Vitae parallelae: Ad optimorum librorum fidem accurate editae

101쪽

i1 αυτρ Συλλας τε προσηγγἐλθη τεθνηκὼς, και τουωμα τοῖς γυμνασιοι ἀναρρωνύμενον εις ἔξιν ἐβάδιζε νεανικὴν ἡ τε φωνη λαμ νουσα πλάσιν, δελμεν προς ἀκοὴν ἐτεθ ραπτο καὶ πολλὴ, μετρίως δε ὁ τm εξιν ἡρμοστο τοῖ σώματος, πολλὰ με των ἀπ Ῥώμης φίλων γραφύντων καὶ δεομένων, πολλὰ

δ' Αντιόχου παρακελευομένου, τοῖς κοινοῖς ἐπιβαλεῖν πρώγμασιν, αυθις σπερ οργανον, ξήρτυε τον ήητορικον λθον, καὶ ἀνεκινε την πολιτικὴν δύναμιν αυτύν τε ταῖς μελέταις διαπονων, καὶ τους επαινουμένους μετιών ρήτορας χθεν εἰς Ἀσίαν καὶ Ῥόδον ἔπλεωσε, και των μεν Ἀσιανων ρητόρων Σενοκλεῖ τερ Αδραμυτ νω, καὶ Θιονυσίω . Mur τι, καὶ Μενιππω - ιρὶ συνεσχύλασεν εν δε - , ρήτορι μεν Ἀπολλων- τω-λωνι, φιλοσδφι δἐ ΠΟ- σειδωνιι a. εγεται δε τὰ νωποLλώνιον ου συνιεντατον Ῥωμαῖκὴν διάλεκτον, δεηθηναι του κικέρωνος Ἐλληνιστὶ μελετησαι τον δ' υπακουσαι προ θύμως, οἰόμενον, υτως σεσθαι βελτίονα την πανδρθωσιν επεὶ δ' ἐμελέτησε, τους με αλλους ἐκπεπληχθαι καὶ διαμιλλασθαι πως αλλήλους τοῖς παινοις, τινδ' Απολλώνιον Ου ἀκροώμενον αὐτου διαχυθ αι, καὶ παυσαμένου συννουν καθέζησθαι πολὐν χρ4νον δε θομενου δε του πικερωνος, εἰπεῖW , Σιμιν,

κτείρω την τύχην, ορῶν, α δνα ων καλῶν μῖν υπελείπετο καὶ ταυτα μικαίοις διὰ σαυ-προσγενύμενα, παιδείαν τε καὶ λογον

102쪽

ὁ- αν ἐνδοξότατος γένοιτο:, προσέταξεν η Πυθια, την ἐαυτου φύσιν, ἀλλα μη τηντων πολλων δύων, γε- μουνα ποιῶσθαι τόν μου. καὶ τουν τε πρωτον ἐν P usi ρδνον ευλαβῶς διηγε, κα ταῖς ἀναῖς κνηρος προ-ει, καὶ παρημελεῖτο ταυτα δ' τὰ Ῥωμίων me βαναυσοτήτοις προειρα καὶ συνήθη ημα- Γρααδ και σχολαστικδοῦ ἀκούων. Ἐπεὶ δε φυσει φιλύτιμος ων, καὶ πτροει μενος π του πωτρος ωαὶ των φίλων, ἐπέδωκεν ει τι συνηγορεῖν ἐαυτὼν, ου ηρέμα τε πρωτεω προσηρον, ii ευθυς αεαμφε τη δύξη, και διέφερε πολ των πωνιζομένων

ελεγε, δι ἀσθένειαν ἐπι την κραυγὴν, σπε --

ος ἐφ' λπον, πηδεν rura περὶ τὰ σκώμματανα την παιδιὰν ταύτην υτραπελία δικανικιν --

103쪽

CICERO. 97έδόκει καὶ γλαφυρόν χρώμεν ου δ' αὐτs κατακορος

πολλοῖς ἐλύγαι, κάὶ κακοηθείας ἐλωβανε δύων. VI. Ἀποδειχθεὶς δε ταμως ἐν σιτοδεω, καὶ λαχών Σικελιαν, πιώχλησε τοι ἀνθρώποις ἐν ἀρχῆ σῖτον εἰς Ῥώμην ἀποσταλειν ἀναγκαζωενος ' et o Mτης προελειας καὶ δικαιοσύνης καὶ πρεδ το αὐτουπεῖραν λαμ νοντες, eisυδέν των πώπομηγεμμνων ἐτιμησαν. Ἐπεὶ δε πολλοὶ των απι Ῥώμης νέωνενδοξοι κὰ γεγονdτες καλως, αἰτίαν εχοντες αταξὶας καὶ μαλακίας περὶ τον πύλευον, ἀνεπέμφθησαν ἐπὶ τον στρατηγ4ν της Σικελιας, συνεῖπεν αυτοῖς ὁ μκερων ἐπιφανως, καὶ περιεποίησεν Ἐπὶ τουτοις Ουνυέγα φρονων, εις Ῥώμην βαδιζων γελοῖόν τι παθεῖ φησι γυντυχών γαρ ἀνδρὶ των ἐπιφανων, φιλωδο-

γος Μανἐς την πόλιν ἐμπεσών ὁ περὶ αὐτου ad cio υδἐν εις δόξαν ἐπίδηλον πεποίηκεπι στερον δε λ γι-δν ἔαυτω διδοος, πολλτης φιλοτιμἰας φειλεν,ἄς προς ἀδριστον πραγμα τὴν δων ἀμιλλώμενος, καὶ γέρας οὐκ ἐφικτὁν εχουσαν. οὐ μην ἀλλὰ τd a

καίρειν ἐπαινούμενον διαφερόντως, και πρδ δύων ἐμπαθέστερον εχειν πριπαντις αὐτω παρέμεινε, κιὼ πολλοῖς ολλάκις των ὀρθων ἐπεπἀραξε λογισμων, ΡLvT. T. VIII Q

104쪽

VII. lanet ενος δε της πολιτεια προθυμύτερον. αἰσχρον γεῖτο, τους με βαναύσους ὀργάνοi χρω-Mένους και σκευεσιν ἀφυοις, μηδενδ αγνοεῖν νο-Mα, μηδε χώραν η δύναμιν αὐτων, ὁ δὲ πολιτι- κον, ω δι ἀνθρώπων αἱ κoravi πράξεις περαίνομται, ραθυμως καὶ ἀμελως χειν περὶ τρο των πολιτων

ὁδὁ πταλέας διαπορευομενω Κικερων πρύχειρον νεἰπεῖν καὶ ἐπιδέῖξαι τους των ἱλων προὐ και τας ἐπαυλεις Ουσέαν ὁ μικρὰν μεν, ἱκανην δε καὶ ταῖς δαπάναις ἐπαρκη κεκτημένος, θαυμάζετο μητε μισθοῖς, μητε δωρα προσιεμενος ἀπντης συνηγορίας uάλιστα δ', et την κατὰ Βέρρου δίκην ανέλαβε.

υτον γαρ στρατηγον γεγονότα Της Σικελίας, καὶ πολλὰ πεπονηρευμένον, ων Σικελιωτων διωκδνΤων, εἷλεν, ου εἰπών, Mir εξ αυro τρόπον τινὰ του μ' εἰπεῖν. ων γαρ στρατηγῶν τω ἐρρη χαριζομένων, και την δἰκην περθέσεσι πολλαῖς εις την στήτηνεκβαλλόνzων, ως ν πρὁδηλον, τι τοῖς λύγοις ὁ της γέρα ς υκ ἐξαρκέσει χρύνος, ουδ λήφεται πέρας ἡκρἰσις, ἀναστὰς ὁ Κικέρων φη, μη δεῖσθαι λύγων,

105쪽

πος, νοχος τω ἰουδαίων, νομα Καικιλιος, βουλετο, παρωσάμενος τους Σικελιώτας, κατηγορεῖν του

Βέρρου δενι 'Ioυδαλ πριςχοῖρον; μ εφηο Κικέρων. II δε τω Βερρη ἀντίπαις υἱος, υκ ἐλευθερίως δο- κων προ ῖστασθαι τῆς ρας. Aoιδορηθεὶς Ουν ὁ κικέρων εἰς μαλακίαν πxeto Βέρρου ' πῶς υἱοῖς, εἶπεν, δέντδς θυρων δει λοιδορεῖσθαι. os δε ρητορος ορτηώου την μεν εὐθεῖαν τω Ἀρρη συνειπεῖν μὴ τολμησαντος, ἐν δε του τιμήματι πεισθεντος α ραγενέσθαι, καὶ λαβδντος ἐλεφαντόνην Σφίγγα μισθογ, εἶπέ τι πλαγἱως ὁ Κικέρων πρὁ αυτύν ' του δε φησαντος, αἰνιγμάτων λύσεως απείρως εχειν ' , ιμην ἐπὶ της οἰκέας την Σφίγγα χεις. RU. υτωδhetori Bίύρου καταδικασθέντος, ἔβηομηκοντα αντε μυριάδων τιμησάμενος την δίκην ὁ κι- κερων, - διαβολὴν σχεν, γε ἀργυριο το τίμημα-θυφειμενος. υ μην αλλ' οἱ Σικελιωται χάριν εἰ-δdτες, ἀγορανομουντος αὐτου, πολλὰ μεν αγοντες ἀπο της νησου, πολλὰ δε φέροντες κον ' ν ουδενεποιησατο κέρδος, αλλ οσον ἐπευωνισαι τὴν ἀγορὰν, ἀπεχρησατο τη φιλοτιμἰεὶ των ἀνθρώπων Ἐκέκτη δἐ χωρίον καλον εν ' ποις, καὶ περὶ Μαν πdλιν ναγρις, καὶ περὶ Πομπηρους ετερος ου μεγάλοι φερνητε ερενzέας, ης γυναικος, προσεγένετο μυριάδων δώδεκα, καὶ κληρονομία τις εἰς εννέα δηναριων ων-αχθεῖσα μυριάδας lanis τοὐτων ἐλευθεριoi αμα καὶ σωφρύνως διηγε μετὰ των συμβιουντων Ἐλλ ων καὶ

106쪽

Ῥωμαιων φιλοχθων σπάνιον, ἀποτε, προ δυσμων ηλιου κατακλινδρονος, οὐχ ὁτω δι σχολίαν, μδια το σωματω στομὰχω μοχθηρως διακείμενον Ἀνδε και η αλλην πιρὶ, σωμα θεραπείαν, σης

και περιττδς, στε καὶ τριφεσι καὶ περιπάτοις ἀρμ ω τεταγμένοις χρησθαι τουτον δν ρύπον δι- παιδαγωγων την ἔξιν, νοσον κα διαρκη πρω που

λους και μεγάλους ἀγωνας καὶ πόνους συνεῖχεν. μαιων δ την με πατρωαν - ἀδμῆ παρεχώρησεν, αυτος δ' κει περὶ τ4 Παλάτων, νώ του μὴ μακρὰν βαδίζοντας ἐνοχλεῖσθαι τους θεραπεύοντας αὐτόν. αθεράπευον δε - μημεραν ἐπὶ θυρας φοι-vωντενοοκ ἐλαττονες, ἡ αράσσον ἐπὶ πλούτον, καὶ Πομπηρον διὰ τὴν ἐν τοῖς στρατευασι δυναμιν, θαυμαζομένους μὰλιστα 'γωμαιων κα μεγίστου οντας.

Πομπηρος ὁ και Κικέρωνα θεράπευε, καὶ μεγάλα προς δύναμι αντα καὶ ωξαν η Κικέρωνος συνέπραξε πολιτεια. IX. Στρατηγίαν δευετιδντων Μασυκαυτω πολ-

λων καὶ μεγάλων, πρωτος πάντων ἀνηγορευον καὶ τὰς κρίσεις ἔδοξε καθαρως καὶ καλῶς βραβεῖσαι. θεται δε καὶ μίνιος Μάκερ ἀνὴρ καὶ καθ' αυ- τον ἰσχυων ἐν τῆ πύλει μέγα, καὶ κράσσω χρώμενος

βοηθον, κριν-ενος κλοπης υ αὐτο v, τῆ δυνὰμει καὶ σπουδὴ πεποιθώς, ετ την ψηφον των κριτων διαφερύντων παλλαγεὶς οἴκαδε, κείρασθαι τε την κεφαλὴν κατὰ ταχος, καὶ καθαρδν ἱμάτιον, ς νενικηκως, λαβών αυθις ει ἀγορὰν προῖέναι ' του δε

107쪽

κρωσσου περὶ την αυλειον απαντησαντος αὐτω, καὶ φρώσαντος, τι πάσαις ἀλωκε τῶ νηφοις, ἀναστρέφας άὶ κατακλιθεὶς ἀποθανῶν. δ ει πραγματω κικέρωνι δεξαν νεγκεν, - - μελως βραβεὐ-

σαντι το δικαστηριον. Ero,M οὐατινιος, ἀνὴρ εχωντι τραχ καὶ πως τους αρχοντας ολιγωρον ἐν ταῖς συνηγοριαις χοιρώων δε τυν ρὐηλον περιπλεως, frεῖτό τι κώ-σνὰς παρὰ του κικερωνος, καὶ μὴ δι--δύντος, αλλὰ βουλευομένου πολὸν χρύνον, εἶπεν - ουπια αυτυς διστάσειε περὶ τούτου στρατηγων ἐπιστραφεὶς ὁ Κικέρων, , λλ' ἐγώ, - πιν, , Ou εχω τηλικουτον τρώκηλον. H δ' ημέρας δήω η τρεῖς ἔχοντι της αρχης αὐτω προσηγαγέ τις Μανιλεον, εὐθύνων κλοπης χ δε Μανίλιος Ουτος εἴνοιαν εἶχε καὶ σπουδὴν υπντου δημον, δοκων ἐλαύνεσθαι διὰ Πομ- πηχρο ἐκείνου γὰρ ν ἰλος. τουμενου ρας αυτου, μιαν ὁ Κικέρων μόμην την ἐπιουσανεδωκε ' καὶ ὁ δημος γανάκτησεν ενθισμένων των τρατηγων δέκα τουλάχιστον μέρας διωναι τοῖς κινδυ- νεὐ-σι. ων δε δημάρχων αυτδν διαγαγδντων ἐπὶτωβημα, καλοώντων, καὶ κατηγοροὐντων, ἀκουσθη- ναι δεηθεὶς εἶπεν εις τοῖς κινδινε υσιν ἀιὶ, καθ' oσον οἱ νωοι παρεικουσι, κεχρημένος επιεικως ωὶ φιλανθ ρώπως, δεινδ ηγεῖτο - Μανιλίω ταῖτα μηπαρασχεῖν η οῖν τι δνης κύριος ην μέρας στρατηγων, ταύτην ἐπίτηδες ὁρισαι ' ὁ γαρ ει αλλον Ωρχοντα την κρίσιν ἐκβαλεῖν, οὐκ Iναι βουλομένου βοηθῶν I sin λεχθέντα θαυμαστην ἐποίησε του

108쪽

μηγώρησε, νεανικως των λιγαρχικων καὶ των προ- πη ia φθονούντων καθαπτύμενος. X. Ἐπι δε την πατείαν ova ττον υπο - ἀρ- στοκρατι ν η των πολλων, προυθη διὰ την πd-λιν, ἐξαιτια αυτω τοιαυτης συναγωνισαμένων. ης

υπωαλλα γενομένης μεταβολης περὶ τρο πολιτείαν, ἐν ἀρκη ἐν ἀτύπου φανείσης, det δε τοῖς πολλοῖς υπωχρδνου καὶ συνηθείας δη τινὰ κατάστασιν ἔκειν οὐ φαύλην δοκουσης, σαν οἱ τὰ παρδντα διασεῖσαι

καὶ μεταθεῖναι ζητ,υντες, διων νεκα πλεονεξιων, οὐ προς τυ βέλτιστον Πομπηλυ μεν τι τοῖς βασι λευσιν ἐν Πύντω καὶ Ἀρμενία πολεμουντος, ἐν δοτῆῬώμη μηδεμιῶς φεστώσης προς τοῖς νεωτεριζοντας ciξιομαχου δυνάμεως. υτοι κορυφαῖον εἶχον ἄνδρα τολμητὴν καὶ μεγάλοπρἁγμονα καὶ ποικίλον Toηθος, Λευκιον αατιλίνα αιτιαν ποτἐ προς αὐλοις ἀδικήμασι μελάχοις λαβε παρθένου συγγεγωνέναι - γατρὶ κτῶναι δ' ἀδελφον αὐτουρ α δι- x. ἐπὶ τούτω φοβούμενος, πεισε Σύλλαν, - ετιυντα, δν ανθρωπον ἐν τοῖς ἀποθανουμένοις προγράφαι. ουτον ουν προστάτην οἱ πονηροὶ λαμ- τες, ἄλλας τε πίστεις ἀλληλοις 3οσαν, καὶ καταθύ-

109쪽

CICERO. 103

των μεν εν δει μάλιστα καὶ φρονηματι Auzεπτω-aετμενων εις ἐαχρα και δεῖπνα και φιλαοἱα κ αὶ οἰκοδομιας, ων δε πλουτων εἰς πεννεῖς καὶ ταπει- νους συνερρυηκdτων ἀνθρώπους ' στε μικρῶς ρο- πης δεῖσθαι τὰ πράγματα, καὶ παντὼς εἶναι του

ρόν τι προκαταλαβεῖν ὁρμφηριον, Πατεῖαν μετίμι' καὶ λαμπρος, ταῖς ἐλπισιν, ως Tuta ἈντωνL συνωπατεύσων, ἀνδρὶ καθ' υτον μεν υτ προς οβέλτιον ουτε πρὸς το χεῖρον, γεμονικω, προσθη-κη δ' ἄγοντος τέρου δυνάμεως ἐσομένω. αυτα δὴ των καλῶν καὶ ἀγαθῶν οἱ πλεῖστοι προαισθύμενοι,τον κιαέρωνα προηγον ἐπὶ την πατειαπι καὶ τοιδημου δεξαμενου προθύμως, ὁ μεν κατιλίνας αὐπεσε , κικέρων δ καὶ Tuio υντώνιος θρέθησαν. Kαἱτο των μετιδντων ὁ Κικέρων δρο ην ξ ἱππικου πατρὀς, υχουλευτον, γεγονώς. XII. καὶ τὰ μεν περὶ Κατιλίναν Φενεν εὐτους πολλοῖς λανθάνοντα προάγωνες δε μεγάλοι τὴν - . κέρωνος Πατειαν ξεδέωντο. υντο μεν γαρ οἱ κε

110쪽

104 PLUTARCHI

κωλυμήνοι κατὰ τούς Συλλα δμους ἄρχειν, is ἀσθενεῖς οντες, υτ ολθοι, μετιόντες αρχὰς ἐδημαγωγουν, πολλα της Συλλα τραννιδος ἀληθη μεν

μου εισηγον οἱ δημαρχοι πρὁ την αυτὴν πόθωσιν, δεκαδαρχίαν καθιστάντες αὐτοκρατέρων ανδρῶν, oh φεῖτο, πάσης μεν ταλιας πάσης δε Συρίας, καὶ ἶσα δια Πομπηαυ νεωστὶ προσώριστο, κυρίους οντας, πωλεῖν τὰ δημύσια, κρινειν, ους δοκο- φυγάδας εκβάλλειν, συνοικιζειν πόλεις, χρήματα λαμβάνειν ἐκ του ταμιείου, στρατιώτας τροφειν καὶ καταλεγειν, ὁπδσων δέοιντο Λι καὶ τεν si προσεῖχον αλλοι et των ἐπιφανων, καὶ πρωτος αντώνιος, ὁ του Κικέρωνος συνάρχων, - των δέκα γενησουμενος' Ἐδύκει δε καὶ τον κατιλινα νεωτερισμω ειδώς οὐ δυσχεραίνειν υπο πλήθους δανείων ο ἁλεστα Oις ἀριστοις φόβον παρεῖχε καὶ τοῖτο πρωτον θεραπεύων ὁ Κικέρων, ἐκείνω μεν ἐφηφίσατο των ἐπαγχιων Μακεδονιαν, αυτ δε την Γαλατίαν διδομένην παρητήσατο, καὶ κατειργάσατο τη χάριτι ταντ' ὀνυντώνιον, σπερ ποκριτὴν Μισθον, αυτ τῶ δεύτερα λέγειν περ της πατριδος 'ra Wουτος εαλώκει κάγχειροήθης ἐγεγύνει, μαλλον - θαρύων

ὁ Κικέρων ἐνιστατ ροδ τους καινοτομοῖντας.

μεν ουν τῆ βουλῆ κατηγοριαν τινὰ του δμου διατιθέμενος, οὐτως ἐξέπληξεν αυτοὐς τοὐς εἰσφερον--ς, ωστε μηδεν ἀντιλέγειν Ἐπῶ δ' αὐθις ώεροι-