장음표시 사용
281쪽
poto requiescere: si autem non, dormiant ampliua is quiescant. Caetera vero similiter ac qua ex crapida, victus eis innituatur. QVandoquidem neque idem victiis omnibus congniit
neque eodem modo omnes laeduntur ab eisde erratis invictu ted quo victu hic laeditur ille iuuatur qua maxime, praecipuaq; causa huius differentiae in cuiusq; hominis consuetudine statuitur,dicit,quaecuq; a dietis,hoc est a victus mutationibus contingunt mala,maxima quide ex parte quiuis declarat ut consuetudinem quiuis mutauerit. Vtitur ad hac rem exemplis quibus secudo libro probauit, seruari debere cosuetudine vi,inquit,qui non soliti prandere pransi sunt, conquaeruntur fieri tibi tumorem magnum ventris, plathora, eius scilicet partis,& dornutatione:illud ob copiam solito maiore ciboru, quis, prior cibus non bene S: ut solet descenderit, etiam superne detinebitur: hoc ob copiam vaporum qui in caput ex pluri cibo solito.ascenderint. Quod si supercinauerint,aluus ipse tu habitur. Neq; sane haec sit maxima noxa qui ex cibo recenti, bis iam ingesto, antequam prior coctus sit,&descenderit fieri
possit,sed etiam minima,turbatione.n. alui solui possit satietas. Fieri vero possint febres diariae aut putridae, ut qui ' paratus sit,catarrhi,ut nuper dicebatur,&dificultas urinae, capitis grauitas,grauia insomnia,vertigines,sussorum visis similia,quin amplecticae etiam passiones. Proinde Hippocrates non censet hos victus errores contemni sed mox apponit, quae sint agenda et,qui ita deliqtierit. Conseri inquit primu hos qui scilicet praeter consuetudinem prasi sint, lotos dormire. Ego sane haud intelligo,balneum ullum a multa cibi ingestione laudari,nolluenim non est noxiit in , sue calidum siue uigidum, pleno ventre sed Hippocratem secundum hominum conluetudinem,qui lauari mox a cibo consueuerunt manus & ora, innuentem, mox
a cibo eundum esse dormitum dixisse, confert hos lotos dornure,hoc est mox ac sint loti,quod mox ab accepto cibo fit do mire. Sunt quid qui ob gulae oris ventriculi angustia,tempore qliodam indigent vicibus resideat, qui ob hanc cati iam non
mox sed post paulo dormire debent Allietiam quia vertigmo
282쪽
siunt, aut capitis grauitatem patiuntur expectare debent, ut
vapores nonnihil extenuentur : Alioqui nihil mali est, siquis mox a cibo dormiat, somnus vero debet esse longus, dein loco obstiiro,si temperato,ita enim optime occurrituri xis diurni somni Excitatos iam inquit)oportet lente dea bulare crebros circuitus, hoc est ut deambulent lente, sed citra intermissionem. Non enim qui cibo anguntur,cogendi sunt concitato cursu moveri, aut aliter laborare, ut videliu vulgo, sed quiescendum,aut lente mouendum est:alioqui ardet caput, thorax cogitur laborare , respirare difficulter,flit ita alliciunt in sese copiam crudorum excrementorum. Si lenta illa,&crebra inambulatione homo ventrem exonerauerit, licebit cl-net,atq; adeo debet cinare, ne ut prandium citra consuetudinem interposuit ita cinam praeter consuetudinem intermittat errata longius producantur,&noxae. bibere vinum pau- cum sed meracius,ut melius cina coqui possit, minus grauetur homo: sireto non exonerauerit ventrem , csnam ne accipiat. non enim bene capietur ventre sed quiescat, inungatur oleo,hanc enim esse optimam rationem proeurandae coctionis ipse ante docuit dicens pannis contegere quietem agere, Se
inungere. Atque s sitierit inquit bibat vinum aquosum vi albuni aut dulce, ut sitim solatur, deinde requiescat, dommiat. Dat album aquosum aut dulce, quia trunque est vinum dedi te,& minime siticulosum,dulce praeterea aluum mouet,ut antea dicebatur . Verum cum dicit s sitierit intellige multu,
ut non positi dormire, alioqui satius se ut somno sitim extii guat iuxta id quod in aphorismo dicitur, quicunque noctu bibere appetunt si super dormierint non sitient.Si igitur non sitierint.aut non multum,dormiant,inquit,amplius, requiescant,
nullo scilicet tunc potu accepto. Caetera inquit similiter instiniatur victus,atque 3s,qui ex crapula laborant. Sed quae fit reliqua ebriorum procuratio praeter somnum longum, mox dicit:ea est,ut postquam satis multum dormierint,serbeant iustulum aliquod ,quod cuique erit iocundum, ut mox explicabitur.
283쪽
dria;&m,mam non dereurrum. Hae autem potionepte . nus qui en aullum opus acus exeq&etur;quacunque cor afri composito euenit vi, celeritate perficere Maxime autem requiescat Uque dum,cum cibis concoctasuerint.
Vm spisset loqui de erroribusin cibo capienῶν, occasione arrepta ab ijs,quae dixit de crapula interponit obiter noxa quae ex nimio potu contingunt, eorum qui potu laesi sint procurationes. Imprimis quidem apens de potu aquosi
ri,deinde de meraciori. Quae aquosiora fiunt tardius penetrant, circunfim tantia morantur m hypochondrijs,dcis urinam rasede decurrunt eadem ratione neque facile exsudantur. Hac caresa,qui tali potu pleni sunt,tument, aegre se mouent,neque ad ullum eorum operium,quae ut exequantur homnes indigent vi aut celeritate,sunt expediti: nulla autem ratione hi mesius se ab hoc malo expediunt, quam quiescentes usque dum cum cIbis coquendis absumantur potiones. Nam siquis cursu, aut Ium,aut labore alio , curet aquosum potum inde deturbare do lares patietur inanis partis,& tormina intestinorum.
Meraelara ver),ctaine ripa stationem in corpore:atque in capite pulsi , iciunt:bis bene eνit se superdo r-miant;calidumque qui piam sorbeant;eorum qua ipsissunt suaui ma. Ieiunium autem malum ad capitis dolorem,
AEc est procuratio ebriorum qriam nuper dirit co re- re i)s,qui insoliti essent prans Ea est dormire usque dum soluatur crapula, deinde cibum aliquem sorbilem calidum accipere,quicunque gratus homini st,modost boni succi S istat Iaansgniter noxia qualitate affectus. Sed mireris Hippocrarem dacere meraciora, austeriora quasi eadem vina sint in raca austera, cum sint adiuersa,vt austera sint nonnunciuam et stiti da,vel salte ad alia vini a Certe, aut abusue uti nole sieti austera vocans, i vehemutia, di fortia, etsi stat acria,aus dupuci
284쪽
duplicis generis vini meminit ob duplicem noxam, quod scis licet austera ut minus calida,&ciassiora, flatibus replaant palpitationibus meraciora, ut calidiora caput tentent, &pulsum in eo faciant,pulsum scilicet vehementem arteriarum,qualem Hippocrates s inpliciter solet pulsum appellare. Qu*d
dicit ieiunium malum est ad capitis dolorem. crapulam,videtur dictis repugnas. Nam dixit,eandem esse procurationem ad crapulam,& ad eos qui plus solito,aut qua hora non consueuerunt, ingesserunt cibos constat vero his non esse noxium eiunium:neque ergo ijs,qui vino se replauerint.Certe Hippocrates non dicit accipiendum esse ebrijs cibum in ipsa ebrietate .sed malitin es est quis postquam dormitum satis est &soluta crapula, hominem in ieiunio contineat,neque det sorbitionem aliquam iocundam calidam . Nam cum exaestu vini supersit ventriculus aridior, ieiunio aresceret magis.& redirent denuo sympiomata prioribus similia nam ieiunium, ut mox dicetur, symptomata facit similia i)s,quae a vino,pulsum enim in tempori birs, capitis dolorem,&ardorem, praecipue in pycrobolis. Igitur has ob causas malum est ieiunium ebriis, postquams tuta iam sit ebrietas,constat vero quod ijs, qui prans sunt cunon solerent, postquam consecta iam videatur esse satietas,so bitio aliqua talis congruat.
Quicunque vero semel in die cibum accipiunt,vaeui,s' impotentessunt, eb mingim calidum prate consuetudianc2n, Nacua habentes asa. Fit autem os, Iahum
amarum, tremunt in omni opere, tempora contenduntur, caenam non possunt concoquere, vis prius Hunc
Hos aut ex oportet bibere minus quam consueuerunt Ohurrit dio em ma et a pro pane, olera, lapathum,aut malriam, aut pysianam,s betas, bibere autem secundum cibi quantitatem,vinum quantum videatur esse moderatum,
O qu iis, ct a coena deambulate exiguum; Hque dum Mina fluxerint O mi ant; tantur autem; piscibus coctis.
285쪽
HAEc omnia dicta, Menarrata sunt secundo libro huius
operis, quae pertinent ad noxas quasaffert, intermissur praeter consuetuatnem cibus,&quae ad procurationem eius, qui ita deliquerit. Quod illic dixerat, oportet cinam mino
rem facere,quam consueuerit,neque siccam, sed modi humectantioris,explicat nunc exemplis dicens,humidiorem maram pro pane, olera,lapathum,maluam, ietas, aut piysanam, viantur autem, piscibus coctis. mirum sunt harcomniat
nuta, humida .Quod de potu dicit , videri possit repugnare, cum ijs,quae libro secundo dixerat. Illic enim ita est scriptum: Et post haec bibere non aquosum:hic dicit, & aquosius verum intellige,ut ibidem explicuimus illic non prohiberi aquosum, sed aquosiorem quam pro cibi quantitate, hoc est aquosiorem, quam ut cibi coqui possin Hic ergo iubet aquosius dari qua soleat homo bibere illic prohibet dari aquosum adeo , ut coquere homo non possit quod de deambudatione post cssam, videtur vulgus hominum maxime probare atque adeo plaerique cinant cito,ut cena deambulent,videoque in ore vulgarium omnium circuierri illud,post cinam molles passus abire.
Τamen re vera non est consonum doctrinae Hippocra & G Ieni,quia cibo somnum a somno motum semper commendit.
Neq; profecto ac na quam prandio milius est dormiendum statim, aut deambulandum magis sed si quando a cibo mouendum,minus sit noxium a prandio ambulare,& a cina dormire, magis enim congruit cum temporis natura,cum interdiu motus,& noctia semnus,naturalis sit,4 consuetus. Nunquam ta- tamen siquis velit recte sua valetudini consulere , debet a cibo ambulare,sed a mno,eoq; satis longo, atq; ita interpraetantur quidam,hunc autorem praecipere ut deambulet homo cina, non mox,sed interposito somno Mihi vero non videtur serre, id posse,hanc phrasim ac na. Nam somnum oportet esse longum, per totam noctem productum. Quis autem dicet a cena agi,quae sequenti die aguntur proinde aliter interpretor. Hippocratem quidem non docere, deambulaudum esse acPna,Velut rationem aliquam aut regulam victus instituendi, hominibus in commune utilem traden, non enim est ysed pecuriarem curation Aorum qui ita sint asccti,ut nunc est dicta.
286쪽
Nimiru, quΞqua beneualentiu tene teperatorii valetudini
aduersum moueri a cibo, eos tamen qui tota die praeter consuetudine ieiunaverint, proinde laesi sint,vi solet qui sunt parte superiori pycrocholi plurimi enim aliiquod bene temperati sint .ac multo magisqd pituitosi non laeduntur expedit mox a cetna deambulare,vsque dum minxerint,deinde dormitu ire quia his ob bilis copiam,quam ventriculus collegerat, non residet in ventriculo coena, usque dum deanibulando secerint , ut bilis deossum penetrauerit,quod mictione indicatur
cibi autem maxime significationempraebent. CIbi ipsi suffacultatis linanirae significatione praebet , ex
ijs. n. quae quisque ciborum ingestus iacit, eius facultas optime depraehenditur. Hippocrates ergo hoc praefatus,deri busdam alimentis agit hoc loco,neq; immerito, nam ad artem iiilli tuendi victum pertinet nosse vires alimentorum,ut ad quacunque aliam artem propria materiam Uidetur veris delegisse pessima edulia ,de quibus ageret, ut ea a quibus cauendusae diicamus. Et cum agere cepisset de erroribus qui contingunt invictu ,egissetque iam de ijs qui in quantitate aut numero cibationum contingunt, ut discamus eos qui contingere possunt in qitalitate persequitur cibos vitioses, aegrotantibus acute in tiles, incipiens ab allio.
Assiumstatum facit, talorem circa thorace, capi isgrauitate, cibi anzdisi si quis aliis dolo ex consuetudine prius fuerit, augere possitWrinam autem m09et O hoe habet bonum: optimum autem est ipso'esci ei qui crapula se daturis,st, futurus ebrius.
ALliu calidae Sr siccae naturae est in tertij ordinis sne audi nitio quarti,ad frequentu sum,ut quis eo pro cibo magna quantitate utatur, inutile est,quia mali siicci, acris&mordacis, verum medicamenti gratia acceptu , ad quaeda est utilis
sinium,ad tripda valde noxium,& si quod aliud eduliorum, cudelectum quibusdam dandum sepe quibadam denegandum: semper
287쪽
semper,quia idem a seipso plurimum videtur desiidere pro capientis natura,& consuetudine. Imprimis dicit flatum facere, cui adstipulari videt, quod ipsemet in calce sexti Epidcmisndicit dolores circa umbilicum ciere,seda quod mox addit si,
quis alius dolor ex con uetudine sucrit,augere possit. Sed magnopere videtur repugnare eius natura,cum ut diximus calida
succula deo sit. Quid quod ipsemet mox addit, optimu eL se ijs qui crapulae se sint daturi qua enim id causa si fiatuosum
estu nit vinum esseratur magis, magis repleat caput, & ma- .ior ebrietas fatῖno ergo ita est, sed si bonum est potaturis m,ltum absumit vini vapores, vincit.Repugnat quoque Galen. qui duodecimo methodi ad colicos dolores allia plurimu c6-
mendat,quibus sane nihil esset nocentius, sessent flatus a.Non sunt tamen re vera, quanquam fatus faciunt: nami vinu merum facit eructare, crepitum ex aluo demittere. Qu' pacto haec certe flatuosa sunt ex quibus ut materia flatus mulius natus est fieri,seu quae nata sunt abire inlatus:ssatum autem faciue quaecunque vim causae facientis obtinent, disoluendo fatuosam materiam, satus gignunt, extenuando fiatus crassos, si qui inerant,eos commouet:&lare quidem primo occursu, ubi plurimum materia subest dolores ex flatu ciere,possunt,eadem vero squis uti perseueret, eos ipsos dolores persanant consumoti assatus quos excitarunt. Huiusmodi sunt vinum meracius, alia,& itissatus faciunt,non aliter. Calorem, inquit, facit circa thoracem, grauitatem capitis,4 cibi fastidium Mirum est quod rustici testantur,allia state frigida esse, sitim extinguere, quandoquidem qua die allia acceperunt, melius ferunt laborem,& ardorem solis, minus urgentur siti, necesse est autem mox quoque melius accipiant loquant cibos, ab ambietis calore minus debilitati . Cuius rei causa est quod cum illi sint robusto calore, praeterea eis assueti,commutant allia, trahuntque in sese facile ea ergo calida cum stat augent: roborant naturalem eorum calorem,qui robustior redditus, melius cibos coquit,corpora nutrit,& humectat, corpusque calorem praeternatura minus concipit,ac proinde minus sitit. Illi igitneq; caput grauab t, quia vincitur vis alli 3. Igitur alliu faciet
haec debilibus siq; ob debilit te sui caloris naturalis aut desue
288쪽
tudinem ab alio incalescut praeternaturant,aut ijs qui etsi ali
qui possent altile sum sustinere,nunc non possunt,qubdilethorici sint. Illis necesse est pectora inflammari, grauari capita, fastidium,& sitim fieri.Vrinam inquit commouere, hoc hahere bonum. Hoc adeo est manifestum, ut oleat quam plurima allia,urina eius, qui ea ingessit, ut Aristoteles testatur ir sect. problematum. Qua ratione usus alij ab ebrietate praeseruet dicium iam est.
Castus autemstatum, adstrictionem, ciborum in . flammationem Iacit cludum quoque incoctum existit pessimus autem eius Uus ij quise potu repleucrunt.
CAseus quidem omnino omnia haec habet mala, non tamen idem omnia aeque , sed qui flatum magis paritiis minus inflammat cibos minus adstringit. Accipit vero differentiam ex multis,nam ex materia, ex lactis scilii cetner caprinu.αquam ouillu,inflanimat: adstringit magis fatum gignit minus qua ouillum, siccius enim & calidius est, ut ipsum laciles ex modo praeparandi. Quod enim accepit coaguli plus,adstrictionem 4nflammationem magis,flatu habebit minus. Maxima verb, scitu dignissima casei differentia,
est ex aetate Plurimum enim differt vetus a recenti. Vetus. n.
acer Se mali succi est,terreus,crassus Mob id tarde descendes, obstruens cacochimias faciens,&cruditatem nidorosam per ciboiu inflammationem. Proinde ad sil edum alvu consert,ni. ficum adeo iam acer vetustate facitus est, ut mordicatione irritet,tunc enim fecerit, cohibens Z irritans, ex diarrhea dysenteriam Verum calculosis quibusui, urinae morbis, utcunque obstructis,fuerit periculosus,&i3sq ii grauibus Osomni naut incubo laborant, quin difficile spirantibus nisi detur vetustate acerrimi exiguum ut condimenti gratia inspersus puluis,is enim aliquando, dissoluit acrimonia pituitae concretiones, in thoraces in ventriculo. Alioqui Min melancholicis obest summe sanguine reddens sicciorem irasitorem,& ob cochimiam, frequens eius usus replet maligna scabie: recens haec vitia minus habet,non enim mali succi est, neque adeo recinita lactis temperamento, neque exaruit, neq; acrimoniam
289쪽
comparauit,sed hanc ipsam ob causam status magis parit, id verbiitium leuius est,quam ut cum illis conserri misit, proinde
ad mensas multo probatur magis. Vterque sine caseus est succi crudi crassi,albis enim crasiis replet venas, consistentibus citra sanguinem .Fiunt tamen ex recenti,cruda,qualitatis expertia,aut dulcia: ex vetet L, acria, aut salsa, unde multa falsa pituita Pessimum dicit esse eius usum ij qui se potu repleuerint,liuius causam esse existimo,' io quis plenus potu multum casei accipiat, aut eo accepto largius potet necesse sicca seum cum liquore in venas Marterias deduci, aut in angustas transferri urinae vias. Verum est neque nimiam potus abstinentiam utilem esse in veteris calet esu inflammatio enim magis creuerit,aesaepe opus est , ei instam mationi quam castus peperit, gelidae potu occurrere,& tunc quidem non mirum si colicus dolor,aut omnino intestinorum termina fiant .Quare satius consultiusique suerit, veteri in cibis nunqua uti nisi omnino guo,condimenti aut medicamenti gratia, ut dixi.
Legumina autem omniastatuosa, cruda, ct elixa, frixa,minime autem tu macerata, vel virida .His autem non oportet uti nisi cum cibis. En autem unicuique suum
filium. Commune est leguminibus omnibus,tae famosus,&crudi succi, non tamen omnibus atque ut in disputatione de singulis dicetur Sunt praeterea propriaedi noxar&commoditates singulis. Parari solent variis modis, manduntur enim fere omnia,cruda,dum recentia adhuc sunt,postea elixantur auefriguntur aut etiam sub cineribus torrentur,ut cicera,quaedam macerata solum manduntur,ut lupini. Utcunque parentur, dicit esse vitiosa,& habere quae dicta sunt mala, ac proinde con sulit nunquam leguminibus vllis uti,nisi cum cibis,hoc est conditis,ut solent cum carnibus aut ouis. Debent vero condimen ta accipere aromata isel, aut alia quae vitia leguminum possint emendare Non tamen proinde nihil interest,ut parentur,
si quando quis velit solis vi Emendat enim aliquid praepara
290쪽
Lens astringit atque turbationem facit si non detracto
LEns deteri or est ciceres, quia praeter communia leg
minum vitia est substantiae terreae , melancholicae, ac proinde adstringit, obstruit, neque vim urinam moueniadi, neque ullam aliam euacuationem habet: quare eius usus
utilis nullus est, nisi in quibus passionibus opus est pioicis adstringere, ut in profluijs muliebribus, diarrhiis,&haemo-
qui ex laxitate venarum fiunt o men earum cremor vim hanc adstringendi non habet, nisi sint bis coctae, sed exte get, lac ratione decoctum primum earum conseri, quibus extersione quadam opus est. Huius causam non omnes eandem reddunt,neque cur detracto cortice turbationem non faciant, non detracto faciant. Gal.enim primo de alimentorum facultate dicit,esse illarum carnem austeram, adstringentem, hanc vero vim longe maiorem esse earum corticibus, succum vero ipsis esse austero contrarium hanc ob causam si semel tantum sint coctae,cremorem laxare,&extergere: nimirum succus rerum elixandarum extrahitur in cremorem iuxta hanc etiam sententiam interpraetatur hoc loco quod Hippo dicit, lentes ecum corticibus ingerantur,turbationem facere,non autem sinu corticibus, quia inquit facultas austera non aeque inest partibus,sed corticibus plus,ea inaequalitas turbationem parit.Di scorides libro secundo aliam de hac re tenet sententiam vim scilicet austeram esse in carne,illi contrariam,in cortice ob ideo prima coctura cremore conditione sequi corticum,& cum corticibus ingestas,turbationem facere. Hanc Dioscoridis sententiam video sequutos plaerosque medicos, quae etiam mihi placet magis.Nam si verum est quod hic author assirmat quod lane,& Galenus ipse recipit,consentaneum magis est, turbationem ventris contrarijs qualitatibus imputari, quam eiusdem, adstringentis praecipue inaequalitati. Qirae.n.oblecro adstringe. tia sunt,quibus Oino insit aequaliter ea vis at non proinde quae adstringentia tantum sunt,videmus aluum tu ibare.