Dionysii Sandelli Patavini De Danielis Concinae vita et scriptis Commentarius ..

261쪽

228 COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT. illam non ulla Patrum Societatis aperta intercessione, sed P. Vidarii Cl. R. S. Paulli, Archipraesulis Poenitentiam, voluntate ac rumore, sui se luspensam . Revera vir hic solertissimus, licet se Dominicanorum studiosum, quando cum ipsis ageret , praedicaret , erat tamen Concinae operibus, eorumque eneomiastis adversus. Ergo omnibus ad Archiepiscopi voluntatem factis , Bononiensis editio absoluta est, quinque Tomis, ut aiunt, in octavo. Quatuor priores Concinianae Theologiae Compendium, ad Uenetum exemplar exactum, continent quintus vero praeter S.Caroli Borromaei Monita ad Confessarios, Canones Poenitentiales, & nonnullas Apostolicas Consti tuti ues , Commentarium quoque comprehendit de M.

iis re sudiis Auctoris ; sed adeo jejunum , us

elogii laudem vix promereatur . Ioannes Lamius hujus auctorem facit P. Vincentium Dominicum, Fassinium ex ordine Piaedicatorum , quem abso Iuram, atque integram Danielis Concinae gestorum scriptorumque narrationem audio meditari. Igno, raverim tam ea quid novi scripturus sit , cum ip sum opportunis monumentis carere certo sciam. Conatum tamen ejus jure Iaudo, qui omnium Primus Concinae memoriam post ejus fatum litteris consecravit . Bononiensem editionem aliae duae Venetae consecutae sunt nimirum Simonis Occhii &Antonii Zaitae, PP. Societatis Typographi. At que in hae secunda Simonis Occbii editione alter Commentarius de Vita ρο Rudiis Concinae reperitur, auctore Laurentio Rubeo, Presbytero Forojuliensi, ut inscriptio monet. Cujus hominis ipse qui scribo post diligentem inquisitionem nullam habe

262쪽

P. DANIEL. CONC. 229re notitiam unquam potui. A. MDccLxv. Agnellus

Typographus Luganensis, cum ad manus habuisset Concinae Autographum expolitius, novam Editio nem paravit , quam inscripsit Leopoldo Ernesto , Episcopo Passaviensi ex Comitibus in Fismian, CDroli de Firmian Germano fratri, quem Maria The refrae, Romanorum Imperatricis Augustissimae Consiliarium, &Administrum probatissimum Mediola. nenses suspiciunt. Etsi vero in Luganensi hac editione nonnulla sint, quae in aliis desiderantur, eam tamen ampliorem reddidit Editor, dum in praefatione caeteras mancas esse, atque detruncatas dixit.

ΗIs, aliisque merito offensus Simon Occhius, quo

incuriae, rerumque augendi suarum immodicae cupiditatis notam ,sibi a Luganensi Typographo in stam , ab se repelleret, solium in vulgus emisit , in quo utriusque editionis collationem instituebat At intercedente postea viri nobilissimi gratia se datum est hoc Typographorum bellum , quod sperata fortuna excitaverat. Attamen Simon Occbius, quo nihil ab se desideraretur, aliam inde editionem ad Luganensem exegit. Hocce inde Compendium contraxit P. Gasparinius O . Praed.& Breviario consecto vulgavit cum hoc titulo: --ale Concinae, seu Theologia Christiana Dogmatico-moralis a P. Da niele Concina O. P. elucubrata priore contra tior. 8.Tom. II. Mutinae MDccLXIII. Prostant Venetiis apud Simonem Occhi. In qua epito me P. G parinius voluisse videtur illorum vel occupationi , vel ineditiae servire , qui nullam expetunt eruditionis cin iam , nec veterum testimonia , neque auctoritati asca requirunt, modo habeant de peccatorum no

263쪽

23o COMMENT. DE UIT. ET SCRIPT. titia,& differentia, quod praecise possint interrogam libus, aut consulentibus vel respondere, vel indicare. Tali modo Concinianae Theologiae Compendium a studiosis exceptum est, A quotidie excipitur. Quod etsi plerumque Compendiorum scriptoribus, . ubi maxime benigniorem ethicen profiteantur, contingere soleat, ut B embat, aliorumque Medulla fidem faciunt, accidisse tamen Concinax valde plerique suspiciunt, qui doctrinam ejus ceu plus aequo rigidiorem apud imperitos, quorum magnus est numerus , fuisse traductam , atque notatam Optime noverunt .. Haec una tantum, ex Concinae posthum is

lucubrationibus lucem vidit. Extat ab eodem elaborata italico idiomate Apologia Societatis Iesu. Hujus unum exemplar extat Romae in Bibliotheca Casa natensi, aliud vero Florentiar in Coenobio S. Ma ci ; ac denique duo alia exempla ejusdem apud suos Venetiis reposuerat Concina ipse .. Titulum interpretari praeter id, quod sonat, nec ipse potam , nec alii sertasse debent. Hortor tamen, Ms. haere des , ut si quid bonae frugis continet , ut prosectoeontinebit, illud in lucem proseran r. Hac maxime

tempestate non vacuus fuerit labor, qua Societas haec celeberrima mire vexatur. Ego certe, ut quod

sentio, dicam , id ultro aggrederer, si mihi sologiae istius obtinendae aliqua affulgerer spes. Hoc

me tamen spondeo curaturum , ut mihil quodammodo adversus eos consulam, apud quos jam forte ut te terrimus Societatis hostis audio eo quod Danielem Concinam laudaverim. Quos quidem animi mei sensus non metus ullus, aut favor , sed aequitas, sed sincerus amor expressit. Superest mO

264쪽

P. DANIEL. CONC. 23 Ido, ut de paucis, quae supersunt, ineditis Concinae scriptis edisseram. Ac primo quidem de Epistolis adversus P P. Richelmium Ec Gagnam jam supra diximus a . Alias epistolas, quae Venetiis apud suos

extant, de Probabilitate scripsit adversus P. Carpani S. I. P. Bernardus Maria de Rubeis ejusdem Concinae Catechismum etiam memorat . Plura quoque paraverat pro Theologia Chrisianae augmento , supplementisque, si alia eo vivente editio fuisset facta. Inter has additiones superest ingens Volumen DeJu-Wilio redure, quod jam edito tractatui addere deis

creverM. Post ejus mortem tres aliae Editiones Venetiis a Simone Oechio illius Theologici operis

persectae sunt. Postremae A. MDcc x III. in sol. pleraque adjuncta fuerunt ex Mss. Concinae in Biblio. theca SS. Jo: & Paulli Venetiarum existentibus. Reliquit etiam plures Pane ricas Orationes , Con-eiones quadragesmales, N. Miscellanea quaedam Monumentorum , quae paraverat pro adornanda Histo.

ria Congregationis B. Jacobi Salomonii, quam postea conseci t P. Io: Bernardus Maria de Rubeis b). Nos plerasque ejus Epistolas, admirabili unctione & zelo exaratas, ad si ros gravissimos inter Adversaria nostra custodimus, edituri aliquando, si necessitas urgebit. His omnibus adjicienda collectio est ccxx. propositionum ex Casu istis liberioribus excerptarum jussu Benedicti XIV. e . Percensitis cunctis, quae ad notitiam mei pervenerunt Coacinae scriptionibus

cum editis, tum manu exaratis , aequum modo fuerit de iis scribere, quas quidam eidem ad judicarunt. CAP.

265쪽

C A P. XXXVIII.

De nonnullis scriptionibus Concinae adiudicatis, ae praesertim de Apologia Animadversionum Celsi Migilavacca rantra Scipionem Masseium. ANno MDccxLI V. servente adhuc De Ieiunio eum

esu carnium conjungendo contentione libellus prodiit Coloniae cum hoc titulo: De Principe Gulae incommodo, eiu ue remedio Dialogus Anovmi. Hujus audiorem a multis Concinam haberi non semel audivi. At vero foetum ejus haud esse cum plura suadent, tum praecipue stylus a Conciniano plane dissimilis, tum graecae sententiae variis in to cis admixtae, quas ipse apponere, utpote graecarum

ignarus litterarum, consuevit nunquam. Anno an

teriori Ferdinandi Valdest, nempe Lud. Ant. --ratorii Epistolas, quarum editionem aliqui omni vi impedire conabantur , praelo subjiciendas curaverat. Hujus rei memoriam tenuit sa) P. Andreas Galland , eruditissimus Veneti oratorii Presbyter , cujus de Concina testimonium P P. So

cir In Annor. ad Catalog. operiam Lud. Ant. Miaratorii, prefixum eiusd. Libro de Moderatisne Ingeniorum e. p. g. XLIII. g. XXXV. Vix annisu intercesserat ab editione Deeir De superstitione vitanda ;quum in Muratorium, perinde ac si emittens illud in lutem et Jheum cecinisset ad aere bellum perurgendum, complures in tuum injurrexe-. runt Seriptores, in mimis vera Panormitavi, qtiorum proinde opuscu-ιa refutare aggressus est nocler auctor , has epotolas sub nomine Fer-d nandi valdelii eυulgans s in quibias quidem edenisis usus fuisse fer- eur opera, is consilio R. P. Danielis Concina , mri Gmsimi , in fura tauder, euius etiam obstetricante manu emissum fuerιι alternm ipsius OPAr modo memaratum De superstitione vitanda.

266쪽

P. DANIEL. CONC. a 33eietatis vehementer displicuisse Eruditis notum est. P. Franciscus Antonius Zaccharias Concinam Μο-ntii hujusce Valdest Epistolis praemissi auctorem facit a . Hoc vero jure negat Io: Franciscus Solimratorius in Vita Patrui sui, quam alibi lauda. vimus. Hujusmodi tamen scriptiones Concinae ab hominum arbitrio adjudicatae nihil ipsi detrimenti intulerunt, sed ea, cujus modo erit mentio, a Masse, , ejusque perstudiosis eidem adscripta, magnum in discrimen nomen ejus adduxit, ut fuerat illis

ab initio propositum machinationis. Ut tota rerum series clarius pateat, rem altius repetam , ut cO-gnitis caussis caetera etiam facilius intelligantur.

Nemini ignotum est Scipionem msseium Historiam

Theologicam italico idiomate exarasse, in eaque reinctam germanamque primorum iaculorum I P. de Gratia , atque Praedesti natione doctrinam se assec tum credidisse. Atqui operam ejus improbarunt sane non plurimi, qui hominis famae multo studio. fiores, quam alii, qui ipsi assidebant quotidie , aegre

tulerant eam Masseium versandam materiam sulcepisse, in qua erat hospes plane ac peregrinus. Adversus hanc Historiam Theologicam Celsus Miglia-υama, praeclarissimus e Congregatione Canonicorum Regularium SS. Salvatoris Theologus, Italicam Epistolam scripsit, quae latinis litteris reddita Franco- furti primum , exinde Lucae A. MDCCL. edita est cum hoc titulo: Animadversiones in Historiam Theologicam Dogmatum ρο opinionum de Diυina Gratia a Cl. Viro Marchione Sejione Massejo elaboratam ;

267쪽

et 34 COMMENT. DE VIT. ET SCRIPT. in qua illustris vir demonstrare aggressus est eno imes Μ ei aberrationes, atque errores, qui cum damnatis Pelagianorum dogmatis convenirent. Masseius tamen nihil exterritus, solidissimis animadversionibus responsum nescio quod dare conatus est, in eoque ab injuriis, contra ac equites soleant, non

abstinuit. Tum Celsus Μuliaυaeca in Masseium se. te & amaritudine exundantem libellum vulgavit cum hoc titulo : Difes arille Animaυυersoni re. Dum interea hujusce scriptionis auctor lateret , Missisi studiosi sibi hostem finxerunt, quem ferirent,: ipsique furenti in animum induxerunt ἰ Apologiam Anima detinersionum sapere Danielis Concinae stilum,&animum , ipsique absque periculo erroris esse tamquam auctori tribuendam. Μ eius homo minime Theologus, quidquid multi narrent, quum alioquia

rei veritatem nolse quam facillime ex Concinae operibus posset, ut critices regulae postulare videbantur , sibi assidentibus plenam adhibuit fidem , MConcinam acerbae in se scriptionis auctorem nedum credidit, sed effecit etiam, ut id ipsum alii sentirent . Scripsit enim cum ad Benedictum XIV. tum ad nonnullos S. R. E. Cardinales epistolas , in quibus Concinam de eo libello expostulabat, eorumque implorabat fidem. Qui rei indignitate vehementer commoti sunt, & in Concinam labefactata jam vel immutata voluntate esse coeperant.

Ita ei interea studiosi , totiusque auctores machinationis,quo a se excitatum severent incendium, crudeliter prorsus, & inhumaniter Viri innocentissimi famam , ac nomen lacerare adnisi sunt , publicis locis cum Venetiis tum alibi horrendo assigo libet

268쪽

P. DANIEL CONC. 233 bello , quem publici heic juris facere operae pre lium suerit a . Qua in re non tam libelli auctorum inclementia , quam insignis arrogantia su

spicienda est , qui contra edicta Principum tam infamem scriptionem publicis in locis spectandam

cunctis exhibuerunt. Concina hocce in statu rerum, quum innumeram nobilium virorum multitudinem adversus se incensam nosceret, quamvis bonae com scientiae innixus testimonio exspectare posset utriusque libelli auctores aliquando detectos iri, scripsit nihilosecius Kalendis Augusti A. MDCCL. ad Masseium epistoIam , in qua malo prorsus animo Apologiam Anima resonum sibi assictam fuisse deci ravit, aliaque protulit, quibus doctrinam in hac Ap

Venetiis publicis locis affixus adversus Daniele in c9nc Iram. co Per atro di earitis si fis sapere a tuiti quantit, ehe P i uino Geucr

269쪽

modum Μ eio hujusmodi epistola, qua doctrinam sui confirmatam putabat; placuit etiam suis , qui

eum ad ejus evulgationem procul dubio urgere caseperunt. Animadvertens interea Μ ejus se enouem iter religiosum, innoxiumque virum ceu amarulenti libelli apud Pontificem aliosque viros gravissimos auctorem detulisse, ad eosdem dedit epistolas, queis se suisse deceptum fassus est sa). Magno i

de evulgandae epistolae ad se a Concina datae deis siderio agebatur. At quum ab equitis, hominisque bene compositi dignitate alienum putaret, inscio

auctore, privatam edere scriptionem , die xv. Aingusti A. MDcc L. ad P. Bernardum Mariam De Ru.

heis epistolam dedit, postulans, ut hac de re Concinam certiorem faceret, ab eoque ad se misis Epistolae e vulgandae impetraret facultatem f. Sed Com

ο Ita sane Coneina die s. Septemb. A. MDCCL. ab Amico Romae exi

270쪽

cina, qui hominis propositum ignorare non potera continuo restitit, nec repetitis Scipionis me ei litteris sede sententia deduci passus est. Noverat enim cum Masset, ac studiosorum ejus consilium, tum cupiebat nulla in re sese opponere Celso Migliaυacca , quem propter eximiam rerum Theologicarum pe ritiam , sanamque doctrinam magni faciebat. At vero is Concinae epistolam, licet auctore quam- maxime resistente, evulgavit in libello, cui titulum fecit: Replica au' Anonimo. Variae hinc extitere dem ei consilio sententiae; cum alii illum laudarent, alii vero reprehenderent se . Id sane Concinae ad. modum displicuit, qui propterea de Masseio conquestus est b). Reprehensus autem fuit Auctor Sunt

menti, quod Scipionem Masseium eam a Concina extorsisse epistolam conscripsisffet , agente atque intercedente Gracciolo, S. A. ad Venetorum Rempublicam Ablegato. At vero morius quamquam opera Caraccioli usus haud sit pro obtinenda Concinae epistola, iram tamen suam in eum adeo multis antea imperti verat, ut ad id praestandum Concina omnino compulsus sit. Iam enim nominavimus eos, ad quos

Masseius scripserit, magna sane Concinae invidia , atque discrimine , qui ut notam inurbani , atque maledici scriptoris hbi i nustam abs se repelleret ,