Praelectiones in diversos morbos chronicos

151쪽

1 Inisi tarde a cardialgia, ac tarda ventriculi coctione pereurantur. Haec quoque cardialgiae species orta ab atonia ventricula multarum commessationuni, compotationum, abusus spirituum ardentium, tristis sequela est. Juvat subinde eupepta diaeta , infusio frigida radi gentian. rubrae, corticum aurantiorum, & piperis longi , mediante vino Hispanim vel Tokayano confecta; frictio abdominis &epi- gastrii, maxime mane jejuno ventriculo; eqnitatio, qua exercitatione vix alia aptior esse solet visceribus abdominalibus confirmandis. 1 Cardialia satu ea, ab ingestis plerumque oritur multo aere plenis , fructibus horaris nimia copia asIumptis, & fermentantibus, a musto , uvisque copiosius comestis, & fermentationem subeuntibus, a cerevisia in actu fermentationis suppressa Lusebier); ventric lus aere eXtricato multum distentitur, distentus acriter dolet. Cardia , sive orificium ventriculi superius , spastice constringitur , qua coiastrictione orificiorum ventriculi flatuum collectarit in eruptio, vomitusque salutaris prohibetur. Hoc in casu eluenda alvus estenemate ecco protico, carminante. Spa musorificiorum ventriculi carminantibus , anodynis, liquore anodynO min. Hossmanni, lauda-

152쪽

tanda est. Ceterum proderit res ejusmodi sermen iste scibiles , aut prorsus non assumere , aut non nisi jejuno ventriculo, mane videlicet,

itemque vesperi. N/m horaei fructus post pastum & prandium lautum ingesti, diu in

ventriculo, loco humido & calido, commorantur , hacque ipsa diuturniori mora comiX-ti alimentis variis, acidis, facillime & prom. tam fermentationem subeunt. Fermentantem ceterum saburram, egregie compescit magne .sia nitri cum rheo juncta. Cardialia iusserica, falso soli imputa. tur irritabilitati fibrarum tunicae muscularis ventriculi. Etenim sola irritabilitas nunquam spasmos producit, sed caussam occasionalem sue stimulum expetit irritantem. Hinc fru- . stra exhibentur sola nervina, narcoticaque, quae doloris sensunt, stimulo non ablato, sun eant, & atoniam ventriculi relinquunt, spas. mis futuris magis Oppurtuna IIJ. Cardi,gra ab G mptis acribus, a mne- his subinde cum vomitu, quin imo cum hyperemesi , ct hypercalarsi aegrum affligit. Cardialgia haec a nimia purgantis & drastidiquantitate subinde Observatur, vel etiam a

purgante justa d0si, quod tempore non suo,

153쪽

I43 aut homini summe irritabili propinatur. Eia

laetus horum venenorum aut medicamento. rum drasticorum est, valide stimulare ven. triculum , eumque inflammare. Hine indicationes erunt; Primo materiem aerem, venenosam qua

toeyus removere.

Secundo eam , si removere ex integro nequeas, Obtundere, enervare, involvere. Tertio spasmos ablata licet acri materia residuos consopire. His indicationibus satisfacient. I Cito operans emetieum , nisi jam adsit emesis spontanea.

αὶ Ρotus copiosus lactis, hydrogatae, olei, lactis amygdalini, aquae mellitae, juseuli earnium pinguis. uodsi nimii motus , rejecto licet sti. mulo supersint, confugiendum ad ipsa Opiata erit.

Per observationes constat, antidotum venenorum vegetabilium esse acetum, idque ei. curare vires venenatas plantarum. uod si vero constet, homini datum esse mercurium sublimatum corrosivum ejus antidotum erit 1ixivium salis aleatini tenue, ita, ut e. g. salis ab synthii non sulphurat: aut salis tartari, aut cinvrum cia vellillorum uncia semissa in

meum

154쪽

mensura aqΠae commnnis. Hae ratione, ni

si sors inflammatio ventriculi jam adsit, de

componetur mercurius sublimatus, cum acidum salis, sali tartari maritetur. nod sit quaestio nascatur, an is vel iste veneno fuerit enectus, inquiri debet 1 In laesum se phagum , ventriculum& intestina. et) An materies collecta iii ventriculo pani intincta canem enecet. Arsenicum igni injectum alliaceo odore se prodit, & intra

duas laminas cupreas positum, cuprum in ignem dealbat. Cautela summa est necessά- sariff. Cardialia menstruantis non infrequens malum est. Oritur, si sanguis menstruus ob uteri strictiorem habitum per vasa ejusdem haud efferatur, sed retentus stagnet, & accumulatus, non sola uteri visa, sed & viei-na intestinorum ac ventriculi vasa distendat, vellicetque. Hie ventriculi dolor instante mensium fluxu aegram maxime eXercebit. ΡrO- .derit pediluvium, aquae vapor ad inferiora admistus, seetio venae in pede, enemasa sanguinem versus anum & uterum determina n. tia , remedia lenia salina , nitrosa, magnelia nitri. Tandem praemissis his tempore inter menstruum fluxum medio, catamentis jam in

stan

155쪽

itantibus, optimum emenagogum erit unum alterumque granum extracti aloes , bis per diem, aut vero mane & vesperi massa pitu.

larum Bussi ad gr. vi. vij exhibita.

Tanquam universales regulae observandae sunt in pellendis flaminarum mensibus sequentes: IJ Remedia emenagoga nunquam sunt eX-hibenda, etsi sint indicata , nisi ubi tempus illud appropinquat, quo alias catamenta solebant redire; aut saltem nunquam exhibeantur, nisi conamina menstrua, uti sunt dolor lumborum, gravitas artuum, alvus subinde aliquantum leuesmOidua, dolor exiguus colicus , advertantur.

ab Ubi csnque menstrua deficiunt, nunquam oportet directis uti emenagogis , sed opus est semper inquirere in caussam ct morbum principalem. cujus synaptoma aut esse-etus est defectus catamentorum. Gravem hanc regulam in exemplo demonstrabo. Sit puella Ogdematosa ob sebres multas, diuturnas, neglectas, male curatas. Huic percurata licet febre catamenia non fluant. Si jam ad emenagoga accesseris, infinita produces mala. oportet hic primarium

curare morbum, lentorem humorum incidere, e Vacuare , imitare , solidis restituere

156쪽

ron uno universim curare leucophlegmatiam, tua curata , consueta sanguinis moles dentio generabitur, consuetae per uterum evacuariones fient. Sit puella fortis, robusta , rustica , quae curta vesticula, nudis pedibus ineu-dit, & in rivo praeterlabente lintea lavat -- pius, frigidae immersa; huic habitus fiet stri 6tior, uteri vasa plus justo stringentur; menstruus sanguis retinebitur, orietur plet hora, & inflammatoria humorum densitas. Huic pestimo consilio aloetica, emeia agoga praeserit,erentnr; at vero curato strictiori uteri habitu, levi negotio, aut sua etiam sponte, Uterina evacuatio redibit. Catamenta suppressi reconvalescentium restituuntur denuo ipso tempore, & remediis pristinum corporis vigorem reducentium. Cardialia etiam observatur in iis farminis, quibus ob aetatem ipsam provectiorem ca- tamenta di pareius Munt, tardius redeunt,

tandem emanent. SOlennior epocha emanentium penitus menstruorum est plerumque intra annum 4s & so; plerumque haec Iert obtinet, ut quae aut maturius menstruare ceperunt, aut victu tenni , duroque usae lint, eae etiam citius fluxon menstruum amittant. CardiaIgia haec hae aetate observata , uti multa alia ejusdem caussae incommoda se

157쪽

liciter avertuntur venae sectioiae in pede in. stituta, aut adhuc magis, hirudinibus ad anum

adplicatis. a

Cardialia in viris fluxui alias hamor .loidum obnoxiis, oritur a sanguine vasa pri-inum intestini redii. dein & aliorum intestinorum, demum ipsius adeo ventriculi distendente; quod si is ea copia accumuletur, ut insarcta distentaque ventriculi vasa disrum. pantur , ideam vomitus cruenti habebimus. Prodest hic aut priorem per haemorrhoidalia vasa evacuationem Ope hirudinum restituere, aut vicariam evacuationem per sanguinis viis.sionem substituere. Non pauci remediis utuntur internis, iisque calidioribus, quo restitatatem haemorrhoidum fluxum revocent; hinc aloetica, flores sulphuris &c. in auxilium vocant. Verum nisi magnesita nitri, aut magnesia muriae. salis gemmae, purgans blandum , eccoproti- eum, enemata, insessus, vapores aquae ad anum ad mi iste lassiciant, infidum serme auxilium iuualidioribus, in aloetieis quaeritur. Cardialia gravidarum. Oravidas peculiaris nonnunquam cηrdialgia Vexat. Haee uti var' graviditatis tempore accidere solet, ita & varias agnoscit caussas. Hinc har egravidarum cardialgiam dividemus:

158쪽

IJ In ea in , quae primis aut diebus aut soptimanis post conceptionem ObserVatur. 2) In eam , quae circa quartum graviditatis meia sena deprehenditur, &3 in eam , quam sceminae ultimis mensiI-bus vel septimanis experiuntur. Primo post conceptionem tempore nauseae , VOmittarisiones, Vomitus; cardialgia, a-vErito a consuetis alias aut alimentis, aut rebus alsis , novae factae niurationi & irritatis nervis debentur. Huic autem solum medebitur tempus, cum successive liaee incommoda sponte curentur, vel si quid ars efficere Valent, proderunt acida mineralia dulciscata, spiritus nitri dulcis, liquor anodynus mine. ralis Host anni, anti hysterica &c. At vero cardialgia peculiaris , quae circa quartungraviditatis mensem observatur , pluris fieri debet, neque tute negligitur in plethoricis praeeipue , phlogisti eis , lante viventibus,

tempestate Verna, aut saeva layeme. Ρro Uenit lDee cardialgia plerumque a mensibus, sanguine retento, cujus retenti integra quantitas major est, quam ut in alimentum foetus

consumatur. Hi ne superflua illa sanguinis moles uterinum systema gravabit, repletit demum & vicina viscera, accumulabitur , re- gurgitabit versus superiora, versus ventriculum

159쪽

349lum, ejus distenta vasa molestum inferent sensum , sive cardialgiam. Haec evacuatione alvina non curatur, antihystericis, ipso opto,eXacerbatur, uti & consuetis stomachiuis &amaricantibus. Neglecta aut male tractata abit in abortum. Etenim nimia sanguitiis superflui moles, uterum occupans maxime, EUndum irritabit & ad foetus exulussionem sollicitabit, postquam per aliquot jam tempus sun- guinis quid ex utero prodi verit, quod ob particulam a vulta placentae contingit. Hinc patet, cui dialgiae huic mederi venae sectione in in brachio, emulsa, nitrosa, diaetam tenuem,& dum sanguinis ex utero stillicidium jam observatur, quietem summam, ut avulsa forte

in paucis punctis placenta denuo adglutinetur Alri dardialgiae speetes gravidas asscit ultimi septimanis, idque ideo partim, quia

uteriir distentus ventriculum superiora versus urget, partim etiam nimia uteri moles alvum tardiorem reddit; unde retardata alvina evacuarione multae sinees colliguntur, quae accumulatae dolorem colicum itemque cardialgiam producunt. Non contemni hic dolor collens. haec cardialgia ob immorigeram alvum debet. Etenim sordes tempore graviditatis collestae, nisi paulo ante partum , vel mox post eundem debite eliminentur, febribus puerpera

r uln

160쪽

1sorum saepe perniciosis ansam dabunt. Hi ne suadendum gravidis eo tempore est diaeta magis restricta , alvum humectans, cienda al-Vus erit remediis blandissimis , eccoprotiei S.Cl. Z fit multus est in demonstrando leniorum purgantium usu , etiam post partum, ut moles aliena in intestinis haerens edueatur, antequam ea communi lege, qua id omnia ingesta solent, in saliguinis massim recipiatur,& febrim mali moras excitet. Plura, quae de febribus puerperarum, de miliaribus praeei. pue earundem legi, & pauca quae vidi ipsemet, in eam me sententiam adducunt, Ut ere.

dam, febrem puerperarum, praeterquam quod& lacti in non lactantibus ex parte debeatur , saepius tamen, & majori fors cum perticulo, ex prava in abdomine collecta materia

proficisci ferme semperi

Cardialia a retropressa materia podagria eo dignoscitur, si subito serme artuum podagricus dolor cesset, & circa ventriculum ea sensatio sit, ut is frigidus aut aquae frigidae

innatare videatur. Praeterea notante Meadio is erit ventriculi obtusus sensus, ut vel sortissma volatilia, & spirituosis ima ventriculum aeque parum afficere vi lectitur , ae aqua simplex epota. Subinde per annos haec cardialgia assicit, nunquam amplius recurrente