C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

501쪽

obruti pars confixi et exsangues, aut laceri, cum augeret stragem trepidatio, eoque acrius e moenibus vulneraret tur, rediere, infracta partium fama. Et Caecina, pudore coeptae temere oppugnationis, ne inrisus ac vanus iisdem castris adsideret,iraiecto rumsus Ρudo, Cremonam petere intendit. Tradidere sese Meunti Turulius Cerialis cum eompluribus classicis' et Iulius Briganticus eum paucis equitum hieΡraelaetus alae, in Batavis genitus ille Himipilaris et Caecinae haud alienus, quod ordines in Germania duxerati XXIII. Spurinna, comperto itinere hosti Mix, de- sensam Placentiam, quaeque acta, et quid Caecinrepararet, Annium Gauum per litteras docet. Gallus legionem primam in auxilium Iacentiae ducebandimsus paueitate cohortium, ne Iongius obsidium M vim Germanici exercitus parum tolerarent ubi puNaum Caecinam pergere Cremonam accepit, aegre coercitam legionem, et pugnandi ardore usque ad seditionem e gressam Bedriaci sistit. Inter Veronam Cremonamque situs est Vieus, duabus iam mania cladibus notus infaustusque Iisdem diebus arua tio acro haud procul Cremona prospere pugnatum. namque promptus animi artius transvectos navibus gladiatores in adversam Padi ripam repente effudit. Turbata ibi ViteIIianorum auxilia, et ceteris Cremonam fugientibus, caesi, qui restiterant sed repre aus incentium inpetus, ne novas subsidiis firmati, hostes fortunam praelii mutarent. Suspectum id Othonianis fuit, Omnia Ducum facta prave aestimam, tibus. Certatim, usquisque animo ignavus, procoore, Annium Gallum et Suetonium Paullinum et m-rium Celsum nam eos Otho quoque praefecerat variis criminibus incessebant. Acerrima seditionum aediscordiae incitamenta, interfectores Galbae scelere et metu vecordes, miscere cuneu modo palam

502쪽

L. B. II. ΑΡ Σου- M. A. V. 825. A. c. o.l leurbidis vocibus, modo occultis ad Othonem litteris: qui humillimo cuique credulus, bonos metuens, trepidabat rebus prosperis incertus, et inter assuersa melior. Igitur Titianum, fratrem, accitum bello prae-Posuit. Interea Pauuiui et Celsi ductu res egregiae XXIV. Angebant Caecinam nequidquam omnia

Coepta, et senescens exercitus sui fama pulsus Placentia, caesis nuper auxiliis, etiam per coneursum e

Ploratorum, crebra magis quam agna memoratu Proelia, inferior; propinquante Fabio Valente, ne omne belli decus illuc concederet, reciperare gloriam, avidius quam consultius, properabat. Ad duodecia muni a Cremona, Iocus Castorum vocatur, ferocissimos auxiliarium, inminentibus viae lucis o ultos, componit equites proeedere tingiua iussi, et, inritato Proeti sponte refugi, festinationem aequentium elisere Mnee insidiae eoorerentur. roditum id Othonianis Ducibus et curam peditum riuilinus, equitum Celsus, sumpsere Tertiaedecimae legionis vexillum, quatuor auxiliorum cohortes et quingenti equites in sinistro locantur aggerem viae tres Praetoriae cohortes altis ordinibus obtinuere dextra fronte prima Iegio incessit, cum duabus auxiIiaribus cohortibus est quiugentis equitibus. Super hos e Praetorio auxiliisque mille equites, cumulus Prosperis, aut subsidium laborantibus, ducebantur. XXV. Antequam miscerentur acies, terga Veditentibus Vitellianis, Celsus, doli prudens, repressit suos. Vitelliani temexe exsurgentes, cedente sensim Celso, longius secuti, ultro in insidias praecipitantur. nam a lateribus cohortes, legionum adversa fronte, et subito discursu terga cinxerant equites Signum pugnae non statim a Suetonio Ρaullino pediti datum. cunctator natura, et cui cauta potius consilia cum ratione, quam ProsPera ex casu, PIacerent, eo ter -

503쪽

aas, aperiri eampum, pania ariem iubebat; am Hlotari metoriam, ubi ovisum Dret, ne vincerentur. Ea cunctatione spatium Vitellianis datum, in vinean, nexu traducum inpeditas, refugiendi et modica siI-va adlisorebat: unde rursus ausi promptissimos P-etorianorum equitum interfecere. vulneratur Rex Epiphanes, inpigre pro Othone pugnam ciens. XXVI. Tum Othonianus pedes erupit protrita

hostium acie, Versi in .gam, etiam qui subveniebant. nam Caecina non simul eohortes, sed singulas acciverat quae res in proelio trepidationem auxit, cum dispersos, nec usquam validos, pavor fugientium reruriperet orta et in castris seditio, quod non universi ducerentur. Vinctus Praefectus castrorum, Iulius

Gratus, tamquam 'aeri, apud Othonem m. litanti,

proditionem ageret eum fratrem eius Iulium Frontonem, Tribunum, Othoniani sub eodem erimine vinxissent. Ceterum ea ubique formido fuit apud fugientes, Occursantes, in acie, pro vallo, ut delari eum universo exercitu Caerinam potuisse, ni Suetonius Paullinus re istu eerinisset, utrisque in partibus perierabuerit. Trianuisse se, auulnus ferebat, tantum .nauper laboris ac itineris, ne Vitellianus mina, reeemae eastris feras adgrederetur, e pereulsi nullum retroaubsidiumforet apud paucos ea Ducis ratio proh in in vulgus advorso rumore fuit.

XXVII. Haud perinde id damnum Vllestianos In

metum ompulit, quam ad modestiam omposuit: nec solum apud Caecinam, qui ulpam in intem conferebat, erit ni magis quam proelis paratum; Fabii quoque Valentis copias iam enim Ticinum venerat posito hostium contemptu, et recuperandi de-eoria cupidine, reverentius et aequaliua Duci pare-hant. Gravis alioquin seditio exarserat, quam altiora initio neque enim rerum a Caecina gestarum ordinem interrumpi oportueran repetam. Cohorte. -

504쪽

tavorum, quas bello Neronis a quartadecima Iegions digressas, cum Britanniam peterent, audit Vitellii motu, in civitate Lingonum Fabio Valenti adiunctas Tetulimus, superbe agebant ut euiusque legionis

tentoria accessissent, mercitos aramquartadecimanos,

ablatam Neroni Italiam, atque omnem bellifortunam

in ipsorum manu sitam, iactantes. Contumeliosum

Id militibus, acerbum Duci conrupta iurgiis aut rixis disciplina ad postremum Valens e petulantia etiam perfidiam suspectabat. XXVIII. Igitur nuntio adlato, putiam Treverorum alam murosque a classe Othonis et Narbonensem Galliam circumiri simul uura socios tuendi et militari astu cohortes turbidas, ac, si una larent, Praevalidas, dispergendi, partem Batavorun ire in stibiarium iubet quod ubi auditum vulgatumque,

maerere socii, fremere legiones orbari a forsissimorum virorum auxilior veteres ala et De Delio uminetores, postquam in conspeetu si hostis, velut exari abduri si proviseia urbe et salute Imperii potiar sit, omnes illue sequerentur: si vietortae sanitas, sustentaculum, eorumen in Italia verteretur, non σωσumpendos, Mi corpori, validissimos artua.

XXIX. Haec ferociter iactando, postquam inmissis lictoribus, Valens coercere seditionem coepta-hat, ipsum invadunt, saxa iaciunt, fugientem sequuntur, spolia GaIliarum et Viennensium aurum etpretia laborum suorum oecultare, clamitantes, direpti sarcinis, tabernacula Ducis, ipsamque humum pilis et Ianceis rimabantur. nam Valens servili est apud Decurionem equitum tegebatur. Tum Alphenus Varus, Praefectus astrorum, deflagrante paullatim seditione, addit consilium, vetitis obire vigilias Centurionibus, omisso tubae sono, quo miIes ad he ii munia cietur. Igitur torpere cuncti, eircumspectare intersa adtoniti et id ipsum, quod nemo regeret.

505쪽

paventes silentio, patientia, postrem precibus a lacrymis Veniam quaerebant. Vt vero deformis et nens et praeter spem incolumis Valens processit, gaudium, miseratio, favor versi in laetitiam, ut est vulgus utroque inmodicum laudantes gratantesqtae: circumdatum aquilis signisque in tribunal ferunt. IIIa utili moderatione non supplicium cuiusquam OPoscit ac ne dissimulans suspectior foret, paucos incusavit gnarus civilibus bellis plus militibus, quam Ducibus, licere. XXX. unientibus castra apud Ticiinum, de αδ- versa Caecinae pugna adlatum, et prope renoVata editio, tamquam fraude et eunetationibus Valentisproesi defuissent. Ollo requiem, non exspectare Ducem anteire signa, urgere signiferos rapido agmine Caecinae iunguntur. Inprospera Valentis fama apud exercitum Caecinae erat expositos se tanto pauciores integris hostium viribus, querebantur, simul in suum excusationem, et adventantium robur per adulationem adtollentes, ne ut Victi et ignavi despectarentur. Et quamquam plus virium, prope duplicatus legionum auxiliorumque numerus erat Menti, studiari me militum in caecinam inclinabant super benignitatem animi, qua promptior habebatur, etiam vigore aetatis, proceritate corporis et quodam inani favore. Hinc aemulatio Ducibus Caecina ut D dum et maeulosum, ille ulvanum a tumidum, inridebant. Sed condit odio, eandem utilitatem fovere, crebris epistolis, sine respeetu veniae, probra Othoni obiectantes cum Duces partium Othonis, quamvis uberrima conviciorum in Vitentum materia, abstin

rent.

XXXI. Sane ante utriusque exitum, quo egregiam Otho famam, Vitellius flagitiosissimam merum re, minus Vitellii ignavae voluptates, quam Othonis flagrantissimae libidinea timebantur. Addiderat huic

506쪽

terrorem atque odium caedes Galbae contra illi inutium belli nemo inputabat. Vitellius ventre et gula sibi ipse hostis Otho luxu, sae utia, audacia, Reipublicae exitiosior ducebatur. Coniunctis Caecinae ac Valentis copiis, nulla ultra enes Vitellianos mora, quin totis viribus certarent. Otho consultavit, trahi bellum, an fortunam experiri placeret. Tum Suetonius mullinus, dignum fama sua ratus, quam

ino illa tempestate militanis rei callidior habebatur, de toto genere belli censere, festinationem hostibus, moram ipsis utilem disseruit: XXXII. Exereitum Vitellii uniueraum advenisse enec multum virium a tergo, quoniam Galliae tumeant, et deserere Rheni ripam inrupturia tam infestiam tionibus, non onducat Britannieum militeMinate est mari distineri mapania armis non ita redundarer provinciam Narbonensem incursu classis est adverso proelio contremuisse clausam Alpibus, et nulla maris subsidio, Transpadanam Italiam atque ipso transitu exercitu vastam: non frumentum quam exercituis nec exercitum in eopiis retineri posse. Iam Germa-nοι, quodgenus militum apuae hostes atroeissimum sit, traeis in aestatem bella,suria corporibus, mutationem soli eaelique haud toleraturos. Multa bella, inpetu va-tida, per taedia et moras evanuisse. Contra ipsi omnia opulenta et da Pannoniam, Moesiam, Dalmatiam, orientem, eum integris exercitubus Italiam recaput rerum urbem Senatumque et Populum numquam Obscura nomina, etsi aliquando obumbrentur; publieas privatasque spes et inmensam pecuniam, intercisiis discordias ferro validiorem eorpora militum aurataliae sueta, aut aestibus Ἀδiaeere flumen Pa dum tutas iris murisque urbes e quibus nullam hosti cerauram, Plaemtiae defensione exploratum. Pr inde duceret belium paucis diebus quartamdecimam

legionem, magna ipsam fama, eum Moesiacis eo ia

507쪽

adfore tum rursus deliberaturum, et, proelium ν-evisset, auetis viribus certaturos.

HXIII. ccedebat sententiae riuuini Marius

Celsus idem plaeere Anni Salio, paucos rene rateis Iapsu equi adnicto missa, qui consilium eiu sciscitarentur, retulerant. Otho pronus a decertantum: frater eius Titianus, et Ρraesectu Praecorii Procu- Ius, inperitia properantes, Fortunam et Deo et Ammen thonis adesae eonsilii , adfore eonatibus, lenta-hantur. neu quis obviam ire sententiae auderet, in adulationem concesserant. Postquam pugnari I eitum, interesse pugnae Imperatorem, an πο- --sius foret, dubitavere. Paullino et Celso iam non

adversantibus, ne Primipem obiectare pericu1ia viderentur, iidem illi deterioris consilii auctores PQrpuIere, ut Brixellum eoiseederet, ae dubiis proeliorum exemptu8, summae rerum et Imperii se ipsum reservaret. Is primus dies Othonianas partes adnixit namque et cum ipso Praetoriarum cohortium et speculatorum equitumque valida manus discessit, Et remanentium fractus animus quando suspecti Duces, et

ut Othoni uni apud militem fides, dum et ipse non nisi militibus credit, imperia Ducum in incerto reliqum

XXXIV. ihil eorum Vitellianos fali die, Ermhris, ut in civili beIIo, transfugiis et exploratores, cura diversa sciscitandi, sua non occultabant. Quieti intentique Caecina ac Valens, quando hostis imprudentia rueret, quod loco sapientiae est, alienam stultitiam opperiebantur, inchoato ponte transitum Padi simulantes, adversus oppositam gladiatorum manum, ne ne ipsorum miles amne Otium tereret. .es, Pari inter se spatio, validia utrimque trabibus connexae, adversum in numen dirigebantur, iactis nuper ancoria, quae firmitatem pontis continerent. Sed uncorarum funes non extenti nuitabant, ut, augeaeen-

508쪽

e numine, inoffansus ordo navium adtoueretur. Claudebat pontem inposita turris et in extremam naven educta unde tormentis ac machinis hostes propuInarentis Othoniani in rapa turrim struxerant, saxaque et faces iaculabantur.

xxxv Et erat insula amne medio, in quam gladiatores navibus moliera: es, Germani nando prae- Iahobantur. Ac forte plures transgressos, completis Liburnicis, per promptissimos gladiatorum Μacer adgreditur. Sed neque ea constantia gladiatoribustad proelia, quae militibus nec perinde nutantes enavibus, quam stabili gradu e ripa vulnera dirige-hant. Et cum variis trepidantium inclinationibus, mixti remiges propugnatoresque turbarentur, desilire in vada ultro Germani, retentare Puppes, scandere

foros, aut cominus mergere quae cuncta, in oculis

utriusque exercitus, quanto laetiora Vitellianis, tam to acrius Othoniani caussam auctoremque Iadis detestabantur. XXXVI. Et proelium quidem, abreptis quae su- sererant naribus, fuga diremptum Μacer ad exitium poscebatur. Iamque vulneratum eminus Ianoea atrictis gladiis invaserant, eum intercursu Tribunorum Centurionumque protegitur. ec multo post Vestricius Spurinna, iussu Othonis, relicto Ρ1aeentiae modico praesidio, uni cohortibus subvenit. Dein Flavium Sabinum, Consulem designatum, O th rectorem

copiis misit, quibus Macer praemerat Iaet miIite ad mutationem Ducum, et Ducibus ob crebras seditiones tam insestam militiam adspernantibus. XXXVII. Invenio apud quosdam auctores, pa-sore belli, seu fastidio utriusque Prine is, quorum xitia ae dedeeus apertiore in dua fama noseebantur, dubitasse exerritus, num, poste eertam ine, de ipsi in medium eo ultarent, vel Sematia permitterent legere Imperatorem atque eo Duees Oilioniano spatium

509쪽

ae mora suasisse, praecipua spe Hullini quoa oetu arissimus Consularium, et militia clarus, gloriam πο-menque Britannieis expeditionibus meruisset. Ego, ut concesserim, apud paucos tacito voto quietem Pro discordia, bonum et innocentemirincipem Pro Pensimis ac flagitiosissimis expetitum ita neque riuilinum, qua prudentia fuit, sperasse, eorruptimimo amculo tantam vulgi moderationem reor, ut, qui Pacem belli amore turbaverant, bellum pacis caritato clep nerent neque aut exercitus linguis moribusque dissonos in hunc ponsensum potuisse coales ere, ut Legatos ac Duces, magna ex partin luxus, egestatis, scelerum sibi conscios, nisi pollutum obstrictumque meritis suis Ρrincipem Passuros. XXXVIII. Vetus ac iam pridem insita mortaliubus potentiae cupido cum Imperii magnitudine ad levit erupitque. am rebus modicis, aequalitas facDIe habebatur sed ubi subacto orbe et aemulis urbibus Regibusque excisis, securas opes Oncupiscem vacuum fuit, prima interΡafre pIebemque certaminae arsere modo turbulenti Tribuni, modo Consules praevalidi, et in urbe ac soro tentamenta civilium bellorum. Ox e plebe innis C. arius, et nobilium saevissimus L. Sulla, victam armis libertatem in

dominationem verterunt. os quos Cn. Ροmpeinsoccultior, non melior. Et numquam postea, nisi de Principatu quaesitum. Non discessere ab armis in

Pharsalia ac milippis eivium legiones nedum Otho. nis ac Vitellii exercitus sponte posituri bellum fuerint eadem illos Deum ira, eadem hominum rabies, eaedem scelerum caussae in discordiam egere quod singulis velut ictibus transacta sunt bella, ignavia Principum actum est. Sed me Veterum OVOrumque morum reputatio Iongius tulit nunc ad rerum

ordinem Venio.

XXXIX Profecto Brixelluri Othone, honor --

510쪽

perii penes Titianum fratrem, Vis ac potestas penes Proculum Praefectum. Celsus et nullinus, cuni Prudentia eorum nemo uteretur, inani nomine Du- eum, alienae culpae Praetendebantur. Tribuni centurionesque ambigui, quod spretis melioribus, deteris ximi valebant miles alacer qui tamen iussa Du- Cum interpretari, quam exsequi, mallet. Promoverand quartum a Bedriaco castra placuit; adeo inperite, ut quamquam verno tempore anni, et tot circum amnibus, penuria aquae fatigarentur. Ibi de proelio clubitatum Othone per litteras flagitante, ut matu-xarent militibus, ut Imperator pugnae adesset, po-neelitibus pleriqua copias transiadum agentes ae-ciri postulabant. Nec perinde diiudicari potest, quid optimum factu fuerit, quam pessimum fuisse, quod

factum est.

XL. on ut ad pugnam, sed ad bellandum, profecti, connuentes Padi et Adduae numinum XVI imo millium spatio distantes, petebant. Celso et

Paullino abnuentibus, molem itinere fessum, sarrima grasem obiicere Aosti, non admissuro, quominus emeeditus, et vix quatuor millia passuum progreMus, aut ineompositos in agmine, aut diversos et vallum mol ente adgrederetur. Titianus et Proculus, ubi consi- Iiis vineerentur, ad ius Imperii transibant. Aderat nave citu equo umida cum atrocibus mandatis, quihus Otho, increpita nucum segnitia, rem ει diaerimen muti iubebat aeger mora et spei inpatiens. XLI. Eadem die, ad caecinam, operi pontis intentum, duo Praetoriarum cohortium Tribuni, conloquium eius postulantes, venerunt. Audire conditiones ac reddere parabat, eum praecisetes exploratores, adesse hostem, nuntiavere. Interruptus Trib nurum sermo: eoquου incertum fuit, insidias an proditionem, vel aliquod honestum consilium coeptaverin Caecina dimissis Tribunis, revectus in e intra,