C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

521쪽

tur aed creditum fama, obiectumque mox in Raen tu Caecilio Simplici, quod eum Aonorem pecunis nemeari, nee Mne exitio misi, OIuisset restitit Vit Dtius deditque postea Consulatum SimpΙici innoxium et inemptum. Trachalum adversu criminantaen Gα- Ieria, uxor Vitellii, protexit. I. Inter magnorum virorum discrimina pudendum dictu mariccus quidani, e plebe Boioxum, inserere sese Fortunae et provocare arma Romana, simulatione uminum ausus est. Iamque adsertor

Galliarum et Deus nomen id sibi indiderat concitis

octo millibus hominum, Proximos Aeduorum Pagos trahebat; cum gravissima civitas, electa iuVEneutri adiectis a Vitellio cohortibus, fanaticam muItitudinem disiecit. Captus in eo proelio Miccus ac mox feria obiectus, quia non laniabatur, stoIidum vulgus inviolabilem credebat, donec spectante VitEllio, interfectus est.

LXII. eo ultra in defeetores au bonaeuiu quam saevitum rata fuere eorum, qui acie Othoniana ceciderant, testamenta, aut ex intestatis Prorsus, si luxuriae temperaret, avaritiam non timeres. Epularum foeda et inexplebilis tibido ex urbe atque Italia inritamenta gulae gestabantur, at Rentibus ab utroque mari itineribus exhausti conixi βο-rum adparatibus principsa civitatum vastabantur ipsae civitates degenerabat, abore ac virtute mi-Ies, adsuetudine Voluptatum et contemptu Ducis. Praemisit in urbem edictum, quo vocabulum Augustadimrret, Caesaria non reciperet, cum de potestata nihil detraheret. Pulsi Italia mathematici. Cautum severe, ne Equites atom ludo et arena polluerentur. priores id rincipes pecunia et saepius vi perpuIerant ac pleraque munieipia et coloniae aemulaban

522쪽

tur, conruptissimum quenaque adolescentium pretio intieere.

LXIII. Sed Vitellius, adventu fratris, et inrepentibus dominationis magistris, superbior et atrocior, occidi Dolabellam iussit, quem in coloniam Aquinatem sopositum ab Othone, retulimus. Dola- bElla, audita morte Othonia, urbem introierat ido Plancius varus, raetura functus, ex intimis Do- Iabellae amicis, apud Flavium Sabinum, raefectum urbis, biεcit, tamquam rupta custodia Dueen aeoletis pistibus Ostentasset addidit, tentatam oliortem, quae ostiae ageret nec ullis tantorum criminum probationibus. in Poenitentiam Versus seram, veniam post scelus quaerebat. Cunctantem super

tanta re Flavium Sabinum, Triaria, L. Vitellii uxor. ultra feminam ferox, terruit, ne pericula Prines a

famam elementiae adfeetaret. Sabinus suopte ingenio mitia, ubi formido incessisset, facilis inlatu, et in Ileno discrimine sibi pavens, ne adlovasse videretur, inpulit ruentem.

LXIV. Igitur VitelIius, metu et odio, quod Petroniam, uxorem eius, mox Dolabella in matrimonium accepisset, vocatum per epistolas, sitata Flaminiae viae celebritate, devertere Interamnium atque in intersei iussit. Longum interfectori visum in itinere ac taberna proiectum humi iuguIavit magna eum invidia novi Principatus, cuius hoc primum spo-eimen noseebatur. Et Triariae licentiam modestum e Proximo exemplum onerabat, Galeria Imperatoris uxor, non inmixta tristibus et pari probitate mater Vitelliorum, Sextilia, antiqui moris. Dixisse quin etiam, ad prima filii sui epistolas ferebatur, non Germanteum a se, sed Vitellium genitum. ee ullis Postea fortunae inlecebris, aut ambitu civitatis, in gaudium evicta, domus suae tantum adversa sensit.

LXV. migressum a Lugduno Vitellium M. Clu-

523쪽

vius Rufus adsequitur, omissa Hispania laetitiam et gratulationem vultu ferens, animo anxius est Peritum se criminationibus gnarus. Hilaritas, Caesaris libertus, detulerat, tamquam, audito Vitellii et Oe nis Principatu propriam ipse potentiam et posse----nem Hispaniarum tentasset eoque diplomatibus nae tam Principem praeseripsisset Inter et Mur quadam ex orationibus eius, contumeIiosa in Vitellium, et pro se ipso popuIaria. Ἀuctoritas Iuvii praeva-Iuit, ut puniri ultro libertum suum Vitellius iub ret. Cluvius conlitatu Principia adiectus, non ademptri Hispania, quam rexit absens, exemplo L. Ar antii. eum Tiberius Caesar ob metum Vitellius Cluvium nulla formidine retinebat Non idem TrebeIlio Μαιxim honos. profugerae Britannia, ob iracundiam militum missus est in cum eius Vettrus Bolanua

LXVI. Angebat Vitellium victarum Iegionum

haudquaquani fractus animus sparsae per Italiam ex victoribus permixtae hostilia loquebantur: pra cipua quartadecimanorum ferocia, qui a victos Rh-nuebant quippe Bedriae si arie vexiliariis tantum pulsis, vires egionis non adfuisse Remitti eos. In Britanniam, unde a Nerone exciti erant, placuit ab que interim Batavorum cohortes una tendere, ob, terem adversus quartadecimanos discordiam. eo diu in tantis armatorum odiis, quies fuit. Augustae Taurinorum, duni opificem quendam Batavus ut frax datorem insectatur, legionarius ut hospitem tuetur, sui cuique commilitones adgregati, a conviciis ad

caedem transiere et Proelium atrox exarsisset, ni duae Praetoriae Ohortes, caussam quartadecimanorum secutae, his fiduciam et metum Batavis fecissent.

Os Vitellius agmini suo iungi, ut fidos lex ne Graiis Alpibus traduetum, eo sexu itineris ire iubes,

quo Viennam vitarent. namque et Viennensen timm

524쪽

hantur. Oete, qua proficiscebatur Iegio, relictis passim ignibus, pars Taurinae Coloniae ambusta: quod damnum, ut , aque belli mala, maioribus aliarum urbium cladibus oblitteratum quartadecimani postquam Alpibus degressi sunt, seditiosissimus quisque signa Viennam ferebant. eonsensu meliorum conlpressi et legio in Britanniam transvecta. LX II. Proximus Vitelli e Praetoriis cohortibus metus erat ' separati primum, deinde, addito honestae missionis lenimento, arma ad Tribunos suos deferebant: donec motum a Vespasiano bellum erebresceret tum, resumpta militia, robur Flavian rum partium fuere. Prima classicorum Iegio in Hispaniam missa, ut pae et otio mitesceret Vndocima a septima suis hibernis redditae Tertiadecimani struere amphitheatra lussi. nam Caecina Cremonae, Valens Bononiae, spectaculum gladiatorum edere parabant numquam ita ad curas intento Vitellio, ut voluptatum oblivisceretur. Et quidem partes modeatis distraxerat apud victore orta seditio, ludicro initio, nisi numerus mea unx invidiam bello auxisset.

LXVIII. Discubuerat Vitellius Ticini, adhibito ad epulas Verginio. Legati Tribunique, ex moribus

Imperatorum, severitatem Remulantur, vel tempestivis convivia gaudent perinde miles intentus, aut

Iicenter agit. Apud Vitellium Omnia indisposita, temulenta, pervigiliis a Bacchanalibus, quam disciplinae et castris, propiora. Igitur duobus militibus, alter legionis quintae, alter e Gallis auxiliaribus, per laseiviam, ad certamen luctandi uecensis, pos quamdesonarisiis prociderat, insultante GaIIo, et iis, qui ad spectandum convenerant, in studia diductis, erupere legionarii in perniciem auxiliorum, ac duae cohortes interfectae. Remedium tumuItus fuit alius tumuΙtus pulvis procul et arma adspiciebantur: nclamatum repento I legionem, verso itinere,

525쪽

ad proelium venire sed erant agminis ORCeores.

agniti dempsere sollicitudinem. Interim Veronii

aereus forte obvius, ut per M. Metiri insimulatur. Et ruebat ad convivium miles, mortem Verginia oposcens. Νε Vitellius quidem, quamquam ad omnes suspiciones pavidus, de innocentia eius dubitavit. aegre tamen cohibiti, qui exitium viri Consularis, et quondam Ducis sui, flagitabant. Nec quemqyrem a pius, quam Verginium, Omnis seditio infestavit ma-nὐhat admiratio viri et ama ae oderant, ut Mutiditi.

LXIX. Postero die, Vitellius Senatus lagati

ne quam ibi opperiri iusserat, audita, transgressus in castra, ultro pietatem militum conlaudavit: με- mentibus auxiliis, tantum inpunitatis atque a mun tia legionarii aeeeMisae. Cohortes Batavorum, ne quid truculentius auderent, in Germaniam remissae; principium interno simul extereoque bello pari .ntihus

fatis. Reddita civitatibus Gallorum auxilia, ingens

numerus, et prima statim defectione inter inania heuli adsumptus. Ceterum, ut largitionibus aedfectae iam Imperii opes aufficerent, amputari Iegionum σα--iorumque numerea iubee, vetitis supplementia et Prox scuae missiones Osferebantur exitiabile φ ipublicae, ingratum militi, cui eadem munia into, paucos, Periculaque ac labor crebrius redibant e svires luxu conrumpebantur, contra veterem discipM nam et instituta maiorum; Pud quos Virtute, o pecunia, res Romana melius stetit m

X. Inde Vitellius Cremonam flexit, et, si

clato munere Caecinae, insistere Bedriacensiti ii campis, ac vestigia recentis victoriae lustrare oculi concupivit. 'edum atque atrox speetaeulum inen quadragesimum pugna diem lacera e pora, truria artus, utres Virorum equorumque formae, in Itabo humus, protritis arboribus ais frugibus dimis

526쪽

atitas nec minus inhumana pars Viae, quam rem nenses lauro rosisque conatraverant, exstructis ait

ribu caeniaque victimis, Regium in brem quae, laeta in praesens, mox perniciem ipsis secere. Aderant Valens et Caecina, monstrabantque pugnae lo- eos hinc inrupisse legionum agmen, hinc equite e ortos inde circum acta auxiliorum manus. Iam Tribuni Praefectique, sua quisque saeta extollentes, sausa, Vera, ut maiora vero miscebant. Vulgus quoque militum, clamore et gaudio deflectere via, spatia

certaminum recognoscere, aggerem armorum, strues eo uirum intueri, mirari. Et erant, quo varia fors rorum, lacrimaeque et misericordia subiret a non

Vitellius flexit ocuIos, nec tot millia insepultorum eivium exhorruit laetus vitro, et tam propinquaeaortia ignarus, instaurabat sacrum Diis loci.

LXXL Exin Bodonia a Fabio Valente gladiatorum spectaculum editur, advecto ex urbe cultu.

Quantoque magis propinquabat, tanto onruptius iter, inmixtis histrionibus et spadonum gregibus et cetero oronianae aulae ingenio namque et Neronem ipsum Visellius admiratione eelebrabat, sectari eantantem olitus, non necessitate, qua honestissumus quisque, sed luxu et saginae mancipatus plusque. Vt Valenti et Caecinae vacuos honoris menses aperiret, ostriati aliorum Consulatus, dias mulatus arti macri, tamquam Othonianarum pamtium Ducis et Valeriummarinum, destinatum a Galba Consulem distulit, nulla offensa, sed mitem M iniuriam segniter laturum. Pedanius Costa omittitur, ingratus Principi, ut adversus eronem ausus, et Verginii exstimulator sed alias protulit caussas. actaeque inauper Vitelli gratiae, consuetudine servitii. LXXIL on ultra paucos dies, quamquam acri- ius initiis coeptum, mendacium valuit. Exstiterat

527쪽

quidam, Seribonianum a Camerinum fere , Ner nianorum temporum metu in Latria 'ecutiatum, quod GK et Meia et agri veterum Crassorum ae nominia favor manebat. Igitur deterrimo quoque In argumentum fabulae adsumPto, Vulgus redulum et quidam militum, errore Veri, seu turbarum studio, Demtatim adgregabantur eum pertractus ad Vitellium interrogatusque, qui/nam mortalismoset, Postquam nulla dictis fides, et a domino noscebatur, conditione fugitivus, nomine Geta, sumptum de eo auPPIDeium serrilem in modum.

LXXIII. Vix eredibile memoratu est, quRntum superbiae socordiaeque Vitellio adoleverit, postquam

speculatores e Syria Iudaeaque, adaetum in verba eius orientem, nuntiavere. Nam etsi Vagis adhu et Incertis auctoribus, erat tamen in ore famaque VenΡ sianus, ac plerumque ad nomen eius Vitellius excit hatur. Tum ipse, exercitusque, ut nullo aemuIo, saevitia, libidine, raptu in externos mores Prom-

Perant.

XIV. At Vespasianus bellum armaque, et

procul vel iuxta sita vires, circumspectabat. ΜiIes ipsi adeo paratus, ut praeeuntem sacramentum, et fausta Vitellio oninia precantem, Per silentium audierint. Μuciani animus nec Vespasiano alienus, et in Titum pronior Praesectus Aegypti, Ti. Alexander, consilia sociaverat. Tertiam legionem, quod e Syria in oesiam transisset, suam numerabat. ---rae Illyrici legiones secuturae sperabantur. Νamque omnes exercitus flammaverat adrogantia venientium a Vitellio militum quod truces corpore, horridi aemisone, ceteros, ut inpares, inridebant. Sed in tanta moIe belli plerumque cunctatio et Vespasianus, mo- do in spem erectus, aliquando adversa reputabat:

528쪽

tionibus progressum, et, prout velint, Ius minuava

sumi ex Fortuna Imperium eupientibu nihil medium ister summa et praeeipitia. LXXV. Versabatur ante oculos Ermanici exercitus robur, notum viro militari Suaa Iegione risin helis inexpertas; veliti, metrices et apud vietoa sis querimoniarum, quam virium fluxam per dis-eordiam retumsdem, et periculum ex singulia. Quid enim profuturas Ohortes Iaaque, si unus alterque praesenti faeinori paratum ea dirers praemium Petae Sie Seribonianum sub Claudio interfectum a pereussorem eius, Volaginium, e gregario ad summa militiae proveetum Facilius universos inpelli, quam singula vitari. LXXVI. His pavoribus nutantem, et alii Legati

amicique firmabant, et Mucianus, Post multos secretosque sermones, iam et coram ita locutus omnea qui magnarum rerum consilia auscipiunt, aestimare

debent, an, quod inckoatur, Reipublieae utile, ipsis

gloriosum, aut promptum esseeeu, aut eret non a duum sit. Simuι ipse, qui suadet, eonsiderandus eat, adiiciatne eonsili perieulum auum et Q reuna eoeptis adfuerit, eui summum Meus adquiratur. μοee, Vespasiane, ad Imperium κο tam astatare Rei

publieae, quam tibi magnifleum. Iuxta Deoa, in tua

manu positum est. Me speciem adulantis expaveris.

contumelia, quam a laude propius fuerit, post Vitellium eligi. Non adversus D. Augusti acerrimam mentem, ne adversus autissimam Tiberii seneetu tem, ne eontra aliquidem, aut Claudii, vel Neronia, fundatam Mago Imperio domum exsurgimus eratasti etiam Galbae imaeinibus torpere ultra, et polluemdam perdendamque Rempublicam relinquere, ονον et ignavia videretur, etiam si tibi, quam inlionesta, tam tuta serritu esset. Abiit iam et transvectum est tempus, quo posse videri eoneupisse eonfugiendum ea TAcIaeva M. G

529쪽

ad Imperiam. An exeidis triari tua Corbulo ινι--ἐor origine, quam nos sum , fateor sed et Nero, nobisitae natalium, ritellium antectat. Satis etiistis eat apaed timentem, quisquis timetur. Et posse αδ επι-ete. Prin emseri, in e Vitellius Meumentos nullis stipendiis nussa militari fama, Galbae oris proseetua. Nee Othonem quidem nucis arte, aut emeretius vi, sed praepropera ipsiua desperatione vicerem, iam deriderabilem et magnum Principemfeeit. --ἐnterim spargit Iegiones, exarmae cohortea nova grestidis heu semina ministrat. M quid ardoris aeferoriae miles Aabuit, popinia et eommi attonibus et Prsa eipia imitatione deteritur. Tibi e Iudaea et Syria et

Aegypt nosem egisne integrae, num ei ex u-atae, non diaeordia eonruptae sed maeus usu mitis, et belli domitor externi classium, Iarum, eo retum robora; et dissimi Regea et tua aliae onmes exWrientia.

LXXVII. Nobis nihil ultra arogabo, quam nepos Valentem ae Caecisam numeremur. Ne tamen Mucianum orium spreveria, quia aemulum non e risis me Vitellio antepono, te miH. Tuae simus triumphale nomen, duo iuvenes, rapax iam Imperia a ter, et primis militare annis apud Germani a quoque exerritu elarua. Absurdum fuerit, non cedere Imp ris ei, uitiassium adoptaturus essem, si ipse imper

rem. Ceterum inter nos non idem prosperarum adve sarumque rerum ordo erit. Nam M vincimus, fion

rem, quem dederis, habebo discrimen e perieula ex gura patiemur immo, ut melius est, tu hos exerrimare a maiie m et praeliarum incerta tradat Aer re Iovi Hariplina leti, quam vietore agunt. 1. ira, odium, vitionia eupiditas ad virtutem areendit inhper fratidium et ontumaciam, Aehescunt. Aperie et reclud e eontecta et tumearentia, tristam partium .uisera oelium ipsum mihi maior in aes vigilan-

530쪽

tis, parsimonia, saepientia, duri est, quam in rite Masrpomerinae tiae, saevola. Sed et mesiorem indocto caussam, quam in pae Aabemus nam qui deliberant,

Mariverunt.

LXXvIII. Post maciant orationem ceteri audentius circumsistere, hortari, responsa vatum et ε derum mοιuo referre. ec erat intactus tiai superstitione, ut qui mox rerum dominus, Seleucum quendam, Mnematicum, rectorem et praescium palam habuerit. Recursabant animo vetera omina. -- premus arbor in agris eius, conspicua Ititudine, repente Prociderat; ne Postera die, odem vestigio inaurgens, procera et latior virebat grande id prosperumquheonsensu Haruspieum et summa claritudo

iuveni admodum Vespasiano promissa. Sed primo triumphalia et Consulatu et Iudaieao victoriae decus, inplena fidem minis videbantur ut haec adeptus est, portendi sibi Imperium credebat. Est Ius inter Syriamque Carmelus, ita voeant mons tmeumque nec simulacrum Deo aut temphim situm tradidere maiores aram tantum et reverentiam. Illic saeriacanti Vespasiano, eum spes occultas versaret animo, Basilides Saeerdos, inspectis identidem extis, Quidquid est, inquit, Vespasiane, quod paras, seu, mum Meruoe, Muprolatare agros, sive a Kare aer- vitia, datur tui magna sedea, ingentea termini, ubium Asminram. Has ambages et statim exeoperat f ma, et tune aperiebat nec quidquam magis In ore vulgi erebriores apud ipsum armones: quanto Perantibus plura dicuntur.

LXXIX. Haud dubia destinatione discessererΜucianus Antiochiam, Vespasianus Caesaream illa Syri , haec Iudaeae caput est. Initium ferendi ad Vosp aianum Imperii Alexaridriae coeptum, festinante Ti eri Alexandro, qui al. Iul. aeramento eius legio es adegit. Isque primus Principatus dies in