C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

51쪽

M L. Asprenate, Proconsule Africae, missos tradido re auctore Tiberio, qui famam aedis posse in prematem verti frustra speraverat. LIV. Idem annus novas caerimonias accepit, addito sodalium Augustalium acerdotio ut quondam T. Tatius retinendis Sabinorum sacris sodales Titios natituerat sorte ducti e primoribus civitatis unu et viginti Tiberius Drususque et Claudius et Germanicus adiiciuntur. Ludos Augustales tunc primum eoeptos turbavit discordia, ex eertamine histrionum. ndulserat ei Iudicro Aumstus, dum Μaecenati obtemperat, effuso in amorem Bathylli neque ipse Nhorrebat talibus studiis, et civile rebatur, misceri vo-Iuptatibus vulgi alia Tiberio morum via sed popuIum, per tot annos molliter habitum, nondum aude-hat ad duriora vertere. LV. Druso Caesare, C. Norbano Cosa decernitur Germanico triumphus, manente bello quod, quamquam in aestatem summa ope parabat, initio veris et repentino in Carios excursu praecepit nam apes in-eesserat, dissidere hostem in Arminium ac Segestem, insignem utrumque perfidia in nos aut fide Arminius turbator Germaniae Segestes, parari rebeΠ-nem, saepe alias, et supremo convivio, post quod inurma itunt, aperuit ou'sitque Varo, ut se et Arm nium e eeteros procere ornetret; nihil auauram FI

hem, prἐ-pibus amotis atque ipsi tempus fore, quo

erimina et innoxio discernere . sed Varus fato et vi Arminii cecidit Segestes, quamquam eonsensu gentis in bellum tractus, discors manebat, auctis Pri timidiis, quqd Arminius filiam eius, alii puetam, -- Puer t. gener invisus, cinimici soceri quaeque apudeoncordes vineae caritatis, incitamenta irarum apud

infensos erant.

LVI. Igitur Germanicus quattuor Iegiones, qui que auxiliarium millia, et tumultuaria eater a Gem.

52쪽

mari ritum, eis Rhenum colentium, Caecina mintristidem legiones, dupli m Oeiorum numerum ipsa ducit pomioque castello superveatigia Paterni pra sidii in monte Tauno, expeditum exercitam in Carava rapit L. Apronio ad munitione viarum et guminum reticeo nam rarum illi eaelo siccitate et amni, modicis, inoffensum iter properaverat imbressuae numinum auctus regredienti metuebantur. Sed Cattis adeo improvisus vi venit, ut, quod imbecillum

aetate.ac sexu staffim captum aut trucidatum si I M. ventua numen Adranam nando tramiserat, Romano que Pontem coeptantis, reabant dein tormentia a

gittisque pulsi, tentatis frustra eonditionibus paei eum quidam ad Germanicum pernigissent, reliqui, omissis pagis vicisque, in silvas disperguntur. Camsar, incenso attio, id genti eaput, inperta popul tus, vertit ad Rhenum non Ruso hoste terga abeu tium Iacessere; quod illi moris, quotiens natu magia quam Per formidinem cessit. Fuerat animus Cher scis, iuvare Cattos sed exterruit Caecina, huc illue ferens arma et Marsos, congredi Rusos, prospero proelio cohibuit.

LVII. e. multo post Iegati a Segeste en

runt, auxilium Orante adversus vim popularium,

quis circumsedebatur validiore apud eos Arminio, quando bellum suadebat. Nam barharia, quanto quia audacia promptus, tanto magis sidus, rebusquamoti potior habetur. Addiderat Segentes legatiantium nomine Segimundum sed iuveni conaeientia cunctabatur quippe anno, quo Germaniae descivere,aaeerdos apud Aram Vbiorum ereatus, ruperat vittas, profugus ad rebelles adductus tamen in spem elementiae Romanae, pertulit patria mandata benigneque exceptus, cum praesidio Gallicam in ripam mi aua est. Germanico pretium fuit, convertere gmen

pugnatumque in obsidentia, et ereptus Segestes mugis.

53쪽

eum propinquorum et clientium manu. Inerant f minae nobiles inter quas uxor Arminii, eademquo filia Segestis, mariti magis quam Parentis animo, n que victa in lacrinias, neque Voce supPlex, compressia intra sinum manibus, gravidum uterum intuens, Fctebantur et spolia.Varianae cladis, Plerisque e

rum, qui tum in deditionem veniebant, praedae

data.

LVIII. SimuI Segestes ipse, ingens visu, em moria bonae societatis impavidus Verba eius in hunc modum fuere: Non hie mihi primus erga pον-rum Rom. dei et eonatantiae dies ex quo a divo A

gusto initate donatus sum, amisso inimieosque ex matris utilitatibus delegi neque odio patriae, qui e

proditore etiam iis, quos anteponunt, invia aunt, verum quia Romanis Germanisque idem eondueere, et pacem quam bellum probabam ergo raptorem si a meae, violatorem foederis vestri, Arminium, apud Varum, qui tum exereitui praesidebat, reum ne

dilatus segnitia duris, quia parum praesidii in Iegihua

erat, ut me et Arminium et eonarios inriret, gita- ei testis illa nox mihi utinam potius novissέmal guaa seeuta sunt, deseri magis, quam defendi possunt e terum et inieci eatenas Arminis, et a faetione eius imiaeta perpessus sum. Atque ub prirnum tui evia, vetera novis et quieta turbidis antehabeo neque ob praemium, ed ut me persdia exsolaam; imul genti Germanorum idoneus esseisiator sipoenitentiam quam pernitaem maluerit Pr iuventa et erroressi veniam preeor: sum neeessitate hue adduetam, fateor tuum erit onsultare, uerum Fraevaleat, quod ex Arminis eoneepit, an quod ex me genita est. Caesar, clement responso, liberis Propinquisque eius incolumitatem, ipsi sedem vetere in provincia pollicetur. Exercitum reduxit, nomenque ImPeratoris, auctore Tiberio um

pit. Arminii uxor virilis exus stirpem edidit,

54쪽

edueritis Ravennae puer, quo mox ludibrio mustet tua ait in tempore memorabo.

ILIX Fama dediti benigneque ex pti Segestis vulgata, ut quibusque bellum invitia aut cupientibus

erat, spe veI dolore accipitur Arminium, super i altam vioIentiam, φpta uxor, subiectus servitio ux Tis uterus, vecordem agebant: volitabatque per Cheruscos, arma in Segestem, arma in Caesarem marena.

neque Probris temperabat Egregium 'atrem gnum mperatorem fortem exerritum quoram se

manus unam muliorculam apexerint sibi trea laxis nes, Oeidem laxatosprocubuisse. Non enim ae prod tione, neque adversus feminas gravidas, sed palam assiversus armatos bellum traetare. emi adhue Germanorum in lueta iva cimana, quae diis Patriis sat penderit coleret Segeste vietam ripam reddere stiosaeerdotium hominem Germanos numquam satis e eusaturos, quod inter auis et Rhenum virga elisee res et togam viderint alita gentibus, ignorantia

perii Romani, inexperta esse supplicia, neseia triautarquae quando exuerint, inritusque discesserit ille inter numina dicatu Augustus, illa deleetua Tiberius, va

imperitum a Daeenturum, ne aeditiosum exereterem paveseerent. Si patriam, parentea, antiqua mallent, quam domino et olonias novas Arminium potius,

gloriae ae libertatis, quam Segestem, flagitiosae ser-situtis ducem, aequerentur.

. Conciti per haec non modo Chereses, sed eo terminae gentes tractusque in partis Inguiomerus, Arminii patruus, veteri apud Romanos auctoritata. unde maior Caesari metus et ne bellum mole una ingrueret, Caecinam, cum quadraginta cohortibua Romanis, distrahendo hosti, per Bructeros, adflu- men Amisiam mittit equitem Pedo praefectus finibun Frisiorum ducit ipse impositas navibus quattuor legiones Per lacus verit: simulque pedes, eques eis

55쪽

ais, apud praedictum amnem convenere Chauci, eum auxilia pollicerentur, in commilitium adsciti sunt. macteros sua urentis exp8dita cum manu L.

Stertinius, missu Germanici fudit interque caedem et praedam reperit undevicesimae legionis aquilam, cum Varo amissam. Ductum inde agmen ad ultimos Bructerorum quantumque misiam et Luppiam amnes inter vastatum, haud procul Teutoburgiensi. altu, in quo reliquiae Vari Iegionumque insepultae dicebantur. LXL Igitur cupido Caesarem invadit, solvendi auprema militibus ducique; permoto ad miserationem

omni, qui aderat, exercitu ob μοPinquos, amicos, denique ob casus bellorum et sortem hominum. Praminisso Caecina, ut occula saltuum scrutaretur, Pomtesque et aggeres humido piaudum et fallacibus campis imponeret, incedunt moestos locos, visuque ae memoria deformes Prima Vari castra, Iato ambitu, et dimensus principiis, trium legionum manus stem tabant dein semiruto vallo, numili fossa, accisae siam reliquiae consedisse intelligebantur medio campi salbentia ossa, ut fugerant, ut restiterant, disiecta ave aggerata. adiacebant fragmina telorum, equo rumque artus, simul truncis arborum antefixa orae slucis propinquis barbarae arae, apud quas tribunos ac primorum ordinum centuriones mactaverant. et icladis eius superstites, pudiam aut incula laPSI, ire rebant, hie eetadias legatos illic raptas aquiωες iprimum ubi vulnus Varo adaerum ubi infelici dextra n. au ieeu mortem taeenerit; quo tribunal eonciona itus Arminius, quot patibula aptivis, quae serobes; iutque signia et aquilis per superbiam inluserit. II XII. Igitur Romanus, qui aderat, exercitu dae tumyost cladis annum, trium legionum ossa, nullo nil noscente, alienas reliquias an suorum humo tege r iret, omnes, ut coniunctos, ut consanguineos, auce h

56쪽

in hostem ira, moesti simia et infensi eondehane ει mum exstruendo tumulo cespitem Caesar posuit, gratissimo munere in defunctos, et praesentibua doloria socius. Quod Tiberio haud probatum, ae euneta Germanici in deterius trahenti, sive exercitum im gine caesorum insepultorumque tardatum ad proelia et formidolosiorem hostium credebat: eoae I seratorem, auguratu et vetustis mi eaerimoniis ramditum, attreetare feralia deluisse. III. sed Germanie , cedentem in aula Amnnium secutus, ubi primum copia fuit, evehi equite campumque, quem hostis insederat, eripi iubet. Arminius olligi suos et propinquare siIris monitos, Vertit repente mox signum prorumpendi dedit iis,

quos Per saltus occultaverat. Tunc nova acie tuis tus eques missaeque subsidiariae cohortes, et fugientium agmine impulsae, auxerant consternationem renidebanturque in paludem, gnaram vincentibus, inis quam nesciis, ni Caesar Produe eas legiones instruxi set inde hostibus terror, fiducia militi et manthus aequis abscessum. ox, reducto ad Aminiam exemcitu, legiones classe, ut advexerat, rePortat Paraequitum litore Oceani petere Rhenum tu a Caecina, qui auum militem ducebat, monitus, quamquam notia itineribus regrederetur, Pontes Iongo quam matur. Iime auperare Angustus is tramea Mina interi ludes, et quondam a L. Domitio aggeratus cetera limosa tenacia gravi coeno, aut rivis incerta erant; eir m silvae, paullatim adclives qua tum Arminius impIevit eompendiis viarum et cito agmine onustum sarcinis armisque militem cum antevenisset. Caecinae dubitanti, quonam modo ruptos vetustate pontes reponeret, simulque Pr ulsare hostem, Castra metari in loco placuit ut opus, et alii proelium ino

perent.

LxIV. Barbari perfringere stationea, seque i

57쪽

ferre munitoribus nisi Iacessunt, circumgrediuntur, occursant miscetur operantium bellantiumque es mori et cuncta pariter Romanis adversa; locus uligine profunda, idem ad gradum instabilis, procedentubus lubricus corpora gravia loricis neque libraro pila inter undas poterant. Contra Cheruscis sueta apud paludes proelia procera membra hastae ingentea ad vulnera facienda quamvis procul. Ocdminum inclinantia iam legiones adversae pugnae exemit. Germani, ob Prospera indefessi, ne tum quidem sumpta quiete, quantum aquarum cireum surgentibus iugis Oritur, Vertere in subiecta mersaque

humo, et obruto, quod effectum operis, duplicatus militi labor. Quadragesimum id stipendium Caecina parendi aut imperitandi habebat secundarum

ambiguarumque rerum sciens, eoque interritus. Igitur futura volvens, non aliud reperit, quam ut hostem silvis coerceret, donec saucii, quantumque gravioris agminis, anteirent nam medio montium et paludum porrigebatur planities, quae tenuem aciem Pateretur. Deliguntur legiones, quinta dextro Iateri, unaetvicesima in laevum primani ducendum ad agmen; Dcesimanus adversum secuturos.

LXV. Nox per diversa inquies cum barbari fe-atis epulis, laeto cantu aut truci sonore subiecta valuIium ac resultantis salius complerent; apud Romanos invalidi ignes, interruptae voces, atque ipsi Passim adiacerent vallo, oberrarent tentoriis, insomnes in gis quam pervigiles ducemque terruit dira quies. nam Quinctilium Varum, sanguine oblitum et paludiabus emersum, ernere et audire visus est, Velut πο- Cantem, non tamen obsecutus, et manum intendentis repulisse. Coepta luce, missae in latera legionea, metu an contumacia, locum deseruere capto propere campo, humentia ultra. eque tamen Arminius, quamquam libero incursu, statim Prorupit sed, ut

58쪽

haesere coeno fossisque inipedimenta, turbati Ncum militea incertus signorum ordo, utque tali in tempore, iba quisque Properua et lentae adversum Imperi aurea, inrumpere Germano iubet, elamurans, Ita Varus, et eodem iterumfato vietae lexiones ISimul haec, et cum delecti acindit agmen, equisqv. maxime vulnera ingerie illi sanguine auo et lubrico

paludum lapsantes, exe aia rectoribus, disiicere o vios, Proterere iacentes plurimus circa aquilaad bor, quae neque adversum farri ingruentia tela, ne, que tigi limosa humo poterant. Caecina, dum auste laxamem, sussosso equo delaPaus, circumveniebatur. ni Prima legio suae opposuisset iuvit hostium aviduitas, omissa eaede, Praedam sectantium enisaequo Iegiones Vesperascente die, in aperta et solida. Ν que is miseriarum finis struendum vallunt, petendus agger amissa magna ex arte, Per quae egeritur iunius, ut exciditur cespea non tentoria manipuli non fomenta auctis infecto coeno aut cruore cibos dividentes, funestas tenebras, et tot hominummi, lihus unum iam Uiquum diem Iamentabantur. LXVI. Forte equus, abruptis vinculis vagus eo amore teraeitus, quondam occurrentiunt obturbaviti tanta inde eonsternatio, inrupisse Germanon crede lium, ut cuncti ruerent ad portas quarum decumana maxime petebatur, averna hosti, et fugientibus tutior. Caeetixa, comperto, Vanam eane formidinem, eum tamen neque auctoritate, neque precibus, ne manu quadom, obsistere aut retinere militem quiret, proi cina in IImine Portae, miseratione demum, quia Per mus legati eundum erat, clausit viam: imui timnunt et centuriones falsum pavorem docuerunt. VII. Tunc contractos in principia, iussosque dicta cum silenti aeripere, temporis ac necessitatis monet: nam in armi salutem sed ea consilio te-- peranda, manendumque intra alium, done evum

59쪽

gnandi hostes spe . propius aueeederent mox undisve erumpendum illa eruptione ad Rhenum perveniri. quodsi gerent pruris silvas, profundas magia paru-

dea, gaeuitiam Matium superesse a vietoribus decus, moriam quae domi cara, quae in eastri honesta, memorat: reticuit de adversis. Equos dehinc ora a suis, Iegatorum tribunorumque, nulla ambitione, fortissimo cuique bellatori tradit, ut hi, mox Pedes, in hostem invaderent. LXVIII. Haud nilnus inquies Germanus spe, mpidine, et diversis ducum sententiis agebat: ATminio, sinerent egredi, egressosque rursum per humida e -- pedita Deumvenirent, suadente atrociora Inguiomer et laeta barbaris, ut vallum armis amMrent: promptam expunationem, rure capravos inc-rmptam praedam fore. Igitur Orta die proruunt fossas, iniiciunt crates, summa valli prensant, raro supermiIite, et quasi ob metum defixo postquam haesere munimentis, datur cohortibus signum, cornuaque notubae concinuere exin clamore et impetu tergis

Germanorum circumfunduntur, e robrantes, non

Heausas, nee paludes, sed aequia loria aequos deos. Hosti, facile excidium et paucos ac semermos Og tanti, onus tubarum, fulgor armorum, quanto im opina, tanto maiora offunduntur cadebantque, ut rebus secundis avidi, ita adversis incauti. minius Integer, Inguiomerus Post grave Vulnus, Pugnam deseruere vulgus trucidatum est, donee ira et dies permansit Nocte demum reversae legiones, quam is plua vulnerum, eadem ciborum egestas fatigaret, vim sanitatem, copias, cuncta in Victoria habuere. L XIX. Pervaserat interim circumventi exercitus

fama, et infest Germanorum agmine Gallias petatae, ni Agrippina impositum Rheno pontem solvi pro. hibuisset, erant qui id flagitium timidine auderent sed femina, ingens animi, munia ducis per eos diea

60쪽

induit, militibusque, ut quis inops aut saucius V stem et fomenta dilargita est. Tradit C. linius, Germanicorum bellorum scriptor, stetisse apud primcipium pontis, laudes t grates reversia legionibus habentem. Id Tiberii animum altius penetravit non enim, Aera eas euras, ne adver,us erierno militem quaeri nihil relictum Imperatoribus Mifemina manipula tatervisat, signa adeat, largitionem tentet; tamquam parum ambitiosessium duris gregasi habitu circumferat, Caesaremque Caligulam appellari oeut. potiorem iam apud exercitus Agrippinam, quam legatos, quam duees: Ompressam a muliere seditionem, eri nomen Principis Obsistere non quiverit. ecendebat haec onerabatque Seianus, peritia morum Mberii odia in Iongum iaciens, quae reconderet, motaque Promeret. LXX. At Germanicus legionum, quas minus vexerat, secundam et quartam decimam, itinere te restri P. Vitellio ducendas tradit, quodevior classia vadoso mari innares, vel reciproco sideret. Vitelluus Primum iter sicca humo aut modice adlabente ae-atu quietum habuit mox impulsu aquilonis, simul sudere aequinoctii, quo maxime tumescit Oceanus, Pi agique agmen et opplebantur terrae eadem laeto, litori, campis facies neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a protundis sternuntur gustibus, hauriuntur gurgitibus iumenta, sarcinae corpora exanima interfluunt, occursant permiscentur inter se manipuli, modo Pectore, modo ore tenus exsta rea, aliquando subtracto mi distuli, aut obruti non vox et mutui hortatus iuvabant, adversante undar nihiPatrenuus ab ignavo, sapiens ab imprudenti, comailia a eas differre cuncta pari violentiarinvolumbantur. Tandem Vitellius in editiora enisus eodem agmen subduxit. Drnoctavere sine uisnsilibus, Mn. igni, regna Pars nudo aut mulcato corpore haud