De iuris civilis docendi

31쪽

commendant illorram opinionem, qui ius Papiriamum Pro mei legum sacrarum collectione rituumquem Nun descriptione habeant a Pontifice e ines nata, ita quoque argumenta, quibus utuntur, nihil sane consemini ad resutandum POMPONIEM DIONY- satis quidem citant MMORNAMENfEM, p. Ira, id neum sane auctorem, at vero hic de legibus locutus Numae sacris , ab Anco nepote instatuatis, tandemque

vetustate sere deletis, easdem post Reges expulsos in usum revocatas esse a Papirio scribit; et nectequidem cum iis faciam, qui hic quoque Ilistorico ob oculos versari putent ius nostrum Papirianum, non

satis leges merateis a legibus saeria disti tiguit Prorsus enim et nomine et natura inter se diversas suisse existimaverini. In illas convenit ruri locus in v. erutae legea, quem

asseri, et habendae adeo omnes, quibus qui quid adversus eas sererint, saeri alicui Deorum essent cum a milia idei niaque, quam exempla adtuli in comment et moris ea reat. m. et eausa Mon idai p. sumo leges vero

sacraei Am Romanorem, etsi non negamus aliquas eorum, e . c. Iegen Niimae de terminis agrorum, sacratas suisse, universe nihil aliud sunt, cluam leges de sacris sive de religione et cultu Deoium. Neque de ii xenii mente in loco cit de Iure Papiriano iustam excitari posse ciuilitationem arbitror,

utpote qui hic simpliciter lege sacras appellet, et alibi, nimirum in l. I. cap. 2. Sera I S I. e veram legum,a emi ruin notionem atque vim deseripserit secundum Rhsuriant in mare Cioeroniana, in voce moratae sena aliosque. Veteram laeis hue pertinentibus jam aeredit cremo, ' - - vid. M. Dixat p. 5s, di, et in o mi t. ii p. rei.

32쪽

tamen ullani apud DIONYSId deprehendo accuratam huius collectionis descriptionem imo obiter Hira meminit, et tacet Mutinam operis partem . certe non negat, alia quoque Pontificem in eoninientarios retulisse. Tum ver graviter movet dissentientes peculiaris muneris sacri ratio, vis inicius sit Papirius: quaSi vero Sola sacroruit eura penes Pontifices fuisset, neque universa temporum illorum, quaeque mox insecuti sunt, memoria eo eret Iuris civilis et iustitiae adnaiiaistrationem sacris veluti intermixtam,

eorumdem suisse. Itaque sacile largimur; cum publicatum privata sacra, ut ait Mnesilu), Pontificis sesiis

subjecta ut esset quo consultum plebs veniret ne

quid divini iuris necligendo patrios ritus, Per pq

nosque adsciscendo turbaretur; at simul in Nitaeci vilis necessitudines ac domestica negotia, legibus qualitercunque ordinata, eiusdem summam exst tisse auctoritatem, contendimum Porro Granii a ci, Iulii Caesaris aequalis, liber de Iure Papiriano illis rem considere videtur. Etenim et in L. t Ad V. et apud Macaminiae Sara, III. II loca inde depromta evidenter ad reni sacram Pertinent. Neque hoc praetermittunt , cata somnias, dediebat. . . eiusdem Granii librum de indigua

mentia, i. e. de ritibus sacris, memorare. - Num

igitur idem est a Ius Papirianum in L. MII tam

33쪽

Eviunt quidem, mini lamen exedunt probatione. Sed sic pora Granium I laceum, de religione avita sollicitum, ad eius primordia respexisse, adeoque ii astauim ad leges animum advertisse eius, qui

Romanis sacrorum auctor perhiberetur, quaeque a

Papirio olim iure meteras seges regias essent dere, Hae quidni inde occinonem arripere potuerit titullam operi inscribendi Iuris Papiriani, utpote ex quo libri sui argumentum praecipue petiisset quam axem quid tandem probato inium Raecum universum opus Pontificis Papirii sibi surrisisse illustaeandum, neque ex hoc multa praetermisisse ad propo- tum suum minus accommodata. Argumenta illae, et similia, a celeb. Io. DAN RIITER Iata adimi Eccumi iam sim L Lli., haud seria quidem esse apparet, me judice tamen ea Miciter et proraus restitavit eruditissimus Lucora, in opuse laud. p. IS -IM. - Denique prurissima quidem nonnullis superesse possent dubia propter ipsa legum Regi rum fragmenta, quae nobis ex veterum scriptis innotuerunt, utpote quae tantum non omnia ad saera pertineant, vincerte cum resigione conjunctae id antur sed ne dicam, admodum credibile esse, civiles Servii Tullii Mes de eontractibus , in usum revocatas a primis consulibus, similesque magnam partem inius recentius XII Tabularum migretisse, quo factum .it, ut non tam sollicite ad originem earum Regiam

Postea attenderint, summam illam iuris uirilis cum

34쪽

sacris ac religione conjunctionem lubentes agnoscimus, Hippe ex temporum illorum vitaeque quasi missis pueritia explicandam neque nobis adeo Drum accidit, postea cum Iuris Civilis antiquissima capita jam dudum cum recentioribus eo uassent, in summo adhuc pretio atque honore habitas suisse leges, quae aera vita religionemque proavorum de- Hararent unde explicandum sit, quod qui ritus illos illustrare everent de re et antiquitate sacra scriptores, et Grammatici quoque obsoletorum verborum vim et potestatem explicantes, esse rint, ut

huiusmodi potissimum legum etiam Mignia ad nos pervenerintilb . Itaque, me judice, non est quod dubitamus, qui Ius civile Papirianum Mines continuerit leges

Regias ea vero collectio et postea praebuerit utilitatem, cum ex ea normidia in XII Tabulas videantur translata, imo vel diu etiam postea iuris antiquioris sid quamquam vero eristiniamus longe maiorein partem iuris regii sive ad sacra pertinuisse sive cum restipone arete fuisse conjunctam, nulli tamen probamus cea mi conjecturam, cui etiam eastulum suum adjecit Mina res in Aiat. Iur. I. Id rediret in libro demum D Iuris Papiriani

leges civiles, in caeteris leges sacras descriptas liniate quippe quae infirmo admodum nitatur fundamento, et a RITTERO III sque resutata sit. i. quique magari l. l. P. 33. not. T.

35쪽

placita, ad me pravocandum esset, inde depromia esse credibile sit luia.

Bue de Iuris Civilis Romani initiis, quoad

dem vitis A in tanta anti linitatis obscuritate secundum veterum namtumes colligere limat haud minor prosecto est dissensio inter erudires de iuris e ditione post reges exactos. Nempe sunt qui putent, statim quoque legum negiarum cum ipso e rum imperio auctoritatem cessasse, inique in hunc sensum accipiant maerere verba in L. 2. s. D. de . . II piorum sententiam tantuin abest ut discedam, ut eoutrarium mihi plane eri exevideantur cum iuris Papi iani histo in tum testim via historicorum de legibus Regiis post expulsum(Id Vid. s,ca. l. l. l. I. cap. 2 Sret. 2. Ps a rima , I L p. di, bd.(li Ita eum nonnullis , antiquioribu etiam non Pomponii et inim,retari videtur es. Whcurgari Gesta. d. Rom. Rechia Bon igal, t. I. p. p. . 2 . illiani is merito in

dillillim revocet Icti testi iliomui ita intellectum. Mihi vero ita Ioldii lioli accipi posse videtur . et hic ceret omnis preliensione vacare lichiridii auctor. Ita quoque A. TEGER ,

de lege Trihimitia et inde nato ineerto Iure Lips 1 ad P. 82 sq. I. LerAc, haereat Apologet nos a Roman.

L. B. 1 68, p. 6. GLuc , t L p. II sq. unisun l. LP M. not. ii Neipi aliter et taurum a in OP--rum Ss sive, variariae diri ibas, . iu lue tamen latius Procedit, ei ne exolevisse quidem illas dici posse eo tendit.

36쪽

Tarquinium in usum revocatis, quin et ipse huius loci Pomponiam contextum telum exolet, se ait

leges Regia ipsin adeo, quo utitur, vocabulum

satis demonstrat significare voluisse Clum, easdem in desuetudinem paulatim abi e Iinque non opus est, ut Ictum hic ob oculos habuisse dicamus nece sariam quamdam sequelam exitus regalis imperii. Nam licet omnino agnoscamus, hanc illorum temporum

opinionibus omentaneam videri posse l8), adsunt

tamen diser a veterum testi Inonia, quae statim post

Tarquinium expulsum norm a Regum leges a consulibus instauratas esse docent; et potius adeo existimaverim, felici illo reipulaticae teri Pore, quo Commmune adhuc tyranni odium utriunque ordinem occuparet, quumqtie, ut ait orano lsi, in populo libero pauca per populum, pleraque senatu suetoritate et instituto ac minae gererentur, dum igitur sibi adhuc constaret inter esse cone dia, nullas magnopere querelas de iniquo iure moveri potuisse, Patribus adhuc prudenter leges ex mores servantibus; verum tandem Patriciorum superbia, arbitrium ipsorum iuridici e eo processisse, ut inter exempla probitatis et iniuriae fluctuaret iurisdietio quocirca(ad sis es tabo auc, in censura distoriae Iurisi inani, auctore M axiomo, in Bb . t. Regi ageἰ en me ses. t. I. p. 2 8 in L sis Cic. do Av. II. 32.

37쪽

mirum sine nemini videri potat, Midem

incertam hane iuris conditionein pati diutius noluisse,

tuque petiisse lem certas et aequas inimibus (2B. Diaein tu eiu quadraginta sere annis elapsis

magis magisque cessaret legum Registrum usus, et per Matuor adhuc lustra incerto jure rem rim Populus, atque teste Di immo L. X init ius maximi ex Pa te eonstaret virorum potestate praeditorum praeiudiciis, et perpauca in sacris libris haberentur, quae legum rem obtinerent, Dives illae inter patricios plebemque exortae sunt contentiones, e quibus, ut notum est, superiores discesserunt huius defensores quos miram pertaesos ab trii Patriciorum haud bene suis sinibus circumscripti, docuerat experientia mentem et nimiamne consilium et sententiam vitatis positam me in D legibus in eo ora nostra sine mente, sic civitantem sine. lego suis partibus, ut nervis ac sanguine, et membris , uti non posse(2l . ' Legum itaque scriptarum expers populus isti malo mederi voluit,

'o meo igitur si teneamus, non opus erit explieatione auriga sarem in Mimnias ad mar itur, verba is. Prope figinti anni ita legentis: Prope Irint anilia . eum quod retus habet deriveret iuris statu si reserri possit ad quatuor iustra, quae XII Tabulas proxime antecessemini. id omninoaLuch I. I. p. III cI. in not.(ti Verbis vior vim ovis Practaretio c. a.

38쪽

et vero a conatibiis uini ante destitit. tinuisset celebratum illud jus Decemvir m octautem utrum maximam partem e Graecia sit pectuin et

Berinodori Ephesii persi conminatum (22 , an partim Graeca sit, partim Falisca origine ra), an vero universum reserat genuini Iuris a moris vere Romani imaginem 2A), non est quod hie disquiminium Novum jam in hoc jure XII Tabularum positum erat divitatis mandae adminicultan, illa saltem disco,

viarum face, ut videbat. , exstinctari ea vero lex Pro parum Provecta illorum temporum uniuilitate

Romanorum arguere possit ingenium ad Iuris Civilis stum satis eo orinatum, quale id seriori aevo identissime sese prodidit atque explicuit. Itaque has leges per plurima saecula summa admiratione et honore habuerunt Romani eaeque praecipua fundamenta fuerunt, quibus superstrueretur iuris civilis paulatim eum vitae cultu se explieantis aedificium atque pro unico sere habitae sunt fonte, e quo diu postea Iuris Civilis addiscendi genuina peterentur principis;

um, P. M.

39쪽

apem enim Mebri illa legis Decemviralis reaturigine,

abunde dem uin liter potuit ei vilis Romanorum risprudentia , antea tenuissima adhuc at perquam exi

Legibus vero XII Tabularum vixdum promulgatis, aliquid accidit, cui postea haud levia debuit incrementis Ius Cirile, quodque adeo, cum in posterrum quoque sontem addiderit novum, ad quem adplicarentur lurisprudentiae studia, obiter attingendunt est. Nimirum iam, ita eram, L. Valerio et M. Bootio M. factum est, ut plebiscita (26 generalem sortiarentur auctoritatem sive, ut B quod Tributiimilabs' iussisset, populum teneret 2 ). Patriciis tamen, omnem iuris potestatem sibi retinere cupientibus, et, ut verosimile est, istius legis placitum negligentibus Aque se substrahentibus, postea iterum iterumque per

eontentiones rixasque viles causae exoriae sunt, a que adesse visa est necesSitas idem no a II l uone

constituendi. Nempe iis a. in erit v. Publilius Dictator eandem denuo praetulit tandemque a. d.

fB vid praeceptoris aestumatissimi ci. BILIPSE , Orcit. Aburenili Iumprudentiae Romanae aetate, Iuturi,*Oris,o praestantiae a guiri Pliolutam Gran. Im, p. 3.(26 quorum secundum nonnullos primum, quod proprie huc referri possit exemplum est in Lege Terentilla, a 2sa lata vid EIREERRAN. l. P. To. 2et Liv. III. s. f. Monus. Arac, M. P. Disiti red by Cooste

40쪽

et M post terisimilabis secessionein lege lio tensia in perpetuum constitutum fuit, nut quod ean iussisset omnes quirites teneret GS, ' Itaque plebim aperta ad legiferam potestatem: cum vero postea, uti videbimus, ad astorum quoque cognitionem pervenisset, neque paucis amplius Iuris Civilis arcana reservarentur, quis miretur, Iuris scientiae per unia versum populum propagandae aliquid inde redundasse e umenti quis miretur, altera harum le-Vu lata, Plus eo anno domi acceptum Hadis ab Consulibus ac Dictatores quam ex victoria eorum bellidisque rebus foris auctum imperium, Patres

credidisse 2 28,

De Iurivrudentiae studui es Romanοεorigine. Secundum ea, quae supra animadvertimus de Iurisdictione atque explanatione aequitatis penes pri res Reges constituta, credibile est, neminem sere, etiam si aliqua prae caeteris dignitate et honore conspicuum , satis certam stabilemque Iuris Civilis scientiam sibi parare potuisse. Paulatim quidem cum illi