Pyretologiae practicae tentamen

81쪽

nescunt. Sic IIoFFΜANNUs nobilem Feminam eamphora, vitellis ovi subacta totam quantam illitam servavit. 9no Vescantia ; vires horum dictae, ubi actum de febri inflammatoria. Conveniunt in diarrhaea tumultuaria vires convellente hujus secundariae febris, alias diarrhaea maligne Febrientium vocata , ab saburra neglecta, non ejecta, orta, seu ab complicata febre biliosa putrida saburrali; facie 11mul Hippocratica pustulis subiicietatibus , interstitiis pallidis, pulsibus exiguis: sistunt hanc ad suras adplicata. Etiam ex alio capite hieprosunt. Fenes hanc diarrhaeam enim deglutitio vel laesa, vel inposssibilis est hinc nulla medicamenta ad hanc sistendam ingeri possunt, & A ger inevitabili fato perire deberet. Per Veiicantia vero vires medicatrices per poros hic ingeri possunt. In metastasi materiae variolosae ob vim vitae dejectam; non ob orgasinum: e. g. ob male sanas phlebotomias &c.: hic vesicantia penu riam humorum resarciunt & revellunt. Alia quoque cum his coindicata sunt, stimulantia

aromatica vinosa.

1omo Alia in hoc stadio laudata remedia sunt: serpentaria virginiana, angeliea, contra erva, imperatoria, alumen, succus

82쪽

8O catechu ; radices illae languido humorum motu & debilitate, in infuso potius quam

pulvere conveniunt. Amicae radix in diarrhaea priori maligna in pulvere omni biliorio ad dr. sem. aut ad dr j. egregia est; similiter in larga subpuratione. Alumen ili alia adstringentia, sed dilutissima, in hac diarrhaea proficua reperta fuere. 11mo Cura symptomatum malorum,

enumeratorum, sparsim jam descripta fuit. Finis hujus stadii, seu maturatio perfecta in

non malignis undecima die adest. e. STADIU Μ EXARE RESCENTIAE,yeu EXSICCATIONIS; eodem ordine procedens,

quo eruptio, donec in non malignis 14. die omnes eXsiccatae sint. Hoc stadio nulla febris praeter pruritum molestum : in confertioribus solum levicula febris a pure resor-Pto, corpus oberrante: praeterea collectiones variae puris, v. g. hypopya subitanea. Cura hic consistit in alvi blanda subductione omni alterna die repetita; die ergo 14. in regularibus sanatio adest. Sed quia nec mitissimae variolae ab omnibus pravis sequelis liberae sunt , praestabit tempore re- convalescentiae omni octava die per aliquod tempus alvum ducere.

83쪽

Aphori si in ναriolis notandi . oculus sinister in primo stadio plus lacryniatur, fa cies sinistra pluribus tegitur pustulis , ergo

majorem adtentionem merentur. Dissiciles variolas patiuntur, qui culini densam , cra

sana, inperspirabilem habent , qui nempe balneis frigidis adsueti sunt , ct levioribus vestimentis utuntur. Optimae dicuntur variolaea quarto anno ad I . , a decimo sexto ad

2O. Periculosae, si non lothiferae , sunt, si lingua salinum saporem exhibeati Artus in primo stadio dolentes, malignas praedicunti Diarrhaea spontanea ante & post eruptionem mala est, & ab critica confluentium salutari distingui debeti Prurientes nimium sub eruptione , malae. Haemorrhagiae omnes periculosae sunt; pessima vesicae est, & inter mille Tales , effato 5 denhamiano , viX unus servatur. Si petechiae cum variolis junguntur;

inter quatuor moriuntur tres : quartus quis que, vel ad summum quintus, in confluentibus perit. Moritur, cui tumor faciei subito collabitur, salivatio subito cessat, bases variolarum subito flavescunt respiratio dissi cilis accedit, vox rauca fit, memoria cle- perditur. Effato Rosieni elaiano in variolis vel moriendum vel largiter potandum est. Abscessus saepe salutares sunt, si cito ape F rian

84쪽

riantur hinc bene adtendenduna, an nullibi dolor, tumor. .Estate, regnante epidentia, tempore dein pubertatis, graviditatis, puerperii, periculosae sunt. Variolae in faucibus non sunt periculosae, nisi quod deglutitionem inpediant. A primis diebus tota salus . Egrotantis pendet. Vapor aceti, camphorae 4ecensae, aerem infectum emendat: ergo in cubili Variolantis proficuus est. Ηydrogata, serum lactis, decoctum hordei cum succo citri, optimi potus sunt. Acu aut lanceola vulnuscula cutis ante eruptionem facere bonum fors esset; quia ibi pustulae consertiores sunt; exemplum docet Infantis amatre virgis ad nates caesi ubi copiosissimae dein pustulae fuere. Oculi, nares defendi debent: defenditur nasus ab aliquibus spiritu vini camphor. aut balsamo embryonis; quia, si1 nasus liber maneat, non tanta oritur deformitas. Alii utuntur emplastro de ranis cum mercurio. Internae pustulae narium lac tepidum poscunt injiciendum. Pustulae in faucibus, gargarisma emolliens, solum aut camphoratum. In insultu epileptico, praecipue tempore eruptionis, clysmata prosunt,& optata; ni alia contraindicent. Quidam gradum febris necessarium mensurant pulsibus sexaginta novem. Dpm circa II. diem

85쪽

saliva spissescit & suffocationem minitatur, juvabunt gargarismata emollientia, 'modicum

irritantia. E. CONAT Us Variorum VARIOLAS PRAEVERTENDI , aut PenituS DEPELLENDI. Remediis naturales benignas eicere

Quidam voluerunt. Abunde de his dictuna est. Adhibuerunt, ut specifica, Arabes, inprimis RHAZEs , venaeseci. ad animi deliquia, acescentia, saponacea; AGRICOLAmercurium vitae, antimonium diaphoreticum ;BALLONI Us epidemia regnante, Purgans, dein cardiaca lenia ; WEDEL 1 Us beZoardica; MICHAEL Is tineturam vitrioli ; SYDEN HAΜUS , DIEΜERBROERIUS Purgationem blandam, emeticum; GLA UBERUS sulphur. antim. auratum; SCII REI BERUs

cum anthelminticis ; AL 11 nitrum; ALII camphoram, asam foetidam; ANGLI corti Peruv ROSENsTEIN acida veget. ; LINNAEUs moscho propriam familiam, grassati te epidemia, salvam servavit. De mos cho& camphora plures observationes prostant, quam de reliquis. - Iam praesente variolO

86쪽

ulteriore eruptione prohibere volebant, seu pustulas jam praesentes resolvere: RHA et Esct BOERHAAVE venaesectione, nitrosis. Plurimi testantur, se hac methodo non infelices

fuisse, immo deventum eo est, ut una ve-nseseetione ad animi deliquium instituta va. riolas jugulare tentarint; sed deserta est ab omnibus ferme, quia raro, sors in Paucissimis, benignissimis tantum praesentibus variolis, obtinuit; quia periculosa est: quis enim

Puerorum , Infantum venaesectionem' ad animi deliquium feret, quin reliqua vita non ruat 3 quia pustulae, utut inflammatoriae, sui generis tamen sunt, quae subpurari debent, rarissimis eXceptis. Alii 1 NocULATIONA usi sunt, ut tutos praestarent Mortales. Notanda hujus primum Origo : Videbant, variolas certis temporibus saeve vastantes, aliis benignissimas; hinc hoc benigno tempore insicere Reliquos

intendebant. Dum enim necessitas variolarum inevitabilis sit, minus malum eligere

voluerunt.

Hi toriar Antiquissima est, jam inter Barbaros usitata. Tartaris in Asiae finibus, iris, Britanniae populis, adhuc incultis, diu jam culta fuit. Priori saeculo ex Asia Constantinopolina pervenit; ante obsessionem Urbis

87쪽

bis Viennensis a Tureis, serius ad nos. Prima inoculatio in Hungaria facta legitur apud RE1ΜANNUΜ. Postmodum in Anglia inter Nobiliores celebrata; tandem annis posterioribus ubique fernae coli coepit. Commoda artificialium certa sunt. An ni tenavus seligereposumus, variolis favens ;ver, hyemem, ubi benignissimae, parcissimae. Tempore epidemiae malignae, ut aestate, autumno. ob complicationis metum, fuga ct specifica erunt suadenda. AEtatem eligere possumus. Praestat Iuvenibus quam Adultis . de iterum Pueris quam Iuvenibus. Adulti plerumque graviter adficiuntur. Observationes docent, Infantes lactantes benignissimas, sed. copiosissimas, pati. In bis tamen tempus dentitionis vitan dum erit; hinc his, si suadenda, tum ante

septimum mensem, aut post unum aetatis annum. Praeterea cognitio symptomatum ab Infantibus haberi non potest, ob desectum rationis. 6t loquelae. Optimae enim variolae quibusdam stipantur e. g. convulsionibus, quae neglecta periculosa fiunt. Hinc curatio morborum infantilium adeo difficilis est.

Egri conditionem sanam seligerepossis

mus. Epiclemiae enim Sanos seque ac Valetudillarios adgreditur. sie Dentientes, Fe-

88쪽

bricitantes, Verminosos, Puerperas, Itinerantes auxilio destitutos. Iam nos haec vitare aut emendare possumus.

Fora Parare , Praessi ponere valemus , Θ so parata inoculare. Praeparatio

necessaria est, antea non Sano; necessaria, ratione abusus sex rerum non naturalium.

Tota in eo consistit: ut vitium praesens, aut in quod corpus inclinat, auferatur, Praecaveatur; Piethorico venam secabimus, Debili cardiaca nutrientia suggeremus; cruditates purgatione aut emesi ejiciemus; Verminosis anthelmintica dabimus &c. Commoda incerta , necdum per observationes demon rata inoculationis sunt sequentia. Nunt Inpculatores, insititias vasa tantum culanea subire; naturales vero pulmones; ventriculum, sicque vitiari bilem reliquos humores gastricos & respirationem. Naturales in ventriculo & organis respirationis malo eventu variolas producere: adserti hujus falsitatem jam demonstravimus. Insitionem vices λnticuli subire, multum virus variolosi eliminantis: sed in naturalibus idem vulnuscula parva, culanea, artificialia, obtinebunt. In naturalibus virus magna copia

plenis haustibus adplicari, in insititiis vero minima quantitate: sed constat, minitriumvi-

89쪽

rus, multas variolas producere posse. Sufficiant nobis commoda certa ad inculatiotiis felicitatem demonstrandam.

Morbi Inoculatoribus vitandi erunt , omnes febriles ob periculosum consortium; dentitio, prima menstrua, grayiditas , puerperium , ct c. Morbi a variolis sanabiles, languores potius dicendi, sunt: conditio quaedam scrophulosa , quam febris variosa , in- farctum glandularum solvendo, curat ; virus venereunt haereditarium movetur , per sudores eliminatur, ut olim curae Veterum

diaphoreticae. Rachitidem, tineas, achores, febris haec emendat, Phthisicos, Tussiculosos non omnes; sed ab acri in pulmonibus

decumbente, e. g. scabioso adfectos sanat. Concludimus ex his: tempore epide mire infami instituendam inoculationem non esse. ob jacturam magni inoculationis commodi. Inde fors infortunia Inoculatorum repetenda sunt. Essentialem differentiam A inter naturales si qua tales existunt) ct insititias nullam esse, quia nullae apud nos va- Tiolae spontaneae absque contagio sunt: uti nulla lues syphylitica absque infectione. Ratiocinium Inoculatoris sequens esse debere: variolae insititiae commodis certis gaudent,

vjX unquam lethales fiunt; si ergo tales fiant,

90쪽

quia non semper sine discrimine inseruntur;

idem periculum multo citius a naturalibus fuisset, in homine commodis inoculationis

privato , Ibincque inevitabilis illi moriendi

necessitas Praxea diversa materiem variolosam eπεlio desumtam singuini alterius communicaΠ-di. Rustici antiqui Britanniae, ct Asti crustas variolosas cuticulae derasse aufricarunt. Asiatici ad mare mediterraneum, fila sericea pure infecta, per epide idem ope acus ducunt Sinense. crustas naribus inponunt. Alii adposito priu. e3iguo vesicante, aut vulnusculo facto, pulverem crustae inspergunt Europaei initio vulneribus majoribus fila insecta inposuerunt ; hodie ob validas inflammationes, subpurationeς, ulcera diuturna, tumores sub xillarium glandularum inde natas, a vulneribus majoribus abstinent. Materies seligatur magis aquosa d resorptionem facilitandam, ex benignis inoculatis depromta , quia tutiora sequi praestat; quanquam ct ex in lignissimis desumtum virus saepe bonas e3citavit. Recens materia prae exsiccata praeferenda est Ηanς apice lanceolae e ceptam in brachio, ubi alias sonticuli fiunt, aut inter pollicem ct indicem, intra epidermi dem trudunt , vertuntque, cavent tamqn R