장음표시 사용
21쪽
e sumtis, respectu ad solida continentia assumimus alteram in singulis particulis aggregati, ration C mole cularum mixti variantium disquirere deberemus ;sed quia ex dictis in sectione praecedenti hanc cognitionem obscuram deprehendimus, eam tantum in humoribus, collective sumtis, consideramuS, ita, ut ex quibusdam affectionibus eorum , per CX perien tiam observatis, depravata mixtio non quidem accurate demonstretur , sed cum aliqua probabilitate admittatur. g. 27. Sistit vero quantitas laesa vel copiam, vel inopiam humorum, ideoque plenitudinem & vacuitatem vasorum & cavorum , πλ ηθωfαν κενεαγγιαν , qualitas vero laesa depravationem humorum sive caco
chymiam exhibet, quae in varias species iterum dis tinguuntur. De quibus quidem omnibus nunc sigillatim agendum erit. f. 28. Sanguis est humor corporis universalis. quo verbo non tantum rubicundam partem, quam crUO rem
dicimus, Phrysol. 1 7, sed etiam reliquos inde progredientes humores seroso lymphaticos , in circulo universali humorum positos, generali significatione intelligimus. Cum autem copia sanguinis &humorum, in corporibus contentorum I motorum. ob differentiam eorum insignem accurate definiri nequeat, ple thora dicitur ea humorum abundantia,
quae systema vasorum nimium distendit Uri enim abundantia moderata euchymiam sistit , sic auctior ad morbum disponit, & in continuato augmento Cum dem refert. ) ii Plet hora , quo vocabulo semper loco plenitudinis: a utimur, ut plurimum abundantia boui sanguini; a' - Pella-
22쪽
x1 PARς I. CAP. ΙΙ. DE DIFFERENTIIS
1, pellatur cum autem disserentia inde non satis D eruatur effectum ejus generalem simul indicavimus.
g. 29. Plothora in veram seu absolutam , & in spuriam seu apparentem distinguitur : illa copiam humorum sensim collectam & auctam , vasis minus proportio- Datam, exhibet, haec vero non adeo aucta ob dispositiones quasdam morbosas 1blidarum fuidarumque partium symptomata verae ple thorae inducit. g. 3O. Vera ple thora in sanguineam & seroso lymphaticam sive obesam diis escitur. Quomodo enim tunc, cum sanguis ria bicundus, in corpore collectus& auctus, robore vasorum vere densatus, vasa systematis sanguinei ultra modum distendit , ple thorasanguinea oritur sic obesa nasci thir, si sanguis , ex bono & copioso chylo auctus, in cruorem non adeo densatus, . nec nutritioni optime inservit, nec se &excretionibus dissipatur , sed ad cellulas pinguedinis& lymphae transit, easque ultra modum replet &distendit, ideoque in vasis seroso lymphaticis &cellulis praecipue haret. P sol. 3. 2 9. g. 3I. Spuria plethora in solidi, massam humorum non
recte coercentibus , potissimum cernitur. In imbecillis enim, quorum solida relaxata & debilitata sunt, vel universalis est , & plet hora imbecillium dicitur, Vel partes quaedam , V. c. uteruS & pulmones , de- cubitum partialem sangui is experiuntur. Opposita autem ratione, rigiditate & strictura solidarum partium inducta. spastica saepe oritur ple thora ), quam ob caussam senes praecipue ad eam disponuntur.
23쪽
Cum spastica stri stura & in imbecillis stipe excite i tur , eo quoque suo modo referri pollet.
si enim haec ex variis caussis in eo uali ratione evolvuntur, & motu intestino aucto turgent, orgas mus Oritur. Nam hic, ab CX terno calorC, vehementi animi affectu, victu aromatico & potu spirituosis excitatus, interdum ple thoram incalescentem efficit, praecipue tamen internae causiae dys rasae humorum; in febribus evolutae, febrilem ple thoram excitant Ca-
cochymica demum ple thora, quae his jungi postet, ex humorum qualitate laesa melius cognoscitur ).) ,, Distinguunt alii plet horam in eam, quae ad vires est, , , & in aliam , quae ad vas a dicitur quoniam vero in D vastis ipsis vires fluidorum movendorum continen- D tur, fundamentum distinctionis non fatis certum est.
acuitas vasorum sive κενsαγγια est inopia hum Ortim, quae raro ex desectu bonae nutritionis sub inde e Xistit, rarissime ex jeiuniis diuturnis inducitur, semper tamen cum depravatione humorum conjuncta est. In systemate sanguifero per insignem hae morrhagiam interdum subito inducitur deseditis cruoris, sanguinis autem & humorum s ros O-lymphaticorum post graves morbos , quamquam felici crisi superatos. Excretiones nimiae humorum a vitiis diaetae vel medicamentis incommodis, V. c. in sudore nimio I spei mare copiosius profuso, lente quoque
mores non tantum in aggregatione particularum sive globil-
24쪽
ΡARS 1. CAP. II. DE DIFFERENT IIct
globulorum conjunctorum, sed in mixtione quoque ob varias causas a statu sano recedunt, depravatio, quam cacochymiam dicim Us , incle Oritur. Quam quam autenm solida quoque his nutrita male assiciuntur , & cacochy mia dc ravatum corporis habitum sive cach ex iam inde refert in origine tamen morbi ad fluida potissimum rCspicimUS. g. 3 Veteres medici cacochymiam ex abundantia hi moris vitiosi; phlegmatici scilicer, pituitosi, biliosi & melancholici, dijudicabant: cum autem recCntiore S, chemicis tentaminibus C docti, fluidorum indolem ex proportionata aquae , terrae , olei & salis mixtione accuratius declarare lolcant, PhysoL g. isio seqq. tentandum omnino est, an qualitas humorum vitiata, in aggregatis saepe conspicua, ex his principiis derivari queat.
Temperamenta non tantum in solidoriam, sed iii fluidorum quoque diversa ratione posita esse, P flol. 3. 623. seqq. ideo a a C aggregatas S mixtas fluidorum partes & in sanis variare, constat. Cum autem in
iis proportio sui dorum 6 inter se,& ad solida, adhuc
maneat, eaque variis diaetae Erroribus laedatur, caco
chymia demum nascitur , di morbi id eam afflari. g. 3 7 Et si tenti itas, spissitudo & acrimonia praecipuae
cacochymiae species dici , ac priores ex cohaesione pasticularum imminuta I aucta intelligi possunt, melius tamen ex mixti particulis, quatenus in sui dis aggregati S per phaenomena apparent , explicanclae erunt, ut quatuor praecipuas cacochymiae species,
25쪽
aqliosam , pituitos im , atra bilariam & salinam constituamus, & quantum fieri potest ex genesi
Cacochymia aquosa sive serosa adesse dicitur si aqtio: a pars sanguinis & reliquorum humorum ni natum auge ur. Haec autem aquosa pars, reliquis particulis humores constituencibus, copiosius qui dem , aequaliter tamen & intime admixta, vix urmorbus considerari potest , cum solidis proportionata inveniatur. Est tamen dispositio ad morbum , in quo serum non prorsus admixtum aggregata qfluidorum partes nimium dissolvit, Carum intorstitiis se interponit, & ita veram tenuitatem hu
Viseidum & glutinosum humoribus nostris proprium esse . alibi docuimus, Phusiol Hanc
humorum spilsitudinem in sano statu jam observa mus , si mucolus humor ex glandulis sollicitiosis aliquamdiu ibi moratus, excernitur , Phyc. g. a18 jeqq. Pituitosa autem Cacochymia particulas terres tres cum aquosis ita coniunctas sistit, ut oleos ae &salinae parcius intercedant, ex qua re immobilitas& tenacitas viscida oritur. Sanguis igitur ipse chylo viscido non satis subacto inquinatus , & rcli qui humores inde producti , hanc mutationem patiuntur , ut. Vera Claboratione non succedente pituita viscida in universo corpore genCICtur. - O. Atra bilaria cacochymia in oleosarum particularum pi aecipue abundantia cernitur , quae tam Cn a teli uis separatae non circumducuntur, scd cum sa
26쪽
1ῖ PAI S I. CAP. IL DE DIFFERENTIIS
linis & torrestribus adeo ariste cohaerent, Ut aqIUO- fas vix admisceri patiantur. inde quidem sanguis rubicundus potissimum atra bilaria seu picca spisii tudine inquinatur, ex eo tamen per Ultcri Oi Cm claborationem deducti humores minus rectC miscen tur , sed simili labe piceae tenacitatis afficiuntur. Atram bilem veterum vix accuratius definiri posse , ex phaenomeniS patet.
deram VS , quae varia ratione generantur, & per Chemica tentamina Claborantur , cacochymiam salinam , in corpore hun ano susceptam & ibi ulte
rius evolutam , apte definire & distinguere haud possiimus : sussciat igitur, si in maxime cognitatis , acida, muriatica & alcatina volatili , praecipua specimina addamus, ex his praemissis compositas varias cacochymias & a rimonias humo mim in universum adumbrem US.
Ex infigni vegetabilium , quibus vescimur , numero i luxima in acidum vergunt, hinc saepius acidum non tantum in canali alimentorum haeret, sed
ad secundas quoque vias deducitur. Hoc in canali intestinorum haerens facile cognoscitur , sanguinis postea viscido naturali obvolutum vix se prodit, in lymphae autem viis variis signis, imprimis coagulo , cognoscitur. Cacochymia igitur acida reliquias particularum vegetabilium salinarum , in corpore non satis subactas, nobis sistit. Quoniam autem quaedam acidi velligia in humoribus semper ferme adfulit , abundantia demum cacochymia dicitur. g. 43
27쪽
- 3. Plurimi homines condimentum fatis communis eum cibis, P fol. g. 75 1. & non nulli sat copiose su nunt. Licet vero illud non tantum in primis , se i tu in secundis viis partim subigatur , partim leparetur , timen vel Ob copiam salinarum particularum , vel ob defectum fluidi solventis, Vel ob inertiam solidorum in imbecillis non satis immutari potest , hinc remanentes in humoribus particulae cacochymiam muriaticam efficiunt.
g. qq. Alcalina fixa salia non facile tam copiose sim, muntur, ut acrimonia inde oriri postit, nec victus animalis, P fol. 7 6. & nonnullae plantae alca linae volatiles, Phy rol. 'li. 76 . 76 p. hujus acrimo
niae copiam introducere videntur ea potius tunc demum augetur , si circulatio humorum violenti odparticula; sanguinis & seri ita resolvit, ut ad alcalescentiae genesim disponantur. Et facilius forte salam monia cale produci poterat, cum sal commune , alca linis volatilibus partibus jungendum , in corporozd it, ut hanc cacochymiam alcatino volatilem vel γmmoniacalem dicere queamuS.
Haec speciminis loco, ut cacoethymiae simplices , adducta sunt, cum in innumeris mixtionum , impri mis morbosarum , varietatibus porro describendis vix finem inveniremus. S. epe enim compositae sunt, V. c. salina & oleo a biliosam & rancidam sui int; sic ex salinarum praecipue muriaticarum par ticularum abundantia aquosa pars humorum nimi uiri resolvitur , & tenuitatem scorbuticam cssicit. In examine igitur morborum compositorum , qUibus B a cacoahy-
28쪽
ca cochymia accedit, ad unam ves alteram antecedentium regrediendum erit.
Fnascuntur porro ex venenorum efficacia, & in morbis contagiosis praecipue , v. c. lue VCncrCa v Cluariolis, subtili satae quaedam cacochymiae species , quae ad hactenuS enarratas non referri, nec ex mi tione sua , ut decet, declarari possunt, ideoque specificas sic dictas cacochy mias exhibent. Interdum tamen etiam in his ad cognitas cacochy naias redeundum es . In putridis v. c. morbis & peste Ca , quae de alca lina volatili cacochymia diximus, M. qq. non prorsus negligenda sunt, licet naturam morbi tantum ex parte declarent.
Cum autem in variis caco hymiis rodens de irritans particularum vis observetur , dysserasia humo Tum morbola , quam etiam materiam morbi sive naiasma dicimus, ut plurimum generali acrimoniae nomine insignitur. Et cum aquos, , oleo sa: SI terrestres particulae in se illam vim non habeant, ad 1alinas potistimum , vel in se, vel cum prioribus junctas, respicimus. Etsi denique omnis acrimo-Dia vi mechanica agit , particulae tamen , non mixtione , sed sola sigura laedentCS , v. c. vitrUmfractum , non ad cacochymias, sed ad caussas morbosas extrinsecas reserri merentur.
29쪽
T in sano , sic etiam in aegroto homine, parti culae fluidorum suo modo elaboratae ad solida transeunt, fibrasque , ex particulis densis medianici glutine connexas, & destruunt & nutriunt, Phys. a 33. Hinc fluidorum vitia solidis quoque adhae
rent. Cum autem haec mutatio , in minimis corporis animalis fibris eveniens , accurate definiri, &ut transitus ad morbos solidorum assumi nequeat , non solum fibras minimas glutine cohaerentes, sed etiam in contextum tenuem cellularem compositas, & tandem in minima cava regularia ceu vasa
formatas , ut in Phorologia f. Iaue. seqq. sic& nunc consideramUS.
marum compositarum tanta est in solidis , ut basin compagis animalis e sciant. Sed uti fluidorum par ticulae , motu intestino evolutae, varieque mixta: &aggregatae, disterentiam humorum animalium sis lebant, sic in fibris cohaerentibus ea quoque mobilitas remanet , quae non tantum in varietate corporiam , & varia labrica partium ianitas eiusdemque
corporis diversissima est , & nisum , resistentiam , tensionem & oscillationem prodit, sed etiam in
morbose, statis innumeras varietates laesionum Contemplandas osteri.
g. so. Quemadmodum autem in sano corpore diversis
30쪽
PARSI. CAP. II. DE DIFFERENTIIS
nnis, sic & aegro accedentes mutationes ex his deducimus. Elasticitas igitur a flutinis fibras si man eis indole pendet, & in diversis temperamentis di versum virium robur gignit , ideo iste morbi inde deducti in laxitate & rigiditate ponuntur. Vitalis zutem motus, cujus causta prima non satis d6sniri potest, ministerio fuidi nervet sit, & aequabili in-Luxu blandam oscillationem officit, in morboso flatu vel debilitatem vel stricturam cxhibet. g. 3 l. Lavitas fibrae oritur , si particulae hanc Componentes ita inter se cohaerent, ut terrestres , hasnconstituentes , rariores sint, & ipsium gluten inici currens ob insignem tenuitatem non satis cohae 1 cat ') , ideoque ad nisus proportionatoS non val Cat. Fibrae autem compositae & canales inde formatis uidis impulsis cedunt, ab iis nimis disten d tur, ideoque humores non satis Urgent, nec VC-ram Claborationem esiiciunt. Hinc lentor humo- cum & pituitosa stasis. i Tam laxa cohaeso particularum solidi, ut sui diri instar resolvantur , numquam adeste videtur , cum γγ in tenero infantum corpulculo etiam rot sibi ad densae D jam formatae sint, quae intimam dissolutionem im- in pediunt.
9, 32. Contraria ratio est rigiditatis fibrae , quae tunc se prodit, quando particulae terrestres ita abundant , ut intermedium gluten densitate & siccitate sua ad ipsam terrestrium particularum indolem accedat, δίnisus in punctis contactus auctis nimius reddatur '). Fibrae inde compositae minus flexiles sunt, & cum impulsi ii sui dorum non cedant, in iis etiam porro.