Iulii Pontederae Pisani... Compendium tabularum botanicarum, in quo plantae 272. Ab eo in Italia nuper detectae recensentur. Accessit ejusdem Epistola ad ... Guilielmum Sherardum Anglum, botanicorum nostrae aetatis principem, in qua & de his, & de al

발행: 1718년

분량: 239페이지

출처: archive.org

분류: 식물학

61쪽

1 COMPENDII

ss i sive Musio aquatico , folio expanso C. B. Pisae etsi, qui passim re ritur , ut rupervacuunt sit utrius que di serentias Proferre. III. Mustus squamosus, aquaticus, medius, ram ior, nurb

Cum mediam altitudinem , nactus sit inter superio. rem sub aqua olventem, re illum qui statim sequetdris , nos dedimus inter utrumque sedem Innascitur quoque iisdem Huis, quamvis, ut plurimum, reperiatur in profundioribus vallibus, qua se rivi insinuantu glareas circumplectens, quibus tam firmiter adhaerescit . ut, etsi a torrentibus Der tot saxa cespitesque usque ad radices montium revolvatur, adhuc tenaci,,ut sic di cam , morsu eas teneat . Exilis vero, dc nigricans est, inque plures dividitur ramusculos, nigri cantes quoque , longiusculos, squamatosque , ted squamis bre. Moribus, angustioribusque. IT. Miustus squamosui , aquaticus , t mi r , nigricans

dam verisimili causa dixerim hunc cognatum dc similem Musco secundo nostro squamose, nigricanti, sub aqua viτenti nam a tertio medio valde alienae formae sudico hinc apparet et cum, qui uni inest similium squamularum ordo , in altero quoque sequatur . Ergo iidem p Non ita: opponitur huic subclupla magni.tudo ; opponitur intensior color , opponitur crebrius ramusculorum agmen. At iisdem gaudet tantibus, la. cunisque is V. Mupus squamosus . andro es , ramosus , squamis e ganter hinc inde distestis .

Speciosam hujus Musci speciem ab aliis non descriptam proponere visum fuit . quam etiam ad den-droides Muscos revocavimus, tum quod veluti ligneo

62쪽

citatur cauliculo, tum quod Suffrutex sit, producens quotannis ex sitis ramusculisse cauliculoque toliola seu uamas. oritur autem in antris re profundis speluncis caule solido, nigricante, re foliolis ex intervallo mascentibus exornato; quadrantalis fere altitudinis , In

ramulis, quos plures gignit; squam e hinc re inde

disponuntur, alterno sordine nascent i l .l

VI. Istisius terrefris, Aquamosus, squamis densis , di cadipitula partiis , rubris In montibus; in sylvis, nusquam non obvius . Primum legimus circa fiammum Vallacciae jugum in an. gustum Arsum cuneatum . Exit cauliculus unciam implens , qui & squamis densis scatet& quibusdam ramusculis in alios non abituris . Deinde a medio caulis producuntur capitula, quae fere exeunt verno tempore, cum nive disculta, aperiri humus incipit, atque ipse caelo solique redditur-: Sunt autem parvae magnitudinis , formae oblongae, rubrique coloris VII. Musicus squamosus, terrestris, repens, squamis AEnfise it , viriaibus ,. ct nitidis. Amat hic montes. & sedes amaenas, non ita nimiis rum siccas , neque item inutili humore madentes .

Parvulus quidem , vix pollicem productus foliolis autem ( nam ramulos minime gignit viridibus, nitidis; densoque agmine circumquaque subeuntibus, stipatur . Circa summum cauliculum autumnali tempore capitula erumpunt, singulis terna, quaterna, re etiam quina i rubra autem fuisque fulta petiolis . Eiod autem in definitione additum est repens , id inligendum uvolumus de radice tantum , qua caulicuisti propagantur VIII. Mustus terroris , squamosus , squamis albidis. In apricis collibus. aridisque vivit , & densissimus

63쪽

longe lateque extenditur, largas occupans areas veterum adeo pusillae altitudinis, ut perraro unciam praeterire viderim . Caeterum Q densitatem coloremque non inelegans Capitulae propei extremitatem , ut ita aliis, erumeunt . . Primum letimus in Berico : vicentiae colle, illoe quidem in tumulo; qui Deipatae Templo eminet ; mox larga i manu in verIaldo, et qui agri quoque Vicentini mons est supra: Dissini Vallem ab

Onente sole: de quo poetice Io: Giorgius Trissimis .

Invenitur per prona clivorum, & aliquando. montium dorsis, si ad . Boream convertantur, inhaeret . Cauliculis tum t semuncialibus, squamosis, sed tam denso agmine iubeuntibus . re ita mutuo. innexis consertisque, ut ex his, lubricum iter reddatur non recilliens vestigia.. Squamulae, . sive soliola ex illis i ortaeongiusculae sunt & -ise quae ex viridi in album lam

x. Musius squamis in capitulum cons tui ... , Prope Peri vicum , qui contra Baldum ad Athesiui collocatur, rei qua ad Germanos patet iteri caedua syli vula jacet crebris Betularum virgultis consita. Ibi natales fixit sedes elegantissimus hic Muscus; cujus cauliculi conserti nascuntur , pollicares , nudi squamulis , exilibusque villis subruta obsiti; in extremitiae filamen-- ta Disitired by Go Ie

64쪽

PARS ALTER A. M

ia xiridia, at que Iolciuscula in unoni colle

cta exhibentur e . - - - - - -

XI. Mus f primu 'r,- Si Muscus luc noster repens ct e s coustratur cum Musco uolato tutio. Denam M squamosorum e flamose , squamis eleganter bine illine dispositis, eadem sequetur tio, ac inter Herbam & Suthulicem et Ille quidemdendroides, & Iongiusculus, hic tener , hrabaceus, repusilli admouimr cautis . Sed iiserque ramosus , resimilibus hinc illinc foliolii obducitur . Nihiloquum inter se discrepant: suod iille stando cisia speluncarum oras, cavertiouasque re pes viget: hic languente caule jacet, & reptat in altis mis dorsis , crepidini busque montium .

XII. Mupui squamosis , minor i capitulis de summo caule longo petiolo exeuntibus .

Cum sit notus omnibus Muscus quidam, qui a Cl. Durnefortio sibi. R. Heia. ssi nuncupatur Muscus amosus, v garis , major, a Rajo autem celeberrimo Anglori F. 111 Muscus terrestris , latioribus foliis , major seu vulgaris, quem novi huic quam simillimum, ratus sum, Q re , ut noster in reprehensiones incideret, si nihil hie de utroque addidissem Quare priusiuam aliquis se. ctor insurgat, ajor utrumque si Iibus quidem obduci foliolis; utrumque non ramosum ; utrumque ejusmdem coloris; quid plura 3 unum perbelle alterum reserre. Et haec similia habent At diversa: magnitudinem imparem , hunc enim illius iubduplum tructuna illi circa extremitatem caulis inter squamas nasci, re tes et huic eodem quidem loco exire, sed Ionste progrini, rubroque fulciri petiolo ad hoc grandiusculuinesse, re rubicundum ; denique etiam diversas nascendi

65쪽

COMPENDII

P A RS ALTERA

suae certo ordine producuratur , arapue generantur i.

m Plantis , qua certo ordine produc-tur , atque gen ratitur , gemmas non ferentibus extra terram.

DIGESTIO ALTERA

De Plantis, gemmas non feretitibus extra terram Persectis. .

sECTIO PRIMA . De Plantis Perfectis flore Imperficto, sive

Manus Persecto. CLASSIS UNICA TO URNER XU. De Flore Imperfecto Aperato

. PAGOPYRI SPECIEBUS ADDATUR SEQUENS Fago dirum vulgare erectum , caldice floris albo .

Actenus de his Plantis dictum est, quae nullam Horis formam adhuc Bolanicis exhibuere et nunc transeamus ad illas Floribus exornatas, di primum ad Imperfectos Plinres re Apetalos ferentes, quarum hanc, Cl. humefortium secuti, ante alias describemus. Etenim noluimus quicquam in generibus immutare , tam si Diuitiam by Cooste

66쪽

COMP PARS ALTERA. Es

si pleraque essent, quae novanda judicaremus . Expectanda est Cl. Sherardi nostri expolita methodus; isquidquid a Tourn ortio acerbo Fato nobis praerepto, re a quocunque alio aut praetermissum , aut non recte traditum , restituet quidem, omnibusque numeris absolutum reaintegrabit. Hoc itaque Fagopyrum ex illo Plantarum numero, quae coloribus tantum a cognatis differuor, a Tabulis nostris princeps rejicietur ( quod de omnibus aliis ita affectis intelligendiim est ; hic tamen haud omitte dum , cum discrepet calycis colore a vulgari Fagoram erecto ToURNEF. IV. R. mrb. iri , uve Erasmoraevisasti , folio hederaceo C. B. Pin. xi , quod calyce Purpuraicente proditur ubique satum . Nostrum autem ab aratoribus Iubalpinis frequentissimum per hanc Italiae partem vidimus cultum.

BForta minima, spica candida . OAEpe miratus sum , quo pacto usque ad hoc tem. o pus taee Bistorta, frica alia Bolanicorum oculos effv. ferit; qui profecto, quocunque inciderint, frustra Miquid frequentius perquirent. Occurrit in Summano, Occurrit in Merana , occurrit in Baldo , in Bassanensibus , ct Festrensibus jugis ; re denique ubicunque nascitur Bistorta Alpina C. B. Pin. ivr, de ToURNEF. IV. R. Herb. sit, sive mycreta minima I. B. 3. sis , quae calycem floris , ex quo spica exornatur, purpureum gignit, idc haec praesto est, re frequentior . . Sciendum tamen est nos tam in Fagopyri, quam in hujus Bistortae descriptione . ealdicem loco Floris nuncu- palse juxta Hurnesortii, di aliorum ex recentioribus sententiam, qui hujusmodi Plantis nihil aliud, nisi Fl rem Apetatum, attribuunt, quod, an verisimile sit B tanicis judicaudum relinquimus et nos certe , ut libere

67쪽

loouamur, hasce Plantas ad petatodes reserendira esse

judicamus. . TRITICI SPECIEBUS ADDANTUR SEQUENTES. I. Triticum Siligineum , spica rufa, ex nigro maculata

DEscripturus sum plerasque Tritici spectes, quas

obvias mihi per Cisalpinam Galliam iter faciei ii sors primum obtulit, deinde 'go diu colendo tentavi . Harum prima haec est , quae inter vulgare 'Triticum aliquando reperitur, eo quo variantur glinmae , colorc distincta . Non vero frequens adest, ne que in singulis arvis; necesse enim est, ut is . qui magnum hujus spici legium facere in animum sibi induxerit , multos , tempore messis, pertinaci Iabore percu rat campos . IL Triticum vernum , se minus , stica assa, crebrioribus aristis .

. III. Idem , sed spica tota subrufa . . Cum hasce duas Tritici species C p. Bauhinus io

inace ar in unam coeupegerit, vel salteim unicam tantum noverit, quam Trituum in pum appellavit, nos ita divisimus ; quoniam ob spicarum colorem ab ine . tissimo quoque colono intem cuntur . . Dicimus autem Uernum non modo quod vere seratur, verum etiam ut certum addamus discrimen inter hoc, ct commune . Nam sunt auctores ( tit PORTA Lib. t. Hic e cap.

is . di IoAN: RAIUS ML xx g afferentes nullum intercedere, si sationis tempus exceperisse expertos esse,' Munt, commune Vere satam tulisse vetem, quod re nos experientia cognovimus; licet minus reddiderit, quam ante brumam terrae inmum. Quin etiam vidimus i- dein vernum autumo jactum melius respondisse . At ex his sequitume, vernum, quod nos saepissime collegimus ,

68쪽

mus, 'atque habemus , & quod ab omnibus fere se mentorum scriptoribus commemoratur idem esse ac commune 3 Ubi enim ( omissis aliis differentiis ) incommuni ille aristarum Foventus . rubi tam eximius, constans ordo e Haec tantum verno concessa sunt, quo nulla alia Tritici s ira nobis visa fuit munitior.mmus enim omnes, in aliis Tritici speciebus mediam eandemque majorem solliculi partem. in acumen desinere longissimum aristam dictum ; aliam vero solliculi ipsius partem quae majori illi exime superponitur, rix acuminari . At contra in hisce duabus haec semper in aristam abit ; quare additum suit in definitione ere tardus arsis. '. Hae species seruntur vulgo promiscue: quae saepe perutiles a colonis laudantur ob anni intemperiem ; ny malibus vero provinciis praecipuae, di necessariae , quibus autumnalem sationem c quae brevissima est ob intempestivum brumale tempus o aliqua oborta , ut fit, tempestas facile absumit . Unde confugiendum est ad

vernum is v . .

Porro , etsi extent in Bolanicorum monumentis verni Tritici icones, dabitur tamen opera, ut diligentiores in Tabulis nostris, tradantur , referentes praecipuum aristarum ordinem , frustra in vulgatis quaesi

IV. Triticum, frica maxima, cinerea , glumis hirsutis, arsas nunquam per maturitatem sponens . V. Idem , arsis nigris

N. Idem , spica tota subrufa , . . VII. Idem , spica subfrica , arsit nigri I . Prima harum quatuor i Tritici species an conveniat cum illa Cl. Rati Tritico ari to, Apica maxima, cinerea, sitimis hirsutis, nostrate her Dan 'et s , ancipim

69쪽

res sumus ob id tantum , quod gravissimus Amstor de sua asseruit dicens et Cta aristas nimirum nobe ro ante maturitatem amittunt . At nostrae omnes, cum

aridissimae demetantur, ut dicemus, nunquam aristas deperdunt, etsi vehementissime agitentur cum a vento. rum procelIis turbinibusque , tum ab operariis ipsis dum torridae in manipulos colliguntur. re in acervos per stipulas raptantur . Sed utcunque est , certiores de hac re nos futuros quam primum speramus . Intereae tamen delineationem harum nostrarum cudendam curabimurum; nam, sive cum illa Rati conveniat prima, sive non , apud Bolanicos iconismos ( quod sciamus adhuc non obtinuit ; reliquas vero ni ue commemoratas legimus. Porro cum differant inter se varietate tantum colorum, unica figura cunctas comple stemur . VIII. Triticum Ssca multiplici, arisiis nigris . . Similis est huic quoque glumarum natura ; ideo reordine sequitur . At spicae maximae, subrufae, di vili sae , quibus vulgari illi Tritico spica multiplici C. B. vis. ri, & TO URNEF. IV. R. Herb. si , sive Tritico cum spica multiplici , 8lumas Deue inponenti I. B. a.

or ita assimilatur , ut idem Met habendum, nisi Mristarum colore (qui niger inest nostro , illi labrusus isepararetur . De granorum usu dicemus postea cultum quoque prosequentes ., cum in universum quaedam de cunctis speciebus indicabimus . IX. Triticum spica compresse, subrufa, grano subrotando,

Dido .X. Idem , arissis nigricasibus.

XI. Idem , spica alba, De ari s. XII. Idem , spica alta , arsis nigris. Seminantur hae omnes species in collibus arvisque i

70쪽

FARS ALTER A. Is

felicibus ( non enim feraces patiuntur campos;) idcirco: montosis mionibus quam familiarissimae . Porro herbescunt , radicibus plurimis & longiusculis actis , in folia latiora, & quam in vusari, longiora ; quo etiam culmus altior, firmior, i de crassior extollitur ;sustinens in sua extremitate spicam compressam, quadrantalem, aristis vallatam, sed brevioribus; subrufam in prima specie : in secunda subrufam quidem , sed ni, gricantibus aristis et at albam in tertia, de muticam: albam quoque in quarta, & nigris obsitam aristis et

quae varietates perpetuo insunt . In onutibus autem

glumae seu solliculi granis subrotundis, albidisque intu

mescunt.

. An vero nostrum XII. sto assa, aeripis nigris contine tur in . illo, quod et B. Thea. Bot. 33s paucioribus

verbis nominat, dicens . Apseli praeterea suis generibus Demnaculis a fossi Arum , o arisarum colore nomina imposi

rant : primum genus albo folliculo, di nigra arista es etc., quis Oedipus ex hac descriptione intellexerit RDuobus iconismis comprehendam has quatuor sp cies : altero tantum tertiae et altero tribus reliquis imserviente .

XIII. Triticum spica alba, arsis longioribus , semine par- sub rotundo , albido . XIV. Idem , spira alba, utriculorum fasciculis ex intertia . lo dispositis . XV. Idem utriculorum fasciculis ex interdalio dispostis ,

di spira subrufa .

- Sequuntur hae species cognatione quadam superio. res ; quippe radices, folia, culmus , proceritas , gramna , eadem. Diversa e contrario , re dissimilia, pauca : aristae in his longiores, ta spicae trientales, quibus in decima quarta , di decima quinta locustarum ri. sciculi longiusculis spatio ordinantur. E P/Diuiliam by Go le

SEARCH

MENU NAVIGATION