur. Frequentetur pallage, era egoria,er ut cum cicerone dicam ex contrarijs sum.
242쪽
coLLO C. VERB. LIB. II. 13sptu verbis,crebra crebris, paria paribus restondeanti rolataq; ad idem uerbum, Cr gemmata, atque duplicata, 'uel etiam sepius iterata ponantur, constructioque uerborarum tum conivninionibus copuletur, tum diss)lationis bus relaxetur. Sic iunguntur in coagmentatione,ut neque seros habeant concursius,neque disiunctos utque hianates. N am luctura lenis ex aequabilis habet siuaue quiddi, quo maxime commendatur haec forma. Expirantur nua meri, Cr ad aurium uolupta te circunstratur ambitu3 multo crebriores, quam uti in humili, uti in sublimi genere dicendi. Subqciamus exemplum, in quo si quae diximus, non fiunt omnia quis enim tam breuiter amplo latur orimnias non pauca tamen generis huius ornamenta licet intueri. Multas quidem c. caesaris uirtutes inagnas increridibilesq; cognoui. Sed sunt caeterae maioribus quasi thea tris pro Iositae, er pene populares,caseris Iocum capere, exercitu indruere, expugnare urbes,aciem bonium proris are,hanc uim frigoram,hγonemri,quam nos vix buri
ius urbis tectis unitiemus, exciperesis ipsis diebus hoste persiequi, im quin etiam ferae latibulis se tegant, atque
omnia bella iure gentium conquiescant. sunt ea quidem magna. Quis negat sed magnis excitata fiunt memiis ad memoriam hominum sempiternam. Quo minus admirat dum est eum facere illa, qui immortalitatem concupiueriri haec mira laus est, quae non poetarum carminibu non annalium monumentis celebram sed prudentum iudicio expenditur. Equitem Romanum, veterem amicinctuum,
studiosium, amantem, obseruantem fiui, non libidine, non turpibus impensis cupiditatum, atque iat turis, sed expeαrientia patrimonij amplificandi labentem excepit, cora
ruere nonctuit, ulsit ex sustinuit,re, irtuna D,hodie sustinct
243쪽
α o DE ELEc. ET ORAT. fustinet: nec amicum pudentem corruere patitur, nec illius animi aciem perstringit stlendor fui nominis , nec mentis quasi luminibus vicit altitudo 'rtunae Cr gloriae. Sint sane i tu magna, quae re uora magna fiunt: de iudicio animi mei ut uolet quis'; sentiat: ego enim hanc in tantis
opibus,tanta fortuna liboralitatem in fiuos,memoriam amiα eitiae,reliquis uirtutibus antepono. Quam quidem uos Iuα dices in nouo genere bonitatem inusiuatam claris ac praeis potentibus uirs,non modo non sernari cr rotares deomplecti etiam Cr augere debens. Hic si dicentis urtem insticere uoles, contemplator ut in iunctura uerba nembcis cohaereant,non omnia quidem, sied,quod satis est,pluo rima. Deinde uoce modulator ambitus, ut auribus fientiasqgam prona uolubilitate decurrant. Iam animaduertiato, ut magna ex parte verba sint grandia, sonantia,fuariuia,plena mate1titis, alia propria, alia translata. Videto etiam nurus. Reperies paria paribu3 relata, similiter c dentia, similiter desinentia, repetitiones uerborum, Crquae Graece dicuntur ο νδε m, ententius,imagines,simis litudines, amplificationes crebrus, comparationes maior rura Cr minorum Quid orationem omnem sic probabis, ut non quaeras neque siuauiorem, neque pulchriorem, nisi forte cupis etfoeminatum quoddam genus recentior , qui ne quid usitato more dicunt, toti exundant diminuistionibus uerborwm,adiunctionibus nouis er insolentibus
intelligo simplicium cr compositorum figuras derivaritionibus inauditis, items metaphors cr translationibus tam ridiculis,ut no tam seuere loqui, quam cum pueris inafntibus,aut sannionibus blandiuscule molliterq; balbutiis re uideantur. Nolumus hunc characterem,qui uiro graui sit indignus. Scruent eandem rationem loquendi utentes
244쪽
COLLO CAT VERB. LIB. II. populi lingua, ab omnibus frui er dementes habebuntatur. In media figura suauitas optima est, si modo retinet masculam dignitatem. Quod dulce qui fine suco retinere nescit,utatur compositione aspera ex uirili potius, quam aequabili,er evirata. Qui dulciores esse volant,hoc asseiquuntur molli coagmentatione, uolubili numero, uerbulonibus er urbanis. Quibus magis arridet amara oratio,
illa quae dixi, parcius degumiit. Inde fit ut haec forma
norinunquam sit aptior Cr cultior, nonnunquam horriadior,Cr inculta magis:id quod ex ijs quae proxime dico mus,intelligetur. In medio sedent en mia, Cr panegγriaci,in quibus est dulce orationis genus,Cr solum,Cr estium ens,et uerbis sonora. I n eade sede stituutur hictoriae elotaquentia uestitae,quae sepe astere bellicu quiddam sonat, ut Liuianae.Stilpuntur epihol quae ultra stecie tenuiantis assurgunt: his ornati Cr diligenter exculti serta mones rCru maximaru,quales sunt M. Tullii de phi Oisphiae partibus,er Plin de historia natur si A te quaedam commetaria rebus et uerbis illustria, Epigramala digniorira,Odae argutiores, ut quae divum Cy herou nomina reo Iebrit,suorum loci graues de moribus, si modo jsine cointentione transiguntur, carmina de natura,ut Lucret de te phγska,ut Hesiodi Cr Vergilij de agricultura. Aetaneis est ut opus Homeri,in quo si quis opinatur unu morado genus esse sublime quod pleris sunt arbitrati)a rem
via recedit,Cr turpiter aberrat. Treis eloquendi species imitatus est Homerus,in Menelao tenue, in Nestore meis dire,ut ide postea cicero in Catone sene,in Vbse arduu copiosium. I dem Acere conatus est Vergilius apud que Drances callide dicit et ueteratorie more subtilium, RM: Latinus utitur oratione te peruta Cr senili, Turnus ardet
245쪽
α α DE ELEc T. ET ORAT.impetu cr atrocitate. Apud eundem Venus er Iuno ora tiones habent ad Ioue. haec inflammata cotendit acriter, illa blandior sit in ius agi Eundem ne forme rationem putabimilis An Aeneas,sinon,Cr Dido, dem modo I
quuntur sunt in illo poematc uersus humilis, ut illi, Etsimul his dictis faciem ostentabat, Cr udo Turpia membra fimo risit pater optimus olli. Alij intermedij cr compositi,ut hi, Haec finis Priami fatorum hic exitus illum Sorte tulit, Troiam incensam,Cr prolapsa uidentem Pergama,tot quondam populis terriss superbum.
Alij graues atq; peracerbi,ut-Num linquere castra Hortati fumus aut uitam committere uentis Non puero seminam belli,num credere muros
Tγrrhenamue fidem,aut gentes agitare quietus Quis deus instaudem, quae dura potentia nostra Egit ubi hic Dino demissa ue nubibus Iris subinde magnus hic poeta pro rerum uarietate mutat Luguram,nec ulla est bona atq; laudabilis,qua suo loco nouuntur. Quamobrem tam uaria poemata in unam aliquam formam reduci non debent. I llam sisti mutatione poetis esse pronunciauit optimus iudex M. Tullius. An ego Hoesi uero,inqui Ennio eliquis poetis, er maxime tragicis cedere ut ne omnibus locis eade cotentione uterentur, crebros mutarent, nonnunqua etiam ad cottidianu visnus sermonis accederent, ipse nunquam ab illa acerrima contentione discederem De poetis hactenus. Nec enim illud est nostrae contemplationis: quamobrem omittamus in praesenti er veniamus adsummim dicendi genus.
246쪽
COLLO C AT. VERB. LIB. II. α MDe summo genere dicendi. CAP. XXI. SVmmum genim orationis aliud est cloquentiae Romaesnae principi, aliud hominibus partim cr illiberaliter artibus institutis. Hi quicquid siententiam dignitate contasticuum,ue ora flore iucundi , Duris insignibus p ctae iunctura molli Cr numeris pulchre fluentibus aptuo,grandiloquum ac sublime esse fisso crediderunt.Totus Cicero,totus Lillius,totus Vergilius sublimis est isti Aciscedat Cr quicunq; nomine litoraru celebrem simam exaetendit in multos. Nesciunt turpe esse paruo pedi circum dare calceum magrum,similes pictoribus ineptis, qui reis ges uiridi colore, rusticos auro circunlinunt. Ergo Ictoricra tes rhetor suauisimus grandior Pericle,et Demostheae ne fulminibus orationis Graeciam permovente CT Cicero utim dictione ardenti perturbat inimicos, laudatoribus
cedit, er fortis uir ac ferox in annis prolusione gladiatoririum minor est. Quae si quis ab urda putat, summo credat oratori operosiorem esse pugnam quam pubestram, semia
quam ludos,securitatria quam anxios tumultu Arduum.
genus est ut ille iudicat grandiloquam, amplum,ueberimens, ornatum, uarium, copiosum,grave,acre, ardens,
ad permovendos Cr conuertendos animos instructum cr aratum. Hoc intonat, hoc fulminat,hoc commouet soli mi, hoc animum perfringit, quod uult inserit, quod cupit euellit,grauid accumulat iremilia et modica asperrinatur,plurima frequerit,uerbis pugnat acerbis, Cr Duoris atrocibus Illi sepe multus literarum hiatus, dura coae agmentitio Hilduru, ambitus pauci Cr sonantes,incisa ac membra longe plura, numerus minus pusuis quam uehemens,actio tragica,tota dictio atrox Cr cocimta. Quid
247쪽
i DE ELEc T. ET ORAT. genera Dperiora,quantu inter leves coctictus, Cr cruenatum periculo reis praelium. At non omnis habitus vianis est huiusmodi. Nam quum duae sint aflictuum steries,
una mouetium indignatione,altera misericordia,quamq; sublimis oratio in utras dominetur, dulcior est ad mistis ricordiam, amarior ad indignationem: haec accusatori, illa dest Uori magis accommodata. Vtraque forma in exta ordium cudit.Vt enim accusator, sic quoque destri or deo ibat dilictiis. Accusatorem eum dico, quicunque crimen
obhcit, etiam si dem oris partes sustinet. Dinsorem, qui purgat obiectum. De indignatione sit hoc exemplum
ex tertia actione in Verrem: De impudentia singulari, quod adest, quod que restondet, fiunt qui mirentur. Mihi propter eius audaciam, atque amentiam, ne hoc quiridem mirandum uidetur. Multa enim Cr in deos, Cr in homines impie norie que commisit, quorum scelerum poenis agitatur, Cr a mente consilios deducitur. Agunt eum praecipitem poenae ciuium Romanorum, quos paratim securi per fit, partim in uinculis necauit, partim implorantes iura liberi tis er ciuitatis in crucem funulit. Rapiunt eum ad supplicium dij patris, quod icte inuenistus est qui e complexu parentum abreptos filios ad novem eqceret, Cr parentes precium pro sepultura liberum posceret. Religiones uer o ccremoniaes omnium sacroriram fanorum que uiolatae, simulacra que deorum, quae non modo ex fuis templis ablati sunt, sed etiam iacent in tenebris db icto retrusa gique abdita, consistere eius unirimum sine furore ais umentia non sinunt. Alia facies est misericordiae. tractior enim, languidior,qualis est haec, Hoc prosecto tempore eam potestatem omnem uos baberitis, ut statuatis, truin nos,qui semper uestrae authorimu dediti
248쪽
COLLOCAT VERB. LIB. 11 dediti luimus, semper miseri Iugeamus: an diu uexati a perditifimps civibus, aliquido per vos,ac uestrum fid , uirtutem sapientianis recreemur. Quid enim nobis duocibus laboriosius,Iudices quid magis solstitu magis exta
recitu dici aut fingi potest s qui spe amplifimoram praeis
miorum ad Rempub. adducti,metu crudeli fimorum exitatiorum curere non possumus. Est atrox Cr inuidiosa naris ratio, quae graui imprimitur charactere; qualis est haec, Ipse in fluminatus scelere Cr furore in Ioram venit. Ardeae
bant ocul toto ex ore crudelitas emanabat.Expe labunt.
omnes quo tandem progressum, aut quidnam acturum. esset:quum repente hominem proripi, atque in foro meridio nudari ac deligari,er virm expediri iubet. cIam bat ille micter se civem esse Romanum, municipem cos num,meruise se cum L.Pretio stlendidistino equite R mano,qui Panormi negociaretur,ex quo haec Verres scitare posset. Tum iste se comperi sic di eum ste Iandi cauri. sa in Sicilium ab ducibus fugitivom ese missium: cuius reineri; index,nes uestigium aliquod, neq; susticio cui qua esset ulla.Deinde iubet undis homine proripi, vehemenotifimes uerberari Caedebatur uirgis in medio foro Messanae ciuis Roma nius, Iudices,quam interea nullus gemistus,nulla uox alia istius inseri inter dolorem crepitum plagarum audiebatur,nisi haec,ciuis Romanus sum. Hac se commemoratione ciuitatis,omnia verbera depulsuri , cruciaturas a corpore deiecturum arbitrabatur. Is noti modo hoc non perfecit,ut uirgaru vim deprecaretur, sed quum imploraret saepius, usurparcis nomen ciuitatis, crux,crux inquam infoelici Cr aerumnoso qui nunquam imm potestirem uiderat,comparabatur. O' nomen dulce libertatis G ius eximium nodrae ciuitatis. O' lex Porcia,
249쪽
αo DE EI E c. ET ORAT legess Sempronix. s grauiter desiderata, σ aliquando reddita plebi Romanae tribunitia potestis. Aliq*undo
rei acerbitate comotus orator in media narratione acria
ter exclamat, NAbit genera socrus,nullis ausi ic si nurulis autoribus, funestis ominibus omniam O' mulieris inae, credibile scelus, Cr praeter hanc unum in omni uita inae auditum. G libidinem efraenatam Cr indomitam. G a duciam singularem, non timuisse, si minus uim deorum, hominumqsamum, at illum ipsum noctem, Iactas illas nuptiales s non limen cubiculis non cubile filiae s non pari. rietes denis ipsos superiorum testes nuptiarum s Perfreagit ac prostrauit omnia : cupiditate ac furore. Vicit puridorem libido,timorem audacia,ratione amentia. In convismationibus f spe regnat haec vis. Posteaquam remoαmnem probauit oratoriquaerit agentis allectu, uehemenα
ter ampliscat, er totus ardescit, ut cicero quarto libro in Verre agens de re Sopatri: Etenim fi illud est tm fraxitiosum quod inibi omnium mum turpifim , maximnes nefarium uidetur ob rem iudicadam pecuniam acricipo precis habere addictam sidem Cr religione quantato illud flagitiosius,improbius, indignius, rum a quo pocuniam ob absoluetiam acceperis, condemnare s ut ne praedotum quidem Praetor in Ade retinenda confiuetudiis nem conferuaret. Scelus est accipere ab reo, quanto marigis ab accusatore s quanto etiam sceleratius ab utroques Fidem quam proposuisses uenalam in prouincia, ualuit apud te plas is qui pecuniam maiorem dedit. concedo, forsitan aliquis aliquando eiu modi quippiam 'crit. Quam uero sidem ac religione tuam alteri addictam petaciunia acceptibubueris,phn eand aduersarijs tradiderim maiore pecunia, ut ais filo i er trades cui voles'
250쪽
COLLoc AT. VER P. LIB. II. x rer hi quem nileris, ne pecuniam quidem reddes s Quem mihi tu Bulbum, quem Staienum s quod unquam huius is modi monstrin aut prodigium audiuimus aut vidimus Cnicum reo transigat , post cum accusatore decidat: honestos homines qui caussum norint, ableget, conolios dimittat: ipsi solus reum absolutum, a quo pecu
niam acceperit, condemnet, pecuniam que non reddat: hic de capite libero iudicabit huic iudiciusis tabella coima mittetur,quam iste non modo cera, veri im etiam sanguis
ne ius eri notabit In hac oratione si uim pondus, rerum,si crebras amplificationes, si verba gravia Cr compiosa, si Durus acres, si caesim pugnantem numerum
iterum atque iterum ilicies, videbιs expressam sumis nae eloquentiae imaginem, Cr nihil in hoc genere praeristatius desiderabis. similem grauitatem interim capiunt a menta,ut illa pro Scxto Roscio,Cnid si accedit eois
tam ut tenuis antea fueris s quid si ut auarus i quid si ut audax s quid si ut illius qui occisus est nimicisimus numquaerenda caussi quae te ad tantum facinus adduxeriis Addos quae sequuntur. In communibus locis frequens est haec ardens contentio. Ampliscatio enim in illis mari xime excellit, qbus citra personas in uitia moris est peris orare, ut illa ciceronis tantopere laudata de supplicio parricidarum. Vis eadem est quibusdam personarum foetionibus, ut huic, Mulier, quid tibi cum Coelio s quid cum homine adolescentula s quid cum alieno s Quid aut miliaris huic fuini, ut aurum commodares aut tam
inimica, ut uenenum timeres s Non patrem tuum vim deras, non patruum, non alium, proauum, atauum aura