Praelectiones in diversos morbos chronicos

161쪽

ISI podagrico paroxysmo , donee tandem aliquando lethum afferat. Oritur , fi materies podagrica ob artus jam rigidos, tophis obsessos, deponi integre non possit, aut, etsi requisita artuum materiem excipientium capaeitas adsit, si vitae vis movendae ad artus materiae, utpote nimium abundanti, haud susti-

ciet. Aut sit deposita jam materies pediti viis frigidis, illita pedi therebinthina , emplastris relinosis & pinguibus, vi abigatur, &versus interiora rCeurrat.

Cardialiae alia species est in misaeoνia, quae sub nomine gastritidis innotescit, quam-Ve utpote a Mephaavio sussicienter deseriptam , hie omittimus. Cardialgia hominum subre maligna, miliari , petechiali laborantium a pravis plerumque in ventriculo contentis Oritur. Haec nisii evacuante remedio

curetur, gravius paulo post periculum minatur. Cardialgia maligne aegrotantium duplex est, vel enim observatur in initio morbi, vel in morbo jam multum provecto factoque de- teriori. Discriminis hujus observatio gravissimi in cura harum febrium momenti est. In morbi initio aliena materies ventriculum gra-Vans evacuari adhue vomitu aut alvo mota

potest; morbo vero jam multum provecto, perniciem minitante, diu retenta saburra eam

162쪽

acrimoniam contraxit, ut ventriculo & intestinis inflammationem & brevi gangraenam inducat. Eo in casu remedium evacuans male utique cederet.

Cardialia variolantium est duplex & a duplici causIa oriu'da. Cardialgia ante Variolarum eruptionem plerumque debetur mi-asmati varioloso interanea oberranti, & Pen. triculum sollicitanti. Hic ventriculi ab hac causa ortus dolor sedla eruptione sponte se proripit. At vero si dolor ventriculum etiam post: eruptionem lacasset, ejus caussam plerumque in aliena materie Ventriculum obsit dente deprehendes, emetico eXcutienda. Sed

ejus rei exemplum in homine variolante hoe

Ca dialia ira commotorum quae videlicet post gravem iram oboritur, ad cardialgiam biliosam reserri debet. Curatur vomitu spo laneo plerumque , id quod in pueris ira commotis saepius videmus; item vomitu artifici Ii, alvo diarrhaeica per artem vel sponte mota. Cardialia ab haustu frigidae aestuante 'corpore aeque a1 biliosam cardialgiam refertur. Hauitus frigidae plurima mala, perniciosas peripneumonias & pleuritides, mortem repentinam produxit, interim frequentissime observamus vel in no contio nostro, biliosa

163쪽

se colluvie gravari eos, qui frigidam aestuante corpore hauserint. Rationem illam arbitror, quod frigidissima aqua calenti & aeque sudanti internae superficiei ventriculi adplicata, vascula eXtrema repente constriugat, & momento post denuo relaXet.

Observata est cardialia ab intropresso

cartilagine xiphoideo ventriculum premente, sollicitante. Cardialgia immedicabilis,subinde cum vomitu chronico conjuneta, provenit a vitio ipsius

ventriculi organico, seirrho, canero, qualem ante annum invenimus , duritie ventrieuli cartilaginea, angustato pyloro &e.

SINGULTUS.

Aliquκm assinitatem cum vomitu singialtus alit, quare jam de hoc assectu tanto saepe motuum impetu stipato, agendum erit. Est autem singultus convulsio, in phagum, Ventriculum & diaphragma sursum alliciens, dum interim alia convulsio easdem partes , maxime diaphragma & ventriculum deorsum trahit. Verum enim vero dum ventriculi & oesophagi fibrae musculosae convelluntur , a pharynge etiam propagari spasmus Videtur ad vicinum laryngem. IVe erus piatat , sonitum in singultu non tam Oriri a natu per gulam emisso,

164쪽

quam ab aere per asperam arteriam eliso, &in Iarynge fracto; mitigatur enim quandoque singultus , & omni modo cessat ab aeris retentione, seu voluntaria exspirationis inhibitione. Ut convulsionem, ita & singultum a , repletione aut evacuatione fieri scripsit Hippo crates. Riverius aliam quoque caussam ad dit, scilicet irritationem. Ad hasce tres classes omnes caussas proximas referemus.

Ad repletionem itaque reserimus ingurgitationem nimiam liquidorum varii generis, ingestionemque celerem & copiosam ciborum, talium maxime, quae viribus digestionis Dbsequi renuunt. Dum hanc singultus speciem consideramus, silenti O praeterimus leviorem illum & transitorium, quemve Boi mannus diaetetieum appellat, & qui facile abigitur excitata sternutatione , inspiratione diutius protracta, dolore alieubi excitato, profunda cogitatione, terrore eX improviso excitato. De illo saltem loquimur, qui ab eminentiore diaetae viatio producitur. & diutius amigit. Ρueri voraces furtim quandoque & avi. de quaedam arripiat ingeruntque. Sed & atiuitia quandoque a mole & pondere assumpto rum singultus evenit. In hoc casu antea de vacuando Ventriculo, quam de sopienda don-

165쪽

vulitone cogitandum est. Vomitum movisse statim convenit, non autem fortiori emetico,

sed quae tape sufficiat, aqua tepida, O Xymelle squillitico addito; item alvum duxisse in.

terdum purgante congruo, Vel clysmate pali, lo acriori gravantem sarcinam deorsum inviista sse. Dein etiam eonvenient aromatica saedis a stomachica, cum epithematibus aromati eis & spirituosis.. Vix vero hic quadratanodynum, nisi ad consopiendos motus superstites, sublata materia nihilominUS Urgentes, aut, ad componendos tumultus a dato vomitorio re.

manentes. Accedit interdum febribus intermittentibus singultus, etiam eXtra parOXysmum se-brilem assii gens, qui a materia primas vias Occupante oritur, ix per convenientem illarum purgationem abigitur. Successisse eum febri, typumque febrilem observasse , observavit Host nanums, ob neglectum scilicet catharii. corum usum, & praemature eXhibitum corticem , sed eundem profligatum esse clysmatibus, manna, rheO. Aliquando etiam in hominibus viscerum atonia laborantibus, ventriculo lenta humorum colluvie scatente, subinde singultus Oritur, uno tenore, Vel per

certas periodos, cum Vomitu intereurrente,

vel absque eodem affligens. Tales singultus curati legantur attenuautibus, leniter pur.

166쪽

gantibus, amaris, stomachicis, aqu)s mi iactra libus. Apud Riserium legitur Ilistoria puellae integro anno singultu laborantis per intervalla unica doli diagridii & mercurii dulcis

persanatae.

Sequitur singultus ab inflammatione erysipelacea, . vel phlegmonode ventriculi, oeso. phagi, intestinorum , diaphragmatis, hepatis, aliorumque viscerum abdominalium, live haec sit morbus princeps, sive symptoma morbi alterius, febris scilicet aeutae continuae ardentis , tamquam inflammationis universalis sive limploma febris Idingoris dieri, aut etiam febris putridae maligne: sive fiat a metastasi. 1nterdum tamen singultus est criticus, cum signis i coctionis , vomitumque futurum

indicat aut diarrhaeam. Ovines hi singultus, qui dum sebre sti. pantur, teste Alpino , semper timendi sunt ,

quosve Hippocrates toties mali ominis efferiebat. Si curam admittunt, quod tamen raro contingit, curationem morbi inflammato-

,rii desiderant , methodumque antiphlogisti. cam. Huc pertinet singultus, qui febribus malignis sociatur, qui , nisi in principio a Iriasmate recens suscepto pendent, diathesin inflammatoriam in gangraenam jam inclinan

167쪽

tem, & eirea ventriculum.& diaphragma hae. rentem denotat, uti eX cadaverum sectione toties constitit Singultum in peste observa Vit Dismerbrore ortum a carbone circa dictas partes haerente. Quod si susceptum intasma humorihus nostris mistuin iam sit, requiritur methodus ipsi morbo principali conveniens. . uoties vero brevi antea sanus homo grassantibus febribus mali moris, subito, inter alia signa suseepti mi asmatis, singultu assicia.

tur, credibile est, virus hoc circa Ventriculum, biliosisque humoribus mistum haerere, calida disphoretic', sleXipharmaea , theriacalia cane prius & angue fugienda sunt. Sa. tius tunc erit, blandissima emesi , Venenum una cum humoribus, quibus cinhaeret, eXcutere, aut longiori licet via, si vomitus haud

adeo intus videatur , per alvum evertere,

Huc faciunt manna , tamarindi, rheum, cremor tartari, hocque praestito minus periculosum erit totius morbi decursus. At vero non

aeque facile aut ultat remediis singultus , qtii subri malignae in statu jam constitutae, confirmataeque supervenit. Nam ab inflammatione gangraenam jam minitante hunc singultum pro- Venire certum. est , hincque desumenda pariter indicatio est

168쪽

Is 8 Non infreqn s in praxi est ngultus ab excretionibus sanguineis vel serosis suppressis ,

dum humores excernendi a Oentriculum &diaphragma regurgitant. Singultus apud foeminas a mensium irregulari fluxu, apud viros vero ab haemorrhoidum suppressione observa. turo Legitur de puella nondum menstruante, quae singulis mensibus per aliquot dies. nullo vitio diaetetico , cui culpa tribui potuisset, commissi, , per intervalla singultii inpatiebatur, veniente Vero semel mensium satis regularium fluxu penitus silentem. His in casibus juvant venae sectiones in pede , balnea, elysmata, peditu Via , aquae minerales, 'una cum iis, quae specifica Virtute mensti naant haemorrhoides movent. Ρrinceps medela a restitutione suppresis evacuationis pendet. Transiimus ad singultum ab irritatione provensentem, ubi primo loco occurrit ca-

cochyliu collecta in ventriculo & intestinis. non mole ' pondere, sed acrimonia praecipue pecuans , ab ingestis jam per se acribus, vel mora & vitio digestionis in humorem acrem abiens. Haec aerimonia sive salsa fuerit, sive acida, sive biliosa. & aleatina, suis remediis

contrariis Opugnari debet. Sola aqua tepida copiose bausta enervandae & diluendae acrimoniae subinde sussicit. I i vero triplex hare

169쪽

IS9aerimonia ab ingestis nascitur, ita dum auctomotu circulatorio humores inquilini a blanda sua temperie 'dehiscunt, atque inter eos bilis in liquamen acre ac putridum convertitur, singultus oritur, qui notante TulPio, minus periculi, quam terroris habet, Oriturque speciatim in declinatione febrium ab acri bileos ventriculi obsidente: atque hic est ille singultus criticus , qui vomitum aut diarrhoeam insecuturam cum bonis aegri rebus praenuntiar. Ad' caussas singultus ah irritatione etiam reserendi sunt vermes in ventriculo intesti aras hospitantes , qui curam anthelminticam alibi educendam sibi vendicant. Drasica quoque purgantia & vomitoria,

itemque venena acria , caustica , corro va sin. sgultum faeiunt, atque hoc in casu, quae subtiles aculeos obtundunt, involvunt, & su perficiem internam ventriculi obliniunt, optima praesidia habentur, quorsum juscula demul centia , lac, emulsa, oleosa omnia & muci. laginosa pertinent. Quodsi medicamentum drasticum magnam vim humorum e corpor emunxerit, studendum simul repletioni. Veneno Heeto, obtuso, involuto, si nihilominus singultus , motusque alii convulfi vi superilites maneat, an Odynlim propinatum effrinnes motus utiliter compescit.

170쪽

Aliquando inest toti humorum massae acri

monia tenuis & rodens quae ad ventriculum &diaphragina delata, singultum diei, vel materia quaedam circa praecordia haerens, antequam ad partes eXternas deponitur , aut si deposita jam fuerit, denuo recedens, singultum producit, uti materia scorbutica, erysiis pelacea, dysenterica, arthritica , purpuracea , patechialis. Consulendum hic est: morbo principali & excretio congrua restituenda. Diarrhaeae & senteriae nimis tito optatis cohibitae non raro supervenit singultus , Ob

acrem materiam intus retentam, qui evacuatione denuo restituta curatur. In AEngultua retro resib eo spelate , Vel anomala arthri. eide, oportet loca eXterna, quae materia re. trocedendo deseruit, topicis, emollientibus relaxare, dein rubefacientibus , & vesicantibus extrorsum allicere. Singultus a scorbutica humorum intemperie anti se arbutica exigit. Singultus ischuriae superoeniens ab acri materia retenta, nervos diaphragmatis laeden-

e , & plerumque cerebri sunctiones simul turbante , mortem jamjam instantem designat,

nec nunquam curatus.

Interdum dolor partium circa praecordia

ventriculum & diaphragma sympathice assicit,& singultum producit. auare hominibus eo.