Francisci Vallesii ... Commentaria, in libros Hippocratis de ratione victus in morbis acutis. Diligentissima cura ab omnibus mendis, & erroribus vindicata

발행: 1590년

분량: 323페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

301쪽

is De ratione victus

pocratem trium specierum ullam omisisse, sed comprehendis si duas species ascytem inquam tympantem una hac differ tia, qtiod cum flatibus fit. Nam etsi hoc praecipue tympanitidis sit,est etiam 4scytis.Nam non potest tam multa aqua, sine ullis flatibus esse conclusa Sed hoc habeat utcunque modo intelligas quosdam esse qui toto corpore tumente&albidi sint velut pituita reserti aliis quibus in ventre intra peritoneum est plurimum aquae 'atus liquid alios quibus est flatus plurimum,aquae exiguli, aut fortasse etiam nihil. Vidimus enim ex aperto cadauere nihil aqus exire,sed crasso flatu expirant i tum repente ventrem detumescere. Qidicit, hypo arcam, seu

ana arcam, seu hypo arcidiu hydrope nam his omnibus significatur,ca eade) vitari non post e,si semel aggrediatur, quasi hic

sit periculosissimus, n6 probo:nam re vera omnium saepissime curatur, ex minori corruptione nascitur, vel hoc argumeto ,

quod reliqua hydropis species solet antecedere. Quod dicit, eum qui curetur facillime, indigere magna selicitate, maxime probo. Nam fere est omnis hydrops nisi minitio consistat,incurabilis. Curatione videtur mihi tradidisse optime, praeter pauca quaedam qui calumnia videntur parere.Dacit illud quidem

optime si immum enim hac in re consilium est, quodque saepe olum ibit satis )Qua minimii bibat,& quam plurimum lab minimirum ita absimitur aqua, qui propositus prςcipue esse

debet scopus Uanum etiam hic sit, siquis velit neglecta aqua . hepatis,aut lenis,aut uteri,aut ventriculi se quacunque hara partium malu inceperit attemperationi studere. Nam imma- Irente aqua attemperari non possunt,& hac absumpta,quinetiadum absumitur,ipsa partium naturaemedat intemperiem A cedit quod eisdem medicamentis utrunque fit. Vtimur enim fomenti quae viscera calfaciunt,& aquam ab summul ob hareulcit,curari debere hoc malu tolleratia laboris scilicet&exercitation omentis ventri admotis calidis siccis,di temperatia Milicet ut temperet a potu Eundem scopum intuens praecipit, ut sicci acria edat. Sicca certe debet accipere alimenta,

assa potiusquam elixa , quia totus victus siccans esse debet eo medicamentis vero praecipue loquitur, quia dicit sicca&acria acri inonia enim in cibis non desideratur quorsum enim vities

302쪽

In morbis acutis. 283

vities corpus, replaas ulceribus, quae in hydropico non sanescunt sed in medicamentis, ut sint hydragogi, maxime autem ut valenter diu retica, horum enim est magnus in hydropicis usus, quod insinuans dicit, nam tam inget plurimum& valebit. Atqui Galen de temperamentis iuxta hoc praeceptum dicit hydropicos multum solere iuuari medicamento quod paratur ex chantaridibus. Illud fortasse cuipiam non placebit, quod suillam carnosam aceto elixam praestis, ut positi sustin re assiduas inambulationes. Certe si posset hanc grotus coquere nullus eligi prsitantior in hunc usum posset quia est cibus firmissimus,neque siletessumenda sit, melius parari possit, quia pinguedine spoliata hoc enim dicit carnosam & in aceto cocta amittit humiditatem nimia,qua his erat noxia. Itaq; quia duplex huic carni vitiu erat incoctilita si humor, illud emedat elixatio εgrius enim coquuntur assata hoc acetum. Nihilominus timentes ne non possint tunc a debili iam homine eqcarnes coqui,dabimus pisrunq; alias coctu faciliores, etsi minus firmas, illud tamen veri habet sc sententis parsu, cui eqsint costi et, ut ob idio dissidas coqui posse scilicet valet plurimum consuetudo,nullas possis ad laborum tolleratia utilius tribuere,neq; ad reliqua cum minori noxa,si ita patetur. Illud quoq; Gale displicet cimittere iubet sanguinem in his, cum ut ille affirmat , in hyposarca solum mitti aliquando possit. Sed cum Hippocrates dicat si stas vigeat robur adsit,&Galen hic duo cum morbo magno statuat mittendi sanguinis scopos,non potio subscribere huic sententis,nisi neget hydropem morbu magnum esse. Illud unu possit dicere,no posse fieri ut huic morbo laboranti robur adsit, atq; ita si ustra hoc esse ab autore scriptum Morbo quidem valde progresso ego ita puto: sed neque incipiente malo, puto affuturas vires pro magna missione sanguinis,sed pro exigua aut etiam mediocri, non videtur inopinabile, pr cipue cum malum non ingruerit paulatim intemperatis partibus, sed affatim suffocari incipi e

te calore a suppressis menitivis,aut hemorrhoydibus, aut eua euatione alia c5sueta,aut intermissa exercitatione qhio sane casu missio sanguinis proprius expetit. Tucta is necessariu arbitror sit pro modo viriu sanguinem auferre ex brachio sane DH;

303쪽

i De ratione victus

semper nam ob menstruas euacuationes aut hemorrhoydas ex talis mesius extrahitur, sed ille respexit hypoch udria, quorum peculiariter aflectio haec est. Cucurbitularum siccatum creber usus potest his esse utilis, eadem ratione qua calidi siccas menta. De sectione hydropicorum quam paracentesim vocabant dubitatum est ab antiquis , an fieri aliquando debeat alijs assimantibus , velut extremum remedium esse tentandum , aliis negantibus , quod frustra tentari videatur. Hippocrates Insanuat faciendam,quandoquidem iubet cauere ne uniuersim effluat aqua, ob id, si quando facienda, ita tamen ut non possit tota aqua, neque magna eius pars simul Lfluere. Fit adite dextrum aut sinit rum nullis musculorum abdominis fibris transversim lectis, sed seorsum unoquoque secto inter fibras secundum longitudinem quandoquidem ita eo loco positi sunt obliqui,& transuersi,vi superioris sectio,cum sectione inserioris, figuram faciat. X. ali; puncturis tantum utuntur in scroto, qui his etiam tumet. Ego ne hoc quidem unquaseci sed sparsim per semora ventrem scarificationibus non valde proliandi sutor, quia enim ulcera his non sanescunt satis

quidem resudat pereas aquae quantum ferre possunt,atque aliquando etiam plus.

I stri venties iqeriores calidos habent, acres deiectiones atque nequales subeunt,4 colliquatione ipsissiquidem

alentessue int hellebora albo rebelleresin minis succus triti i frumentace crassus frigidus, ct ex lente cocta edulium, ian essubcineritis, est pisces febrienti quidem elixi ion febrienti vel o assi. Et vinum nigrum febre carentis vero non clua ex mupilis, aut myrtis,aut pomis, aut

sorbi aut patinulis, aut virium renanche Si,eνὰ febris' non fuerit oe exent termina, primi quidem lac asininum aucum,deinde paulatim plua,c lini semen, O triticea polenta mixta hordeacea falarum emptιarum exiis mens amaras aves, spargens potui da, aut oua semicocta comedat asya,oesimila, oe missium, clodri inla

304쪽

In morbis acutis is

cte rectκs. Cocta haecis restigerata edat, O bissimilia ,

poculi edulia ingerat. MErit,eeset Galen colliquationem dici hic non veram

proprie vocatam liquescentiam, sed ustionem succorum. Ventres inferiores haud dubie vocat hic intestina nacum: horum affectione calida fiunt deiectiones acres Sesine. quales: de horum affectio desiderat eam quam tradit curationem. Si enim ad thoracis ventres dicerentur nunc ventres inseriores,ventriculus etiam intelligeretur in affectis partibus, eo vero astecto nihil minus faciendiim quam reuellendum helleboro albo, immo vomitio qui helleboro albo cieretur nihil minus quam reinlisio esset:siquidem esset euacuatio per partem affectam. Itaque affectio cuius curationem nunc docet est diamrhaea biliosa patientibus intestinis calidam intemperiem. Fieri vero potest ut fluxio coeperit a redundantia,& ea ipsa calorem

intestinorum evererit aut ut calor horum fluxionem attrax rit4 exurat 'uodammodo erunt intentiones curationis eq-dem quodammodo etiam diuersae. Nam undecunque coeperiefluxio, deponenda si fieri possit,est redundantia mali succi atque refrigerandum,& mordacitati succorum occurrendum suo tempore adstringendum. Verum si calor intestinorum stu-xionem ciuerit,refrigerationi studendum magis, si redundantia, euacuationi. Porro magna curationis differentia prodie ex caloris qui intestinis sit, vehementia , aut mediocritate. Si enim maximus calor sentiatur in ventribus inferioribus,tentatos esse eos phlegmone aut erysipelate suspitio est ac proinde vitanda est expurgatio per inferna, reuellendum vomitiones vero febris non fuerit,in ventribus scilicet inferioribus hoc est exustio magna eo loci ,expurgatio per aluum mollienda est. Constit vero harum intentionem primam esse debere quae euaeuandi ,secundam quae obtundendi acrimoniam: refrigerandi,postremam quae adstringendi. Interim toto morbo viedum cibis succis, concoctu facilibus Horum omnium materias recenset hoc loco Hippocrates, quanquam utendi occasiones noa admodum distinxit Oportet tamen eas accipere secudum

305쪽

18 8 De rinone victus

ommunia praecepta qui igitur inquit ventres inferiores caliados habent,&Iubeunt acres deiectiones cinaequales a colli- quatione, hoc est ab exustione Acres certe quia vllae, inaequales hanc ipsam ob causam Concoctio enim est quae aequalitate substantiae parit in omni excretione: incoctio inaequalitatem,si- uestigore, siue ustione incoctio fiat. Si inquit valentesque .rint vires helleboro albo reuellere oportet, vomitu scilicet. Hoc enim est reuellere velut etiam ob ventriculi morbos clystere uti. Duo tamen adesse postulat,& ut ventres inferiores calidi sint,vi ut vires sint valentes,alioqui abstinendum ab helleboro, utendumque vomitorir minoribus,&transeundum ad

alia Sin minus inquit succus tritici frumentacei crassus,& frigidus Hic succus est quem amylum uocant, cuius hac in a fi etioine est maximus unis, quia obtundit acrimoniam, crassitudinem affert sciccis, obturat,haeretque partibus Iubet vero accipi frigidum ex aliquo succo ut simul occurrat calori partium Et ex lente cocta edullium haec enim eadem facit lens.&praeterea adstringit. Et panes subcineritij:pro his uti solemus pane ad ignem tolto,aut bis cocto, ut siccet scilicet. Et

pisces inquit febrienti quidem elixi, non febrienti assi Pisces

scilicet probi δε concoctu faciles, assi quidem ne humectent, quod tamen si febricitet homo serendum est,quia humidus febricitantibus conuenit. Potus uero sit febre carenti uinum nigrum,sebrienti uero aqua ex me spitis, aut myrthis, aut pomis huiusmodi , aut sorbis, aut palmulis, aut vitium Cenanthe, hoc est primis racemis utrarum immaturarum. Haec omnia adstringendi gratia dantur.Videtur repugnare sententia Hippocratis,qui hoc ipso libro dixerat,cum aluus humida est in iebribus,utendum potione uinosori magis quam adstringentiori. Sed intellige iuxta peculiarem in unoque indicationem,facicndum csic hoc alit illud. Cum mens est ad uias alias derivare satius sit uti uilio atho, cum adstringere, nigro&austero .Fieri ueri potest ut in diuersis aegrotis eis utamur, albo, cum ex toto

corpore consulcb: lis, bona pars iam consumpta est, alioqui enim non cum minori periculo pellitur in urinae uias: nigro cuin testinorum lax: tas parit diarthsam: Sed Min eodem aegroto εὐιcitcsicuri iusque sub utilis, albi primum ut materia alio derivetur.

306쪽

In morbis acutis. 22st

derivetur,postremo nigri, ut aluus adstringatur, aut pro hoc si febris vini usum prohibeat, aquae in qua iit coctum aliquid adstringetitium. Si vero inquit febris non iuerit, hoc est ardor intestinorum qui prohibeat, expurgationem , vexent tormina intestinorum,primum quidem lac asininum paucum, deinde paulatim plus Paucum quidem primum, ne laedatur ventriculus repentino usu,deinde plus,vsque dum,ut dixit paulo ante, aluus soluatur, seu potius expurgetur copiose corpus Postquam vero expurgattim satis sit, ad attemperandum par. tes, obtundendam acrimoniam, cibis tapotibus utendum quae id possint praestare,cuiusmodi semen lini coetirin,& in potu pollenta triticea cum hordeacea,4 ex fabis argiptiis demptis partibus amaris, quippe quae sunt calidae&mordaces.In cibis oua recentia,assa, midura, simila,d milium,&chondrus coctus in lacte. Nam haec sistunt fluxiones, humiditatemsccant acrimeniam mitigant, seruorem partium temperant.

Eius medicinae quae victam instituit, maximum est, aut ii

maduertere: obseruare, in acutis, etiam in longis morbis. intentionesse brium, inclinationes, toccasones obserues, O non oportet cibos offerre, uiuo cum oporter errescias,atque etiam cum plui imum absunt ab inten

tione.

O Vanti momenti sit in morbis omnibus,pricipue acutis.

cibum tempestiue onerise,& cauere febrium exacerbationes, hinc telliges, quod cum plurima alia non exigua se .lea H ppocrates simpliciter docere, huic praeceptioni semper addit aliquid'ia eius momentum commendetur. Hic eninadicularem Hlute 'n': M id est maximum praeceptum totius medic mae, di et iccs est primo libro huius operis in calce dixit. κι νομ i ci μεγα Iυμὐαιτο καιρήν idest existimare oportet plurimunt posse,seu magnam vim habere occasione cibi exhi bendi. Quo loco hac sententia satis explicuimus, ut no opus sitatu noua enarratione:satis erit ut euadat apertissima, verba ut

maxime expedit disponercilio scilicet mo. Eius medicinaequet

307쪽

aso e ratione victis

victum instituit,traaximum est, alii niaduertere' obseruare, ut in acutis,ita etiam an longis moibis, Mintentiones febrium inclinationes, atque etiam tempus quo plurimum absunt ab intentione,hoc est a paroxystrio, ut obserues occasiones dandi cibi,& scias quando non oportet cibos osterre, 'uando opor. tet osterre, tuto Oflerri possunt.

si Agnoscere autem oportet eos qui dolent capite, vel ob

exercitationes, aut curso,aut itinera,aut venationes, aut

aliquem alium laborem importunum raut ob venerea: decolores,raucos,liensos,exanguesct irituosos:ersiccum t

sientes: siticu Θs: venarum interceptiones di lentos

hypochondri s ateribus, septo transuerso, torpentes, edi obseur videntes, quibus aurium initus est molessus o qui secundum rinariam viam impotentes sunt icteri- cos, ct quibitis venter cruda egeritfundentes copis e san- guinem ex naribus, aut fecundum sedem, aut in status redundantia exi lentes vel labor ipsos vehemens exercet. non supervicerini,horum nulli pharmacum dederis, eri culu. n.habebis ct nihil iuvabis, spontaneas permutatis

nec iudicationes tolles. FAcile adducar ut credam orationem hanc Hippocratis

non est e,sed cuiuspiam alterius minus exacti autoris , gavi in quovis morbo eorum quos recenset, datur aliquando mutiliter pharmacum,ita nullis eorum est,qui non possit aliqua do pharmaco curari . Tales vero sunt alij quiuis morbi,quos commitari potest cacochymia. Non est autem congruens doctrinae ratio,de quodam aut quibusdam affirmare, quod pariter dici possit de quibusvisci neque prohibere quasi utile nunquam esse possit, id quod potest aliquando esse noxium si disro diserte satis explicuit.Gal. Illud unum videtur dignum i in m.cuod in calce orationis dicitur, noxas scilicet pharmaci male exhibiti esse periculum citra conserentiam, iei mutati

num ac iudicationum quae sponte fieri blant sublationem. Si enim

308쪽

enim viribus non satis constantibus datur , periculum mortis est, ex euacuatione sine conserentia: tollerantia facta si vero

constet di hac solum in re peccatum sit, quod intempestiue si

exhibitum,velut si citra concoctionem aut turgentiam, non in tam apertum inciditur periculum, tamen tunc quoque producuntur,oorbi, ac si quae permutationes aut iudicationes instabant, prohibentur.

Si autem cuipiam sanguine confert auferre,ventrem

mare oportet,is ita auferre, inediam praecipere: ,inum ipse auferre, deinde ictu conuenienti ti catera o--

mentis usonibus curares autem defus venter tu bi se videatur, molli clynere sublue.

Haec sententia verissima est,s Hippo. digna.Considerandum enim cum sanguinem auserre cuipiam volumus, quo pacto habeat venter inferior,qui si laxus sit 5 fluat,firmandus prius est,si fieri possit, ne fitente aluo is ista sanguine vires praecipitentu risin autem sit siccus, humectadus est prius clystere humido,ne siqii id vitiossim ventre detinetur,distribuat, raptum in venas, veter siccescat magis. Undec6stat,ut superius hoc ipso libro indicauimus, ali ii clystere esse iniici edum ante missione sanguinis,no semper a mosso. ea de victu eorum quibus missus iasi dicit,consentanea etia sunt Nimirum non mox reficiendu copiose,ut vulgus putat.quasi,ut dicebant medici e gnido,si mox exequandii,sed inedia praecipere,&,inu auferre,non quide ininus,' sed his verbis significat paulatim esse postea reficiendu .Qinis copiose dat cibus recens euacua to,inale coquetur,&' distribuetur incoctus: Vinum vero caput eius lacile tentabit. Expedit igitur a recens missis sataguineida re cibi minus,etu', tenuioris S vinii aut nullu,aut dilutius solito, deinde coveniet victu uti, hoc est sesim augere. caetera inquit sementis infusionibus curare no qui de s omnes 2biis missus sanguis sit. mentis infusionibus indigeant: d id dicit, insinuans abstineducia inde a maximis auxiliis esse, sed minoribus his utendum si opus sit,ac res ita postulet.

309쪽

292 Derutione vi rusii ψ' si aut medicamento optusit, bellelaira tutisiursum

ua purga , deorsum vero talium neminem t Optimum aua tem est si urina eleantur sudores prouocentur, unam-hulent, ct tranquille ita sese perficent , ut non densio-νem reddant habitum, si autem in lecto decumbat, per

'o fieret eum alii . Atque si inuborace supra septum e transiuersum in Uet eum passio, resideat saepe . ημam

minime reclinet dum vires aleant, O sedentem calido multo , multum temporis sticent: si autem aluo inferna sub septo transuerso habeat dolores,taceat c conue- nitenim9 laque pacto corpus moueatur oraterficatio

nem.

HAud dubie haec dictio est mutila,deestque caput. Quandoquidem quasi decreto quopiam seu morbo, seu aegroto, haec dicuntur, non constat autem de suo. Itaque est hoc fragmentum, quo de qua assectione agatur constare non potest , neque vero dici quippiam nisi diuinando , quid autem miri tam multis seculis vitiatos esse veterrimos codi-- inferna aluo soluuntur e urinas sudorei si sponte delabuntu mediocriter quae parua sunt soluuntur , vehementia vero prauum Tales enim vel intereunt, vel sine aliis malissani non fiunt ed confirmantur quae huiusmodi sunt. Haec sententia est Hippocra dignissima quae alia, t

metsi a Galeno negligitur,ut quam plurimae aliae. ELse autem qualem dixi , ex enarratione intelliges . Ex aluo solui non de morbo dicitur , sed de deiectionibus , qua- fidicat quae ex aluo soluta evacuantur . Itaque dicit quae-

310쪽

In marbis acuti . 293

cunque euaeuantur ex aluo , aut per urinas, aut per sed , rem , intellige aut per quamcunque aliam euacuationem satis enim sit tres recensuisset si sponte exeunt quantitate mediocri, soluendis quidem morbis paruis sua satis , mediocria enim pro mediocribus sunt magna pretparuisci verum si mala snt vehementiam euacuationes mediocres , prauum signum est. Quia sunt decretoria non iudicanti . Talia vero ut a. Epid. dicitur gnificant mortem aut dissicit iudicium : dissicile autem iudicium est , prorrogari malum , aut habere multas permutationes . Igitur , tales quibus scilicet per morbos vehementes euacuationes fiunt tantum medioctes , vel intereunt , vel sine alijs malis sani non fiunt , sed confirmantur quae huiusmodi sunt , id est in nabilia fieri consueuerunti

Poculum lydropicori cantharidas tres ct auferens ccaput cuiuscunque , 5 pedes , O alac, tere, in tr . but cyathis aquae. Cum autem laborauerit bibens calido perfundatu , inunctus vero prius . Ieiunus autem bibat , comedat autem panes cesidos ex pingue

dinea

Vsus cantharidum facete admodum docet Galenus qua

fit periculosus, narrans medicum quendam audacem duos interemisse datis alteri corporibus sine capitibus, alis pedibus, alteri his solis sne corporibus. Cum enim dubitaret, an hoc Ioco pricipiat autor auferre caput, pedes,&Has , quasi sine hic corporibus solis sit utendum, an qua si ea sine corporibus fini terendam potanda , trunque

expertus, utroque poculo hominem occidit . Itaque ut cunque cantharidibus utaris , periculum maximum fila, res aegroto . Nihilominus Galen. tertio de temperamentis, & tertio de simplicibus, commendat cantharides ad hydropicos iuxta hanc Hippo. sententiam,verum modum utendi tem

SEARCH

MENU NAVIGATION