장음표시 사용
201쪽
sust cognoscito: εEnsus menti ne imponunto: ratio pilae auApicium, ductum , imperium qua habes o : cupidi les rationi ancillantor: ns insuades rebus Ex opinionμ, εμα sui con cia judicato: nsis animus ex libidinμ, sea ration0 sonum amplectitor: bonis animi tittibus aeternam εibi nominis clariminem parato : νDeutes, et conatatilia humanam uelicitatesm indisiscitor: Si quis stultus sive Per luxum, sipes per ignariam, Sipe α- o Per imprudesutiam secus faxit, per luellionis reus sibi ipse bellum indicito: Lex igitur, quam
Deus humano generi sanxit, sapientia est. Si sapientiae studiis animum adiungamus I naturam S quimur: sin ab ea ad stultitiam traducamur, a nostra declinamus natura, et in eam iacimus legem; cuius sanctio tam exprompta, et Parata ostentat SuPPlicia , ut repraesentata poena sit ipsa fraus: et ne quam carnifex moram faciat, qui damnatis compedes, manicas , Boiasque constringat ; in eruciatum agat, uncoq. trahat ; eam a semetipsis poenam tanta diritate exigunt, ac duriete, ut hodierno die vobis proponere audeam : MOstem hosti infensiores , infestioremque, Fuam Stu eum sibi esse neminem. A vobis modo, lecti
simi Adolescentes, qui beata indole a stultitia aversi ad sapientiae studia animos appulistis: a vobis, qui Sapientiam profitemini, vos quidem ossiciis, amplissimi Patres , vos autem iustitutionibus , doctissimi Antecessores, etiam atque
202쪽
etiam rogo , quaesoque, ut aeqrias mihi praes
re , ac paratas aures ne recu Setis, unice operam
daturo, ut quidquid toedii huic orationi vcrha , et stylus attulerit, id ipsum gravitate rerum,
et temporis brevitate leniatur. Et qnidem possem ex omni temporum memoria atroces , foedasque hostium clades repetere, Sed quaenam sunt rerum gestarum historiae , qui annales, qui Commentarii, in quibus non eiusmodi multa dicta κωνω PQγ su avem legentibus passim prostent 2 Ne igitur in auctoribus
recitandis sim multus; vos, quaeso, trucem ipsam, ac terribilem praeliorum imaginem animo eon se mate. Ubi Imperatores utrinque e castris eductis, et in acie instructis eopiis pugnae signum dederunt; prconfestim sublato utrinque clamore, seroces viri Concurrunt, et commissum Proelium ineunt; quae tum insensa, infestaque in oujusque Pectore odia excitantur quam inexorabiles irae efforvescunt rquam infractus audaciae comes furor mentes O
caccat Z quam impotins occidionis libido animos occupat ' Omnes truet , atque etarato vultu sibi ultro , citroque minantur excidium et quisque ardentibus oculis patentem in hoste vulneri quae rit locum ; pugnaci petit manu ; inscSto transi- , git serro. Si alteri repulsi reserunt Pedem, al- . teri insistunt: si hi ordinem obtineant; illi impetum Leiunt; utra turbata acie , altera ingruit .i Ubi stataria rem gerunt Pugua StanteS, et con
203쪽
serii vir virum neci dedit: vhi circumducto agmine praeliantur, praetereundo mutuas sibi dant clades: aliis oecumbentibus alii ex intcgro pugnam ineunt: si qui Iabore, et vulneribus sessi dunt recentes, et integri restituunt praelium. Nihil student, nisi caedem saccre et nihil affectant, nisi strages edere : id unum gestiunt, aseserro clades. In vulneribus, in occidionibus toti sunt. At ubi victoria parta est , ibi non sine ingenti horrore , luctuque maximo videre est , ex victis alios trepidos , aut dissipatos fugam essundere : et inter fugiendum misere trucidari γalios, qui in vestigio cadere maluerunt , in ca
Sorum Strages CongeStos, ut quem cuique Sors ,
ut virtus conjunxerat, Pedites , equitesque , Victores , et victos animi serociam , quam haberent in vita, in vultu retinentes iacere. Videres alios in pulvere tabido spiritum intercludere :alios ex strage media nudantes cervicem , iugu- Iumque victoribus, eosque obsecrantes, ut roliquum sibi sanguinem hauriant. At vero hi vel effera ulciscendae iniuriae libidine in eos afflictos insultare, et objectare probra , vel cupiditate legendi spolia transilire: ae, ne quid sit in mora , aliis Poplites, brachia aliis decidunt, alios medios diffindunt, quo oeyus eos militantibus armis , Vestibusque despolient. Neque enim victoria praeliorum exitu terminatur : nam mox ad agrorum
vastitatem, urbiumque direptiones divertunt. Et
204쪽
o quam foeda, tetraque heic se se offert imago, latitantium , extrahentium, fugientium, assequentium , observantium , irrumpontium ; trucium inter pavidos, serorum inter miseros, et ex alienis Iaetorum malis. Omnia; quocumque oculos, imumque Convertas, insensa, hostilia omnia: morbo alleoli, consecti senio , honestae mair me, generosae virgines, pueri liberales tu angiportubus, in conclavibus, in intimis aedium penetralibus , in parentum complexu, ante socos , ante aras, omni humanitate abacta, omni admissa sandi, nefandiqne Ecentia vita privantur, spoliantur, fortunis, bonis omnibus exuuntur. Maxima quidem videntur, et acerbissima damna, mala, et exitia, quae belIa dare , et afferre solent; ita ut quivis sorti, robustoque animo Praemditus , eorum vel sola imagine luctu, horroreque refugiat. Sed si cui, omni erroris nebula dissipata , clarior veritatis Phoebus affulgeat ; et has eum iis componat cladibus , quas sibi dat stultus secum ipse belligerans ; si ullam sensus habeat partem , haec Ionge majora esse saleatur. Etenim quae vulnera infligere solent hostes , ea saepe et majore quidem animi sensu a chirurgis excipimus ; quas ii inserunt mortes , eas , nisi vetarent ii Ieges , saepe in mala spe Positi homines ultro sibi conscisverent. Urbe spoliant Z at
facinorosi scientes, prudentesque Solum Vertunt.
Fortunis privant 3 at ganeones, nepote ue Per
205쪽
OnATIO VII. IMIuxum eas, et libidinem prodigunt; libertatem adimunt ' at sunt perditi homines, qui ad pretium
partiendum se venundari patiuntur. Contra V
ro attendite, Auditores, res magna est; attendite res vestra est contra , inquam, stultus sibi bellum infert, non armis, quibus punctim , aut caesim serit; sed per summum eruciatum distrahitur. Ea vi superatur, qua vehementior nulla : ea spoliatur urbe , quae una est: iis Privatur fortunis, quas vel Reges expetunt : in eum conjicitur carcerem, quo nihil acrius, nihil tenebricosius: iuejus redigitur servitutem , cuius omnium saeVi simum est imperium. An Putatis, me inopinata magnifice loqui 3 non ita est, ita me Deus amet, non ita est: vera loquor et quorum , si quis heic stultus adesset, quod haud puto, si is modo se- eum habitet, de se conjecturam sacere POSSet.
Stultorum arma sunt effraenes animi affectus: vis, qua su Perantur, Conscientia, urbs, qua spoliantur, Mundus; fortunae , quibus exuuntur , humana felicitas: carcer, quo truduntur, Corpus ζ domina,
cuius imperio subjiciuntur, Fortuna. Haec igitur singula, dum aliquanto amplius Persequar , quaeso vos, Auditores, benigne, , idest vestro de more audiatis. Et principio quidem attendite , quos
acerrimos adversus Umet hostes, et quam perniciosis armis instruat stultus. In ea animi parte,
quae rationis est expers , comparatione Philonis ad hanc rem apposita utar ) , duo sunt veluti
206쪽
equi, irascens unus, alter concupiscens : iIIomas , haese foemina: ille gestiens animosus , impotens; hic fractus, languidas, deses e illo animias in ardua, atrociaque, hoc vero in proclivia, et amoona sertur. Ex his duobus equis non se us ae illo Troianorum equo quot inclusi sese exerunt hostes t Etenim ubi semel prava cupiditas alic ius apparentis boni animum stulti incessit; ibi tum omnium perturbationum sons , et origo existit amor e si bonum quam longissime absit; desiderium nascitur: si eousequi possit; spes erigitur ; si
Praesens sit; exoritur gaudium : si ita summum reputatur, ut in eo non nisi unus excellere possit; Zelotypia ; et aemulatio praesto est: si eius copiam alius habeat, nos inopia laboremus , iuvidia ei etur. At ubi ejusmodi fluxi, et sucati boni
compotes sacti Sumus, et, detracta Persona, res manet, quia quod Prius bonum videbatur , mox sub specie boni latens retegit malum ; statim
odium amori contrarium succenturiabitur : ac si
malum longe absit fiet, ut abominatio, et suga expediatur : si praesens nos premat, tristitia erumpat et dolor. Atque heic confestim cupiditati irascibilis appotitus opportunam fert opem. Εtenim ad malum depellendum excitat iram: quod si vincere posse putet; arriat audaciam : si devictoria desperet; iterum cupiditas ingruit: et si malum mediocre sit, taedium, si summum , ad stultum debellandum stuporem etiam educit.
207쪽
Ducunt agmen appetitus, et fuga: mediam tenet aciem gaudium , est in subsidiis dolor. His hostibus stulti animus impetitus astat, timet, gaudet, doletque : Sed quia artem vitae sapientiam non callet; fluxa vota, timores irriti, mala meu-tis gaudia; soli timores. Si quidem optant Ado-I Centes unguenta, corollas, convivia: sed in his subest animis aliquid , quod totam postea rationem vitae conturbat. Optant Iuvenes gloriam , sed quae exquisita, et affectata Varrones Cannensi elade deturpet. optant viri potentiam , sed quae virtute non moderata trahit unco Seianos. Optant senes divitias, sed quae meritis non partae Crassos pessumdant. Optant decrepiti longaevam vitam , ut Senii incommoda sentiant, et suorum funera videant. Timent quidem insipientes, sed quae nihilo metuenda magis sunt, quam quae
Pueri in tenebris pavere solent: et vertunt terga, quemadmodum hostes, quos a tu pecorum Pulvis sublatus exuit castris. Quamobrem eos scita translatione majusculos pueros Seneca vocat
quibus Post iuventam , canosque non Pueritia , sed quod gravius est , puerilitas manet. Timentenim, ne quid sibi detrahatur honoris ; qui reipsa in honorantibus est: timent , ne qui l Patrimonii atteratur; quod revera est in bonis Fo tunae: timent, ne supremum properet sexum; quod , si sanguinis guttula in sinistro cordis ventriculo subsistat, imminet repentinum. Gaudia
208쪽
Io: BAPTIsTA VI cI vero stultorum si tamen gaudia appellanda sint, et non potius integrationes doloris) quam perfunctoria i quae non perpetua hilaritas , sed a
bita diffusio consequitur. Etenim ea animi pars, quae ratione Praedita est , et stultis, ut ita di-Cam, Poenae nomine relicta, suspicit, quandoque Archimedem inter Syracusarum direptionem inerudito pulvere geometricarum apodixium suavitate occupatum teneri: admiratur Scipiones post Cirthaginem Eversam pro ingrata Roma libentissime Linterni villulam commutare , et Persummam animi tranquillitatem inter Literas abditum , et sua ipsius virtute involutum vel sapientiae studiis, vel memoria rerum praeclarissime a se gestarum delectari. Adeo enim gratiosa est virtus, ut insitum etiam sit improbis, probare.
meliora. Sed quid tum p gravissimum illud sentiunt malum, quod stultis Poeta grandiloquo ore
Minutam ut rideant, intabescant. relicta. Quandoquidem ratio a virtutis pulchritudine, ad quam nata est, commota arripit affectuum, et perturbationis habenas. Sed ncquicquam: etenim aut a refractariis equis instar Homerici Hectoris Taptatur, aut, quoniam nescit fines , Quos ultra , cieragus nequit consistrest rectum , vel vehemens, dum aliqua devitat vitia, cu
rit in contraria ; vel a seipsa dissidens, laudat irtutes, vitiis obsequitur. Et ne timidus audiat,
209쪽
audacium fert praemia, injurias, et contumelias: ne audax, Omnia tuta timet: ne avarus habeatur : rem omnem prodigit et ne prodigus, a congesta pecunia tanquam a Sacro abstinet, et suum
genium defraudat. Itaque in omni vita, vel cia piditatibus trepidat , vel voluptatibus insanit, vel
curis , aerumnisque conficitur. His suppositis flammis, his admotis arietibus, pluteisque stulti animus oppugnaturi Qua vi expugnatur tandem pqua nemo Se protegere potest: vitae inter vitia traductae conscientia. Haec diras, haec intemperias ciet, quae stultum tenent, et agitant. Lubet eos oculis videre iactatos 2 Spectate, stulti vita semper ingrata, semper trepida est , semper issmi dissidet, secumque pugnat : semper fastidio sui laborat, suique taedet, as Poenitet. Nunquam ei volIe, ac nolIe decrqtum est: variat
quotidie judicium, vertitque in contraria: sua despicit, aliena miratur , et ut Plautini Alcem rimarchi. . . . . rabi eει, ibi non sεe; ubi non est, ibi
semper apud Se caussam dicit, et se condemnat :semper foris est; nunquam secum habitat: nova pommutans loca , nova obiens munig, novam vitae rationem instituens, novas spes etiam in exitu
inchoans , semper se sugit. Talibus stulti oppugnati armis, tanta vi debellati quam amplissima, et Pulcherrima Privantur urbe 2 Ea nimirum,
210쪽
qriam non aratro designati ambiunt muri ; sed fammantia eoeli moenia circumdant: quae non mutabili lege landata est; sed aeterno regitur iure: in qua non municipale sacrum, Sed coelum, sudereum Dei Opt. Max. templum resera tur: cuius Theatrum, terrae patent; Thermae malia; stadia solis viae. Eius urbis civitas nonnisi Deo, sapientibusque communis est: quando ejus iuris communionem non principali beneficio, non liberis, non nave, non militia homines, sed sa Pientia consequuntur. Etenim attendito per vestram fidem ) jus , quo haec maxima Civitas sumdata est , divina ratio est toti mundo, et partibus ejus inserta , quae omnia permeans Mundum continet, et tuetur. Haec in Deo est, et Sapientia divina dicitur; a solo sapiente cognoscitur . et Sapientia humana appellatur. Quis igitur non, quod olim Mutius , cipis Romanus sum , Sed, quod multo est grandius, magnificentiusque, Mundi ci- is Sum, Potest dicere, nisi solus sapiens, qui de rebus superis, inserisque, divinis , humanis, univerSis vera cogitare, et disserere sciat 2 Quis nisi sapiens, pro tantae Civitatis cive se probarst potest, qui Naturae, et universi Legem novit, a
servet Τ quae res eius Reipublicae jura Deo ,
hominibusque communicat 7 Persecta ratio , qua Deus cuncta operatur; sapiens cuncta intelligit. Quae res hominum cum Deo necessitudines Conciliat 3 Veritas, quae ab unis sapientibus se Se