Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

61쪽

DE MORBIs LIBER II. 4s necipue ex febre lipyria fit, quum febre liberatu S, neque purgatu S, Π Ut cibis se impleverit, aut inebriatus fuerit , aut in sole laboraverit Quum lic habuerit, primum quidem sanguinem e capite undecunque tibi visum fuerit, mittito; eoque detracto , raso capite, ei refrigerantia ad moveto; & si venter non subducatur, subluito: potui autem ptisanae succus frigidus exhibendus,

ct aqua superbibenda. Quod si ad refrigerantiaci non remittat morbus o , mutatione facta,

Utre utitor, & calefacito: ubi Vero dolor sedatatus fuerit, cibis alvum subducentibus Utatur, neque impleatur. Quum autem sedato dolore ad vigesimum diem pervenerit, fomento ipsius capiti adhibito, medicamentum ad nareS admoveto , & intermissione trium dierum facta, medicamentum deorsum purgata S propinato

Alius morbus Si venulae Linguiquae circa cerebrum super evomuerint, & cerebrum calefecerint , febris vehemens ac dolor ad tempora, & sinciput, & polieriorem capitis partem detinet; Aaures tinniunt, ac flatibus implentur, nihil audit, anxius eli, & prae dolore se ipse jactat. Hic quinto, aut sexto die moritur. Quum licitabuerit, caput ipsius calefacito; etenim si per

git. Si vero sex dies evaserit, eundem Vicium, quemadmodum priore morbo, instituito. Alius morbus. Si vcnpe in cap. t supercVOm Uerint, dolor gravis totum caput detinet, & ad cervicem pertingito , interdumque ad alias capitis

partes trans Dittit; deinde ubi surrexerit, eum tenebricosa vertigo occupat; febris Autem nonprehendit. Quum igitur sic habuerit, deraso capite, nisi tepefactoriis cessierit, a cupite frontem qua capillus desinit, scindito ; quum autem le- Princ. Art. Med. Tom. III. D

62쪽

so HIPPOCRATES

cueris, diducta cute, ubi sanguis defluxerit, tenuissimo sale conspergito : postquam vero sanguis effluxerit, ubi sectionem composueris, duplici filo totam sectionem involve; deinde splenium cera ac pice illitum, ulceri inferiore parte imponito , lana succida apposita deligato, &ad dies septem ne solvito, nisi dolor detineat, qui si detineat, solvito. Aquam autem, in qua farina hordei crassior macerata fuerit, quoad Convaluerit , ei bibendam exhibeto; ptisame Vero succum sorbendum , aquam etiam superbibe dam dato.

Cerebri bile vexati, cerebri fiderati, repentini cmpitis doloris, ac Tocis interceptionis ex temet lentia , ortus , causa , E inptHi tu, Agna, prognsisa, remedia.

AIdus morbus. Si cerebrum bilis vexet, se

bris lenis & rigor detinet, dolorque toto capite, maXime Vero ad tempora, ad sinciput,& ad oculorum regiones ; & supercilia impendere videntur , & ad aures dolor pervadit , quandoque per nares bilis emuit, & oculi cali

gant; & plerisque quidem ad dimidiam capitis

partem dolor perVenit: quandoque etiam toto capite oritur. Quum ita habuerit, refrigerantia

capiti admoveto; & ubi dolor & fluxio quieverit, apii succum in nares instillato, neque lavet quamdiu dolor detinet; & milium tenue, pauco melle affuso, sorbeat, & aquam bibat. Quod si alvus non subducatur, brassicas rodat, &

63쪽

DE MORBIs LIBER II. succum sorbeat ; sin minus, foliorum sambuci succum) eodem modo: quumque tempestivum tibi esse videbitur , cibos quam maXime alVUm subducentes ei porrigito. Ac si depulsa fluxione ac dolore, ipsi ad supercilia & juxta nasum pondus quoddam incumbat, mucusque crussus sit Aputridus, fomento ex aceto , aqua, & Origano adhibito: mox calida aqua toto, aeris florem & myrrham ad nares admoveto. Haec tibi fecerit, plerumque simus fit; morbus autem minime est lethalis Alius morbus. Si Vero ccrebrum attonitum fuerit, dolor ex occipitio ad spinam tendit,& ad cor frigus permanat, & derepente nOVus sudor oritur, & per nares sanguis fluit :plerique etiam vomunt. Hic intra tres dies motaritur : quod si septem dies s uperaverit plerique vero minime superant), si quidem sanguinem vomat, aut eX naribu S effluat, neque eum calida lavato , neque calesnetoria admo Veto : acetum Vero album aqua temperatum potui exhibeto; As debilis fuerit, ptisanam sorbendam dato. Quod si plus aequo tibi sanguinem vomere, aut ipsi ex maribus fluere Videatur, a Vomitu quidem fari nam trimestris tritici aquae inspersiam bibat: si vero e naribus fluat, brachiorum & temporum venas spleniis suppolitis deligato. At si horum neutrum ipsi adfuerit, occipitium autem, & cervicem, & spinam dolor vexet, & ad cor frigus procedat 3 ervo peetus, dorsum , occipitium, Acervicem calefacito. His fictis maxime juveris:

pauci vero ex tali morbo evadunt. Alius morbus. Derepente funum capitis dolor

prehendit, confestimque vox deficit, & stertit, Scos hiat; & siquis eum Vocet, aut agitet, solum ingemiscit, nihil autem intelligit; & copiose metit, ac se mingere non sentit. Hic, nisi eum febris cor-

64쪽

ripiat, intra septem dies moritur; quod si coraripuerit , plerumque s anus evadit : hujusmodi autem morbus senioribus contingit magis, quam iunioribus. Hic, quum sic se habebit, multa calida lavandus est, & quam maxime fovendus, eique aqua mulsa tepida in os instillanda. Quod si mentis compos fiat , & morbum essugiat , quum eum cibis refeceris, & viribus valere tibi visus fuerit , immisso in nares ejus medicamento , paucisque intermissis diebus , medicamentum deorsum purganS propinato: nisi enim purgaveris , . metuS est , ne rUrsus amorbus revertatur. Fere autem eX priore minime e Uadunt.

Alius morbus. At si quis ex temulentia voce de

ficiat, si quidem jam confestim eum febris corripiat,

convalescit; nisi vero corripuerit, intra tertium diem moritur. Quum autem ita habentem Offenderis , multa calida lavato, & spongias aquae calidbe immersas ad caput admoveto, & in nares cepas detracto cortice immittito. Hic si quidem apertis oculis, & Voce recuperata ad se redeat, neque nugas loquatur, eo die sopore detentus jacet, postero vero conualescit: quod si exsuria gens bilem vomuerit, insanit, ac maxime dietabus quinque, nisi dormiat, moritur. Huic igitur haec facere oportet; multa calida lauare, donec is ad se redeat; deinde copioso oleo illitum,

in mollibus stratis, Vestimenti S contectum rectam here , neque apud eum lUCCrnam ardere , neque

loqui: a balneo enim ut plurimum dormit, & si dormierit, sanus evadit. At postquam ad se reiadierit, tribus quatuorve primis diebus, milium tenue, aut piis an te succum sorbendum, & vinum mellitum bibendum exhibeto; deinde cibis quam mollissimis , primumque pauci S utatur.

65쪽

Sideratio cere ri , o sis cupitis caries, sidere ictus; eorum aifec trium s)mpt0Muta , cause, signa, auxilia diaetetica , pharmaceutica , ac p0ttismum

Erebri sideratio. Si sideratio cerebrum )

invaserit, dolor paulatim anteriorem maXime capitis partem detinet, & intumescit, D lita vescit, febrisque ac rigor prehendit. Quum sic habuerit, qua parte tumescit, secare oportet, ROS perpurgatum radere , donec ad duplicatam lata minam perveniat; deinde ut fraeturam curare. Cartes. Quum caries in osse oborta fuerit, ex ea os dolor corripit; hoc vero successu temporis attenuatur, ac inflatur, in eoque fractura contingit: quod si hanc resecueris, OS sublatum, as perum, & fulvum reperies; quibusdam Vero etiam ad cerebrum Usque corrosum. Quum ita habentatem offenderis, si quidem ultra corrosum fue Iit, auferre optimum, & quam citissime ulcus curare: si Vero perforatum non fuerit, sed asperum, derasum ad duplicatam usque laminam, sicuti priccedenS CUrato. Alius morbus. Si quis attonitus siti, & capitis anteriore parte doleat, & oculis videre non possit; sed sopor ipsum detineat; & temporum Venae pulsent,& levis febris, totiusque corporis impotentia deti neat, & imminuatur; quum sic habuerit, tunc cum multa calida lavato, tum ad caput calefactoria admoveto. A fomentis Vero myrrham & aeris fio...

66쪽

rem ita nares infundito: ptisanae succum sorberidum, & aquam bibendam dato. Et si quidem quum haec feceris melius habeat , sat est ); sin minus haec enim unica spes est ei sinciput scindito; quumque sanguis assiuxerit , labris compositis curato, & deligato: quod nisi scideris, decimo octavo, aut vigesimo die plerumque moritur.

De trium anginarum causis, ac earum curatione.

AΝgina. Febris corripit & rigor, & dolor

capitis, maxillae tumescunt, aegreque sputum deglutit, & exspuit sensim densam salivam, R in imis faucibus stertit. Ac si apprehensa lingua inspexeris, gurgulio quidem non mdgΠUS, sed mollis est; fauces autem interiores saliva vis .cida implentur, neque exscreare potest; neque decumbere sustinet, sed ii decumbat, suffocatur. Hunc si ita affectum offenderis, haec facito. Ιmprimis quidem cucurbitulas ad primam cervicis Vertebram admoveto; deinde capiti praeraso ad aurem utraque ex parte apponito; & ubi cucurbitulam stricte aptaveris, quam plurimo tempore adhaerere sinito. Deinde sumitum illi ex aceto, nitro, origano, & nasturtii semine parato;quae laeviter trita, pari aquae mensura ad acetum permixta, & pauco oleo instillato, macerato ;postea in ollulam infusa, operculo apposito, arill dine caVa indita, mox prunis imposita ferves

cito; & ubi per arundinis fistulam sursum v

67쪽

DE MORBIs LIBER II. s spor ascenderit, eum aperto ore intro trahat , cavens ne fauces adurat. Foris autem spongias aqua calida imbutas ad genas & maxillas apponat. Gargarismus vero ipsi parandus est ex orti gano, ruta, satureia, apio, meiatha, & pauconitro; aquaque mulsa aquosa admiXta, paucum

acetum instillato: praedictarum herbarum foliis

laevigatis ac tritis, nitroque in ea macernio, tepido os colluat. Si vero saliva supprimatur , lumpta myrti virga, laevigata, & sumina ejus parte tenella inflexa, molli lana obvoluta, inspectis faucibus, salivam expurgato; & si venter non subeat, glandem indito, aut clystere subluito. Ρtisanae autem succum sorbeat, & aquam insuper bibat. Si vero ei tumor enascatur, &ad pectus intumescat, R rubicundum sit, L ardeat, salutis major spes est. Haec autem ei facienda sunt: ubi foras inflammatio vertitur, betas aqua frigida imbutas admoveto ; tepidis autem Og colluat, & ne lavet. His factis maxime evaserit: morbus autem lethalis est, & paucissimi evadunt. Alia angina. Febris & dolor caput prehendit, fauces & maxillae insanam antur, neque s

livam deglutire potest; sed crassam & copiosam exspuit, & aegre loquitur. Quum sic habu rit, primum quidem eo, quo supra diximus,

modo cucurbitulam admoveto ; deinde spongiam aqua calida imbutum cervici & maxillis apponito ; aquam autem mulsam aquosam ad os colluendum dato, & ptisanae succum sorbere cogito. Si vero huic haec facienti saliva non exierit, sussitum eodem modo velut in silperiore, parato. Si vero ad pectus aut ad cervicem inflammatio vertatur, betis aut cucurbitis concisis, in aquam tepidam conjectis, supersorbeat, Afrigidam bibat, quo iacilius sputum exscreetur

68쪽

6 HIPΡΟ CRATES quum vero tumor in pectore extuberaverit J , plures evadunt. At si faucibus & tumoribus sedatis, Ad pulmonem morbus con Versus fuerit, confestim febris & lateris dolor insuper corripit,& ubi hoc contigerit, plerumque moritur: quod si dies quinque effugerit, purulentuS eVndit, nusi ipsum confestim tu ius corripuerit; si Vero corari puerit , e screato & repurgato sputo, conVales.cit. Huic, quamdiu dolor lateris detinet, latus calefaciendum, & offerenda, quae pulmonis inflammationi convuniunt: quod si quinque dies effugerit, & febris remiserit, tussis vero detineat, primis quidem diebus sorbitionibus utatur: quum Vero cibo S sumere occoeperit, quam

pinguissimos, & maxime falsos edat. At si tunsis non adfuerit, verum purulentum fieri cogno L cas; Ubi coena Verit, quum qUe dormire Volet, allia quam plurima cruda edat, & Vinum vino

sum meracius superbibat: quod si sic quidem eis Us eruperit, bene habet; sin minus, postridieiihi calida laveris, sumtum eaehibeto, & si er

Alia an ua. Linguae pars posterior insam matur, locusque sub tonsillis ad guttur, neque sali Vam, neque aliud quidquam deglutire potest; sed, si coactus fuerit, ei per nares emuit. Quum ita habuerit,

& rhois rubri portionem terito, melle subigito, iisque crassioribus redditis linguam interiore parte, qua tumet, illinito; deinde ficus aqua dec quilo, rhois triti parvam portionem hoc ficuum decocto macerato, eoque, si possit, ad gargarizandum utatur; sin minus, os collUat: uqUnm ero, in qua crassiores farinae maceratae fuerint, potui exhibeto. Extrinsecus autem collo, Amaxillis cataplasma ex farina calida in tepido vi-

69쪽

DE MORBIs LIBER I. S MO, y oleo, cocta imponito, & panes calidos ad-mOVeto. Ut plurimum enim locus sub tonsillis ad guttur stippurat: quod si sua quidem sponte eruperit, sanus eVadit ; si Vero non erumpat, ubi digito contigeris an molle sit, acuto ferramento, ad digitum alligato, perforato. liis factis multi convalescunt: is vero morbus minime lethalis cit.

CAPUT X.

De uda, tonsillis, linguae tuberculo, palati in am

VI a morbus. Si uva in faucibus oriatur , summus gurgulio aqua impletur, ejus quo pars extrema rotunda, & pellucida fit, spiratione naque intercipit. Quod si maxilloc utraque ex parte inflammatiae fuerint, strangulatur: si vero, his non inflammatis, hic morbiis por se consistat, minus moritur. Quum sic habuerit, gurgulionem digito apprehensum, & sursum ad palatum appressum , eXtrema parte praecidito ; deinde is liorum hortensium decoctum ad gargarizandum dato ; & farinam frigidam delingendam, aquamque superbibendam ; neque laVet. Tonsili. e. Si tonsillae oriantur, sub maxillis ab utraque parte tumor fit, qui ad contactum foris durus est, & totus gurgulio inflammatur. Quum sic habuerit, immisso digito tonsillas protrudito ; ad gurgulionem Vero aeris florem siccum illinito, Scfoliorum condimentariorum hortentium decoctum insos tum gargarizandum dato, & eXtrinsecus , qua parte tumor est, hordeaceam furinam in vitano oc Oleo coctam in cataplasmate tepidam a

70쪽

moVeto. Ubi vero tubercula mollia esse tibi videbuntur , intus contacta, scalpello pertundum et quaedam tamen etiam sua sponte sedantur. Ranula. Si ranula fiat, lingua tumet, parLque sub ipsa, & externa, ad contactum dura est, & salivam deglutire non potest. Quum sic habuerit, spongiam aqua calida madefactam apponito, & farinam hordeaceam vino & oleo

incoctam, parte exteriore qua tumor est, in cataplasmate admoveto ; ficuum decoctum gam gariget , nec lavet. Ubi vero purulentum fuerit, secato : interdum autem sua sponte erumpit, & citra sectionem sedatur. Quum vero foras suppuraVerit, perurito. Inflammatio in palato consistens. Si vero inflammatio in palato constiterit, intumescit & suppurat. Quum sic habuerit, tuberculum urito; ubi Vero pus exierit , reliquum eluito , primum quidem nitro , & aqua tepida, deinde vino: Postquam autem elueris , uvam albam passam detractis acinis tritam , in usturam imponito 3 quumque eis uxerit, vino meraco tepido colluat; & ubi quid edere aut sorbere volet, spongiam immittito , istaque, donec convalescat, facito.

De quinque p0θpis , pendul0 , oblongo , molli ;carnω0, dur0, nasum implente; pendulo, rotundo , molli 3 callU0 , V cancris parvis simia

Polypus. Si polypus oriatur in naso, ex mediis cartilaginibus velut gurgulio depem