장음표시 사용
41쪽
attenUato , neqiae eXusto , frigidior , crassior ScyraVeolentior prodit. Hocque inde manifestum sit: qui frigidum sudorem exsudant, plerumqUelongis morbis pegrotant, invalescente malo, quod in corpore relinquitur; qui vero calidum sudorem emittunt, celerius morbis defunguntur.
Plestritidis ac peripuerun0niae , cum sput0, ac sine ut0 , 0rtus, carise , partes assectae , curatio; qui pleuritici, qui peripuerim0nici intereant , ut salvi, aut suppurati evadant. T vero pleuritis & per neumonia hoc mo-
do oriuntur. PleuritiS quidem, quum CV-mulatse & validae potiones admodum occupaverint: a vino enim percalescit totum corpus, ac humectatur; potissimum vero bilis & pituita percales cit ac humectatur: quum igitur his commotis ni umectatis, temulentum liVe sobrium rigore cor ripi contingit, quippe quod latu S corporis praecipue natura carne nudum siti, neque siti quicquam intus, ipsi quod renitatur, sed cavum sit, maXime rigorem sentit: quumque & riguerit &perfrigeratum fuerit, tum caro quae est in late Te, tum Venul.e contrahuntur 3 convelluntur;& quantum in ipsa carne, aut Ita ejus Venulis, bilis. inest ac pituitae, id magna ex parte, Put 'totum intro ad caliditatem propulsum, carne eX-tra condensata, secernitur , & ad latus impingitur, doloremque Vehementem eXcitat & percalescit , propterque calorem ad sς ex proximis ve-ia is & carnibus pituitam & bilem trahit. Atque
42쪽
hoc sane modo sit: cum Vero quae ad latus impacta sunt putruerint, y per sputum rejecta fuerint, conyalescunt. Quod si & antiquum multum ud latus impactum sit, & aliud insuper accesserit, statina intereunt, quum ob sali Vae copiam eX spuere nequeant ; aut purulenti fiunt, &alii quidem intereunt, alii Vero evadunt. Haec
autem in septem, aut no Uem, ZUt Undecim,
aut quatuordecim diebus, de se indicium praebent ; dolorem quoque ad humerum & ad claviculam Si ad axillam hac de causa excitant. Vena quze splenitis vocatur, a liene ad latus tendit, a latere vero ad humerum & ad manum sinistram: jecoraria autem in dextram partem ad eundem modum; quumque ejus pars quae in latere est, a rigore contracta fuerit, sanguisque in ea inhorruerit, alam, & jugulum humerumque petit, & convellit, & dolorem infert. Ad eandem quoque rationem loci circa dorsum ab
impacto lateri pituitae R bilis humore percalet
cunt, R lateris locis inferioribus quandoque dolorem eXhibet; si aepe Vero si ad inferiores partes
con Vertatur, dolorem per Venulas ad Vesicam.
transmittit, multum. & biliosum aeger ) metit; hujusque morbi causam & principium rigorem
esse existimant. At vero peripneumonia fit, quum commotam & calefactam pituitam & bilem', calore ex vicinis locis pulmo in se traxerit ad ea, quae jam in ipse sun . . totum quidem CorpUS percalefacit, doloremque praecipue dorso, costis, humeris, ac spinoe eXhibet; quum nimirum ab his plurimam ad se humiditatem attrahat; hpeque partes supra modum re siccantur, nimiumque incalescunt. Quum vero b d se traxerit, nbilis, ac pituita sedem in pulmone fiXerit, putrescit, & suppuratur. Et, si quidem praecipuis
43쪽
DE NORBIS LIBER I. 31 iudicatoriis diebus putrefacta per sputum reiecta
fuerint, superstes evadit peger si vero su s
ceperit quae per initia ob Venerunt, liliaque prae terea accesserint, R neque spuens, neque putrefaciens superaverit, prae copia supervenientiuni
plerumque hi moriuntur. Quod si ad duos &viginti dies perveniunt, febrisque dimittat, neque in his per sputum repurgati fuerint, purulenti sunt: fiunt autem ex his maXime, quibus pleuritis & peripneumonia VelieiMentissimae incita derunt. Fit autem & pleuritis sine sputo , &peripla eum Onia , ambae eX eadem causa, CX sic
citate. Siccant vero & caluia, Ubi supra modum calefaciunt, & frigida quoque, quum supra modum refrigerant: induratur autem latUS, Convellitur, quaeque in eo sunt Venulpe, & quantum in eo. eis pituitae & bilis, id a calore intus resiccatur, doloremque infert, & a dolore se-brem. Huic confert Venam pertundere in b chio splenitidem appellatum, aut jecorarium, ad Utram sane morbus Vergit: sicque lateris & aliarum partium dolor leVatur. Vena enim quidquid in ea inest bilis & pituitze, & ipsius sanguinis morboli, Una cum hiS magna ex parte foras emittit' pars Vero ex carne medicamentis& potionibus diffunditur, ' fomentis tepentibus
extrinsecus admotis, adeo ut morbus per totum corpus dispergatur. Vocatur autem lipec pleuritis sputi eXpers. Peripiae Umonia Vero, quum
ipse etiam pulmo supra modum exsiccatus fuerit, quumque quod in eo bilis aut pituitpe inest, neque zaequabiliter putrefacit, neque per salivam rejicit, & quod in eo est humiditatis, aut a potu, alit a scubitione, aut a vicinis locis. id totum & nimia siccitate & caliditate eX urit. Huic conseri potiones bibere, quibus pulmo hume-
44쪽
HIPΡΟ CRATESctatur R eXspuit: iniit enim exspuerit, k durior pulmo evadit, simulque arescit , & hominem perimit.
Febris ardentis fi biectum , 0rtres, in illus , coisse, mpt0muta , in per neum0niam trim tris, pernicies ue de phrenitide melanch0lia , a sanguine prudentia, a bile deliritim.
AT vero febris ardens promptius biliosos pre
hendit, corripit etiam pituitosos; corripit autem hoc modo. Quum bilis per corpus commota fuerit, & contigerit, Ut venae. & sanguis bilem trahant eamque copiosis limam eX carni-hus Sc ventrioulo trahant qui prius inest , quippe quod natura calidissimus in corpore sania guis sit, quum eX carnibus & Ventriculo perca luerit, supra eum qui jam inest, amplius adhuc a bile, reliquum etiam Uni Versum Corpus percule facit: & quaedam sane partes ob copiosam humiditatem penitus resiccari nequeunt: quod si resiccatae fuerint, homo perimitur: qu2edam Vero in summis corpori S partibus, nimirum natura siccae, resiccantur, plurimumque ex ipsis hu-rnidum eXuritur; ac ipsas si attingere velis, frigidas & siccas comperies. Quapropter qui febre ardente corripiuntur, internis quidem partibus a febre Uruntur, externis vero frigidi sunt, linguaque & fauces ab interno spiritu, & 'calore exacperantur, & arefiunt. Quidquid autem bilis inventriculo & vesica inest, quod quidem in Ventriculo est, interdum quidem per inferiora ex
45쪽
turbatur, plerumque Vero primis diebus, aut quatuor, aut quinque e Vomitur; evomitur autem hanc ob caulium Quum superior ventricu tus supra modum incaluerit, ad se trullit, D vomitus excitatur : ob idque ipsum ex febre arta dente R ex pleuritide, in periplaeninoniam po- tillimum morbi transmutantur. Quum enim si perior ventriculus supra modum incaluerit, ad sese trahit, pulmoque excipit, fitque peripia eumonia; ac plerum Ue perelliat, quum nimirum iam debiles sint; alioque sui orto novo morbo, dies producere nequeunt, Usque eo dum sputum in pulmone concoetum fuerit; sed ut plurimum debilitate mature pereunt: quidam vero super siliat. ilibus autem in vesicam bilis aliquid confluit, urina crassa mejitur crassa autem a
pituita) bilioliim vero dejicitur, eo quod eXU-1tia sunt, quae in ventre insunt Phrenitis auiatem hoc modo se habet. Sanguis, qui inest homini , plurimum ad prudentiam confert; quidam vero dicunt, totum. Quum igitur bilis
commota venas & singuinem subierit, ex consueta compage & motione sanguinem dimovet
& sero diluit, & percalefacit: percalefaetu S uu-tem totum reliquum corpus percalefacit, & homo delirat, neque apud se est: propter febris magnitudinem, & sanguinis sero si insuetam generationem & agitationem. Qui vero phrenitide detinentur, quod ad mentis ulienationem, melancholia laborantilius sunt assimiles. Melancholia enim veXati, quum a bile & pituita sanguis corruptus fuerit, naorbo corripiuntur, Rinente alienantur, quidam etiam insaniunt, . in phreniti de eodem modo. Quo vero hilis pituita minor est, eo levior tum in lania, tum mentis alienatio contingit. Princ. Art. Med. To m. III.
46쪽
Unde subcruentum, D' Γυidum putum in pleuriatide ac peripuerimonia V qui G unde ex his morbis , tit U febre ard ute , phrenitide interearit.
T in pleuritide & peripneumonia hanc ob lx causam subcruentum & lividum sputum
exspuunt. Ρer eXOrdia quidem saepe neUtrum ex- . spuunt, neque lividum , neque subcruentum ;nosse autem oportet, morbum Vehementem esse: quum Vero sputum subcrassum spuere coeperint , tum praecipue purgantur. EXsptlitur autem eX Ve
narum distensione, in pleuritide quidem, ex his quae sunt in latere; in peripneumonia vero ex his quae sunt in pulmone , qui caliditatem ad sese trahit. Quod si aegro abscessus intro ruptus fuerit, & purulentus evadat, statim primo die sanguinem & pus P subcruentum & lividum cum saliva exspuit. Lividum autem a sanguine fit, si paucus sanguis) ad multam saliva in commiXtus fuerit, neque coiiseitam spuatur, sed intus semiputrefactum & eliquatum maneat in corpore. EX pleuritide autem intereunt, quum circa eXordia copiosa quidem pituita & bilis lateri impacta fuerit, multaque eX reliqllo corpore praeterea adflUXerit , quam neque spuendo propter copiam, neque putrefaciendo superaserit aegrotUS . Arteriae autem implentur ab his quae intus sunt, pituita ac pure, ob idque stertit, crebroque indidem superne respirat , ad extremum a1atem omnia obturantiar, & interit. Eodem ipso modo ex peripneumonia pereunt. Qui-
47쪽
DE MORA Is LIBER I. 3 scunque vero ex febre ardenti intereunt, Omnes ex siccitate intereunt: primum quidem CXtre mae eorum pavieS, pedeS & manus, resiccan
tur ; deinde ver alia proxima fiunt o sicciora.
Quum autem penitus corporis humor ex uitiis& reiiccatus fuerit, sanguis quidem penitus coi crescit & perfrigescit ,1 reliquum Vero CorpUS VXIiccatur , ac sic interit. At ex phrenitide ita perit. In hoc morbo perpetuo delirant, quum nimirum sanguis corruptus , & eXtra consiletam ugitationem motus sit; quumque desipiant, nihil quidquam effatu dignum eorum, quae osseruntur , accipiunt : procedente vero tempore marcescunt & Consumuntur, tum a schre, tum quod nihil alantur. Ac primum quidem eXtremae parteS imminuuntur & pori rigerantur , deinde etiam proximae. Ac frigoris Afebris & dolorum hoc habet principium: quum sanguis, qui in venis est, a pituita refrigeratus fuerit, confestim in aliam atque aliam par tem devolvitur, & convellitur, ac tremit ; ad extremum etiam perfrigeruntur omnia, & in
LIBER SECUNDUS.Ρ R AE F A T I O.
48쪽
HIPPOCRATES mus. Hi enim libri pleni sunt nominibus morborum expeculiari aliqu0 1 3mpt0mate cUn0men trahentirim, ut febris singultiens, intersciens , pulm0 densus , plenus. Medicamenta fere tibique eadem , unitus, alvi laxati0, ptisana, mellea acet0 O , n0miuibus de iti. In Libro tamen II. magis ex Uitalis ratione auxilia reget Autrir, in libr0 tertio ex re medicamentaria: e Caci ora euidem , V im, histori e morb is meli0res , rii: pleuritidis , per nerim0uiae , empFematis , qH0se dem etiam in Libro I. descriptos reperias. Ad Guidi0s medicos referas , qu0d vehemeritia medicamenta fere lati dentifr, ad sputrim expediendum viride aeris , radix ari, Helleborris, thctpsa, peplium. GALENUS hus libr0s magnΠmU0cat , pcti Urim pse.
Plurimae morborum speCies docentur, tum universo corpori , tum variis partibus, capiti , Cerebro , naribUS , ZUIibUS , OCulis , ori, faucibus, Cordi, pulmonibus, asperae arterisie , pectori , dorsi, , imo ventri , hepati , lieni , & artubus insiden tium , cum causis , signis dc curatione.
49쪽
De capitis intemperie calida crina pituita, V bile, eji que frui 0matibus ac eiecitibris, urina copi it, yla auguria, villus hebetu rue, corporis cra sitis-
vertigine; SV qaid sis; tiis. OUum caput immoderatius incialuerit, copi
sa urina redditur. Liquatur enim in eo pitu1ta ; liquescens autem partim quidem ad nu- res, partim ad OS, partim etiam per VenuS, qtne pertinent ad pudendum, secedit: quum autem ad pudendum pervenerit, mejit zeger, eademque patitur quae ab Uriniae stillicidio. Quum vero oculorum venas pituita sibi erit, oculorum caligine vexantur. Visus enim aquosior Sc turbidior evadit, neque oculorum splendor similiter splendidus est, neque si quis cernere velit, apparet, Ut cum lucidus & puru S erat. Hic quadraginta diebus potissimum sanus evadit. Quod si longo post tempore morbus redeat, cutis Capitis crassescit, & corpus reliquum attollitur, crassescit, ac bene coloratur. Huic pituita ad carnes convertitur, & ab hac crassus este videtur. Carnes enim quum persisῖe, elevatae, Sc rariores sint, ex Venis sanguinem trahunt, ac propterea aegri bene color ati esse Videntur. Alius morbus. Caput ulceribus impletur, Corpusque intumescit, & c0lor est auriginosus, & ulla
50쪽
H1ΡΡOCRATES atque alia corporis parte ulcera erumpunt, y febris
subinde corripit, & ex auribus aqua fuit. Quum huic in capite pituita aliquantum biliosa innutrita fuerit, Ulcera quidem oriuntur, ubi sinciput pituita & bile perfusum fuerit, atque tum pituita, tum bilis rara, & accumulata sit; haec enim consistit, putrescit, & exulceratur: attenuata Vero pituita ad aures transmittitur. In reliquo RU-tem corpore ad eandem rationem qua in capite , ulcera Oriuntur, quacunque in parte Computre
factus sanguis & bilis coacervata fuerint; ea enim parte caro putrescit & Ulceratur, prietereaque advenientem pituitam & bilem putrefacit, pus que gignitur. Alius morbus. Totum caput dolor obsidet, & bilem vomit, difficultate urinae premitur, & delirat. Hic quidem dolore vexatur ob immoderatum CZpitis calorem; delirat autem, quum sanguis capitis ahile & pituita admodum calefactus fuerit, & plus
solito agitatus : bilem autem vomit, quum nimirum ipsa in corpore sit agitata. Et caput prie calore ad se trahit, & crastissimum quidem vomit, tenuis simum vero ad se trahit. Urinam aUtem reddit in hoc morbo ex iisdem causis, ut etiam insuperiore dictum est. Alius morbus. Si circa cerebrum venulae sanguinem) superevomant, nomen quidem morbo rectum non exstat, neque enim fieri potest, 'at Vena aliqua, sive ex minoribus, sive ex majoribus, supereVomat super vomitum tamen appellant & dicunt. Quod si quam maxime superevomat, morbuSab eo fieri minime videtur: non enim a bono md-lum oriri potest, neque a malo utique bonum fiat,
neque rursus honum plus justo fieri potest: verum si pereVomere videntur, quum bilis aut pituita Venas stibi erit. Veruc enim attolluntur, & pul-