Iulii Pontederae Pisani... Compendium tabularum botanicarum, in quo plantae 272. Ab eo in Italia nuper detectae recensentur. Accessit ejusdem Epistola ad ... Guilielmum Sherardum Anglum, botanicorum nostrae aetatis principem, in qua & de his, & de al

발행: 1718년

분량: 239페이지

출처: archive.org

분류: 식물학

51쪽

i COMPENDII

Xm. Eadem, Vallis Vette , sed alii inferiuribus inique

surgentibus .

Has duas species conjunctim tradendas esse judicamus , quoniam eadem utrique est & partium uruetura re dodrantalis proceritas ; adde quod in nascendo similem locum exigunt; nam illa in frigidis, de prinfundis Alpium vallibus posuit sedem : haec tantum inferacissima Forojulienfium Alpium valle i quae hodie Vette vocatur, (quam princeps peragravit, illustravitque homo in re Bolanica multi laboris nobisque amicissimus Antonius Tita Celeberrimi Horti Maurocmi custos) . At diversas id reddit, quod alae huic non in

eodem plano, ut fere omnibus non ramosis contingere videmus, jaceant, sed quae primae nascuntur usque ad caulis dimidium, paulum declinent, re hinc inde obliquae surgant ramulos aemulantes . Porro illam, quae ubique in Alpibus reperitur , in usum medicum revocant alpicolae ad cruentos mictus utentes: eo enim morbo laborantibus aquam, in qua Filicis radices coxerunt, propinant, re ita tam sebpsos quam armenta gregesque curant. Quam tamen vim re quibuscam aliis Filicibus inesse cingnovi .

XV. Filix - ranaose, palustris, exius , alis ex is tertiatio nascintibus , et pinnulis integris .

XUI. Eadem, sed istis binis es mis egred eatibus . Nascuntur ex palustribus campis, quos autumnales pluvia tota hyeme inundant. latent nimio humore depressae , dum aqua eminet; hac autem remittente. sub extremum ver erumpere, germinare, & tolli festinant, citioresque brevitate temporis conlirmantur . Modus vero crescendi intra pedem cum dimidio continetur. Distant porro inter se; quod huic alarum ordines ex

52쪽

eodem loco oppositi nascuntur, illi non sibi ad exo tum respondentes prodeunt; di quod haec in Tarvisino

tantum Fro a nobis inventa, cum illa multarum re gionum ut indigena . Caetera eadem utrique.LON TIDIS SPECIEBUs ADDANTUR SEQUENTES. I. Lonchitis exilis, pinnulis integris, edi latis . n. Eadem, sed pinnalis angussoribus . ILL Lonebitis exilior, pinnulis omniam min is, ct crenatis.

UT hae quatuor similes nanciscuntur sedes, montibus nempe non asperis insidendo, vel secus ripes , aut vallium praerupta, interdum etiam ad clivorum radices; ita aequali fere altitudine surgunt, quae revocanda est ad semissem, dummodo neque macerrimo solo laborent, neque nimia ubertate luxurienturis Non omittendum autem est, si hitides, quas hic recensemus , tum has quatuor jam descriptas , tum quae proxime sequentur, esse spinis asperas,

latioribus, dentatis.

Vidimus in montibus medias inter valles, qua profundissimae patent, neque semel vidimus. Ibi haec inter Muscos Lichenesque posita sede abdidit sese non fiatiens Aquilonares perflatus. Producit autem casees vel pedi aequales, vel paulo minores.

talisque.

Quae hanc nutriunt Alpes asperrimae & editissimae sunt : sepiuntque eam excisis undique saxis , & ovidictis rupibus . At ea inter hiatus oc diducta jm ja

cet Diuiliam by Coos le

53쪽

eet abstrusa non facilis visu , quamvis sesquipedem longa , nisi partes omnes quam uiligentissime perqui

VII. Ionchitis pinnulis ex intervallo postis, ct quce ad ea em minoribus , ct in foliola illabis, caeteris amrem dentatis.

Quisquis hanc volet colligere , postquam venerit Ar- quadam agri Patavini vicum immortalis Petrarcae se l. ' nobilem. necesse est, ut primo superato colle, qui vico imminet, paululum per illius clivum contra Borealem regionem descendat in subjectam vallem . Ibi facile quam frequentissimam inveniet circa stillicidia Promiscue inter congeneres natam, sevuipedalis proceritati3 Ego certe tantum in hac valle inveni .

II. Lonchitis alpina, pinnulis Eense positis, latioribus.. IX. Eadem , sed densissimis spinis . Nullum unquam tam praeruptum sumravimus jugum, i nullam Alpium perlustravimus vallem , suibus hae sese non obtulerint et quasi simul ac respeximus ,

non dubitavimus quin ob spinarum crebritatem & ordinem diversae essent habenuae a Lonchitide aculeata, majore TOURNEF. In I. R. Herb. 338 , seu Filice aculeata,mabore C. B. Pin. 368.i X. Lonchilii alpina, minor, alis, es pinnulis ex interea , se nascentibus , sed pinnulis longioribus, atque den

tatis .

Tenet haec anfractus callesque Morsupiani , sive, ut vulgo dicitur , Morsu ani ( hic quoque mons magna sars est Fel trensium Alpium adhaerens jugis Oile dius ab oriente sole, quam cum noscamus similitudinem obtinuisse cum octava nostra pinnulis dense postis, latioribus, non omittendum est, quod ab illa discerni.tur Diqitipod by COOsti

54쪽

tur tum pinnulis dentatis, & caule humiliore, tum propter alas longiusculis spatiis nascentes. XI. Lonebitis alis, di pinnulis densissime postis, sed pirum'

iis isngustioribus . .

Idem Morsupiani mons , qua ad occidentalem re- fionem vergit, hane gignit circa areta & confragosa ora . Cubitalis fertur altitudinis , densissimis omnium , quas unquam viderim, cum alis, tum pinnulis instrincta. Itaque hanc separamus ab octava nostra Lonychitide alpina, pinnidis dense positis, latioribus , & ob eximiam partium densitatem , di quia brevioribus alis constat , pjnnulis quoque angultioribus , exilioribuoque . . SIL Lonchitis major, quae vulgaris aspera, alis latioribus, i longioribusquae .

Circa rupes Bassanensium jugorum ( quem locum

Boccberae vocant , quibus montes sibi invicem commitatuntur , invenimus frequentissimam : etsi non semper celsiora loca appetat ; nam re saepius colere vidimus implicatas flexibus vallium vias, ubi & Lonchitis aspera C. B. Pin. 3ss , & TO URNEF. Insi. R. Heia. 338 promiscue nascebatur. Hujus proceritatem fere sequitur , aliquando etiam intra minorem altitudinem subsistit : nihilominus longe lateque alas producit, unde aliam constituimus, ct diversam.

XIII. Lonchitis minima .

Haec minima nostrarum Lonchitidum , re fortasse omnium, quae ad nostram notitiam Pervenere . Peculiaris est Felirensium jugorum , quorum inter saxa reperitur trientem alta . Quae quidem non minore tanto caule, quanto densore alarum positione, ambituque spinis crebrioribus armato, dirimitur a vulgata

55쪽

Zanchiride aspera C. B. m. 3sy ; exentiri si parva nostra cum ea adhuc parva conteratur , statim viam

ab ea esse apparet, POLYPODII SPECIEBUS ADDATUR SEQUENS.Pe Noae,in manimum , alis longioribus , Asmmatis ,

si utrinque identa is

Hoc in montibus magna, manu collectum habe.mus dissimilem Barretierano Tot podio serrato dolio Icon. 38, & TO URNEF. mi L s loci quippe serrae ejus in dentulos dividuntur ut lex icone paret : nostri dentuli manent indivisi.

Hoc Venetiis anno proxime eIapso pro Pol hodio Vulgari C. B. Pin. 3ss , quo passim utimur Medici, a quodam pharmacopola adhiberi mirati sumus . De quare cum a nobis admoneretur, erubuit primum homo sexaginta annorum , deinde joco dT urbanitate illusit,

quod diceret, congeneribus eandem inesse virtutem . At istud , inquam . etsi verum in omnibus reperit: tur (quod de aliquibus tantum compertum hamo ) , in hoc tamen minus verum crediderim et si enim M sues praetulit Polypodium vulgare, quini in Quercus radice nascitur, ei quod terrae, aut muscosis saxis hae rei, quod nimio incoctoque succo maxime ventriculo sit noxium, flatibus nimirum ipsum distendendo , atque etiam subvertendo et quid ae isto dicendum non solum in vallibus uliginosis natum, sed perpetuo inu.tilique humore saturatis 3 Tum ille urbanius: ergo , inquit, plurimi habendum; nam aegroti nostri eo ma. iis medicas potiones laudibus efferre solent, quo pluries ibi alvum dejecerint. Tunc ego destiti in illum rursus stomachari. Ham dicta sint non ut censorium munus exerceam. sed ut Medici & Bolanici officium erplere videar : uoleo enim dc Medicam artem , & Her,arum usus saepius culpari ob summam pharmacopola

56쪽

PARS ALTER A. Ys

rum imperitiam ignorantiamque, qui non congeneres solum supponunt Herbas , non adulterinas tantum , aut quae sibi vicissim propriis virtutibus viribusque ripugnent , sed & (horrendum dici ut o venenato succo infames hisce oculis aliquando video medicaminibus

misceri . RUTAE MURARLE SPEGEBUS ADDANTUR SEQUENI ES.I. Ruta Murari a , tenvioribus foliis. II. Eadem , latifolia .

RUtae murariae differentias duas vidimus quantitate foliorum distinctas: illa brevia folia gignit e

angusta et haec lata re expansa . Prima nusquam in montibus rupibusque non invenitur et altera a itur inhiatibus, speluncisque vallis dictae Eelle metie . Porro conveniunt ambae in altitudine cum Ruta muraria C. B. Pin. gs6, & TO URNEF. IVI. R. Herae s tr caetera diversa producunt ; illa minora , haec majora quae , cum folia ipsi minime crispentur, alia re diversa habenda est a Ruta murariis , alpina , latifolia TOURNEF. IA'. R. Nesi. , si Ve O tanto albo , crispo , alpino CASI'

rilaCULE SPECIEBUS ADDANTUR SEQSIENTES. I. Fidicula iupina foliolis rotundioritas, es crenatis . II. Eadem laetifolia, es minor, soliolis dentatis .

acunque per Alpes incesseris, sive per diruptas

angustias , aut confragosa loca iter tentando ; si ve per valles frigidissimas discurrendo , re illa S haec ubique obviae veniunt. Saxis, ut plurimum , haerent radicibus multis, recipientes se in aretas & confragosas rupes; utraque multicaulis, utraque Palma- 'C x ris . Disitipod b, Cooste

57쪽

eto COMPENDII

ris . quamvis haud raro haec intra minus altitaeidinis spatium subsistat. Formam utriusque, utpote ex descriptionibus habendam, praeterimus. III. Filicula alpina, exilior , pinnulis in tenuisma foliota

dentata ditabis

In Morsupiant valle contra regionem Australem in mane nargit dorsum , cujus suprema pars herbida quidem & gregibus invia, pinguia pascua praebet; at reliqua ita rectis saxis excinditur in praecipitem altitudinem , ut sit ipsis alpicolis capreis inhomitatis . Porro ad radices, qua crebris abrumpitur hiatibus. apta Herbis sedilia posuit ; inter quas hanc quoque parvulam Filiculam nutrit, parvulam , inquam ; nam raro ipsos praeterit Muscos, nisi sescuncia minores . Abdi-cjt autem natura his rupibus, nec patitur vulgari .

m. Filicula . quae Adiantum album tenuisetam I. B., tifolia h

Cum haec quam simillima inveniatur ipsi Adianto aflo , folio Pilicis I. B. p. et i, sive Filiculae fontanae mmiori, Foe Adiamo albo, Filicis folio C. B. Piv. Ist, &TO URNEF. IV. R. Heia. s et praeterquam Pinnulis rum magnitudine, dicendum labim superest de natali solo ; non enim ubique nascitur. Dinobus in locis legimus in Baldo frequentem ; sed frequentissimam in Merana ( mons est ad fines agri Vicentini altitudinis haud contemnendae, ab occasu valli imminens , quam Tristini Vasiem appellanto , tantum qua parte contra Boream collocatur: oppositus eoim Austro sterilis jacet, & confragos . N. PAR-Diuitipod b, Cooste

58쪽

De Plantis Minus Persectis, quarum fructus foliis

non innascuntur . MCHENIS SPECIEBUS ADDANTUR SEQUENTES. L Geben arboreas, dinereus , Trit Ti ac Loc , Cornuco ra

iNter PIantas Minus Perfectas quae mictum ferunt non foliis insidentem, Lichen est , non ignobile

Plantae genus . Hujus species plurimae memorantur ab Auctoribus rei Herbariae eleganti re multiformi strv.ctura distinctae , quibus nos quinque alias addentas obstimamus , hanc nempe primum, quam jam descripsimus , deinceps reliquas quatuor. Hunc igitur Lichenem inrboreum , Cornucopioidem invenimus pendentem ex abietinis truncis in abditissimis montium divis, praesertim in praeruptis malacriae rupibus .: Porro, nomine c quod vernacula: lingua magnam di amplam vallem montem diluunt in Mitrenfi ditione, qui summo jugo Morsupiani jugis ab Orientali regione committitur, qua vero Merimm spectat, perpetua supiuitate descenait; qua autem Septentrionem, v,stas m . cir, , plus in praecipitem altitudinem. Ibi itaque gignitur palmum longus , cujus caulis planus, latus , integer, multis acetabulis cinereis ipse quoque cinereus ornatur: inde in lacinias diffunditur re explicatur, e quibusi alia ac tabula pendent- . si . - II. Lichen terrefris , raram erectus , in mi , -

Hic contra terrae insidit, oriens passim in montibua una cuin Miso terr i , corassi e , erecto , incam C.

59쪽

11 COMPENDII,

B. Tin. 36i ; cui dissimilis ; quoniam bracteis sive Immellis quibusdam albidis veluti desquamatur . Unde dicimus TEM=ωm, sumentes hie xemno, loco bracteae

seu laminas . . vi

Quo tempore & quibus in locis illum nescenteni in . veneram , nunc quoque rimando circa veteres muscolasque macerias deprehendi; Luxuriabatur autem , ut it , plurimis cauliculis intense virescentibus , ct in ramusculos ibat circa finem teflexos . Frondescebant cum cauliculi, tum ramulauit, non folia, aut frondes ferendo, sed squamulis, aut braediis asperabantur hinc albudis , inde viridibus . Porro cauliculorum mensura laeventa sesquipollici aequalis . .

Forte esset, qui opinaretur, hunc teneri in Barieli: ran' illo Icon. xx et Lichene tuba to, cinereo, nisi o

currissem illis erbis candidi Fimas es quibuata figura satis , ut mihi visuin est declara retur didisserentia . mrti quid aliud addendum superest , cum passim in montibus muscosis super saxis reperiatur, pusillus quidem, & pollicaris p

Quis tacitus praeteriret tantam formam , quam &Cl. Vir Guillelmus Sherardus ; ut ostensam a nobis vidit, en, ait, amice , quam viva Iacobaeae cinerariae imago Z Ergo nos , quo nomine ille Vir princeps nuncupavit , tradendam duximus, cum satis omnes hujus partes per illa verba aperirentur . ' Vidimus autem semper in Alpibus longitudinis quadrantalis, qua pendentem Diuitiam by Coosl

60쪽

PARS ALTER A is

tem ex abiegnis corticibus, qua haerentem truncis, aut

tisi Anagyridis folio, aut Paxint .

MUSCI SPECIE BUs ADDANTUR SEQUENTES. I. Mustus terrefris , argenteus, squamosus , ramusculis in summo ara simis . a .

Ranstulimus Muscos ab iteretis Plantis in has mi nus Perfectas, quoniam fructus producunt vel i-pla Tournefortio auciore, qui in IV. R. Herb. sss ita ait Masci studitas ista ciuis, si latratur , alii nudi

sunt . Sub cal ptra cucullata latet fruius p rumque quadrangulam , pluvistusi foetus temis no ; m alit Pero folio-xum clavae is uni capsula reniformes, qua sponte rimmitur, seminaque fundunt minuti . l .

In altissmis Morlapsani apicibus hie terrestris & -- genteus Muscus in densitanam sylvulam crescit ; sese cunctam e terra tollitur cauliculus , squamosus extremitate tenus a deinde in ramusculos diffunditur, plurimos, compactos, quos candidae squamulae exornant. Non flectitur autem, nec reptat, sed erectuse , cum alteri innixus fulciatur , ipse quoque alteri subit , re officio, ut ita dicam, ossicium rependit . II. Mustui squamosus, nigricans , sub aqua vivens . Caule solidiusculo, nigricante, re palmari surgit hic Muscus in fontibus, cinctus nigricantibus foliolis ; bre,ves, sed ex aliquo intervallo dispositos, emittit ramulos, quos folia vestiunt brevia quidem , nigricantia, & ob. tula . Haeret autem profundiori loco, aqua duobus cubitis eum suderante. Invenimus saepe alveis molendinariis immersum , quibus aqua a montibus inducitur ad machinas versandas . Porro tam dissimilis & diversus est a Musto squam se, foliis acutissmis, tu aqua nasceate ToURNEF. IV. R.

SEARCH

MENU NAVIGATION