장음표시 사용
111쪽
. Cum hac sputorum, modo in febris, modo in podagrae forma, prodeunte profusione, saepe diu diselasi bilibus maxime stimulis ita pugnatur, ut locale pulmonum vitium, quod adeo medici credunt me tuuntque nullum intus esse, integerrima salus ire ducta fidem faciat .
i De somno et vigilia , ' alve salutaribus, , sive morbosis .
αCXXXVII. Ut mors totius vitae, sic uniuScuius
que fere diei somnus opera claudit . Utque illa penitus extinctam incitationem, incitabilitate vel abundantissima vel prorsus deleta ; sic hic imminutam , vel abundante incitabilitate, sed ita ut deleri, incit latio renovari possit , vel eadem deficiente , sed ita ut eius cumulandae ἰ copia sit, incitationem se- inuitur.
CCXXXVIII. Ea incitabili latis animantium natu ra est, ut neque abundare XXIV. XXXVI lL , neque descere XXVIII.) sine detrimento possit abun dantia rectam XXXV ), defectus in directam XLV. , debilitatem pariat . Utque quaevis potestas incita 'S , ultra metam producta, hanc, quaevis submota , illam procreat ; ita idem de nimio parco ve plurium V. Omnjum usu dicendum, Nimia plurium vis somnum
112쪽
deficions vigiliam, intra salutis fines emcit . Somnu igitur CCXXXIV est actionum diurnarum , primum plus usque , sed mi'us uno quoque impetu in citantium t XX effectus, ita tamen, ut aliqui Asemper addat, donec eo perveniatur, ubi incitationis id, . quod vigiliae necessarium' est , amplius non. Existit. Cuius rei certissimum dicit testimonium vita nostra quotidiana , utpote quam omnium potestatum ratio confirmet : omnes ad somnum adducendum pertineant. Sic calor non ad extremum nimius
vel inde frigore ad stimulantem gradum reductus, item cibus , potio , la Sor , cogitatio , adfectuum exercitatio X. ad XIII. ) , somnum omnia, dummodo intra stimulantem citra in directe debilitantem vim consistant Conciliant . CCXXXIX. Contra , intra eosdem secundae Valetudinis limites s O XXXV , frigus, non &ummum illud, quod mortem mox praecedit, inedia, vel parum alens CXXVIlI. , parum in directo stimulo
distendens. CXXVII. materia, potio tenuis, ut thea, .ca Te, vel aquOSa, praesertim post magis genia is u sam, soliti laboris aut e Xercitationis, sive Corporis , 'e mentis intermissio , eX dedecore pudor, metucti. animi dol0r, vigiliam omnia , non satis versus indirectam debilitatem adpropinquando creant . Sed & om nia , quae aliter somnum pariunt ad indirectam d2bilitatem CXΙ. ad c XLVII. ) nimio ad extremum
opere provecta , idem etiam efficiunt. Sic crapula se sic ebrietas exquisita , labor aut mentis aut corporis, ingens adfectuum vis, aestus, omnia relaxanS, SOm num pellere nota Sunt.
CCXL Ut debilitas igitur sive recta, sive indir
113쪽
sive partim mixta, iusti somni causa est, ita nimia haec , aeque ac incitatio vegeta Somno inimica est . Solita exercitatione diurna lassus ilicet in somnum componitur; qui, quiete non excitatum, aut labore defatigatum , eg aequo refugit . CCXLI. Vigiliam sanam parit ea potestatum incitantium vis , quae utrique media e X tremo neque
nimis ad indirectam , neque ad rectam nimis debilitatem CCXXXVI. inclinat. Μorbosam maxime recta, haud raro rn directa, saepe utraque mixta debilitas insert. Verum, quanquam vigiliae Creandae praecipue potens directa debilitas sit, illa tamen vix unquam sine in directae aliquo accidit , CCXLII. In phlogisticis morbis vigiliae causa esse solet phlogistica coniuncto dolore diathesis. Unde tamdiu permanet vigilia, quamdiu circa in directam debilitatem subsistit incitatio . Sed , quoniam doloris stimulus non eiusmodi est, qui potenter quidem, se a molliter universum corpus incitet, sed qui acriter partem urgens, in in directam debilitatem ruat; igitur haec vigiliae finem imponere, somnum quacun
CCXLIII. In asthenicis morbis vigilia rectam ple rumque debilitatem sequitur ; quod ideo fit , quia
Plus eo, qupo somnum facit, debilitatis morbos causa continet. Quo fit, ut quicquid stimulat , quicquid incitationem ad illud quasi punctum, quod artus in somnum Componit, auget, id stimulatrice , non se daerice virtute consopiat. In exigua debilitate , ubi paululum tantum infra somni punctum incitatio de cidit, perexiguus stimulus, qualis cibi e carnea ma' tecta parati nonnihil, quale vinum, aut quae Vis 'e'
114쪽
quaE potentiae potio , qualis in maestitia consolati in frigore calor, in quiete sive corporis, sive men iis exercitatio lenis aut gestatio, vel iucundus cogi tandi tenor sussicit . In maiore debilitate , . nam Causae modo curationis vis aptanda semper XCII. XLIV.)est , aut relatorum Stimulorum Pro ratione plus , aut potentior aliquis, quales ii sunt, qui diffusibiles adpellantur , adhibendus, CCXLΙ Haec magna opii virtus. Quae nullam propriam Virtutem , nullam , quae non ei cum Omni 'bus aliis potestatibus communis sit , possidat. Sic in magna debilitate, ut in febribus , ut in vehemente podagrae accessione, interiora cum i gravi tumultu turbante, & aliis consimilis languoris morbis asthenicis, ubi morbi vi somnus arcetur , o pium Saepe , postquam multos dies vigilia permansit , altum &sincerum somnum inducit . Quo in casu , propterea quod incitabilitas plurimum abundat , goque pereriis
guam stimuli vim perferre XXIV . XXVI. potest ;igitur a stimuli minimo incipiendum, paulatimque ad plus, dein etiam plus progrediendum CVII.) , donec ad somni punctum , quod cito fiet, siquidem id multum intra rectas debilitatis fines consistit, de
CCXLV. In asthenicis morbis, & in directa debi
litate natis, ubi somnus quoque fugatur; tam ad hunc reducendum, quam caetera morbi pel Ienda ; salutem reponendam , cum alii stimuli pro debilitatis magni tudine , tum diffusibiles ubi illa maxima est, & e X iis opium , in auxilium arcessandi sunt. CCXLVI. Haec sunt tempora & corporis conditio nes, in quibus optum somno conciliando par e St. In
115쪽
reliquis omnibus sive secundae, sive adversae valetu dinis statibus , tam corporis, quamianimi & mentis actiones excitat, inter alias somnum fugat , agilemque parit vigiliam. Sic , si quem sine causa perspi cua somnus in'ssit; eum illico miris modis alacrem, vividum & vigilantem , optum reddit ; maestitiam rellit, fiduciam gignit, timorem in audaciam Vertit, e tacitis disertos , ex ignavis fortes efficit. Nemo, d speratis suis rebus, & vitae taedio succumbens, sibi mortem, optato sumpto, conscivit aut conSCiscet. Uno verbo , per omnes medios, a recta ad indirectam debilitatem , quasi gradus, optum' omnium fere potestatum longe potentissime stimulat , sic india thesi phlogistica noce latissimum sit necesse est; ut pote quod reliquis nimiis stimulis additum, non solum Somnum abigat, sed eos morbos e phlogistico statu in in directam debilitatem, hanc in mortem , periclitetur precipitare.
CCXLVIL Praeter somni casus relatos CCXLVIu)alii sunt , ubi in eum proclivitas morbosa est, ut in comate, quod in febribus, in sopore, qui undjunde debilibus & imbecillis usu vestiis. E quibus Coma vigilia tutius & melius habetur symptoma. Neque eius rei Causa obscura est. Si enim vigilia morbosa
CCXL. CCXLI. debilitatis , eo in quo Somnus
sositus est, plus significat, sopor vel coma in mino re debilitate idcirco consistat necesse est. Μinus autem debilitatis coma, quam vigiliam facere , illud quam haec, minus periculosum , solutu facilius , ar' gumento est. Quod tamen, ubi paulo diutius per 'ma Ret, aut profundiorem, somnum refert, ne rectδdebilitando noceat, providendum. Quo in casu ad
116쪽
vini opiique formas decurrendum eo scilicet consnio est, ut ad eam incitatio magnitudinem provehatur, quae , pulso statu Soporoso , Plus robaris pariat, Scad salutem cursu expediat.
CCXLVIII. In podagra , in dyspe ia , in colica ,& plurimis malis asthenicis , canalem alimentarium prae Geteris locis turbantibus, qui huius canalis status puerperiis & lactationibus exhaustas potissimum adficit s somnus saepe multum, contraque bene va Ientium naturam adpetitur , producitur , neque eius indulgentia ad recreandum tamen pertinet. Idem iis,
qui ex ebrietate, aut aliunde, in in directam incidere debilitatem accidit. Quam somni cupiditatem a de Filitate vel recta, vel indirecta pendere , hinc pa
tet, quod quaecunque porro debilitant, ea morbum augent, quaecunque roborant, ea eundem tollunt. Inter quae potio Valida omnis, diem opii formae in primis efficaces sunt, tantoque reliquis stimulantibus magis, quanto eorum maior & diffusibilior vis stimulatrix est. Ea enim tam opii, quam cuiusque validi stimuli natura est ut quoniam omnem imminutam incitationem adaugent, ita quoties minor ea, quae ad somnum parandum habilis est, debilitas occurrit, hanc stimulis imminuendo, incitationem paululum intentando , somnum concilient . Cum eiusmodi debilitas est, ut haerens quasi in puncto somnifero, Somnum non cesset creare; tum stimuli vis supra it Iud punctum tollens incitationem , & pro rata parte debilitatem minuens , somnum abigit, vigiliam vegetam reducit.
CCXLIX. Eadem cuiusque quidem, sed ma Xime alidi stimuli in ea, quae vel colicam vel di arrhoeam Pa ru
117쪽
parit, debilitate vis est. Quae debilitatem tellendo utrumque pariter morbum tollit. Neque ab eadem somni uigiliaeque alienum ratione est, qua nunc ille, nunc haec certo stimulo vel pellitur, vel inducitur, quod nimii motus, quales spasmodici & convulsivi, de quibus sermo fuit, quales pulsus celeres illi in febribus , & alii sunt, pariter ac nulli, pari stimuli
solvuntur. Unde non solum, quod enormis motus non auctae actiones sunt, non ab aucta incitatione
tus & quies, cum morbosa sunt, & in debilitate posita sunt, tum ab eodem eius gradu prope penderes aspe videntur. Denique corporum animalium naturas rite aestimanti, & hoc incitantium potestatum opus recte percipienti, nihil est ψ quare symptomata, sine illa contemplatione iudicioque , quicquam significare,vρl ad ullam morborum naturae scientiam solidam ducere , sibi quisquam persuadeat. CCL. Si qui igitur sunt, qui Contra validissimam tantarum rerum fidem, ubicunque motus aucti videantur CCXLVI. , eos vere auctas actiones putent; ii, quemadmodum hoc se scrupulo expedituri sint, considerent. Idem adfectus cibi nullum desiderium est, idem, sed paulo maior, eius fastidium, idem, sed etiam maior, nausea, ac vomitus, si VeCum SpaSmO oc convulsivo motu, sive sine his, nisi quod post horum symptomatum adventum ad magni tudinis plus malum processit . Item in cynanche putrida CCXII. quam dicunt, ubi per maximam
cursus morbosi partem taelia sunt, qualia in cynanche, tonsillari symptomata, atque etiam quietius Se tran
quillius procedunt, licet tum mi ἰior , quam in si a
118쪽
morbus sit, & a minore adhuc debilitate pendeat; eadem tamen eius vera natura est , eadem a princi pio ad finem continet eum debilitas. Neque. inter priorem morbi partem & novissimam illam , cum omnia in extremam ruunt debilitatem, praeter pulsuum nunc demum celeritatem & debilitatis augmen intec- est , ut nunc stimulantibus validioribus , quam ante, ad auctam debilitatem superandam Opus sit.
Utriusque dia thereos curatis .
CCLI. It causa diathesin utramque continens ea' est, quae supra CXLVIIL CXLIX. relata ; medendi igitur , inde trahendum consilium est , ubique eorporis in phlogistica nimiam incitationem imminuere ; in asthenica , deficientem augere, dum ad id , quod secundam' valhtudinem Causa continet, perdu
CCLII. In phlogistica id praestantia remedia Sunt potestates , quae nimis stimulando eandem creant dia
thesin CXVII. CXV II. ad CXXIV. CXXVII ad CXXXL CXXXIV. CXXXV. CXXXVII CXXX X. CXLI.-II. CXLIV. CXLVI ), eo tenui & deducto
stimulo, quo incitationis, quam secunda valetudo requirit, minus dent, seu debilitent CXVII ad CXXIV. CXXVIII. adCXXXI. CXXXIV.CXXXV. CXXXVII. CXXXIX. CXLI. CXLIL CXLIV. CXLVI. XC
agentes. Quapropter, ut eaedem potestates nimio stimulo nocentes , stimulantia dictae sunt; sic eodem
119쪽
deficiente iuvantes , debilitantia; iltpote quarum nulla sedet , dicendae XIX. ad XXIII. ). CCLIII. Quae idem GCLII. in asthenica diat he-
si faciunt, Sunt potestetes, quae paruml stimulando hanc pariunt diathesin, ea stimuli magnitudine , qua incitationis ea , quae secundae valetudini quadrat, plus dent c seu stimulent incit antes C. XU. ad
CXV. CXXIV. ad CXXVIII. CXX XL ad CXXXIV.
vid. & huc respond. append. CXXXVL CXAXVIII CXL. CXLIII. CXLV. ). Unde sicut eaedem po
testates stimuli defectit nocentes, debilitantia nuncupatae sunt, quae igitur stimuli magnitudine iugant , stimulantia nominandae . CCLIV. In diathesi phlogistica ea tet in peri es, qu ecalor nominatur, omnino vitanda , quia solum eiu quod debilitet, nempe nimium ais eXtremum , ad iam agnitudinis perduci , sine noxae aut perniciei ex nimio stimulo periculo iacia potest CXV.) . CCLV. Ubi vero dia thesis, & hanc continenF in citatio aucta , paulo lenior in iusti morbi statu est , eo caloris, quod sudorem vel tepidum pedum bal neum comitatur, non interdicendum ; quia plus ali quanto commodi in illo humoris iactura , in hoc gra, tus sensus promittunt, quam incommodi calor πο-dicus minatur vi CCLVI. Ante omnia post frigus paulo intensius ca
lor fugiendus, quod eius incitabilitate frigore redia ducta, validius opus evenit CXXIL ) ; hoc magis metuendum , quo magis alii eodem tempore in starct stimuli solent.
CCLVII. Temperies hic opifera frigus est, quod nullus paulo maior calor excipiat. Corrigendus igi H Σ
120쪽
i 'ut is in medendi usu error, quo frigus stimulando dia..thesi phlogisticae nocere creditur , idemque non tamhnagnitudine debilitanto, quam vitato post 'eius opust caloris stimulo, variolae prodesse intelligendum. Idem Eadem cautiore adhibita, sive Solum , seu : Cum aliis rebus debilitantibus coniunctum, catarrhi, quem Ca lor aut Solus aut frigor I succedens, aut cum eo alternans, ct abii stimuli faciunt, efficacissit num nuper repertum bst auxiliuni .
CCLVIII. Unde , de quia pileum ex terra recens efossa confectum , in phreniti de profuit; idque frigoris , quod in gelu dc nivem facit, nudo corpori admotum, syn Ocham cum delirio sustulit; adeoque id om adversus variolam valet; ob has causas in totum OP portunita dis tot morborum , ex diathesi phlogis lica pendentium, orbem pro frendus frigoris usus . CCLIX. Nullam noxam ab Ustringente frigoris potestate credita , in diathesi phlogistica esse, argumento est maximaterus in Variola, summo corpori incumbens vis , eo liberiorem perspirationem servans
CXXXIID CXXXV. , quo maior ipsa sit. Eodemque
pertinet latoniam curer pari laxitate gignens vis cCHI. . CCLX. Ad asthenicam diathesin medendam caIO-ris in primis utilis stimulus est, idque ob hanc potissimum causam, quod quanto in phlogistica dia thesi noceat, nimiam iam incitationem insuper augen do , tanto hic, ubi minor iusto incitatio subest, au xilio sit necesse est. Hinc in febribus, in podagra, in dyspepsia, in colica, ini rheumataIgia, & omnibus morbis a thenicis, corpus summopere calore lavetur, eucitatur frigore , quod debilitando in noxarum in citantium numero est, tufirmatur, hebetaturi CXX Iquod exitio in febribus est.