장음표시 사용
231쪽
I98 COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT.
filo ii nome di Eusebio Erant ste . In Modem
apud Remon dinum , cui editioni addita est 'sola V. de qua, post pauca , sermo instituetur. Initio duas Epistolas P. Balla in vulgus edidit, inde alteram post duos menses optimo prosecto artificio, quod aliis plerisque ejusdem sociis admodum placuit & prosuit. Haec
enim parvae molis scriptiunculae& Hommodius emuntur,& leguntur, atque hoc modo plerosque delicati animi viros decipiunt, qui alicujus voluminis libros tamquam insensissimos valetudinis inimicos refugiunt. Hisce quatuor epistolis P. Itala subruere, atque convellere tenta vir, quae Paruxxius primis in Epistolis Ionga & firma oratione adversus P. GasparemGagnam disputaverat. Quod ut praestaret cunctas Rhetorum artes in sui subsidium vocavit eo quidem eventu, ut felicius caeteris quibuscumque sociis suis pugnaverit, cum nihil tam incredibile sit, quod veritatis specie aliqua vestiri haud possit, illosque decipere , qui in externo haerenr verborum cortice, & scrutari librorum viscera' aut dedignantur ut id praestando minime idonei sunt. Ii proinde, qui Sanυitalis libellos laudaverant, quantopere Ballae pIauserint, conjicere pronum est . Creveratusque adeo rumor & plausus , ut P. Patuααium caussa cecidisse non pauci dicerent, docti vero homines Besia ingenium atque calliditatem, Paruaenii
autem inconcussas, nullaque expugnabiles arte epistolas praedicarent. Revera P. ParuExius libentissime in arenam adversus Ballam descendit; iis etiam permotus multorum vocibus, qui mirum nihiI e sese dictitabant, ipsum eundem de sene illo Iacobo San-
232쪽
R DANIEL. Co MCIN. 199 Ii m tali tam egregie triumphasse . Ergo quo mate-z riam versaret uberius, distinctiusque sexdecim scri- 4 psit epistolas, quas edidit cum hac epigraphe: Letii rere Teologico morali in eontinuatione della dis au delia Ttoria δει Probabu mo , e Rigorismo ec. deli i P. Daniello Conci na, o υυero confutanione della Rιν it. posta pubblicata δει M. R. P. B. della Compagnia di esk contro i due primi tomi deIle lettere di Eu. febio Eraoiste. 8. Tom. II. In Trento Venetiis ii A. MDccLI v. Ut totis ingenii viribus desperatami caussam sustinere conatus fuerat P. Balla, ita pari contentione Patuxxius optimam sustinuit , & sorti Gsime Rethoris hominis cuniculos & technas patefecit, disjecitque grandi ingenii sui , & doctrinae commendatione. Dum porro hae epistolae sub praelo sudareat siuartam edidit Epissam P. Balia, cujus praecipua capita Paruααius adjecta iis Appe dice, optimo successu excussit, atque demonstravit clarissime; obnubilari quidem aliquando veritatem, opprimi vero atque extingui nunquam posse . Caeteras PaxuΣκii, aliorumque lucubrationes in Concinae apologiam editas post percensita ejusdem opera
ca P. Pametsi ad Balia Epistolas Responsiones ignorasse videtur Com. Io. Maria Maeluchellus in ari. P. Balia operis inscripti: Feritιον. Italia .
233쪽
C A P XXXIII. Adυersus Spectacula Theatralia, re Carbolies Religionis hostes libros duos vulgat. ANno itaque MDccLIII. Veneriis Typis Simo. nis ocebit honae frugis opusculum vulgavit se inscriptum: Istrunione de Confessori, e dei Penirenti
per amministrare, e frequentar degnamente ii SS. D. oramento delia Penitenκa . Hoc imperitissime more suo declamationem appellavit Ephemeridum Venetarum
stribillator a . Periculi inde plenum argumentum Concina versandum sumsit; pugnam scilicet aggressus est in Theatralia Spectacula, quae moribus hominum noxia quam maxime spiritualis doctrinae Magistri
semper judicarunt. Quamquam porro cognosceret non defuturos sibi adversarios quamplurimos, quo tamen Christianorum saluti consulendi desiderio ferebatur, quocumque pedibus timore subjecto, differta tioneqtres accuratissime conscripsit ediditque sic inscriptas: De Spectaculis Theatralibus Christiano cuique tum Laι- eo tum Clerico veritis Di errationes duae. Accedit Differtatio tertia de Presbyteris personaris. 4. Romae A. MDccLIII. ex Typographia Apollinara apud Hae.
redes Io: Laurentii Barbiellini. Probatum opus doctissimorum suffragiis virorum Cyrilli Riga , Thomae Mariae Mamachii, Petri Francisci Fouinii, aetHieronymi Bugatti dedicatum est Praesuli praeclariisima Andreae myorat, Archiepiscopo Valentino , cui quam gratum , acceptumque ex riterit , epistola ejus-
234쪽
i P. DANIEL. CONICI M. et oreiusdem declarat ad Concinam data sa). Hoc in libro, qui caeteris hoc de argumento editis ab . tutior illustriorque merito habetur , quam Christia-ἡ norum moribus ossiciant , quamque fugienda. sint meatralia Spectacula, magna eruditionis copia, atque din Ina demonstrato Differtatione I. b iniit examen vocat Ludovici Anti mratorii Marchio. ii nis Scipionis masset sententias, quorum alter in lii bro de Publica Felici te, alter vero in Theatro Dalicoli licitum quidem comoediarum , fabularumque usum voluerunt , sed castigatione tantum hodierna dra. mata indigere fassi fuerant. Quod consilium quam. vanum sit , quamque chimaericum Concina osten- . dit, ac praecipue rectam Sanctorum Patrum menis , Qem adversus Masseium exponit. Extat quoque in
hae prima Differtatione se confutatio cujusdam
Italicae orationis in mimicae artis laudem editae a Ioanne Blanebod e ut ipse nominari vult Jano Planea Medico Ariminensi. Qui omnium sapientum risu iamagna hominum frequentia Antoniam Caυaltaeciam
. mimam pro concione laudavit , tantoque honore verborum mimicam artem prosecutus est, atque concives suos adhortatus ad eandem pro viribus exco. Iendam , ut tristes moerentesque ex conventu disces.
serint Ariminenses, veriti, ne sanus , AEsculapio valeo
dicto, mimicae arti nomen daret. Caeterum Concina totum argumentum tam uberrime tam docte pertra. ctavit, ut ejus inimiciores cum non multa, quae re-prohenderent, haberent, plurima vero egregia nani C c ci-
Epist. XXXIX. pag. OO. Cap. XII. Cap. XXIX. Diuiti eo by Cooste
235쪽
etoa COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT. discerentur, haec ex aliis scriptoribus ipsum mutuasse scriptitaverint. Ante hoc adversus Theatra Opus jam elaboraverat, suadente Benedicto XIV. , alterum de ReυHata Religione in Atheos aliosque, quod consectum ab ipso A. MDcc LII. non nisi post duos annos vulgatum est cum hac epigraphe: Della Re. ιigione Riυelata contra gli Arristi, Desi, Μateria. Iisii , ed Indisserenisi Libri cinque. 4. Tom. ILIn Venegia appresso Simone Occhi A. MDCCLI v. Magnum in hujus operis editione dedit Concina patientiae documentam. Inscripserat istud Carolo .mameli, Regi Sardiniae semper Augusto. Tum varo juxta morem nuncupatoriam epistolam Regis ejusdem Administro Romae degenti tradiderat, ut
videret, num ad tanti Regis majestatem scripta crederetur. Hic eandem P. Julio Cordarae, Iesu itae Subalpino , quemadmodum solebat , communicavit. Qui occasione arrepta Concinae patientiam fatigandi se illius censorem adeo morosum praebuit, ut eandem Concina saepius refingere, ac mutare coactus sit, atque ita ultra undecim menses operis sui protrahere e vulgationem a . Ad istius tandem consecta arbitrium, Opus vulgatum est,& Sapientissimo
Regi admodum probatum b . Quamquam ego Ib
la Id clate ec noscitur ex test; monio , quod de Danielis Concinae virtutibus lcripsit Marchio Aloysius capreata , qui ad illius
236쪽
P. DAN I EL. CONC. et 3brum hunc inter illustriora Concinae opera censere non ausim, sua tamen haud carere uti Iitate indubium est. Ut caeterae Concinae lucubrationes ,
se etiam isthaec Probabilistis displicuit . Maledi. centiae caussam ipsis fortasse dederit operis istius
liber IV. in quo verissime ex Heterodoxorum etiam hominum sententia demonstrare nititur Evangelicae ethices corruptionem ad incredulitatem perducere, in eamque corruptae doctrinae maagistros toto pondere ferri . Cum vero in libro hujuste operis quinto binas Ludis Ant. Muratorupropositiones in opere de vera Cbristianorum deis totione contentas defendisset adversus Benedictum Plaκκα, A. MDccLVo hic in Concinam Panormi evulgavit epistolam, cui P. Pressius Ord. Praed. eodem a no respondito . :C A P. XXXIV. Cardinalis Thome Mariae Ferrarii Vitam friabit, re fui Librum de Spectaculis Thea.
tralibus a Scipionis Maisei,c P. Blanchi Minoritae criminationibus vindicat
ANno insequenti ab memorati operis evulga.
tione, Benedicto XIV. rem gratam facturus, Cardinalis Thomae Ferrarii ex OH. Praed. , olim ejusdem Pontificis praeceptoris, vitam tribus libris complexus est, atque eidem inscriptam edidit cum hoc titulo: De Vita ac rebus gestis P. Thomae Marii Ferrarii orae Praed. S. R. E. Cardinalit Tituli
237쪽
ao4 COMMENT. DE VIT. .ET SCRIPT. Haeredes Io: Lauri Barbiel lini. AEgre hunc Com mentarium tulisse multos exploratum est; continet enim praeclara hominis gesta , qui castioris ethices vindex, &Sinensium rituum impugnator extitit acedirimus. Sed aegrius etiam tulissent, si ita uti a Con-ci na conscriptus fuit, lucem vidisset. At malo plane fato nobilior ex eo pars ablata fuit a), ea scilicet, in qua Conci na praeclaris monumentis ostendebat quantopere Cardinalis doctissimus laborasset, noPontifex Clemens XI. Constitutionem illam, Bulla uigenitus nuncupatam, quae jugis Romanorum Pontificum sollicitudinis sons fuit,& Gallicanae Ecclesiis
turbarum cauisa, evulgaret. At de praeclara Ferrarii in eo negotio opera altum silentium Concina, ablata ex ejus autographo integra narratione rerum,
servare coactus est , nihilque proferre potuit praeter pauca verba quae hujusmodi sunt b): AI3era, quae Sedem Apostolicam sollicitam habuit controversa, de Quesne, lianis propositionibus fuit; quarum examini, ac δε-dulae discusoni vires omnes ac labores iniendis M.fler , di diu noctuque animum appulix . Scripta prolixa edidit summa doctrina, o ampla eruditione refeν-ra ς eoque in pretio habita ab eodem Summo Pontifice Clemente XΙ.,ur post obitum Dei Servi, omniasbi iradi, veluti opulentissimum rhesaurμm dorcrposto praecepto, voluerit. Quorsum haec spectent, harum studiosi rerum, quibus haec scribimus, facile dignoscent. Quamquam etiam non desunt scriptores, quorum opera Cardinalis doctissimi ea in caussa labores polleritati narrati sunt. Restat modo, ut de apologetico
a Vide praeter alios Auctores Ephemeridum Ecclesiasticarum ad An.
238쪽
P. DANIEL. CONC. aos opere a Concina edito adversus Scipionem Messi jum & P. Blanehum disseramus. Ac in primis placet admonere quantum invidia, atque partium stladium possint. Iam enim valido, ac vehementi stylo adversus Theatralia Spectacula scripserant pii doctique homines, inter quos C arus B uetus , --riana , Lamius, Vulpius, Draverius, Segnerius, Nicolitis, La redinius , S. Carolus Borromaeus, aliique, quia ullus unquam aut iis aeerbe contradicere ausus meis rit, aut bellum atrox indixerit. At erga Concinam diverso plane modo res cessit. Truces in eum, criminationes ubique vulgatae, &mordacissimae scripti,nes, aliaque hujusmodi, quasi mimorum, horumque studiosos vellicando orbis destructionem meditatuς fuisset, hominesque cunctos in eremum voluisset conjicere. Neque heic constitere criminationes, sed publicis monumentis litterarum ab iis Concina impugnatus est, qui nervis omnibus pro Instituti ratione vindi. cias ejus agere, optimamque caussam sustentare debuerant. Itaque non multo post editum de Theatralibus Spectaculis librum P. Blanchus ordinis Minoerum , vir ex bello, quod cum Petro Iannonio , c
leberrimo Neapolitano Iuris Consulto, gessit, notissimus , Areadis nomine, Pasor Lauris , adscito , quod
proprio decertare rem nimis indecoram , atque indignam putaret, Conciniani operis impugnationem non est veritus evulgare cum hoc titulo: Dei viri, e dei diserti det moderno Teatro Ragionamenti sei. 4. Roma MDccLlII. Anno eodem Masseius impugnationem sui ab Concina factam decrevit expendere , atque librum vulgavit sic inscriptum : DP
239쪽
ros COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT. quo Concinam amariori stilo est insectatus , eumque tum aliarum rerum, tum praecipue antiquitatum ignarum perpetuo traduxit. Verum cavere in
primis ipse debebat, ne dum Concinam imperitiae arguit, esse ipse antiquitatum Christianarum minus
peritus videretur; rebus enim claris atque perspicuis neque confidentia offundi tenebrae, neque noctes, ut ita Ioquar, contumeliiς conviciisque obd ci possunt, quemadmodum praeclare more suo monet P. Mamaebius a)- Minoritae porro scriptoris, atque Mosset scopus is est , ut velint: Theatra, quae hodiernix diebus in usu sunt, utpote veteribus castigatiora frequentari posse: Patres eadem damnasse propter idololatriam atque impietatem : qui aliter arbitretur cini cum hominem, atque rigidum Theologum habendum esse. Hi ς, aliisque momentis scriptores isti, cum iisque alii satis multi mimorum mimarumque patrocinium sustentari posse sibi in animum induxere & Concinam probris appetiverunt, quod tam dulce solatium, animisque fatigatis levamen auferre constituisset. Non tam defuere, qui ejus propositum collaudarent, atque inprimis Io: Antoniux Vulpius , cujuς hoc de argu gumento extat ad Concinam elegantissima epistola b). Alii vero Conciniano opere perlustrato scenicas repraesentationes ultro interdixerunt se , uti declarabimus . Neque sane aliter iudicare potest, qui ad
horum temporum Italorum comoedias paululum
respererit; tot enim futilibus, ineptis , inurbanis,
240쪽
frigidisque iocis abundant , ut nihil aliud propositum habere videantur, ni fi cachinnum pueris,& mulierculis , aut hominum laci vilissimae risum quacumque ratione excitare. Sunt alia plura specie venustatis, elegantiae, Ieporis , humanitatis sallentia, insidiarum plena, veneni ac pestilentiae, quibus. Poe-rpe nequam hoc tempore gratiam populi aucupantur , & moribus perniciem inserunt. In hac schola virgines docentur a teneris unguiculis incestos amores meditari: in adulteriorum axempla proponuntur: discunt enim quomodo custodum & maliti
cura falli possit, quomodo admittendi amantes, qua ratione species quaedam pudicitiae servanda sit , ac simul remotis arbitris libidini atque intemperantiae fraena laxanda. Quae omnia non dicam jam in Fagiolii comoediis , quae obsoleverunt , sed &in iis observare licet , quas duo notissimi ae v inostri Mimographi Petrus Clarius, & Carolus GO
Anius composuerunt; quos tamen homines quidam Theatrorum resormatores , atque magistros praecla rissimos appellare haudquaquam dubitant. Naevis, ac periculo non carent fabulae nemorenses, seu pastoralia dramata ad musicam accommodata. Poematum hoc est genus corruptissimum ; in quo pie tas , innocentia , ac virtus a personis colloquentibus deridetur,& peccandi licentia semper colore aliquo excusatur, vel jocis, & facetiis obtegitur. Hac de caussa merito apud probos, & frugi virm
vitio non carent cujusdam celeberrimi Dramato. logi Tragoediae, quem ego quidem proprio nomine appellarem , ac reprehenderem , si non ita multos amatores haberet. Quae omnia cum ita fiat atque