장음표시 사용
31쪽
AT vexo erysipelas in pulmone gignitur ,
quum supra modum is reliccatus fuerit ;. quod & ab ardore, & a febribus, & nimio labore , R intemperie contingit; ' quum maXime reliccatus fuerit, plurimum sanguinis in selo trahit, maXime quidem ac plurimum ex magnis venis laae namque ipsi maxime vicinui sunt, ipsique superincumbunt trahit autem etiam ex aliis vicinis ; sed trahit tenuillimum ac debilissi vitam. Quum autem traXerit, febris acuta ex ipso oritur , & tussis sicca, plenitudo in pectore, dolor acutus in anterioribus & pollerioribus partibus , praecipue Vero ad spinam, nimirum magnis venis percalescentibus ; & interdum quidem subcruentum, interdum vero lividum vomunt ; pituitam vero & hilem etiam Vomunt, crebroque animo linquilletur ; animo Vero linquuntur , ob sanguinis transmutationem derepente obortam, idque priccipue dat signum generati in pulmone erysipelatis , si assidua febris 'invasio contigerit. Huic si quidem duobus, aut tribu S, aut quati or ad summum diebus diffusum fuerit, quod intus est, & soras transierit, plerumque simus evadit : si vero neque diffusum , Neque transmutatum fuerit, intus putrescit, A suppuratus evadit, ac perit; perit autem brevi,
32쪽
2OΠΙΡΡOCRATES quum nimirum totus pulmo purulentUS ac pU- tridus sit. Quod si extra diffusum, intro vertatur , pulmonemque prehendat, huic spes salutis nulla superest. Quum enim antea resiccatus pulmo ad sese traxerit, non amplius transmittit, sed confestim prie ardore ac siccitate neque quid quam amplius suscipit, neque sursum quidquam distribuit, sed corrumpit. Tuberculum vero in pulmone sic oritur. Quum pituita, aut bilis collecta fuerit, putrescit; & quamdiu quidem adhuc crudum fuerit, tum dolorem tenuem, tum tussiim siccam eXcitat; postqvana vero maturuerit, anteriore & posteriore parte acutus dolor oritur, calores inVadunt, ac tus iis Vehemens. Et si quidem pus quam citi dime maturuerit, erU- perit, sursum Vergat, dc totum CXspUntUr , VJnterque in quo pus erat, considat ac resiccetur, prorsus sanus evadit: si vero quam citissime ruptum fuerit, maturuerit, ac repUrgatUm fuerit ,
neqUe tamen penitus resiccari pollit, sed ipsum tuberculum cx se pus effundat, perniciosum id est ; λ a capite, reliquoque corpore pituita ad
tuberculum defluens, putrescit, ac pUS gignitur,ac eXspuitur ; quo homo corruptu S perit. Ρerit autem eX Ventris profluvio , ab his , quae antea dicta sunt ; ipsoque confabulante, & reS OmneS aeque iit priori tempore intelligente, re siccatur, BC re frigeratur , omnesque Corpori S Venae contrahUntUr, quum nimirum ipsarum sanguis a febre exustus sit; interdum vero tum eae temporis longitudine , & morbi magnitudine, tum etiam ex instantibus ac supervenientibus multis. Quod si Neque s Ponte, neque a medicamentis multo tempore rumpi posmi, dolorum Vehementia , inedia , iusti, ac febribus aegrotus consumitur , az plerumque perit. Si vero jam extenuato, & in te
33쪽
DE MORBIS LIBER I. IIIo decumbenti pus eruperit, neque sic Zdmodum recreantur, sed eo modo perimuntur. Quod si quam citissime ruptum quidem & maturatum fuerit ; magnaque sui parte ad septum transversum maturatum effundatur, stati ira quidem levius habere videtur; progrestit autem temporis, si quidem totum per sputum rejecerit, & Venter , in quo puS inerat, considat, ac resiccetur, sanus evadit : Verum si tum tempus longius, tum ipse
debilior fuerit, neque exspuere pollit, sed per
ultionem, aut sectionem pus exeat, confestim quidem hoc sane etiam modo levius habere vide tur; progressu tamen temporis, ab his, quae in priore dicta sunt, perimitur. In latere autem tu bercula quidem oriuntur, tum a pituita, tum abile, eadem ratione, qua in pulmone: a laboribus etiam fiunt, quum vena aliqua divulsa rupta fuerit, neque tamen prorsus rupta fuerit, sed
in ipsa vulsura facta sit. Siquidem igitur rupta fuerit, confestim sauguis ex Vena effusus putrescit & suppuratur: quod si
vulsura in vena facta sit, haec quidem per exordia dolorem excitat & pulsat; progrestit vero temporis sanguinem ad carnem vena transmittit, & hic in
carne putrescens, in pus Vertitur. Eddem Vero ratione & caro, si sane plus laboraverit, plUS etiam ad se finguinis ex maxime vicinis venis trahit, &confestim pus colligit: si vero minus laboraverit ,& tardius trahit, & suppuratur. Quibus dum nUtem cum imbecilles in carnibus, aut venis Vulsuriefactae fuerint, non suppurantur, sed diuturni fiunt dolores, & ruptiones vocantur. Et qu aequidem in carne fiunt, hoc modo fiunt. Quum caro as licta fuerit, aut divulsa, aut percussa.
aut aliquid aliud perpessi, livida , velut antea diXi, evadit, non sincero sanguine, sed tenui &
34쪽
aqU0sse, eoque pauco: quum Vero plus solito re- siccata fuerit , tum incalescit, tum dolorem CX-lhibet ad se ex venis tu carnibus propinquis humiditatem trahit; .ac ubi supra modum humectata fuerit, eaque humiditas ab ipsa carne admodum incaluerit , . per totum CorpUS , quali Sattracta est , dispergitur. Et magis sane in venaS , quam in carneS, spargitur, qllum Venae magiS quam CarneS trahant, quamquam etiam Carnes trahunt; quum Vero ad copiosam corporis humiditatem exigua a carne attracta fuerit , Obstura A doloris expers evadit, & pro morbosa temporis tractu sanescit. Quod si caro tum magis incaluerit, tum copiosam humiditatem traXerit, dolorem exhibet, & ad quamCunque cor poris partem ab ipsa irruperit, ac incubuerit , dolorem acutum excitat; & quidam putant ipsis ruptionem transmutatam esse; at id fieri non potest: sed quae sunt ejusmodi & alia, ulceri sunt
pit; quumque incaluerit, & crassior copiosiorque evaserit, dolorem exhibet, donec reliquo hia mori tenuitate , & frigiditate similis fiat. Quod attinet ad ea, quae in Venis accidunt, ipsa quidem Vena in quantum convellitur, loco manet;
quia in Vero convulsa fuerit divellitur autem contentione & violent1ab similis fit varici. Ρe calescit autem , & ad se madorem quemdam humidum trahit ; mador autem a bile & pituita est; quumque sanguis & humiditas de carne mixta fuerint, crassescit sanguis, ipseque multis modis, qua parte venam divelli contingit, se ipso morbosior & longe stabilior & copiosior evadit; quumque copiosior fuerit, plenitudo, quocunque tandem contigerit, transfertur, doloremque acutum adfert, ita ut quibusdam ruptio sibi
35쪽
DE MORBIS LIBER I. 23 Ioco nὶigrasse videatur. Quod si ad humorum
transire contingat, & gravitatem in manu, &stuporem, ac torporem inducit: & si in venam incubuerit, aut ad humerum & dorsum tendat, confestim plerumque dolor sedatur. Fiunt etiam convulsiones a laboribus, a casibus, a plaga, &si quis onus majus tollat, & a cur libUS, ac lucta , & ejusmodi omnibus.
tenda sint, sexus , atas , tempeytus, tempus , vj fectris , c0rpris, ξη a . Utcunque autem a vulneribus purulenti fiunt, aut halta , aut pugione, aut jaculo intri, Vulnerati sunt, quamdiu quidem ulcus per antiquum Vulnus foras respinationem habuerit , & hac parte frigidum in se adtrahit, & calidum a se emittit ; tum pus facile , tum sane si quid aliud, expurgatur. Et si quidem tum interna parS, tum eXterna simul sanescant, penitus aeger sanus evadit: si ii autem externa quidem parS sa-Hescat, interna Vero minime , purulentus fit. At sane si simul tum interna, tum eaeterna pars sanatae sint, cicatrix autem intus debilis, aspera,& livida fiat, quandoque refricatur ulcus, & sic
purulentus evadit : rursus vero etiam eXUlceratur , si quid plus justo laboraverit, & si extenuatus fuerit, & si pituita aut bilis ad cicatricem adfigatur, & si morbo alio correptus extenuatus fuerit. Quum autem ulcus exstiterit, sive hoc in
36쪽
do, Vel si pars externa prius, quam interna , coalescat, dolorem acutum , & tussim , & febrem inducit; ipsumque ulcus, quum amplius calidum sit, sibi ipsi refrigerationem inducit, & a se calidum eXhalat, pusque expurgatur, & longiore tempore curatur, δ, tardius sanescit; quandoque
vero minime sanescit : caro etenim ulcusque ab Brdore corporis coquitur, & supra modum humectatur, ut neque si CCari, neqUe Carnem producere, neque sanescere queat : Verum procedente tempore aegrotus moritur, & quae prius etiam dicta sunt, ejusmodi patitur. At si contigerit, ut ex crassioribus Venis aliqua Vulneretur, sanguis que intro fluat & putrescat, suppuratus sit. Ac si quidem totum hoc pus sputo rejectum sit, AVUlnerata Vena coaluerit, Ulcusque intus & foris simatum fuerit, prorsus convalescit: quod si neque ulcus intus coalescere possit, neque Venasauciata consolidetur, sed alias atque alias sanguianem effundat, etiamsi confestim vomatur, &exspuatur, aut etiam putrescat, & pus exspuasur ;plerumque perimitur , aut statim sanguinem V mens, aut posteriori tempore, ab ii Silem, quae prius dicta sunt, interfectus. At sepe quibus vena aliqua a Vulneribus , aut quibusdam labori bus , diat exercitationibus , aut alia causa intus sauciatur, quum coaluerit, & sana esse Vena Videbitur , iterum alio tempore rumpitur; iterumque rumpitur ex iisdem causis , a quibus etiam prius patiebatur. Quum Vero iterum rupta est, languinem essundit, confestinaque copiosum sanguinem & crebro vomentes intereunt, aut si binde recentem sanguinem Vomunt; multum autem
R cratium pus per totum diem sp uente S, eodem ut consimili modo pereunt, Velut in aliis mor
bis dictum est. At vero in his qui ejusmodi
37쪽
o DE MORBIs LIBER I. 2 aut similibus morbis detinentur, multum ad sa-ciliorem aut dissiciliorem liberationem intere it, vir ne sit, an mulier ; juvenis, an senex ; & mulier juvencula, an Vetula; IC przeterea quoque qua anni tempestate aegrotent, & nimi ex alio morbo, aut non eX alio aegrotent. Differt etiam affectus ab affectu, major a minori, corpus a corpore, & curatio a curatione. His autem ita
differentibus , tempus etiam differre neceise e it ;& in aliis quidem longius fieri, aliis Vero bre ius ; Sc alios perire , aut non ; & aliis qui tam morbos perdurare , & majores esse; aliis vero minores, & brevioris temporis ; aliis quoque ad senectutem Usque permanere, & commori; alios vero ab ipsis brevi interire. Et qui quidem juniores eas patiuntur affectiones, quae a laboribus feri Uictbe sunt, ii & plures & vehementiores satiuntur, plusque caeteris dolent, & confestini iis manifestae fiunt, ut sanguinem aut spuunt , aut vomant: sed qu9edam etiam ob orientia propter bonam corporis habitudinem ipsos fugiunt. Seniores vero raro quidem assiciuntur ; quod si assiciantur, debilius assiciuntur, quum debiliores sint, & sentiunt magis, ac majorem curam habent incommodorum. Seniori igitur lizec per initia omnino minus contingunt, quam juniori; quumque facta fuerint, seniori quidem debiliora, juniori Vero vehementiora accidunt : & juniori quidem, ut qui corporis vegetas habet Vires & siccitatem, carnemque densam & validam,' ad ossa adhaerescentem , & cutem ei undique obtentam, si quid plus solito laboraverit, vehementes convulsiones magis & derepente contingunt, multaeque & Variae Venarum & carnium ruptio-ates : atque liorum quaedam statim quidem nManifesta fiunt, quaedam vero posteriori tempore
38쪽
comparent. Senioribus autem corporis Vigor non inest, carnesque circum offa diffluunt, cutisque carneS. Zmbiens, & ipsa caro rara est ac debilis;
neque tale quid pati possit, ut junior, & si quid
patiatur ; leviter patitur, statimque manifestum Tedditur. Adeo quidem per affectionum exordia difficilius juniores, quam seniores liberantur: quum Vero morbus conspicuus factus fuerit , Raut pus, aut sanguinem, aut Utrumque eXspuerint, qui quidem juniores sunt, quum nimirum robustum, ac densum ipsorum sit corpus, non aequaliter ab ulceribus, quae pus in superiore Ventre habent, repurgari possunt : neque enim pulmo, quum densior sit, admodum ad arterias trahit; arteriaeque tenues & angustae , pus, nisi Pauciam & raro, non excipiunt; quare pUS &in thorace , & ulceribus colligi, & crassescere necesse fit. At florentem aetatem transgressio pulmo rarior, & magis caVUS est, arteriae ille a Pliores, adeo ut pus in ventre & ulceribus diu tius non immoretur; L quicquid insuper accide-Tit , id, totum a pulmone in arterias sursum at trahi , obnfestimque exspui necesse est. In juniore igitur quum affectiones sint vehementiores, & purgatio pro sputi ratione non procedat, se-hres acutiores & frequentiores oriuntur; doloiaresque acuti tum ipsius affectionis , tum reliqui corporis incidunt, quum nimirum ven2e robus hesint & sanguine refert ae: Ubi vero haec percaluerint , ex ipsis dolores alias ad aliam Corporis partem pervadunt; & hi quidem plerumque brevi perimuntur : senioribus vero quum debiliores sinu affectiones, & ab his sputum repurgetur, itim febres leniores paucaeque oriuntur, tum dolores
adsunt quidem, sed leves adsunt. Et ab hujuS- modi quidem affectionibus ne senes quidem pror-
39쪽
sus liberantur, sed multo tempore ipsis vexati pereunt ; interdumque pus spuunt, interdum ian-gUinem, quandoque Vero neutrum; tandem Verocum his moriuntur. Sic autem potitiimum moriuntur; quum aliquis morbus huic, quem habent, similis eos prehenderit, ita ut hoc etiam detineantur; & is , quem prius habuerint, Vehementior fit, & ut plurimum consumpti pereunt. At morbi, qui h ec potis limum eiticiunt, sinit pleuritis & pulmonum instam mutio.
C A P U T X. De febris , rigoris , horr0ris , ac sudoris frigidita calidi, ortu , ξst carsis. EX his autem febris gignitur. Quum bilis ,
aut pituita incaluerit, ab his reliquum to tum corpus calescit, & hoc vocatur febris. Calescit autem bilis Sc pituita, intus quidem a cibis & potibus , a quibus & nutritur & incrcscit; extra vero, a laboribus & vulneribus, & a calido supra modum calefaciente, & a frigido plus aequo refrigerante: incallescit etiam a visu D auditu ; sed ab his minimum. At vero riuor in
morbis ni quidem etiam ab eXterniS, Venti S ,
aqua & aere sereno, & aliis id genus : fit quoque & ab ingestis cibariis & potibus : praecipue autem Vehementior fit, quum bilis & pituita, aut eX his alterum , aut utrumque sanguini simul permixtum fuerit; magis tamen si sola pituita permixta sit; pituita enim natura frigidiusima est, sanguis vero calidissimus, bilis autem aliquanto sanguine frigidior. Quum igitur hi humoreS aut umbo, aut alter cum sanguine permitta
40쪽
ti fuerint, sanguinem congelant; non penitiis tamen, neque enim Vi Vere homo posset, si sanguis multo densior & frigidior seipso fieret. Ubi igitur sanguis refrigeratur, totum Corpus reliquum refrigerari necesse est ; idque quum hujus modi evenerit, rigor appellatur. Et si quidem
Vehemens rigor fuerit, vehementior etiam esstremor : sanguine enim in se coemate & congelato , dum venae contrahuntur, Corpus & COntrahunt , & tremere faciunt: quod si minus in se coeat sanguis, id quidem rigor appellatur : hor- Tor autem dicitur, quod est debilissimum. At Vero quod post rigorem necessario corripiat febris aut major, aut minor, sic seres habet. Cuium guis percaluerit, perque Vim eri perit, rursusque ad suam naturam redierit ; quod pituit: e Abilis sanguini permixtum est, simul percalescit,& sanguis ipse se ipso multo calidior fit : his igitur percalefactis, post rigorem, prae sanguinis ca-Τiditate febrem suboriri necesse est. Sudor vero istam ob causam suboritur. Quibuscunque morbi
praecipuis ad judicationem diebus judicantur, Rignis desinit, quidquid est in sanguine pituitae& bilis tenuitsimum, eliquatur & secernitur , par tinaque extra corpUS abit, partim vero intus in Corpore relinquitur; quod autem n calore attenuatur, Vapor fit, & cum spiritu mixtum foras prodit. Haec quidem sunt ejusmodi, & ab his sudor ortum ducit : cur autem interdum quidem calidus, interdum vero frigidus sit, ita contingit. Calidus certe ex percalefacto malo, & eXusto, attenuatoque, ac debili , neque admodum multo secernitur; eumque ex corpore calidiorem excerni necesse est : stigidus autem eX malo CO-piosiore secernitur, & ex eo quod relinquitur ,& adhuc invalescente, necdum putrefacto, neque