장음표시 사용
61쪽
ram Cocci Mald. dignationem ex Pangorano ubi percepissem atque oculari inspectione assecutus essem, qua 1ollicitiadine cum tantus Princeps versaret & custodiae suae traderet cupiditatem in me & curam ingeneravit Coccos ejus notae aut saltem taleolas aliquot acquirendi, veIut deinceps post bonam temporis mensuram minutula nux Maldivensis ad dominium meum transata est,in totum differentia a jam dictu aberrans, pomum ea anserino ouo major non effet, compagine testae . crassior & scabrosior, nec non ratione proportionis magis extensa in longitudinem, quam in praeceGentibus enarrata. Μω-
toties lima aliquid abrin &stibinde in gelida, subinde in calida
demersi, explorandi industria, quς varietas coloris, odoriS aut gustus contra ordinarii Cocci indole se propalaret, atq; experimento comperi eam simili quatitate & dosi liquoris, in aetii- librio soliti Cocci, saturatiore Cocci colorem, fragrantius ferientem odore, & acutioris sensussaporem manifestare, quod cum me interni faristus aut medulis desiderosian essiceret,nucem meam ad digiti latitudinem in superficie serra detruncavi, quod ipsum non nisi subtili acie & post multos labores effetium dare potui, postquam secundumjam dicta, testa crassa admodum & immensa duritiei contumacia resisteret. In ape ta contra genium & naturam vulgarium Coccorum Medullam albam deprehendi, qua simmuni velut lege, testae coaluit, non dissolvendo pene nexu. qua a calice separata offendi soli dam velut medullae massam, ad pales latitudinem a circuitu
teste dissitam, sui quasi juris ad tests emgiem conclusam &
excitato motu strepere solitam , tanta arivitate refragantem ,. ut cultro, aut nox acutaexiguum modo ramentum separare liceret, quod ipsum duritie cum osse certabat , nihilominus ali- 'quales astringentis amaroris vires promebat.
vensi communicanda novi, hac quidem temporis occasione. Cςturum non mihi deest ampliora de communi Coccorum.
62쪽
atque aliaru palmarum genere participandi, postquam experientia proprio satu parta talem eorum cognitionem mihi largita est, qu sis specierum describendarum modulis necessaria est. Quoniam vero praesens operis tui tractatus .de selo Cocco Maldivens lapidem versat, quicquid reliquum est, in futuram commoditatem differemus. Tuum interim erit
ea cordis propensione jam communicata amplecti qua tibi
oblata sunt. Tuus animo totus I.. SPE CX.
Scholion, Tornando se occupabatJ Mira naturae sedulitas in ferinae propemodum nationis Principe, sed quam cultioris seculi exemplis probabilem reddere licet. 4ippe Imperator quoque Rudolphus II. nostra aetate Toreutices avidisimus fuisse dicitur, manus suas fabrili opere occupare seli- . tus. N e quid tamen in mundi senecta eum morem invaluisse quis arguat, postquam Iulium quoque Caesarem in ipse orbis
poene natali studium statim tornando detinuisse constati Vel Suetonio teste qui in ri us vita asserit Caesarem gemmas, thoreumata, signa, tabulas operis antiqui semper animosissime comparasse. Utinam pejus collocatae operae nemo rationes reddere cogaturi uppe otio intervallum largiente plurimi voluptati & sescenninae licentiae se dedicare solent, Alea &Fritillo potiorem aetatis partem oblimantes,unde tandem res domesticae franguntur, sanitas labefa statur, honos praescinditur, dum istis frugiferae manus gloriae immortalitatem familiae, & salutis, imo & seculi tem periem parare solent. i
LUcem in tenebris quaerere, ineque unim, neque pIurium simul est negotium, qui quidem veIoculorum caligine laborant, vel mentis acie hebescunt. Quod in Bolanices Cam-
o exertis indiciis documentum praebet, qui licet fertilitatellari, & inextricabili copia abundet, humani tamen stuporis D a uitio;
63쪽
vitio atque intellectus impervio transitu diu neglectuscuit, imo pedibus varie dispersus est. Antiquorum autem industria coli coeptum Seplasiarii, atque his priores Monachi, velut irreptione facta radicitus everterunt. Quippe tenebrarum alumni, atque inscitiae propagines, divinorum arcanorum insuriam ad medicinae lanienam transtulerunt,scilicet in delegato sibi munere inertes, in assertitio atque alieno ingeniosi, si Dis placet. Τanta vero male rem gerentium essicacia fuit,
ut Europae, imprimis Italiae non selum literatos, verum &A , Arabiae, atque Africae incolas traductionibus iniquis non fine flagitio confundentes, ad quisquilias suas ct gerras pertraxerint: Qnam fundi bledici calamitatem nitori Alito reddere aequanimi & solido judicio praediti hominis, res est, quique vatia per orbem jactatione, linguarum adminicula
quibus Bolanica sustentatur, &herbationum, rerumque naturalium arcana penemvit. Emi autem licet eruditione Mingenio gregalis, pro viribus tamen effectum dabo, ni aliquam perniciei siue maculam tam salutaris Scientia deponat. De Coccis verti & Palmarum generibus studium meum brevi intendere voveo, postquam ad illustrandum a probis viris faces mihi praetenses non diffleor. ippe & nostri seculi incommunicando liberalitas 3c superioris non aversanda diligentia,rei Bolanicς locupletiorem me esse volunt. Quos omnes ad inquirendi studium pressis vestigio sequi me fateor, ut si non aequalis aliquando, saltem parvo intervalli spatio ab ijs avellar. Qii 1 effutitione in audaciam laxata a me dictum qui putabit,candoris nostri patrocinio adductiis, boni interpretis habitu, excipere debet. Neque enim cruditioni meae, quae tenelia dotes habet, palpum facio, sed diligentiae merita apud strenuos quoscunque ad abbacum vocare non erubesco. Hac sela ordinem aliquem tueri me invenient, qui Herbariae quoque Rei notitiam jam longa temporis serie partam apud me vigere non ignorant. Neque plura in accessum aut
64쪽
augmentum convasgre Iibet, ne operi nostro brevitas consecrata, verborum abundantia in Pondectas aut longitudinem immensam evagetur. Rem vero negotij & dissicultatiς plenam propensa animi alacritate decurrere statui, quae uua multorum laborum exantiatrix esse solet. 'iSi tamen proprijs ingenij viribus succumbam, ad eruditorum Mirorum scripta confugiens pedamentu mihi praebe . His quoque: alibi ae- sectum suum quiritantibus, aci Exoticorii thesaurum a me receptus siet, quem proprio Marte ex scriptis & quandoqι colluvie ut ita Gica)Autorum corrado, ut mihi &posthumis stib-sidij loco servire possit. Quippe ex umbris domesticis in claram coeli lucem ὼiquando exauspicabit, modo pari vitae &sanitatis beneficio frui nobis dabitur. Quod P.O. Μ. largiri nobis dignetur, ut quae verbis hactenus ficat, apparent, in veram operis cmgiem perduci possitit. ' :Quemadmodum nihil essicacius aut probabilius docet, quam Eicones ad res propositas adhibitet, ita omnino necessarium duxi nostrς huic Medicet nuci quinque tabellis fidem &autoritatem afferre, quod verbis non stiis converilariter fieri potuit. Ex libris enim solis neminem aut Anatomicum aut Bolanicum insignem devenisse conssat. Quia autem oculi ministerium quod ingenii acumine & prqcellentia dirigitur, pictorem subinde facit, nunquam reiiciendi videntur, qui in utroque ossi Cio prς stiterunt, scilicet rem verbis dilucidatam figuris exprimentes, postquam velut mutuum muli stabunt,
ita oculus exterior internam mentis aciem illustrare solet. Qtiippe Scabie patre Alitor ,Exerc. 73 . Sect. a: Imago rerum
nih/lag/t praeter in Essionem tu sensius vel exteriores vel interio res, ad cognitionem Cis impressio nisi facta est,otiosam figuret ostentationem dicere licet. Ait enim paulo ante, Euippe imagines, species, representationes, amota specie omnes aeunt: nisi suae infra bus recipiantur. 'Sunt enim horum picturae, istier
65쪽
CAPUT IX. Quandoquidem capite quarto nucis Medicae divisionem iii partes; quibus facies diversae figurantur, praefatus filii non inconcinnum judicavi, postquam ad vivulii delineatas tabellis offerre licuit, paucula notatu necessaria depromere, quo plus lucis afferatur. A litera denotat geminam nucem quam Τhalassiarchae Wolphardi munere tota amitM possidet ι cujus eiconemi Prqmi-
66쪽
pr misimus, amussitate eam exprimentem, sed ea cautione, ut sculptori aliquid condonandum sit, postquam pictura minus bene elaborata caelaturae naturalis imaginem non expres.sti quod jam in minoribus sermulis paulo melius est praestitum. Haec itaque figura nucis alvivensis , non Oblique intuenti,sed ε directo introspicienti & manibus contentie visuique oppositae duplicatae pyxidi comparanda venit, usibusque effusionis propter rimas & hiatus inepta.
B. Sessilem&summam partem exhiuet, quae sensim declinat in modum interseminei, facie oculis pudicis aspicienti. E horri-
67쪽
horrida &c. Hanc etsi aequaliter per latus alte trius divi sana exhibeo, nihilominus, ne lectoris an inio dubium aliquod offeratur, moncndus est, beneficio sectionis. quae serra Iactacit in praecedente A, extrema orificia conjungi B. pro punctulorum ordine a nobis in circuitu posito;&partibus resectis extimis, nos integram nucem Oblaturos. Consideratis tantum tribus , nempst partis summae a minatioris praesert1m habendam esse rationem,in cujus basi apertura est, paulli ante a me dicta, quae sedes est germinis seu gemmae , quam podici non inique accomparavi. Dein Spiracula duo consideranda esse lateraliter in parte hac purustulis annotatae & suprema regione
68쪽
regione locata, quae caeteris paribus magnitudine etiam' non severant vulgarium Coccorum spiracula. Ea ad scyphum consolidandum obturantur, quod videre est in minore Cymbio Maldivensi honestissimi Mercatoris Samuelis de Bendana, qui duo possidet ab artifice quondam Antwe iensi , argento affabre investita. Tertium vero non est praetereundum, in integra Maldivensi nuce , colliculum quasi Veneris, faemineae pubis faciem dextre aemulari,quq serrae molimine transadacta deperditur. C. Litera Gibbam 'onstrat partem, cΦu Demoralia postica videas,quae clunibus turgent. In hac facie nihil consideratione dignum occurrit, praeterquam quod in acuminatiorem se crigat partem, qua sipremam nuncupamus &incituram breviorem ut plurimum ostendat, altera inferna obtusiore & latiore , cumcuri atura circa basim fructus , renemque humanum Axprimente. D. Litera dimidiatum Coccum ad schyphi usum omnibus numeris concinnum ostendit parte sinistra, cui si jungatur dextra, apprime reserunt par Calceorum miti
corum h fagina materia, id est
69쪽
E. Litera, dat spectantibus dimidiatum putamen invenissem.
CAPUT X. HI S ita in praeliminari operis dispositis, auctoritates Pa que alienas velut in depositum indere non vanum judico. Garςiaepraesertim ab Horto & aliorum Medicorum sententiae non praeterlegendae, quς ejus noboris Clarissimo Clusio . vis e sunt ut eas in Latium ex Luntana lingua transferre non subterfligerit. Qiras ipsissimis C LV set I verbis repraesentare operae pretium est, ne interpolando: aut mutando alienae diligentiae
70쪽
ligentiae fraus fiat aut publico usu aliquid derogetur, dum
verborum, ut ita dicam foliis attenta mens insenescit. Garrias apud Clusium pagina ι sto. Laudatur hic Coccus aut Nux sed praesertim ejus medulla)adversus venena ab ipsis earum incolis. Et a viris fide dignis accepi,adColi dolores,Paralysim Epilepsiam aliosque ner vorum affectus se utilem sentisse: a coli quidem doloribus, quod vomitum excitaret, ab aliis vero aegritudinibus im- munes reddi aegros, si aquam in iis nucibus f echo medullae momento aliquamdiu conservatam ebiberent. Sed cum non sim id expertus, sinus fidei his tribuo. Nullam autem periculum faciendi,iacasionem habui, quod uti malim me- dicamentis,quorum facultatesjam mihi perspectet,& multa experientiό comprobatae sunt: qualia Lapis Berar,Theri ca, Smaragdi,Terra sigillata, & alia pleraque Medicamen- ta de quibus si loco) quam recentibus,miniisque cenis.
Nam quod nonnullii dicant, se hujus ini commodum sensis. si, an id persuasione & imaginatione stilum sit ignoro hinc
fit, ut nihil affrmare possim. Sed si quid certius cum tem- Pore exquisivero,sententiam revocare non pudebit. Niger est autem hujus Cocci cortex, & nitidior vulgari Cocco. fi- ura ovali magna ex parte, nec ita rotunda ut vulgaris, me-
ulla sive pulpa interior, quae siccata dura est admodum & candida, non nihil tamen ia pallorem inclinans, in siperficie rimosa est & valdis porosa, nullo sapore excellens. Do- sis vero est hujus medullae ad grana decem cum vino aut a- qua, pro morbi ratione & natura. Inveniuntur autem hi Cocci grandes admodum, interdum etiam exigui; omnes
autem in littus ejecti. Vulgari porro fassa accepimus, insulas Maidivas aliquando continentem fuisse, inunda- tione maris submersas has insulas essecisse, in quibus obru- tiet palmet fuerint, quς hos CoccosProtulissent,qui terra indurati, in huncinodu conspicitimur. Sintne vero ejusde ge-