Artis medicae principes, Hippocrates, Aretaeus, Alexander, Aurelianus, Celsus, Rhazeus

381쪽

DE NATURA MULIEBRI.

vesperam vero se famum tritum bihat. Morbus hic est periculosus.

Si mulier diu non concepit, mensibus adparentibus tertia, aut quarta die, alumen tritum unguento dilutum, lana exceptum adponat , Ω per tres dies adpositum habeat. Tertia vero die fel bovis radito, & ramentum oleo dilutum ac subactum , linteo exceptum adponito. Et tres dies adpositum habeat. Sequenti vero cum viro

Ad uterorum morbum sedandum, lini seisii

una cum stipula pugillum tenuiter lusum, in vino albo quam jucundissimo per noctem madefacito, deinde excolatum in ollula tepefacito, in eo lanam mollistimam tinctam adponito , &vicissim priore detracta alium subdito. Si uteros purgare Voles, primum quidem ho deum oleo imbutum in prunis sussire oportet.

Ρostridie vero carnem O Villam coquere, Cum hordei decocto sub dio per noctem exnosito. Sit autem decoctum hordei congii mensura , & valde ipsus coquito. Ubi vero coctiae fuerint, leviter tepidas edat, & jusculum sorbeat. Ρos ridie autem thus, pulegium tritum , melle subactum , & lana exceptum ad triduum subdito. Si uteri ad sedem conversi fuerint, & secessus secedere prohibuerint, dolores habent & lumbos, R imum ventrem, & ilia. Quum silc habuerit 'calida ipsam lavare oportet, & lumbos fovere'& graveolentia suffire, & adponere quae purgant, & impellunt ipsos uteros, & bibenda dare

ea, quae maxime admittit. Si ulceratum fuerit Os uterorum, aut instam .atum , myrrham, & adipem anserinum , & ceram albam, & thus in leporis pilis , qui sub ventre Princ. Art. Med. TOna. III. A a

382쪽

3 o HIPPO CRATES sunt, misceto, ac terito, & in lana mollissima

adponito.

Si secundae decedere non possint, statim quidem a cibo abstinere oportet. Viticis autem folia trita in vino, & melle, oleo adfuso , tepefacito,& heminae mensuram bibendam dato. Si inflammati fuerint uteri, sambuci folia tenerrima in tritici recentis c radiore farina coqui-to , & leviter tepida sorbenda dato. Si uteri transmoti fuerint, hederam siccissimam tritam, Sc linteolo tenui illigatam, subditato , & pingue aliud nihil adhibeto. Bibendum

vero dato triticum recens, & peplum tostum, &salviam, & cyperum, & anisum. Haec trita vino

diluta cum furfuribus hordei bis in die dato, pro

vice dimidiam heminam. Si menses constituto tempore non fiant, bras. scae folia, & rutam terito, postea paleas hordei choenicis mensura madefacito, donec flaccescant,& per noctem sub dio exponito. Mane vero in hemina inde excolata brasticam, ac rutam diluito , & adfuso oleo conquassato, & bibenda dato postea polypum Vino albo suffocatum edendum dato, & vinum ebibendum. Si Vero volueris , pisces odoratissimos coctos edendos dato , & jus culum sorbendum. Si ex fervido, & superficiario ulcere pudenda fuerint exulcerata, myrti baccis in vino coctis

pudenda colluat. Et postea mali punici dulcis

putamina in Vino coquito, & myrrham, ac re

sinam simul mixta vino diluito, & intinctum in his linteum subdito. Si urime stillicidium corripiat, cucumeris, si Vecucurbitae os, Se fundum resecato, & subjecta pruna CUCUmerem circumponito, R inspersa in

ignem myrrha , multorem super cucumerem locato,

383쪽

DE NATURA MULIEBRI. 37Ι ita ut summam cuctam eris partem quam penitillime in pudendum in dat, quo vapor plurimus in pudenda transimittatur. Et ex potionibus urinam cientibus jejunae aliquas exhibeto. Si ad cor progressi uteri si istbcent, D non decedant, porri semen tritum, & pulegium in aquae cyathis tribus , & aceti albi cyatho uno , ' mellis tertia cyathi parte diluito, tepefacito,& jejunae sorbenda dato. Si ex partu, aut abortu rigor corripuit, juniperi fructum & salviam simul trita in aceti albi cyniatho diluito, & vini albi diluti poculum adsundito, versato , ac stare sinito. Mane Vero excolato , & tepefactum bibendum dato. Si uteri in stati fuerint, & ii ventus in utero fiat, & dolor, salviam, & cyperum tusa madefacito per noctem, & mane excolato, & purum cremorem in ollam fundito, tritici farina crassiore adjecta, & aceti albi cyatho adfuso, & succi siilphii magnitudine salice addita, & cocta crudius sorbenda dato. Si in pudendis graveolentia fuerit, & columella nascatur , & dolor habent, dolorem quidem sedabit apii semen jejuniae in vino datum. Graveolentiam Vero, anisum eodem modo datum. Columellam vero resecare oportet.

Si ulcera fiant in pudendis, & pruritus corripiat, oleae, & hederae, & rubi, & mali punic aedulcis folia trita in vino veteri dilue, & pollea

carnem recentem foliis intege, & adpone. Et habeat subditam per noctem. Mdne Vero eXimat & myrtum in vino decoquat, & cum Vino pU

Si genituram non suscipiat, mensibus secuniadum naturam fientibus, membrana ante Uteri os eXcrevit. Contingit etiam ex aliis caullis. Co- , Aa a

384쪽

3 et HIPPOCRATES

gnosces autem hoc , si digitum admoveris , membranae praetextum continges. Ad hi ec medicamentum subdititium facere toportet. Resinam itaque, & aeris florem melle diluito , & linteum ex his tinetum penitissime indito, filo ad extremam partem dependente illigato. Quum itaque hoc exsiluerit, myrtum in vino coquito , &cum Vino tepido eluatur.

Si anhelationes corripuerint mulierem, sulphuris magnitudinem fabae, & nasturtii tantumdem ,& rutam, & cuminum Tthiopicum, haec trita,& vino diluta, jejunae bibenda praebeto. Oportet autem & a cibis astinere, & non frequenter

edere.

Si pariens inflata fuerit, hepar ovillum, aut caprinum calido cinere obrutum, edendum dato meracius ad dies quatuor, & Vinum bibat vetus. Si lumbos doleat, anisum, & cuminum Tthiopicum bibat, & calida lavetur, & subcalidam bibat. Si menses non fiant, testam crassam eXUrito, ac terito, & origanum in pinguedine anseris coctam terito, & ad testam in linteum admisceto, ac tepida adponito. Si uteri conclusi fuerint, & menses non adparus Tint, culocynthidem sylvestrem, & silphii semen, cuminum Ithiopicum, nitrum, salem thebaicum , adipem renalem, farinam, myrrham , &resinam. Omnia haec fervefacito, simulque mirata , ac trita in glandulam efformato, & adponito. Si uteri ad viscera conversi strangularint, Vinum cedrinum , & cuminum Tthiopicum bibat ,& calida lavetur , & subcalidam bibat. Si menses non fiant, adipem anseris, & ne- torum S resinam mulier lana excepta subdat.

385쪽

DE NAΤURA 'DLIEBRI. 373 Si vero magis quam convenit, prodeant, susinum, & rajse linguam in lana adponat. Si transmoti uteri aliquo adlapsi fuerint, hordeum decorticatum tritum una cum paleis sume ,& cum cornu cervino vino subige . & hinc uteros sumto. Si secundae decedere non possint, flaniculum ino , & oleo, ac melle fervefactum bibendum dato. Si menses non adpareant, & velis ipsos detrahere , crassiorem tritici farinam, & hordeum coquito , & oleo adfuso edenda dato. Si inflammati fuerint uteri, cotyledonis folia, ' porrum in cra1sorc tritici farina coquito, &adfuso oleo edenda dato. Si moti uteri aliquo adlapsii fuerint, & dolorem exhibuerint, oleae scabiem , & lauri, ac cupressi ramenta in aqua coquito, & linteo excepta adponito.

Si uterus doleat, & ad vesicam fuerit dolor, porri semen in aqua tritum jejunae bibendum praebe , & tepefactoria adhibe. Si uteri prominuerint, lotos ipsos cum aqua tepida, & vino, ac oleo illitos rursus intrudito, R ex lumbis deligato, & grave olentia suffito , R sit urinam emittere non poterit, calida laVato, ac foveto , & cupressi ramenta sussito. Et potiones Urinam cientes bibendas dato. Si fluxus fiat, acerba sumto, & stercus asini derasium , lanae illigatum subdito. Sit autem stercus siccum.

Si in pudendis ulcera fiant, adipem bubulum illinito , & adponito, & cum Vino, in quo myrtus cocta est , colluito. Si ex partu OS Uterorum fuerit eX ulceratum,

soro in rosarum tritum , & vino imbutum , in pilis leporinis adponito, & acerbis colluito.

386쪽

3 'HIPPOCRATES Si uteros doleat, allii caput integrum, & ni triana tostum, & cuminum terito , & melle subacta subdito ; & calida lavetur, & subcalidum bibat. Si ex fervido, ac superficiario ulcere pudenda fuerint ulcerata, adipem bubulum, & butyrum,& anseris adipem , ac si sinum unguentum misceto , & ex his pudenda illinito , & aqua tepida colluito, Si uteri adscendentes suffocarint, funiculum lu-Cernarium accensum exstinguito, & naribus ad OVeto , quo fumum adtrahat, postea myrrham unguento dilutam, & lana eXceptam adponito.

Et resinam oleo dilutum bibendum dato. Si secunda non secedat, conygam tritum , lanaeXceptam adponito, & ignen in vino tritam hibendam dZto. Si caput doleat, & imum ventrem , & lumbos, bilis in uteris est. Huic itaque pharmacum dare oportet, quod sursum, ac deorsum purgare potest, & calida lavare, & adponere, quae bilem pUrgant. Et anisum, ac nigellam vino diluito ,& bilienda dato. Si fluxus oboriatur , cancros fluviales in vino

suffocpto & vinum bibendum dato, & qtiae siccant , suffito , & adponito. Si fluxus oboriatur, porri pugillum in vino tritum bibendum dato, & siccis, & acerbis utatur. Si fluxus oboriatur, muli stercus combustum, tusumque , ac cribratum , vino dilutum bibat. Reliquis autem eodem modo utatur. Si fluxus

oburiatur, & jam diuturnus fuerit, spongiam

combustam, ac tritam, vino odorato dilutum,

bibendum dato , & per sussitus resicca, & qua

res ringunt, Zdpone. Si uteros purgare velis , nitrum , cuminum ,

387쪽

DE NATURA MULIEBRI.

allium & fidus terito, & melle subacta adponito,& calida lavetur, & subcalidam bibat. Si uteros doleat, cyclamini radicem in vino Jejunae bibendam dato, & calida lavetur, Rfubcalidam bibat. Si lac exstinctum fuerit, reliqua quidem eodem

modo curato ; foeniculi vero semen bibendum dato, & radices foeniculi decorticatas, ac butyrum simul coquito. Quum autem cocta fuerint, frigefacito, ac bibenda dato. Commodum est

etiam hippomarathrum, & hipposelinum simul

coctum. Si lac extinctum fuerit, porrum tritum,

aqua dilutum bibendum praebe, & calida lavetur,& porrum, ac brassicum edat, simul coctis cytisi foliis, & succum sorbeat. Si lac exstinctum fuerit, salviam , cedri, aut juniperi baccis adjectis coque, &ad diffusum succum , vinum adfundat, ac bibat, & ad caetera farina inspersa, additoque bulbo , & modico oleo adfuso, edat. Et acria, Racida, & salsa, ac cruda olera omnia Vitet. Nasturtium vero in vino potum commodum est. Nanhlac purgat, & calida lavetur, & subcalidum bibat. Si velis mulierem praegnantem fieri, ipsam , Auteros purgato, postea farinam jejunae edendam dato , & Vinum meracum insuper bibendum , se

nitrum rubrum, eum in Um, ac resinam, melle

subacta in linteo subdito, & ubi aqua defluxerit,

nigros pessos mollitorios adponat, & cum viro dormiat. Si praegnantem facere voles mulierem , ipsam, & uteros purgato. Dcinde linteum tenu sinum resiccatum, ac melle imbutum in glandes efformato , & in fici succo tinctos adponito, donec fuerint aperti. Postea vero magis intrudito. Ubi autem defluxerit aqua, vino, & Oleo colluta , cum Viro dormiat. Bibat autem & pulegium in vino cedrino , quum viro condormire volet.

388쪽

37s HIPPOCRATEs Medicamentum, fetum ex uteris pellens. Cucumeris sylvestris succum potionis mensura, in magam conspersum adponito, ubi ad duos dies antea jejunavit. Aliud. Staphidis si luestris pugillos duos in aqua mulsa dilutos, bibendos dato. Experimentum fecunditatis. Caput allii integrum derasum, uteris adponito. Ρostridie vero digitum immittat, ac contingens consideret, Rsi quidem oluerit, inde os, bene habet; sin minus, rurium adponat. Aliud experimentum. Netopum modicum in lana involutum adponat, consideret, an per OS Oleat.

Alia subdititia medicamenta. Scorpii marini fel, in lana involutum , & in umbra siscatum adponito. Ρulegium siccum tritum, melle imbutum in lana adponito. Cucumeris sylvestris semen& testam combustam , vino subactam , cum pilis leporinis, in lana subdito. Alumen jEgyptium , lana involutum adponito. Cantharidas VLno subactas, in lana subdito. Herbam artemisiam vino subactam adponito. N igellam in vino tri- tam , in lana subdito.

Aliud Id recens enixam. Unguentum rosinceum,& ceram , in lana adponito. Bulbion ex tritico, tritum, & vino subactum, in lana subdito. Vinis ibi veteris fecem combustam, & vino albo eX-stinctam , ac tritam , in lana adponito. Galbanum , Netopum, misy, cum unguento rosaceo , in linteo adponito. Elaterii potiones duas, & favum cum vino, in linteo adponito. Butyrum, & alumen melle subactum , in linteo subdito. Scammor se succum, & adipem cum maga misceto,& vino in huta, in linteo adponito.

Si concipere nolit , misi os fabae magnitudinem, aqua dilutam, bibendam dato, & per almnum non concipiet.

389쪽

DE NATURA MULIEBRI. 377Si periculum facere velis in muliere, an PTM-gnanS iit, aut non, rubro lapide, live terra erithrea oculos sublinito. Et si quidem ingrediatur pharmacum, pCaegnans eis ; sin minUS, non. Si praegnanti pudenda fervido, & superticiario ulcere fuerint exulcerata, amygdala trita, & medullam bubulam in aqua coquito, & modica farina adjecta , pudenda illinito, & baccarum myrti decocto colluito. Si virgo ex lapide laborarit , semen radicis Tthiopicae in vino veteri ad dies decem dato

Deinde in aqua ad dies viginti, & bis in die

Cataplasmata. Allium , portulacam , apium , loti, & cedri ramenta, trita simul, miXta aqua

mulsa, diluito, & cataplasma hinc factum imponito. Rubi folia, myrti folia, simul trita aqua mulsa diluito, & polenta admixta subacta imponito. Sambuci folia, myrti folia, terebinthi folia

tenerrima, eodem modo adponito. LQti ramenta,

mori folia, simul trita, mixta, aqua diluta cum uva passa imponito.

Sumtus. Oviculae, aut caprae cornu tu sum,& hordeum tostum, ac fresum , Oleo subigito , ac sussito. Cervi cornu , & olivas nondum habentes oleum, simul trita mixta sumto . Rhoem rubrum, & polentam tostam oleo subigito , ac sussito. Ρolentam , & stercus bubulum, & paleas oleo subigito, ac sussito. Loti ramenta, & rhois folia, R cupreisi siccae ramenta, vino nigro Rustero subacta sussito. Galbanum, mannam, Rresinam , unguento subacta sussito. Caprae cornu, & gallam, & adipem suillum , ac cedriam sumto. Terram ex asinorum pedibus deradito ,& stercus asininum cum vino nigro subigito, ac sussito.

390쪽

Collutiones. Folia myrti, & lauri, ac hederae in aqua coquito, & cum hac tepida colluito. Rhois,& mali punicae, ac rubi folia in aqua mulsa coquito , & cum ea excolata colluito. Sambuci, &lentisci folia in aqua coquito, & excolatam levia ter tepidam infundito. Foeniculi, & brassicae radices lusus in aqua coquito, oleo adfuso, Apostea cum eXcolata colluito. Oenanthen, &cyperum, & UVas passas in aqua mulsa coquito,

Malagmata. Malvam, 'faenumgraecum in aqua fervefacito , & cum excolata aqua leviter tepida colluito. Cupretii ramenta, & amaracum in passio Bqua temperato coquito, ac colluito. Serpyllum,& violae albae radicem, in aqua mulsa coquito, ac colluito. Hypericum, & lentiscum, & baccas cedri in aqua coquito, & cum leviter tepida colluito. Favum, & butyrum, & resinam, Radipem anserinum in aqua coquito, & colluito. Fomenta. Lolium toffum, ac molitum in poscameraciore coquito. ΡΟstquam autem coxeris, linteo illigato , & foveto. Lentem tostam , decorticatam , ik in farinam crassiorem alicae similem redactam, in aqua coquito, & linteo illigato , ac

foveto. Ervum eodem modo parato, ac f Veto.

Commoda est & salvia eodem modo parata. Salviam , & hypericum in aqua coquito, & hordei paleis in decocto coctis, & linteo eXceptis foveto Loti, & cupressi ramenta in uvae passae cremore coquito, linteoque ipsa illigato, ac foVeto. Oleae,& myrti, & hederae, ac lauri folia in aqua coquito , & in decocto hordei paleas coquito, deinde linteo illigato, ac foveto. Cupressi ramenta,& cedri, & hordei furfures simul misceto, &in uvae passie cremore subigito, ac panem formato , & cum hoc affato, calido in linteum illu