장음표시 사용
71쪽
Porro quae, partes a superioribus diversae Tabulis sugnandae sunt, ad spicas tantum, & aristas longiores inducuntur. Sed cum spicae alia forma instructae sint in decima tertia; alia vero in reliquis duabus, ideo
hanim diversitates separatim erunt repraesentandae. Anteciuam vero ad reliquas species peiMm, paucula rursus dicenda habeo. ciuis enim me plagiaria lege non conveniret, cum suppresso auctoris nomine, Triticum illud C. B. . et i, re ToURNEF. IV. R. Heia. si x aristis longiorism spica assa iisdem usurpatis verbis
ro meo maiicipassem e Nam quid ei similius quam
riticum nostrum decimum tertium p At ego bona fide id factum affero; etsi enim hae species facie similes sint, de externo habitu, velant tamen interiora quaedam signa , quibus facile internoscuntur . Quae prosecto in nostro palam esse omnibus volui ; atque ea veluti apud libripendem sum professus . Sunt autem
illa in definitione addita semine parvo, fabrotundo, albi , quod Bauhiniano Tritico magnum inesse, argumentum est, quod ille Auctor in Thea. Bot. gix, cum asserat Tritictim longioritas arsis , spica alba nulla alia differre parte , quam grano pulchriore , albo a Tritico longioribus arsis, spica caerulea. cui grana magna sunt, di dura, in utroque magna signi manifeste sgnificat . Praeterea additur et ex quo farina alba, di delicata A, quae ex nostro vilior, deterior, & ad panificium ineptior; unde
grana tantum a furfuraceis vaginulis nudata in cibum, ut dicemus , integra ea coquuntur . Adde denique , quod a Cl. viro Francisco Lupani, qui Bauhinianum hoc Triticum colebat , ita describitur Triticum aut
mna serendum , AEurius , sublongum , rubrum, intus periph ria nigrescente, mestullio albo. Hor. Cat. Ei 8. At nostrum,
de quae illud sequuntur duae species , granum serunt non rubrum , sed albidum ; non intus peripheria nigrescens, sed totum candidum ; non oblonga forma, sed subrotunda praeditum.
72쪽
XUI. Triticum glimis orescoloribus, arsis nigris.
Hoc quoque quibusdam signis cum Bauhiniata im plicatur illo Tritico arisiis longioribus spica caerulea ; glumae enim varietate insignes , ct aristae longiores in utroque sunt. At semina haud magna, non are purpuria colore nitentia, sed parva, albida, candidaque tarina referta in nostro et quae in suo omnia contra praeclari nominis Aut lor memoriae prodidit. Quocirca ei dissimile facile judicatur . a superioribus vero speciebus XIV. nempe, &Xv. variis tantum folliculis aliud esse
apparet. XUII. Triticum glumis variis, ari s longioribus , terno
Super omnes nostras Tritici species hanc memoratu dignam censemus , quae ob eximium aristarum ordinem disteri non solum a nostris omnibus, sed a quacunque alia quam unquam aut viderimus, aut legerimus . Nam, etsi inveniantur nonnullae, quae praeter duos Mristarum ordines, in medio ejusdem spicae , cum grana perficiuntur, aristas exhibeant , sunt tamen hae aristae quam brevissimae, re ad abortivas referendae . At huic longiores & provectiores crescunt, colore subruta, quarum ordine tantum, re coloris discrimine haec a superiore removetur. Quare separatim ab illa colloca.bitur in nostris Tabellis . XVIII. Triticum spica oblonga , compresa , rufa , ari
longioribuI . XIX. Idem , armis nigris .
Dicendum postremo & de his duabus et quas nihil prohibet quominus separemus ab illa specie, quam dicimus Triticum spica compressa, subrufa , grano Astrorundo, bido ; spicae enim his longiores, longioribus arman-
73쪽
tur aristis, Dibus satur vividulaue color rufus inest. Ergo , ut dissimilium , forma caeIabitur, aristarum spi. que reserens quantitatem . Nunc expositis his, consentaneum est dicere aliquid Ec de cultu, & de usu, re primum de loco in quo cultum invenere . Haec itaque frumentorum generat Siligineum, re vernum Draeterimus , in de quibus jam satis indicatum est per Cisalpinam Galliam passim sciruntur , luontosis potissimum arvis ; montibus namque gaudent , nullaque recusant arva, quamvis macerrima & summe jeiuna . Ideo, quae loca ob soli infelicitatem commune alere nequeunt, his montani agri, , colae seminant, quorum grana mox mola nudant, tacoeta , quemadmodum Hqrdeum solemus, in cibum adhibent. Ad panificium Fr se inepta habentur, quae
tamen cum communi Tritico subacta ex triente, panem conficiunt non ingrati saporis, laboriosis autem hominibus, quibus victus cratii succi necessarius est, perutilem . Compertum vero est, campestribus regio inibus, & uberosis sata tantum nutrimenti haurire ob radicum copiam, ut partes omnes, nimiae feracita.ti indulgendo, inutili tantum segete Iuxurientur. EDenim , laxatis atque turgidis fibrillis, & granis ex largiore humore, quam par est, intumescentibus , levi quacunque de causa motum succi reprimente, colla. iascunt tunicae, re utriculi, flaccescentibus parietibus, ita cohaerescunt , ut rursus quicquam admittere noe queant . Ergo grana strigosiora fiunt, atque ideo inutilia . At contra tenui & jejuno solo commisia , parce & duriter nutriuntur, & eo firmius adolescunt; facile deinde ventorum impetus & imbrium sustinent , cum humiliore & firmiore nita iliu cu o . Si contingat , ut leves Iduviae derepente' decidant, cum Omnia validissimo aestu rapiuntur, quae tantum summam humum madefaciendo, neque Interiorem partem pene, transi , cursum humoris veluti detruncent : mon his
74쪽
ea mala quae supra commemoravimus , di quae in his regionibus ab agrorum cultoribus Nubia appellantur , timenda . Canaliculi enim contracti, etsi a tergo: per aliquod temporis spatium non sequatur alimentum , non ita tamen, quod habent, decurrere sinunt, ut fi-hrillae re grana relinquantur vacua . Lente igitur inter angustias procedente succo, vel externe humori alimentum vehenti redditur cursus, vel undique ponente motu , etiam interne conquiescit . Sed praeliantissimum, quod conferunt agricolis commodum, illud est, Provenire non modo crudo, exili, gracilique solo , --rum etiam Postrema obruta, cum jam pruinis geliciis dii uo infestata arva commune Triticum complexu suo
fovere nequeunt, & elicere ex eo, antequam per hy mem corrumpatur , viriditatem . Hae enim omnes
species , quamvis tota bruma sub terra lateant, non vitiantur ; sed ut primum aliquid laxamenti datur . radiculas extrudunt, & sub nive germinant. Porro tamdius perficiuntur, licet ante Virgiliarum occasum earum satio festinetur . Quindecim fere diebus a coni-muni metuntur , di metuntur aridissimae ; nam si acerbae colligantur , neque facile in area glumis liberantur , neque quicquam praeter furfuraceam misturam strigosa grana continent . Quod maturitatis tempus in communi attendendum non est . sed illius tunc opportuna est messis , cum spicae & culmi aeq alites flavescunt, re grana subrubicunda fiunt, nondum ex t to indurata . Huic 'b glumarum infirmitatem omnis cunctatio mala ; torridum cnim si demetatur, vi solis folliculi a grano abducuntur erigentes sese; quare di aventis turbinibusque, di ab ipsis metaribus, i in collusendis spicis , major granorum pars disperditur . At in nostris & si culmi & spicae nimium arescant, quoniam firmis rigidisque folliculis detinentur, non tam facile defluunt granat, i , . HOR
75쪽
EORDEI SPECIEBUS ADDANTUR SEQUENTES. I. Hvrdeum dissichum, spua nitida, alia , Da seu Brita
II. Idem, candidis glumis , arsis nigrieantibus . III. Idem , arsis , et glumis nigricantibus . m. Idem, aristis auricantibus, sumis subrufis .
HAE quatuor Hordei suecies nusquam in collibus &montibus sub alpinis non seruntur ; unam tantum memini me Capud Auctores rei Herbariae Hom eum nimirum dimisum, sto nitidis , Euam seu Brieam
aruncupatum ToURNEF. IV. R. Heia. sis. Team Bri- eam dictam vel monococrem Germanicam C. B. Pin. Er,
quae nostrarum frema mutissima colitur spicam nitidam ubrufam ferens Ab hac autem nostrae sic differunt: Prima, spica alba: Secunda, spica alba, re aristis nigricantibus : Tertia . cum aristis nigricantibus, tum flumis et Quarta, aristis tantum nigricantibus . Quisus varietatibus, cum hae firmiter se culturam singiniis adhaerescant, eas quoque distincias separatim pondire non dubitavimus .
Ad radices montium Vette, cum imminentibus t nebris ad tuguriola divertissem, hoc primum vidi, post vero passim per illam regionem coli a pastoribus ad solatium Memis cognovi, quo deglubito, cocto , di lacte. sutacto brumali die laute vescuntur ,
, Mutuaque inter se laeti convivia curant . - ,
Ignavissime autem cultum ( quis enim deterior e Ionus , quam pastor p ob soli bonitatem facile segricolarum negligentiam sustinebat ; haudquaquam
76쪽
tamen a reliquis frumentis purgatum ; nam irrepserant re Secale, & species Hordei duae iusiubi I. B. t. is, repost tabi serni C. B. Pin. xx, cui similia omnia producit , radices, folia, culmum, proceritatem , ta denique grana ( appetens ec ipsum sationis tempus , vera praeter spicam, quae uncialis in quinque granorum ODdines suis aristis vallatos disponitur , uncae peculiariter separamus ab Hordeo ae cis, spica breviore, ci lature grannis confertis RAII HF. ix s. MILII MEGEBUs ADDANTUR SEQUENTES. I. M lium arundinaceum , altis um, panicula sparsa, pendula , ct semine rubro .
II. Idem , sed 'amne luteolo , ct compresse . ALtissimae inter cereales fruges hae duae Milii arundinacei species surgunt , vilissimae tamen c uoque Milii generis: radicibus fibrosis , multis, firmisque
nituntur , culmis sese extollentes ternis , quaternis , quinis , aut pluribus etiam ex ubertate agri, aut col norum indutientia . Horum autem altitudo incerta est; pendet enim ex faecunditate soli: ut plurimum tamen crescunt ad pedes duodecim, aut tredecim, aliquando quatuordecim, perraro vero quindecim . M. Ita porro, caulis medulla , quantitas , atque internodia cum vulgari ullo arunainaceo , se Indico, semines rotundo C. B. Thea. Bot. sio communia prodeunt.
Igitur ad paniculas sive jub , quae apud Plinium lo-bae dicuntur, transeamus, ex quibus magnas recipiunt differentias. Hae de summo caule ex vagina folia aerumpunt dextantem longae , sparsae quidem ab ipso exortu , dc circumvolutae, quibus ex longis & exilibus ramusculis sive crassis filamentis, in primo rubris rubra, & nitentia grana, ac subrotunda pendent: in altero lute pallentibus luteola, ct mmpreta Has itaque Disitired by Cooste
77쪽
species, quoniam apud Bolanicos , & si vulgo cola tur, certum honorem nondum invenere, in Tabulis. nostris: repraesentandas censemus , & quidem sub unica icone. Cum simillimae forma sint , & magnitudine utriusque. tamen semen, separatim delineabitur quod &in superioribus faciemus, & in quacunque M lia Planta , quae ob figuram congeneribus dissimile s
men produxerit. III. Milium arundinaceum , maius , vulgare , panicula umnico ordine pendula , di semine rubro .
. Nunc simili modo de hac specie aliquid explanemus, quae 'non ordine tantum, quantum ob quandam naturae similitudinem sequitur . Invenitur vero inter Commune Milium haud raro confusa, cujus modum crescendi, folia, radices, caules imitatur: in paniculis differt; has enim edit Musas quidem, sed ab una tantum parte deorsum revolutas, colore autem rubras His grana pendent subrotunda, nitida, & rubra. Porro propius accedit ad Milium arundinaceum nostrum primum s ut enim caulis illius se habet ad suam paniculam , ita hujus culmus suae respondet, & pars cum partibus, di totum cum toto tam victuim quam alternatim conveniunt etsi ab illo quoque separditur , non solum quod humilius, quod panicularum artes diversimode revolutas fert, sed etiam quod grana librotunda producit . Quocirca ut ab omnibus diversam delineandam curabimuS . m. Milium arundinaceum, panicula in summitate effusa , di semine rubro . V. Idem , sed semine lute pallente .
Ob id quod in superiore recensebam , verismilius Milium arundinaceum secundum semen compresum Rignens hae duae species reserre videntur, in quibus
78쪽
men eadem fi in praeditum gignitur, & in quinta etiam eodem colore: reliquarum quoque partium multa est assinitas & proportio, licet omnia mutora; idcirco jure dici nequeunt eaedem, neque sub unica specie contineri- Nam (ut praeteream caeteras partes. proceritatem praesertim, quibus omnibus ab illo senarantur Jubae ipsae, cum brevioribus ramusculis contiunt, grana ere, sustentant, paululum tamen reclinatara nuta te petiolo ; illi autem primae grana haec rubra sunt , di rubris innixa petiolis et huic vero luteola, quae ramusculis luteolis quoque insident . Quare mihi vid tur in delineandis nis Iobli, hac ratione procedendum esse, ut, qua proportione tertii nostri Milii icon primi re secundi Muram rei erit, eadem harum specierum jubae ad hanc tertii iconem se habentes, lubunica, quae satis est, delineatione, in Tabulis repraesen
Lentur is m. Milium arundinaceum, vulgare . panicula albida .
m. Idem . panicula sub pulla a Praestantissimum virum Hurnesortium , qui absque ulla haesitatione a Casp. Bauhino commemorata tantum Milii arundinacei ob panicularum colorem discriminaui plures species diviserat, secutus sum in recensendis his speciebus, ec sequar in sequentibus etiam . Primam itaque (quae in Ferrariensibus arvis colitur paniculas albidas mere diximus, cum color granorum partim ad album , partim ad luteum vergat , ideo media quodammodo est inter species illas Mihi arundinacei , sub rotundo semine , alio, di Mihi arundinacei , subrotundo F mine , luteo C. B. Pin. , et ToURNEF. Insi. R. Heia. si . Alteram autem sHiem in collibus veronensibus legimus, quae, cum subpullas jubas producat, separanda est a Milio arundinaceo , I rotundo semine , nigricanir C. B. m. 16, ct TOURNEF. IV. R. Herb. si .
79쪽
. VIII. mium arundinaceum, humilius, semine subrotam do, rubello. IX. Idem , semine subluteo . X. Idem , semine rubro , summitate effusis iubis.
. XI. Idem , panicula contracta , ct dense .XII. Idem, panicula contracta , di densa , luteola .
XIII. Idem , panicula contracta es densa , nigricante. -
Nunc simul dicendum de his omnibus . Genus quoddam Milii arundinacei constituunt a superioribus nostris, & a vulgatis sejunctum ob caulis potissimum humilitatem , quae in his subdupla est . Prima species, sive ordine octava hoc tantum caulis discrimine a Mi lio arundinaceo, subrotundo semine C. B. separatur; reliquae ct aliis partibus varietatibusque a vulgatis distinguui1-tur quibus notis etiam alteram ab altera separatim collocamus. Etenim secunda cum jubis ex luteo pallentibus , tum exilioribus, & paucioribus villis a sex.ta nostra , ct a suis congeneribus dignoscitur : Tertiam brevitas caulis, & subrotundum semen a quarta pani eula in summitate effusa, ct semine rubro divivit, eadem ratione ab omnibus: Reliquae tres, quarum iobae contrahuntur brevibus, & confertis ramusculis, praeter caulis quantitatem , hoc peculiari signo opponuntur caeteris, inter se dissimiles varietate tantum jubarum. Seruntur vulgo hae species in campestribus region D bus, sed praecipue in montibus humilioribus, collibus, caeterisque arvis gracilibus, quae facile ex terrae conditione humore destituuntur, solisque ardoribus nimium arescunt Ideo a colonis magis laudantur, quam majores species, quod felicius proveniant, ut dicemus ahentes de MaIX. Inter has porro species , quae Tabulis illustrandae
80쪽
sunt, tertia eminet, cui ob paniculam ita affectam, &seminis figuram proprius debetur honor: reliquas tres uno iconii mo comprehendemus; nam primae & secun .dae, cum a vulgatis ob minorem tantum culmum di. strepent, qui in figuris describendis ex artificum arbi trio modo deduci, modo contrahi solet, nulla futu ra est ratio .XIT Milium semine luteo , panicula sparsa .
XCI. Milium semine luteo , panicula sparsa breviore , di
granis in ramulorum extremitate praedensis . XVII. Milium semine luteo , panicula contracta . XVIII. Idem , atropurpureum .
Ad alterum transeamus Milii genus, quod antiquissi mum est ; illud enim arundinaceum culmo, re amoplum grano s cujus nonnullas speclas supra recensuimus i non ita servetus est Italiae populis , quippe Plinii aetate ex India allatum . Cui mihi videtur per peram Milii nomen impositum, & retentum ; quid enim huic cum Milio commune 3 An Iobae, quae, ut in Milio vulgari, longis, di fimbriatis petiolis grana com Plectuntur, eaque per fasciculos in paniculam laxam disponunt 3 At hae haud perpetuo ita se habent; nam tres illae nostrae species panicula contracta es densa congerunt grana in confertas Picas . Quid igitur de his taciendum y Revocabimume has aci Panicum a Mi.lio tantum distinctum , quod producit acervatas spicas praedensis granis 3 Itaque manifestum est, non recte
Milio misceri ; si enim haec, quae similia dicuntur , di quae priscis Bolanicis persuasisse videntur, ut se in Milii genus inferrent, in omnibus non inveniuntur equid de reliquis dicendum tam dissimilibus, tam di versis p Ubi in Milio vueari vasti illi radicum cespitem