Natura in arctum coacta siue Quadripartitum vniuersae philosophiae compendium, Quaestiones etiam meteorologicas complectens, Gabrielis Beati philosophiae professoris in Collegio Romano Soc. Iesu. .. Quadripartiti vniuersae philosophiae compendii pars

341쪽

οpe atri propria phantasiae, quia in illo, 6e imi ginamur/ absentia , Se plura com ponimus. .iarto , intellectui deseruire,Phatalia enim sessioperante , operatur intellestus , & hac laesa , operari non 'test . Quinto, species sensus

communis conseruare, ijiq. vii . Sexto denique , rem ut sibi conuenientena, vel disco- uenientem iudicare, quarto, peratio dicitur aestimati 67 Ex his autem constat, sensum communem a phantasia realiter inun distinguis ita

enim est Viriu', organum , nempe cerebrum ; idem viri auritie obieehum adaequatum. scilicet omne sensibile perationes ipsae diuersitatem non habent sufficientem ad diu vim potentiam e sti-guendam . Qipies , eadem potentia . quae, quatenus discet nil inter obieru praesentia 'sen

342쪽

. sensuum externorum , iisquer solum operantibus, operatur, - dicitur sensus communis,quatenus cognoscit etiam absen-- lia, & operatur, sensibus eti-

am externis non operantibus,

dicitur phantasia s quatenus fgognoscit conuenientiam ,de . discoluienientiam materialεnobiee i , dicitur estimatiua, quatenus denique renim imaginat um species com seruati, dicitur memoria sensi P ua . quae est tertius sensus inter.

inus 3 sicut eadem anima rationalis, quae , prout est prim.cipium cognoscendi. obieeta alias non cognita, dicirur in. tellectus , prout est principium. cognoscendi obiecta alias cognita , dicitur mem

tiae omnes cognosciti ut indis. seaentes ex se sine ad hoc potius obequm, quam aliud

343쪽

Compleantur ,-determinentur vir operandum , hoc au

tem appellatur species impressa, species quidem , quia virtutem habet potentiam cognoscitiuam determinandi ad producendam in se cognitionem , quae est viva quaedaspecies & imago obiectit impressa Vero , quia ab obiectis plerumque in potentia pro.

ducitur. - . I

69 Necessaria ergo est pri 'nio species visibilis in ocu

ad videndum; tum' quia exin perientia constat , pbiectum ab oculo non videri , si inter oculum, dc obiectum, corpus aliquod opacum interponam tur , eoq:i e sublato statim videri ; hoc autem.ideo solum contingit , quia corpus opa cum' inter positum impedit , ne species ab obie-produ-

344쪽

3M γ Auitulus II L, ad oculum pertingant , sicque illum iuuent ad viden. . dum, tum quia idem oculus

nec res R. tergo politas. , nec

se ipsum videt ι posito vero

speculo, utruq. videli orinus secundum unam sui partem aque immersus oeulo apparet stae iis ι obis, tum , si per perspiciliaqitaeda in angulosa aspiciatur, apparet micitiplicatum ; Si perspicilia sint concaua , minus, maius vero, si lint convexa s sui imitas montis prope lacunia positi in ipso laci , apparet, inuersa, in quo tamen not in apparet planities. Hae igitur,' aliaeq, similes expetienti* sine speciebus impressis explicari omnino non possunt ; βmini in speculis, vel aqua nihil reciperetur, quomodo

ex istorum corporum interpositione variari tam notabilis

ter posset disiecti visiol P sib

345쪽

Dε-ere.' 3ον sitis autem obiecti speciebus, haec omnia ficillime exsis

cantur.

7o Non minus sunt neces, sariae species audibiles in a re ad audiendum , saepe enim sonum etiam distantem au imus , dc ex qua parte Veniat . percipimus , in hoc autem casu, sonus ipse ad talem sensatiouem concurrere immo

diate non potest , si enim is,

nas ipse aci aures perueniret , non esset ratio, cur percipere. tur , Ut ex Vna Potius parte proueniens quam ex alia,Praeterea sonusxam panae, & sue pitus bombardae , etiam clamua cubiculo , andiuntur . laincautem sonus audiri , non p test , nisi per j e cies, sonus Mnim per corpus solidum tram Ire ad aurem non potest 71 Similiter necessariae iue in odoram species, Odoris.

tum quia stasatio odoris saepet fit

346쪽

3ro anisuiax IIi. fit ad magnam distantiam, ut

cum canes; Venatici, leporis notabiliter adhuc distantis o- dorem praesentiunt, non est autem credibile , exhalatio..nes odoriseras per totum ii

lud spatium esse diffusas; tum quia, cum odor non fit uiis, fieut non sunt activi colores , realiter propagari non potest, sed solum intentiona. liter, producendo in aere, aut sintili medio ad certam alia quam distantiam sui species; quae ratio valet etiam in is-

x Ia tactu sunt necessariqΘcies tangibiles ad conta' m ; tum quia manus frigida, dum igni applicatur,adeo

vehementem calor statim sentit , ut illam ferre non possit, quamuis manus ipsi is adhuc sit frigida ι illa autem .seniatio a calore ignis fieri

mn potest , nisi per speciems

347쪽

m aurma, 3 I trum quia asperitas, laeuitas, aliaeq, similes qualitates nouae tutae potentiam tactivanus ad sui sensationein determinare non possunt nisi per spe

cies . l

eta In giustu denique sunt neuessarie species saporure is squia sapor in re sapida ex istεs, A gustatur, di cmbactivus non sit , aliam sibi Umilem saporem in gustu producere non potest, ideoq; solivii sui

speciem.

. 7 In sensibus etiam internis adprittendi sunt species ;Thm quia sensus interni obseellam absentia , dc non . e istentia possunt ' cogno4cere , tunc autem ab Mbiectis ipsis determinari non poOnt, sed solum ab eorum cie . bus, Tum quia , cum operari possint, ςtiam sens bus exterinnis non operantibus , ut acci-

.dit in somniansibus , ab ipsis

348쪽

3ra inticulus operationibus sensuum editer. norum determinari im media' te non possunt .

3 In intellectu denique sunt necessariae species intelligibiles ; Primo quia intelIeatius, licet nunquam .operetur nisi operante phantasia, ad eognitionem tame spirititatem determisati sufficie nter non potest a phantasmate materiali, sed requirit specieri spiritualem , quae eiusdem litordinis, alioqui nulla esset ratio cut etiam voluntas a coin

snitioite bilini sensitiva, rem ueri non posset ad amandum obiectum: secundo qui , cum intellectus sit potentia .reilexiva, dc cognoscere suos

'possit , dari necessario debet in intellectu aliquid ,

quo determinetur ad illos, praesertim praeteritos , cognoicendos Choc autem nihil est

aliud , quam species ab ipfis acti

349쪽

Da animai 3 13aistibus praecedentibus in in tellectu relicta ; Tertio denique , quia intellectos , idem obiectum plurimis modis in. ter se maxime diuersis cognoscem potest,ut patet experientia ι non apparet autem quo-- modo ab eodem phantasmate materiali ad tot, tamque varios cognoscedi modos possit determinari. 6 Noa quaelibet tamen mobiecta , quae ςognoscuntur , proprias habent .ecies; nam isenubilia communia, clinias , nunquam sentiantur sola , sed semper cum aliquo sensibili proprio, cognosci lascienter

possunt per species sensibilis propris i propyer quam etiam

rationem stisatiodes externae per species ipsorum obieetoidio cognoscitntur amici.

tia , δc inimis, tia per species iei amicae, inimicae. 7 Sicut autem species im

350쪽

3i4 Aνρiaulus III. serviunt sensationibus ita se, sationes omnes inserui ut apetitui sensitivo, & potentiae Ioeo mol iuη, ut animal cognoseens quid noxium Me, ve l Ω-lume, moueri possit ad salutaria prosequenda , & noxia fit.

gienda, alioqui cognitiones illae omnino essent inutiles . Fertur autem apetitus sensitiuus solum in bonam singulare, ac sensibile , quia hoc solum a sensibus percipitur,illi que proponitur , in quo etiadistinguitur a Voluntate, quae in uniuersalia etiam ,&. tualia tendit.

8 Druiditae tandem apo petitus in irascibilem , dc c6. cupiscibilem , hic sertur in bonum absolute , in eiusque consequutionem , vel a malo opposito sugit ; Ille vero sertur in idem bonum, quatenus arduum est , ac difficile ; duae tamen istae potentiae realiter