장음표시 사용
141쪽
MEDICINAT. I 37ν6tδstates CCCXVIII iuste incumbentes creant,
copiosius parciusve admotae, morbos horumve periculum, i Liae in nimio, hae in deficiente stimulo positos adducunt. Sic nimius & parcus humor, nimius calor & frigus, pari opere ad morbos & mortem , illi recta , haec eventu ducunt . Utque solis radii iusto maiores aut diuturniores eventu debili tant; sic quod noctes diebus, lux tenebris, alter nis vicibus inter se succedunt; id eo naturae consilio factum videtur, quo diuturnior splendidiorve tu haris vis , minus aut supra modum , aut ad extre Inum Stimulet, Sc sic sthenicos morbos vel in indirecta debilitate positos concitet.
CCCXXII. Ne quo sua planti; incitabilitas derat,
quae pariter ac in animantibus, non in alia sedis parte alia est, nec e partibus constat , sed una toto corpores & indivisa proprietas '' s XLVII . Quo
fit, ut cuicunque plantae parti potestas quaeque Sit admota, eius est Rus , sive nimius, sive iustus, si-Ve deficiens, universam toto corpore incitabilitatem protinus ad sciat.
CCCXXIII. Qui adfectus eadem qnoque, qua in
animantibus inaequalitate sit, ut ubi, scilicet maior quam in quavis alia partes sit, quin recta potestas incitans incubuit. Utques eius rei in animantibus du ple X causa est , rectus 4n partem magis adfectam potastatis impulsus XIIX. ) & maior huius in cuius vis, quam alius paris partis incitabilitate vis sic idem in plantis fit. Et quemadmodum in Cere' bro, ventriculo, & intestinis, incitabilitas maiore ni impulsus potestatum, quam in plerisque aliis locis habet rationem ; sic illis partibus plantarum radix,
142쪽
quas a potestatibus incitantibus potentissime adficiatur, respondet . Ad radicem, prae caeteris plantarum partibus humor confluit, calor illic optimus ille , qui nec nimius est, ad Stheni Cum adfectum, nec ad extremum nimius, ad indirectam debilitatem inclinans, nec deficit, quod frigus dicitur , rectam debilitatem inferens.
CCCXXXIV. Soli vero , per cuius foramina pot2 states relatae CCCXXIII. penetrant, solus usus
est, eum fit tri usum praestare quo neque patulis nimis foraminibus , illae iusto Copiosius descendant, εc prius stheni cum Seu nimis luxuriantem statum , dein in directam debilitatem seu contabescentem planmtae statum essiciant. Solum autem non necessarium
ad aliquam plantarum vitam esse, quoddam tenus in aqua pura Viventes, confirmant. Quod idem pro fil-tro prodesse , arandi, glebas frangendi, argillam temnacem, calce, terra absorbente, dividendi & foramina eius laxandi; friabilem nimis fimo tenaciorem reddendi , tenuem pannis, lapidibus tegendi , 5c sic calorem intus, sic humorem continendi , omnique ramtione foramina contrahendi, prosper eventus arguit.
CCCXXV. Sic quod arenosum omne solum pariter dc argillaceum, ubi illi non sic tenacitatis datur, huic adimitur , sterile & in frugiferum fit, ratio manifesta
est. Hinc ardentes aestates & regiones argillaceis agris, foramina claudendo nocent; hiabiles di macres, .adem contrahendo iuvant. Hinc humilibus terris, lautisque , quae circa plantarum radices humoris undique copiam conducunt, sicca tempora conveniunt,
editis cte tenue solum habentibus pluvialia respondent. Declives tractus de septantrionem spectantes, qui Ple
143쪽
rumque tenui & egeno solo sunt, arbores circumciroca passimque consitae , quin de lapidum nudorum , quos imprudens industria saepe cum noxa tollit, omnia tegentium multitudo, calorem praestando, humo rem retinendo fovent , proteguntque . Quibus tamen , iis locis , quorum versus austrum & meridiem declivitas vergit , non pariter opus est, utpote qui a solssoveantur , a frigidis ventis defendantur, & australibus flatibus, qui rarius iusto sicciores sint, feliciore situ obiiciantur.
CCCXXVI. Ut ad proprium redeatur propositum,
ex iis, quae de plantarum cultu dc natura dicta sunt, earum vitam animantium vitae prorsus consimilem esse ; incitatione, quam e X ternae potestates Solae prae
bent, quicquid in rebus vitale est, regi; nihil ad vitam tuendam necessarium cuilibet corpori vivo, si voeanimanti, sive plantae, insitam existere; easdem po testates, quae vitam primum conflant, deinde susten tant , ad interitum demum niti ; vivere, Vitam pro ducere , consenescere & mori, pariter naturale esse ἀunumquodque vivum corpus in eo quod gignit vivere , & sic animantium . sic plantarum Saecula reno vari, rerum naturam permanere, vigere , & aetermnam fieri; unoque verbo omnia rerum uno instrum ea to fabricata esse, discitur.
CCCXXVII. Ut planetarum, qui ad permanendum,
dc Suos cursus per aevum continuandos, conformati
Sunt, meatus Omnes ab hoc uno principio pendent, ut recta, quo modo cuncta proiecta moventur, fer an tur; dein assidue gravitatis, quae omnes adficit, Videorsum detrahantur, & sic ad summam, in orbita les motus omnes coniiciantur ; sic in minoribuἀ cor
144쪽
poribus vivis, quibus maiora illa replentur. Mimanatibus scilicet & plantis , quorum ut universae species permanent, singula intereunt , quaeCunque eorum actiones cauaa continent, has inchoan S, perficiensque , ea easdem imminuit, labefactat , ac prorsus demum extinguit. Non igitur aliae potestates ad vitam &salutem, aliae ad morbos & interitum natura comparatae sunt, sed omnes ad vitam quidem , sed coactu, ad mortem de in , sed sua sponte LXX l. ) k-
C A P. LCCCXXVIII omnibus morbis phlogisticis , omni formae priori LXIX. LXXX. LXXXII. LXXXVI.
LXXXVIII. γ, perpetuo communis est aucta ubique incitatio , in opportunitate auctis animi & corporis actionibus manifesta, in morbo aliis auctis, aliis per turbatis, aliis imminutis perspicua, ita ut hae ab
145쪽
MEDICINAE . t rexcitantibus illas noxis esse, in causa consistere CLI. facile percipiantur . Quo communi quasi vinculo ut huius formae morbi sic inter se copulantur; ita CCCXXIX. Quae dem sunt, quibus magnitudinis gradu inter se distinguuntur ; nam alii sthenici morbi cum pyrexi a alicuius externi loci inflammati omne sunt, alii sine hac, alii sine utraque sunt. CCCXXX. Sthenici morbi communes cum pyrelii Z& inflammatione, partim phlegmasiae, partim e X an themata dicuntur, qui nullo discrimine incitationis ordine, ab hac maxima adii nimiam tractabuntur .
cis communia sunt, post diathesin phlogistica lI, quanta in opportunitate esse Solet , horror , frigoris sensus, Ianguor, quasi lassitudo, pulsuum frequentia initio& leni morbo modica , eorundem robur 6c durities , cutis, siccitas, excretionum alibi retentio, urinae ruinbedo , calor magnus, Saepe sitis.
CCCXXXIL Ipsis propria, loci exterioris inflammatio, vel huic adfinis adiectiis, communi hunc plerumque praecedente , nunquam Sequente ; Qui communis adfectus, quo commodius a febribus distinguatur , pyre Xia nominandus. In e Xanthematis Flhenicis macularum vel pustularum eruptio, frequθntior aut rarior, pro dia theseos magnitudine totam cutem contegit distingui e . Eandem facit aliena contagio sa materia corpore recepta, dc dein subter cuticulam
CCCXXXIII. Horum omninni ex supra tradita do ctrina sponte fluit explicatio . Diathesis stliΡnica eo,
quo fusius dictum CXLVII. modo, & ab iisdem Potestatibus concitata CXL. praecedit. Pμ suum no
146쪽
. I I ELEMENTA Me nunquam ad loci sCLV. CLVI.) adfectum que irieti s referendae , semper a sanguinis abundantia , distendendo stimulante CXLI. ), esse demonstra
CCCXXXIV. Eorundem hic modica CLV. frequentia est, quia dum aliquam stimulus excitat, ei finem copia percitanda statuit. Quam ea celeritatΘ, qua penuriam trai ici non posse, manifestum. Pulsuum robur incitationis in motricibus vasorum fibris, quae tonus vulgo dicitur, & harum tanquam simplicium densitatis LIX. LX. magnitudo facit . Durities nihil aliud est, quam valida quaeque contractio aliquam moram permanens, multum sanguinis arte amplectens, & sic funem quasi tensum referens
riarum statum esse , ciborum copia ante opportunitatis tempore desiderata, sumpta, eadem & reliquae
potestates CXL. ad CXLVII. solito magis ubique
incitantes , eoque inter alios essectus digErentem vim augere, & cum aliis debilitantibus auxiliis, attenuan tia morbis occurrentia & medentia lonfirmant. Quem cum contrario statu, quod hactenus perpetuo factum, confudisse, gravissimus error, ut rationes pariter &curationes transversas erit, ita in claro monumento posuisse , non frugiferum esse non potest.
a siccitate cutis cuasa pendet. Languor & quasi lassitudo, maiorem cerebri & musculorum fibrarum incitationem , quam ut ab incitabilitate , cartis finibus contenta, recte perferatur, indicant. Igitur sunt stimulante, non debilitante causa actiones CLl V.CLV; imminutae.
147쪽
MED I C I N A E . CCCXXXVIL Cutis siccitatem facit magna fibra
rum, e X trema Va Scula cingentium , incitatio & densitas LIX. CLVII. , diametros usque eo, ut cae Cus vapor perspirabilis his recipi, receptus traiici nequeat, imminuens. Qui status non spasmus, non fri roris adstrictio CU. ) , sed dia thesis sthenica est in cute, quam alibi, paulo maior, quia caloris stimu-Ians, maxime post frigus admotum, vis alias potenter sthenicos morbos noxa e Xcitans, huic quam interioribus partibus validius incumbit, & stimulantis operis summam intendit. CCCXXXVIII. Eadim excretionum aliarum pro tempore retentarum fert causa CLIX. CLX. CLXIIui; nisi quod caloris opus relatum ab explicatione alienum est; inde minor dia thesis excernentia intus vas cula adficit. Quae ob han C causam, & quia natura ampliora sunt ; maturius in his morbis, quam cutis
CCCXXXIX. Urina rubet, quia vascula, illam se cernentia , obtinens communis diathesis secretioni o stat CLXIII. . Hic secernendus humor vascula distendere, rumpere, fibrae motrices, contrahendo se, contrahere, & quatenus simplicium funguntur officio, distentioni resistere tendunt. Cui in valida vasorum a Milone , omnium firmorum cohaerendi tamen vis aliquantulum cedens, particulas sanguinis trai ici t. Quod initio non fit, quia distentio non subito materiae simplicis cohaesionem, nez ni Si post aliquam moram, su
CCCXL. Impedita perspiratio caloris magna caus-eSt, genitum intus per cutem abscedere prohibens , Quod fusius tum explicabitur, cum ad idem Sym
148쪽
ptonia, in febribus quoque ex Parte, atque ob ean idem causam incidens, fuerit perventum. CCCXLI. Sitim facit diathesis sthenica CLUH. CLIX. , eYcernentia faucium vascula Claudens,& eκ- cretioni humoris obstans. Ad quem e Tectum calor, quod humoris eXCernitur, id dissipando confert. CCCXLV. Inflammatio , & ad hanc vicinus adfectus, sive catarrhalis, sive alius, dia theseos sili sinicae pars in loco laborante, quam alio quovis pari
maior est CLXIX. CLXX. CLXXI. ). Quod hic
quoque noxae eXcitantes in totum Corpus agentes, signa morborum toti communem adfectum demonstrantia , & hunc auxilia toto depellentia manife
CCCXLIII. Communis adfectus loco codientum plerumque praecedit CCCXXXII. aut simul incidit , nunquam sequitur, quia causa eius incitationimia LXII. LXIX. ) , dia thesin creans, & toto cor pore diffundens , ante ipsum morbum existit CLXIX Jut loci adfectus rudimenta in opportunitate, ita non ipsum , & ne in morbo quidem semper , tantumque in huius pariter & sui certa magni Ludine, format CCCXXIX. J . Hinc in magna diatbesi loci adsectus magnus, in minore obscurus, in mediocri& leni propterea nullus, quod ei dia the eos morbo sae magnitudo necessaria est. Sic in peripneumonia, ubi maxima diathesis Sc pyregia est , item in rheu matismo , ubi proxima, pro ratione magna inflam matio reperitur. Nec in rubeola, cuius morbi periculum in diatheseos sthenicae vehementia totum po situm, non par inflammationis periculum suboritur qua pulmones ipsi, saepe gravi, tentamur. Synocha
149쪽
minquam phrenitica est, nisi ubi insens diathesis , quae cerebro inflammationem , aut hujus periculum in- Ierat, occurrit. Nec in erysipelate quicquam ab inflammatione, etiam vultum adgressa, nisi ubi pyrexi a sae vii , extimescendum. Quae mitis laetum eventum asserit. Synocha symplex nihil aliud est, quam phlegmasia , e X pyrexi a & dia thesi phlogistica , ob exiguitatem inflammationi accendendae impare , Constans. Cuius tamen cum omnes noxae e Y citantes , omnia auXilia , prorsus eadem, quae cuiuslibet phlegmasiae, sint, ab his eam segregare, Cum febribus , e X tremae debilitatis morbis, coniungere, gravi S errCr erat; eo que gravior, quod inflammatio , quae phlegmas iis ne cessaria falso credebatur; et non deest , quoties huic concitandae sufficiens diathesis subest. Quod tamen ob alterum errorem, neque leviorem , neque unius nocuum , quo inflammatio phlegmasiarum causa ha beretur , cerni non poterat. Denique, quo minus a natura catarrhi non alienam inflammationem esse , sed propter diat hos eos cornatuis solitum mediocritatem plerumque deesse, dubites; quoties, etiam in eo, dia thesis ingravescit , quod, neglecta idonea Cum ratione, & noxarum excitentium effectu ultra solitam metam tento quandoquΘ accidit, inflammatio , de formidanda quidem, subnascitur; saepe fauces, quan doque pulmones, deprehendesns, aemulum peripia et 'moniae adfectum suscitatis . CCCXLIV. Frustra spina infra unguem immissa ,hUnc vulnerans , vulneri inflammationem inferens, &adfectum consimilem ad humerum, pyrex iam perio tum Corpus, spargens, tanquam , quo modo ab in flammatione phlegmasiae oriant r, illustrans ta CGn
150쪽
iso ELEMENTA.firmans, memoratur. Nihil enim hanc aut similenae loci offensam, phlegmasiae simile, nisi si forte dia- thesis phlogistica iam ante , & in hoc, sit, ut iasuorum morborum aliquem sponte erumpat, sequitur .
Qua sine dia thesi communis adfectus nullus , in contraria contrarius, Scilicet , grangraenae symptomaticus typhus, vitae gravis, oritur.
CCCXLV. Loci adfectum a communi , non hunc ab illo, pendere, inflammatio, nulla phlegmasia sequente , saepe ineidens, insuper argumento est . Quod , ut in casu proxime rei ato CCCXVI. ), toties usu
venit, quoties diathesis communis abest , aut locus inflammatus non internus de perquam sensibilis est. Sic omnia phlegmones, omnia erythematis seu erysipelatis , sine dia thesi communi , exempla , a phlegmas iis aliena , inepte cum iis coniunguntur , ineptius pro earum prototypis habentur quippe quae omnia morbi locales, aut aliorum morborum symptomata ,sint. Nec morborum cum internae sedis inflammatione quaedam cum phlegmas iis similitudo hanc sententiam infirmat ; utpote quibus neque solitae phlegmasiarum, neque cuiuslibet morbi id iopathici, no, Nae antecedant, neque solita auxilia medeantur. Pes, simo igitur & curationi inimicissimo errore ii morbi, iqui a stimulis acribus & compre,sione nascuntur, dc
sublata sola causa LXXI ) , quod raro arte e citur, medicabiles sunt, phlegmas iis adnumerantur
CCCXLVI. Non sine gravi causa adfectui communi, qui in phlegmas iis & exanthematis adparet, pyrexi a nomen datum; quippes quo hinc a febribus, . quae extremae debilitatis morbi sunt , illinc a simili, sed prorsus diveris, malo, quod localium morbo -