C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

561쪽

rtabant maiore Flavianorum Peraicie, in quon tela super librabantur mox vallum portasque legion hos adtribuit, ut diaeretus labor fortes ignavomu Matingueret, neque ipsa contentione decoria accend rontur. Proxima Bedriaeensi viae tertiani septim nique sumpsere dexteriora aut octava ac semima Gaudiana tertiadecimanos ad Brixianam Portam impetus tulit. Paullum inde morae, dum e proximia tu ris ligonea, dolabras, et alii fulces, scalasque comvectant tum elatis super capita acutis, dena eant dine su edunt Romanae utrimque artea Poridem naxorum Vitelliani provolvunt disiectam fluitan--mque testudinem lan is contisque a tantur donee, soluta ompage scutomm exsangues aut Iacero proatemerent multa cum tragE.

XXVII Incesserat cunctatio, ni Duces semo mi- Iiti, evolut inritas exhortationes abnuenti, rem nam monstrassent. Homine ad ingenium, ut ma-salla tradit, an potior auctor ait C. Pliniu', qui Ant nium ineusat haud Mile discreverim nisi, quod

neque Antonius, neque Hormus, a fama itaque sum, quamvis pessimo flagitio degeneravere. Non iam sanguis, neque ulnini morabantur, qui subruerene vallum, quaterentque portas innixi humeri et super teratam aestudinem eandentes, Prensarent hostium teschraehiaque integri cum sauciis, eminΘ-oes eum Tapirantibu Volvuntur, varia pereuntium forma e omni imagine mortium.

XXIX. eerrimum septimae tertiae elegionum

certamen et max Antonius, eum delectis auri lari-hua, eodem ineubuerat instinatos inter se cum sumtinere Visellian nequirent, e superiacta ista testudine laberontur ipsam oriremo alistam in aurueuntes proPulere quae, ut ad praesens disiecit --rmeque, quos ineiderat, ita pinnas a summa valIimam au is it aemu Iuncta turris ictibus axo-

562쪽

rum cessit qua septimani dum nituntur cuneia te

tianus securibus gladiisque portam perfregit Primum inrupisse C. Volusium, tertiae legionia milite

inter omne auctores constat is in alium agream deturbatis qui restiterant, conspimus manu ae oeompta eastra conclamavit ceteri t. epidis iam Minulianis, seque e vallo praecipitantibus, perhilpero; completur eaede, quantum inter eastra muroaque a cui fuit. XXX. ΑΦ rursus novat orem states ardua his moenia, saxeae turres, ferint portarum obiee vibrans tela miles, frequens obstrictusque Vitelliania partibus inemonensis populus, magna pars Italiae, stato in eosdem dies mercatu ongregata quod defensoribus auxilium ob multitudinem, oppugnant, hucinestamentum ob praedam, erat. Raps ignes Antonius, inferrique amoeniarimis extra lem aed flesia iubet; si damno rerum auarum Cremonenses Edmutandam fidem traherentur propinqua muris in. eta, et altitudinem moenium egressa, fortissima quis que militum complet illi trabibus tegulisque et Imaeibus propugnatores deturbant. XXXI. Iam legiones in testudinem glomerabam tur, et alii tela saxaque ineutiebant, cum languescere paullatim Vitellianorum animi. Vt quia ordine aut

ibat, cedere fortunae ne Cremona quoque excia nulla ultra venia, omnisque ira Victoris, non in ovgus inops, sed in Tribunos Centurionesque, hi praetium caedis erat, reverteretur. Gregarius miles,

futuri socors et ignobilitate euhior, p/rstahat vagi per vias, in domibus abditi, paceni ne tum quidemorabant, eum bellum posuissent. Primores mare rum nomen atqoe imagines viteItit a moliuntur e eenas Caecinae nam etiam tum vinctus erae oaol unt. Orantque, ut eaussae suae depreeator adllistat.

ndspernanteni tumentemque Iaerimis fatigant extra

563쪽

mum malomni tot fortissimi viri, proditoria o minvocantes mox Velanient et infulas pro muris ostentant. Cum Antonius inhiberi tela iussinaee, si- in aquilasque extulere moestum inermium agmen, eiectis in terram euIis, sequebatur. Circunistit rant victores, et primo ingerebant probra inrunta hant ictus mox, ut PraQberi ora contumetiis, et, posita omni ferocia, cuncta victi patiebantur, nubit recordatio, illos esse, qui nuper Bedriaci victoriae temperassistit. Sed, ubi Caecina, praetexta lictori-husque insignis, dimota turba, Consul incessit, examaere victores superinam emtiamque adeo invisa

Melera sunt istiam pers fiam, obiectabant. Obstitit Antonius, datisque defensoribus, ad Vespasianum dimisit. XXXII. Plebs interim Cremonensium Inter Rrmatoseonflictabatur nec procul caede aberant, uri Preeuhus Ducum mitigatus es miles. Et vocatos ad conci nem Antonius adloquitur, magnifice victores, victos ciem anter de Cremona in neutrum. Exercitus Pra ter insitam prasdandi cupidinem, vetermodio, ad excidiunt cremonensium incubuit iuvisse parte Vitellianas, Othonis quoque bello, credebantur: mox tertiadecimanos, ad exstruendum amphitheatrum relictos, ut sunt procacia urbanae plebis ingenia, est

Iantibua iurgiis inluserant. Auxit invidiam editum illi a Caeein gladiatorum spectaculum eademque rursus helli aedes et praebiti in acie Vitellianis, hireaesae quaedam seminae,studio partium ad proΘIIum Progressae tempus quoque mercatus, ditem alioquieoloniam, maiorum opum specie complebat. Meri Duces in obscuro Antonium fortuna famaque omnium milia exposuerat is balneas, abluendo Eru ri, Propere Petit excepta vox est, cum teporem uusare statim futurum, ut taesisseerent. Vernila dictum omnem Invadiam in sum vertit, tamquRm sin

564쪽

gnum taeendendae Cremonae dedi et, qua iam si grabat. XXXIII. Quadraginta armatorum milli Inrupis,

Te calonum lixarumque amplior numerus, et in libidinem ac saevitiam conruptior. Non dignitas, non aetas protegebat, quo minus stuPra caedibus, eaedem

stupris, miscerentur. Grandaevos senes, exaeta Retate seminas, viles ad praedam, in Iudibrium trah bant. Vbi adulta virgo, aut quis forma conspicuus, incidisse , vi manibusque rapientium divulsus, ipsos

postremo direptores in mutuam perniciem agebat. dum pecuniam, vel gravia auro templorum dona, sibi quisque trahunt, maiore aliorum vi truncabantur. Quidam Obvia adspernati, verberibus tormentisque dominorum abdita scrutari, defossa eruere. Facellin manibus quas ubi praedam egesserant, in Vacuna donios et inania templa per lasciviam iaculabanture utque exercitu vario linguis, moribus, cui cives, fi

eii, externi interessent, diversae cupidines, et aliud cuique fas nec quidquam inlicitum. Per quatriduum Cremona suffecit. Cum omnia sacra profanaque in igne considerent, solum ephitis templum stetit a is moenia, loco, seu umine desensum. XXXlV. Hic initus Cremonas, anno CCLXXXuI. primordio sui. Condita erat Ti. Sempronio et Omnelio Consulibus, ingruente in taliam Hannibal propugnaculum adversus Gallos, trana Padum agentes, et si qua alia via per Alpes ruere Igitur num.-ro colonorum, opportunitate numinum, ubere agri,nnnexu connubiisque gentium, adolevit floruitquRheltia externis intacta civilibus infalix Antonius, pudore stagitii, ereben nis invidia, edixit, ne νιαε Cremonenses ea eisos detineret inritamque praedam iuilitibus effecerat consensus Italiam emptionem tal um mancipiorvin adspernautia Occidi coepere quod

565쪽

ubi onotuit, a propinquis adfinibusque occulte TQ ptabantur mox rediit Cren onam reliquus Populus. reposita fora templaque munificentia municipum et Vespasianus hortabatur. XXXV. Ceterum dsidere sepultae urbi minis, noxia tabo humus haud diu permisit ad tertium Iapidem progressi, vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt. Et victae Iegi nes, ne manente adhuc civili bello ambigue agerense per Illyricum diApersae. In Britunniana inde et Hispanias nuntios famamque in Galliani Iulium Calenum, Tribunum in Germaniam Alpinummo lauum, raesectum cohortis, quod hic Trevir, Calmnus Aeduus, uterque Vitelliani fuerant, aseului mi. aere Simul transitus Alpium praesidiis occupati: suspecta Germania, tamquam in auxilium Vitellii

cingeretur.

XXXVI. At Vitellius, profecto Caecina, eum Fabium Vale em paucis post diebus, ad bellum inpulisset, euris luxum obtendebat non Parare arma, non adloqui exercitioque militem firmare, non in ore vulgi agore sed umbraculis hortorum abditus, ut ignava animalia, quibus si cibum suggerus, incenatorpentque, praeterita, instantia, futura, pari OhIimone dimiserat. Atque illum, in nemore Aricino desidem et marcentem, proditio Lucilii Bassi, ac d fectio classis Ravennatis oreulit. e multo post de Cascina adfertur mixtus gaudio dolor et descivisae, et ab Fercitu vinctum plus apud socordem animum laetitia, quam cura aluit multa eum E auitatione in urbem revectus, frequenti concione,Fam talem milu- laudibus cumulat P. Sabinum, Fra torii Praeferum, o amitariam Caecinae, viseres imhat, substituto in locum ei alpheno Varo.

XXXVI l. ox Senatum, composita in magnis murum oratione, adlocutus, exuuisitis Patriam a M

566쪽

Iationibus adtollitur. Initium atrocis in Caecinam sententiae a L. Vitellio factum dein ceteri, composita indignatione, quod Consul Rempublieam, Dux

Imperatorem, tantis oribus, tot honoribus eumulatus, amicum prodidisse , velut pro Vitellio conquerentes, auum dolorem proferebant. Nulla in oratione eu- usquam erga Flavianos Duce obtrectatio erroremisprudentiamque exercituum culpantes, Vespasiani nomen suspensi et vitabundi circumibant. Nec defuit, qui unum Consulatus diem is enim in locum Caecinae supererat magno cum inrisu tribuentis a cipientisque, blandiretur pridie Kal movemhria Rosius Regulus iniit, iuravit Q. Adnotabant peruli, numquam antea, non abrogato magistratu, nequa lege lata, alium umetum. nam Consul uno et Mante fuerat Caninius Res,ilus, C. Caesar Dictatore, cum belli civilis praemia festinarantur. XXXVIII. Ota per eos dies Iunii Blassi mors et famosa fuit: E qua si accepimus. Gravi corporis morbo aeger Vitellius, Servilianis hortis, turrim vucino sitam conlucere, per noctem, crebris laminibua animadvertit Seiscitanti caussam asu Caerinam maeum priari multos, praeeipuum honore Iunium Blaesum, nuntiatur cetera in maius, de a paratu et solatia fas Iaarisiam anim- nec defuere, qui ipsum Tuscum et alios, ae criminosius Blaesum, incus rent, quod aegro Frinripe, laetos dies ageret. Vbi asperatum Vitellium, et posse Blaesum perrerit, satis patuit iis, qui Principum offensas acriter speculantur, datae L. Vitellio deIationis partes. Ille infensus Blaeso asmulatione prava, quod eum, omni dedecore maculasum, egregia fama anteibat, cubiculum Imperatoris reserae, silium eius sinu comple xua et genibus aecidens caussam eonfusionis quaerenti, non se proprio metu, nee sui anxium, sed pro

567쪽

M. Maratra Via si num timeri, quem tot ---- ea legiones, tot provincias virtute se a tanerem amnique terrarum ae maris inmenos spatiis, arceae finurbe ae sinu avendum Aostem, Iunias Anton agueas Meeantem, qui se stirpe Imperatoria, comem ae

magni um Mutibus, ostentet. Versatiatae sannium mentes, dum Vitellius, amicorum inimicorumque --εugens foveat aemurum, Prinripia laborea e convivio prospectantem. Reddendam Pro inιempestisa Metiaia

moestam etfunebrem noctem, qua eis et sentiat, ae

vere Vitellium et imperare et, si quidfato aeri t. μsium habere. XXXIX. Trepidanti inter scelus metumque, ne dilata Blaea nior maturam perniciem, Palam iussa atrocem invidiam, ferret, placuit veneno gramari. Addidit facinori fidem nobili gaudio, Blaesum viseudo quin et audita ea saevissinia Vitellii vox, qua ae ipsa enim verba referam pastas oeulas .eetata inimiri morte, iactavit Blaeso, super claritatena natalium et elegantiam morum, fidei obstinatio fuit. Integris quoque rebus, a Caecina et primoribus Paritium, iam Vitellium adspernantibus, anibitus --nuere Perseveravit: anetus, inturbidus, nulliuar Pentini honoris, adeo non Principatus adpeteus, Parunt effugerat, ne dignus crederetur. XL. Fabiua interim Valens, multo ac moIII - euhinarum spadonumque ΜαIne, segnius quam ad bellunt incedens, proditam a Lurius fasso R----tem Maasem, pernicibus nuntiis aecepit. Et, at comptum iter proper sei, nutantem a ecinam Praevenire aut ante discrimen pugnae, adsequi legiones potuime Nec deerant, qui monerent, ut cum D- simia per Meultos tramites, sitata Ravenna, mari m emonamve pemeret. Iiis Placebat, aetatis ex aer. . Praetoriis emortibus valida manu Ferrum eo.

yso, inutili cunctatione, agendi tempora eonavitan

568쪽

eonsumpsit mox utruntque consilium adspern eus, quod inter ancipitia deterrimum est, dum media aequitur, nec ausus est satis, nec providit. XLI. Missis ad Vitellium litteris, auxilium postula Venere trea cohortes cum ala Britannica: dique ad fallendum aptus numerus, neque ad Peue-erandum. Sed Valens ne in tanto quidem discrimine infamia caruit, quo minus rapere inlicita voIuptates, adulteriisque ae stupris Polluere hospitum domus, ederetur aderant vis et pecunia et ruentis fortunae novisaima ibido. Adventu demum pedituni equitumque pravitas consilii patuit, quia nec adero Per hostes tam parva manu poterat, etiam si fidissima foret, nec integram fidem adtulerant Pudor tamen et Praesentis Ducis reverentia morabatur, haud diuturna vincula apud avidos periculorum et dedecoris securos. Eo metu, cohortes Ariminum praemittit, viam tueri terga ubet ipse, paucis, quos Versa non mutaverant, comitantibus, flexit in -hriam, atque inde Etruriam ubi cognito pugnae Cremonensis eventu, non igninum, et, si prove isset, atrox consilium iniit, ut adreptis navibus, in quamcunque partem arbonensis provincia egressus, GaIlias et exercitus et Germaniae gentes noVumquEhellum eieret.

XLII. Digresso Valente, trepidos, qui Ariminum

tenebant, Cornelius Fuscus, admoto exercitu, et mimia per proxima litorum Libureicia terra marique circumvenit Occupantur plana Vmbriae et qua Pi- nua ager Adria adluitur omnisque Italia, inter Vespasianum ac Vitellium, pennini iugis dividebatur. Fabius Valens, sinu Pisano saevitia maris, aut adversante vento, ortum Herculia onoee d

penitur haud procul inde agebat artua maturus, Alpium maritimarum Procurator, fidus Vitellio, uiua sacramentum, eunetia circa hostilibus, nondum

569쪽

exuerat. Is Valentem comiter excePtum, ne Gabsiam Narbonensem temere ingrederetur, monEndo tediruit simul ceterorum fides metu infracta namque circumiectas civitates Procurator Valaritas PauIIanus, atrenuus militiae, et Vespasiano ante fortunam amicus in verba eius adegerat.

XLIII. Concitisgue omnibus, qui exauctoratia Vitellio bellum sponte sumebant, Foroiuliensem

coloniam, claustra maris, Praesidio tuebatur eo gra. Vior auctor, quod Paullino patria Forum Iulii, et honos apud Praetorianos, quorum quondam Tribunus fuerat. Ipsique pagani, ravore municipati et futurae Potentiae spe, iuvare partes adnitebantur quae ubi Paratu firma, et aucta remore apud Varios Vitelli,norum animos increbuere, Fabius Valens cum qua tuor speculatoribus et tribus amicis, totidem Cem turionibus, ad naves regreditur maturo ceteriaque remanere, et in verba Vespasiani adigi voIentibus fuit. Ceterum, ut mare utius Valenti, quam litora, aut urbes; ita suturi ambiguus, et magis, quid vit ret, quam eui sideret, certus, adversa tempestate Stoechadas, assiliensium insulas, adsertur ibi eum missae a Paullino ILiburaicae oppressere. XLIV. Capto Valente, cuncta ad Victoris opeaeonversa, initi per Hispansam a prima Adiutrice Ie- ione orto, quae memoria Othonis infenaa VitεIlio, ecimam quoque ac sextant traxit. Nec GHIiae cunetabantur. Et Britanniam inclitus erga Vespasianum favor, quod illic secundae Iegioni a Claudi Praes situs et bello clarus egerat, non sine motu rediunxit ceterarum, in quibus plerique Centuriones a milit

a Vitellio provecti, expertum iam Principem αnxii

mutabant.

XLV. Ea discordia, et erebris belli civilis rumoribus, Britanni sustulere animos, auctore Venutior

qui super insitam ferociam et Romani nominia

570쪽

odium, propriis in artismanduam Reginam stimulis accendebatur Cartismandua Brigantibus imperit hae, pollens nobilitate et auxerat potentiam, Ostquam capto per dolum Rege Caractam, Instruxisso triumphum Claudii Caesaris videbatur. Inde opes, et rerum secundarum luxus spreto Venutio is fuit maritus armigerum eius, Veliocatum, in matrimonium Regnumque accepit. Coneussa statim flagitio domus. Pro marito tu i civitatis pro adultero

libido Reginae et saevitia. Igitur Venutius accitia Ruxiliis, simul ipsorum Brigantum defectione, in

extremum iserimen artismanduam adduxit. Tum Petita a Romanis praesidia et cohortes alaequem utrae, Variis proeliis, exemere tamen periculo Reginam. Regnum Venutio, bellum nobis, relictum. XLVI. Turbata per eosdem dies Germania, et socordia Ducum, et seditione legionum. Externa 3, erfidia sociali, prope adflicta Romana res Iahellum cum caussis et eventibus etenim Iongius provectum est mox memorabimus. ota et Dacorum gens, numquam fida, tunc sine metu, abducto e Μοesia exercitu. Sed prima rerum quieti specuri. Bantur: ubi flagrare Italiam bEIlo, cuncta invicem hostilia aecepere, expugnatis cohortium alarumque hibernis utraque Danubii ripa potiebantur. Iamque eastra legionum exscindere parabant, ni Μucianua aeriam Iegionem opposuisset, Cremonensis victoriae gnarus, Re ne externa moles utrimque ingrueret, ri

Dacus Germanusque diversi inrupissent. Adfuit, ut saepe alios, FortunaΡopuli Rom. quae Μucianum viresque Orientis illuc tulit et quod Cremonae int rim transegimus. Fonteius Agrippa ex Asia proconsule eam provinciam annuo imperi tenuerat Μοesiae praepositus est: additis copiis e Vitelli n e meitu, quem spargi per provincias, et extemo

bello inligari, pars onsilii Pacisque era Nec ceterae nationes silebant.