De dativi finalis qui dicitur usu Taciteo commentariolum [microform]

11쪽

o Co

13쪽

USU IACIT EO

15쪽

INDEX RERUM.

cui crimini 1. D dativo effectus coniuncto cum verbo substantivo 112. D dativo essectus, qui vel cum intransitivis verbis coniunctus est vel in appositionis loco p0situs, 193. De dativo suoctus coniuncto cum transitivis verbis dare habere sumere sim l4. D dativis auoeilio praesidio subsidio 24

ll. is dativo Inali nominum 26

1. Da eo huius dativi usu, qui Tacito cum prioribus scriptoribus est c0mmunis, 262. D us huius dativi apud Tacitum datior . . .. 28

lli. Is dativo nati gerundii gerundiviqua 31

l. De hoc dativo ex verbis pendent vel cum tota enuntiatione coniungendo 312. D hoc dativo ex adiectivi pendente vel cum adiectivis proxime coniungend0 393. De hoc dativo cum nominibus proxime coniungendo 40

17쪽

Cornelium acitum quum in aliis grammaticis rationibus permultis ab usu optimorum criptorum vel eorum, qui aureae, quam Oeant, Sunt aetatis, recedere, tum, Si quaerimus, quam in usu dativi finalis, qui dicitur, viam ac rationem secutus sit, ultra usum priorum scriptorum progreSSum Sua et propria protulisse ii, qui in scriptis eius interpretandis vel in arte grammatica latinae linguae pertractanda Versati sunt, iam haud raro contenderunt l. Νeque tamen, quod sciam qu18quam ratioui genus Τaciteum hac ex parte copiosius accuratiu8que perserutatus

est. Atqui hac aetate, quunt in dicendi genere singulorum scriptorum et graecorum et latinorum etiam minimis e partibus perscrutando et examinando docti viri diligentissime versantur summunaque OnSumunt laborem, ac,

si hunc ipsum scriptorem respicimus, de plurimis partibus capitibusque elocutionis eius est disputatum, haud alienum mihi videbatur, si quid ex usu dativi casus a-cite aliorum seriptorum, ubi aptum videbatur instituta

tium putandum est cognoscere quae hie Scriptor, a cuius scribendi genere omnis temeritas orationis videatur abhorrere in ea grammatica ratione in qua a priorum scriptorum dice udi onsuetudine eum procul absesse inter Omnem constat, aut ad similitudinem aliorum dix0rit aut

18쪽

prorSuS OVaverit denique quam late dativi finalis qui dicitur, usus apud eun pateat. Sunt vero, qui etiani in hac syntaxis acites parte elaboraverint. Summa laude dignus est Draeger, quire in brevi conspectu posita docuerit, quae acitus in omnigrammatica ratione maxime sua propriaque habeat ). Sed singula capita non copiosius elegantiusque exquisivit. D inde, ut de aliis doctis viris, qui in singulis partibus elocutionis et syntaxis acites sunt versati, non dicam

Parte quaSdam, quae cum ea, quam hic tractandam

nobis delegimus, aliquatenus cohaerent, tractarunt er-nia 3 et aue yi. Tum nominandi sunt ii qui de hac ipsa syntaxis

latinae particula aut universa aut apud Singulo scriptores copiosius egerunt. De eo dativi usu, qui in verbis curoe 88e, crimini dare conspicitur, quam late in latina lingua universa omnino pateat quibusque finibus circumscribatur, docte eleganterque quaesivit Roby i. De eadem ipsa re in Ciceroniana elocutione copiosa oratione

disserit telander q).

Restat ut paucis X namus quam iam ac rationem

in hac quaestione secuturi simus Primum igitur do eo dativi finalis qui dicitur, genere agemus, quod minus apte ex nostra quidem Sententia hoc nomine appellatur,

Band Hannover 1878, p. 252, facta cognovi eundem virum alteram harum quaestionum partem nuper emisisse, quam videre mihi non con

tigit.

19쪽

die dativos, quales sunt ii qui in verbi curoe esse, crimini dare insunt, tum dicemus de dativo finali nominum, postremo de dativo gerundii gerundivique, quo saepissime finem propositum significari satis constat.

l. me dativo effectus.

Qua via ac ratione hi dativi euro et erimini quique iis sunt similes intellegendi sint atque interpretandi, nequaquam consentiunt ii, qui hae aetate in arte grammatica latinae linguae tractanda maxime excellunt vel summo studio versantur. Plerique hunc dativi usum cum iis dativis coniungunt, qui, ut exempla afferam, insunt in verbis locum castris sapere, colloquio diem dicere, receptui canere al. et ceu 8ent his dativis significari consilium quoddam vel id quod ais sibi proposuit sequiturque suetice 'andamar, germanice Absicht Bestimmung, Kecti', francogallice but' anglice 'purpose'i, unde huic dativi generi nomen dativi sinalis est impositum. Sed iam pridem alii

docti viri negant eum dativi casus usum, de quo hic agimus, ista ratione esse intellegendum vel istis finibus circumscribendum. Ac primum de hac re pauca disseramus, inquirentes, quo modo hi dativi accipiendi sint ει quam vim significationemque videantur habere. In hac quaestione proficiscendum est ab iis locis, in quibus inest verbum substantivum esse, quia isti loci multo frequentiores sunt quam ii, in quibus aliud est verbum ut dare habere ducere sim . atque haud Scio an etiam sint

vetustiores accedit quod hi loci, in quibus est verbum

3 Inspiciatur inde vocum, quae in hoc dativi usu sunt, locorumque, quem confecit Oby A Gramma of the latin tanquage. II. tresaee, p. XXXVII seq. Quod Verba δειdibrio habere, irridiovio

20쪽

transitivum illis locis ad xplicandum adhibitis facito intelleguntur ideoque ex iis videntur manavisse. At etiamsi nobis conceditur, ut ex iis locutionibus, in quibus hie

dativus cum verbo substantivo coniungitur, in hae causa explicauda proficiscamur, fortasse alii loci aliam explicationem admittunt vel etiam requirunt, quam ob causam difficile est de omnibus quid iudicandum sit statuere. Est quidem ut omnes loco percensere vi possimus, sed satis erit hos locos ad Ocuni significationes earumque discrepantiam in diversas classes distribuisse et in unum vel alterum locum

singularum classium inquisivisse, nisi iam pauca sufficient. Dicta vulgata proferamus. Si dicimus: hoeo literae, historiae cognitioque rerum poetarum evolutio mihi sunt voluptati es. Cic. de in I 7, 253, non id dictum volumus, haec literas historias cetera id spectare, ut voluptate me

afficiant, vel harum rerum finem propositum meam 8Sevoluptatom. Nihil aliud dicimus quam 'haec voluptatem mihi afferunt', quod ex loco illo Ciceroniano manifeste apparet, quum antecedant verba quid tibi, Torquate, quid huio Triario iteroe quid historio cognitioque rerum, quid

poetarum evolutio .... voluptati adfert, quibus verbis ea quae sequuntur mihi sunt voluptati accuratissime videntur respondere, ut putandum sit utrumque letum idem pror-Su Valere eodemque redire. Cic. pro lanc. 10, 26 dicit: cui nomen meum absentis honori fuisset, ei mea proe8entis prece non putas profuisse ' Hic nou de fine quodam, quem nomen Ciceronis eqseretur, dicitur, sed duo enuntiationis membra verbaque honori esse et prodesse inter se re

spondent. um est apud aeitum ion. ΙΙΙ 28 6 deterrima quinque inpune a multa honesta eritio fuere Num

haberi l. sunt apud Plautum, non item ludibrio, irridiculo esse, huic rei non multum tribuendum est momenti, quum negari non possit etiam has locutiones lauti temporibus in usu fuisse et fortasse per-Vulgatas. Terentius dicit ridiculo age. In longe plurimis vocibus Vetustior est usus verbi substantivi.

In loeis Iaciteis afferendis rubique editionem Halmi tertiam Lipsis 1875, 1876 secutus sum.