장음표시 사용
141쪽
ni isfacIam in ceIis invenirent, in eaque perpetuo versarentur.
Ac in domo Patris sui Christus mansiones multas esse dixerat, in quibus degere, qui caste, pie , integreque vixerant, possent. Quamobrem simile esse arbitror veri, advertisse ad haec primorum temporum Christianos animum, domosque in monumentis depingere interdum constituisse, ut domum terrestrem jam in cineres redactam sarcophago includi, animumque in alias aedes migrasse fignificarent I). Est autem in marmore , quod paullo ante descripsimus ast , illud singulare, ut media cernatur domus, quae aut sepulcrum , aut corpus in pulverem aliquando redigendum indicet; sinister vero sit piscis, symbolum mortis improviso hominem impetentis tum dexterum candelabrum , quo innuitur lucernas quemque ardentes serre , vigilareque, atque ubi decesserit expectare debere, quoad voluntate Dei a mortuis excitetur. Itaque Laetari sepulcrum hujus rei signiticandae caussa adsumptum est. Demum statera desuper sculpta est, ut cognoscatur , revocatis ad vitam mortuis, justum judicium futurum . 3 a. Navem in lucernis . sarcophagis , picturisque exhiberi non eam solum . e qua praeceps in mare actus Ionas fuit, sed etiam symbolicam , aut solam, aut quam Petrus Apollo ius regere videatur , comperta res s 3) est. Tritus quoque multorum sermone est Clementis Alexandrini in Paedagogo de nave in annulis Christianorum insculpenda locus M. Itaque hujus generis annulares gemmae in coemeteriis repe-
r. . . t . v. de tabcllam Eburneam, eviuε nos ipsa figuram l dinus tom. om . p. a e. Eata p. terea apud Causeum , Bartholum . Foptinium, Mane luin, aliosque sche .na lueemia . io cuius puppi est etrus emonem tenens , iis prora pati Ioa praedicans . ita seli iacet, ut in adiuncta Tabula si . exhibentur . Quam uam ei aenea illa Liseerna , qua in Mucio Medie eo Fl ieriai. servatue at quantri ab is,e se hemate, quod dedit Baethritus, discrepa i4. omninoque esas si riis s. quam dedit Fogg nlu Exercit.... De S. Perri II, era Rom. latu
143쪽
riri & plures, & scalptae eleganter solent. Neque signi tantum so loco figura navis, ut quod quisque suorum esset sepulcrum cognosceret quamquam id iactum eo consilio non numquam fuisse facile patior) verum etiam rei alicujus sacrae signi hcandae caussa exprimebatur. Nisi enim navis θmbolum
sacrum fuisset, Clemens, ut annulis imprimeretur, numquam
jussisset. Itaque hoc restat, ut cujusnam rei esset indicium investigemus. Atque intelligo esse aliquos, qui Ecclesiam delignari censeant navis a θmbolo. Quorum multis m
numentis confirmari potest sententia . Nam lucerna coeme
terialis, quae Florentiae servatur, quaeque navis figura in praesesere, ad cujus puppim Petrus temonem tenens sedeat, ad proram autem Paulus ita stet, ut 3ὶ nunciare iis, qui maris fluetibus sunt oppressi , evangelium , eosque invitare, ut navim conscendant, videatur, quid aliud , nisi Ecclesiam, indicet , ne conjectura quidem assequi possum . At omnia , quae eodem pertineant, recensere velle, longum est. Quodsi haec non essent in promptu, id quidem certe Patrum , veterum que
annos xv i . M. v. anima m 'tila titulia factis a paremes Anu naba . Nam isse ulpta eidem lapidi navis erat in uetito in eoemeterio S. Agnetis . , consule Aleandrum ibid. se Bolletium liι.ε. - . ν r. I. 3 De Lucerna ueste ea sie habet Iohannes Lamlus vir doctianus In eo, qui itiser ibitur deerulitiodie Apostolorum, libeo e . v. u.ε l . e r. am 3 I g. ,, Vetulia quae sam aerea pulcer se rimaque Ga Mediceae Laeercia navem, petro gubernaeatam in puppi moderante. Pau-is Io vero in prora praedicante , mysticam refert, . o. 'I.ν4. In antiqua anea lucerna Gaia ,, Ea Melieeae , quam alibi laudavimus . Beelesiam sub na Wis symbolo reserente , Petrus , qui , , gubernaculum resit , habet pedes calceis undique vestitos δα. similia omnino hebent Fridi
gitii u. Exercitox. De Rom. D. Petri Iessere ,-Apostolatu 'ag. 8s. her. Antonius Flanein seu, Goetu, Inseri iam Etruscar. m. ton l. par. ε 3. eat. Morent. Miror autem quid se, quod seipio Maseivs vir alioqui eruditissimus Osp . litteris geram rom. v. pag. I seq. e t.
.ir 3s.primum omnium esse , dicat. se , qui Petrum navis guhernacula tenere . Paulumque praedicare obter vaverit, eosque qui ante de lueerna eadem di aer uicine . nihil simile suus. sua beatos seribat, eum Ioha es Lamius id prius auimadvertisset . quam observationes litteraria lueem al*exissent. Nam etsi fatear errasse Caucium, de Bellortum, eosque se iuuium Ge-gium De Monogν. Christi pag. is. eabi a uisa 7 3 s. non tamen erat statuenda ri , o innes, quos minime Mallitus legisset, inepte . in citeque in figuris Lueerne Medice e illustrandi, si isse versatos. De nave annuiis, lapidibusque a Christianis veteribus insculpta vide Biadetium lib. ities.κi v. pa so a. lib. t I. cap. inpur. 10. east. v. diaet 3σr. seqq. Io Flavia Seiae da sepulero , quod inventum in eoemeterici Callisti est , ut refert Bo setius ibid. pag. 3ε o. .avis cernitur , cui lasaee columba . vide tabulam pae. se Mitto ceteros . qui gemmas , Ee lapides, in quibus huiusnati se in bulum cereitue, recensuerunt, ne sim longior , quam oporter .
144쪽
CHRISTIANARUM . LIBER III. IOI
AELIABICTORINA POSUIT AURELIAE
145쪽
que Scriptorum teli imoniis confirmaretur, Ecclesam exhi
beri navis signo si) ajentium . 33. Anchoram sa) autem non spei modo, ut alio loco videbimus; sed etiam constantiae sortitudinisque indicium
esse , tam est manifestum , ut jure a nemine revocari in controversam posse putem . Id vero, quoniam virorum doctorum opera 3 demonstratum est, nunc omittatur. Sed tacitus praetermittere nullo modo possis m. anchoram in sepulcro
b. Faustinae M. cerni cum inscriptione: Virgini fortissma.
34. Doliorum figuram interdum prae se terebant s) vascula vitrea , quibus sanguinem SS. Martyrum Christiani veteres includebant. Cujus generis apud Boi det tum figuram cernere cuique licet. Atque pingi quoque, sculpique sepulcris s6) dolia consueverant. Id autem Scriptores aliquot e consilio factum putant, ut intelligeretur commissuris lignorum quibus dolia componuntur concordiam , mutuumque Christianorum amorem indicari, qui sanguine martyrum accendi magis , & crescere soleret. Vinum namque , quod doliis continetur , sanguinis 8) esse symbolum arbitrantur. Esse praeterea quosdam constat, qui Ecclesiae figuram dolium esse contendant . Quin etiam non dubito fore nonnullos, qui cum hanc inscriptionem apud Boi det tum imgerint:
I Alioqui eur a , ατ εδρε, ευσα navia a clemente Alexandrino arrellaretur, nis Reeleis iam indicae et Iti talum tendentem . Sed de his tibus consule Eoldetrum pag. x s. ν Alea intim La Mehtita sym l um lapidihus , gemmis , lueernis Ae. sui se ab antiquis christiania imis pressam eonstare evique facile poterit , non solum ex loco mox indicato clementis I sed etiam ea Besti , Aringho , Mura otio . hesdeito , Lupio. Bottario , clampino. Momsaueon . Vi Borio , aliisque antiquitatum Christianarum cultoribus . Eorum isonumentorum IIqua nos hi imus in priore ciuiusce Operia volumine p. xx I. pag. 3. 2as. 3 vide Arinthu in L v a. p.εa seqq.4 Vide Boiderium p. Constantia autem , sortitudinis , speique fraudi Anchoram esse .fietidie uidis Aringi s .s C .nser Boldettum lib.I. ea .llax t ar Iloe idem symbolum insculpi lapidibus, parietibusque sistebat . Atinghus r. a I. ρ asy. Boldetius abrad. pag. a 4. Θ ιιι. ι .e . v. 3τ . de Lupius vir eruditissimus Monument. S. Severa pag. 3ν. avinetiam picta dolia interdum in eo meteriti visuntur . Adi-sa Atinghum ram. I. pag. a 33. 3I7. a Consule notatiotiem superiorem , de Muratorium Thesatir. Nam Inso t. pag. 91ε.
146쪽
CHRISTIANARUM . LIBER III. 1O3gerint: Mio Filio Pater si) doliens, cui quidem inscriptioni doliola esse video adjuncti duo, adlusisse ad similitudinem
vocis auctorem epigrammatis ejusdem suspicentur, ut ex
dolio quantum pater interitu Iulii filii doloris cepisset, signi
Lyram cur pingerent veteres, illud sortasse in caussa ta)suit , quod hoc inistrumenti genere Orpheum seras mites reddidit Ieaudissent, ostendereque vellent non seras, ut est in fabulis, sed a Christo immanes, barbarosque homines in
ductos fuisse , ut mores suos ad virtutem componerent, san
istamque colerent s3ὶ religionem. Ventum tandem eth ad qu1tuor anni tempestates, quas ut Ethnici sic deinceps Christiani variis symbolis exprimere non sculptis sarcophagis modo, sed etiam picturis
coemeteriorum consueverant. Sed et ii utrique iisdem sere emblematibus hyemem , verem , aestatem , atque autumnum fingebant, diversam tamen his tribuendam significationem arbitrabantur. Nam Ethnicorum plena erat superstitionis interpretatio ; sancta vero , conducensque ad virtutem ea ,
quae erat propria Christianorum . Quas enim illi sabulas de
novo seculorum ordine . ac de reditu virginis, saturniorumque regnorum , hujusmodi imaginibus indicari putabant, eas nostri contemni oportere existitnabant , & quatuor anni, vide supra lab. M v. pag. s . sepuletum Iulii, eisi instulpta sunt dolia duo , additaque dolii, inseriptio : IuιioAriopateν doliens. pro dolens . Ex qua re eoniectura quis elicere potest . ob smilitudinem voeum doloris ,-dolii sutile diuis in ulpta sepulcris interdum , at doIrit figni se aretur , qui, fuisset affectus is , qui inseri hi epigetamma curasset . . a conser supra deseriptum Clemeatla I levant rim linum . a De lyra eor sese agit clamis nus Bottarius R m. -bterri rom. I. - . Icq . expen gitque omnia sere . quae de illo lal rumetiti genere a veteribuet . nosi'ae seriptoribus disputata sunt. Lyram autem sumbolum ceneis Christi esse, aliasque mystieas.habere sanifieationes ostendit Aringi,us lib. v a. ea: RRI . p. s62. heqq. 4 Anni tempestates quatuoe ut Christiani signifiearent , variis symbolia utebantur , quae non admodum disere parent ab iis, quibus Ethniei ad rem eamdem exprimendam utebantur. Igitur gentos interdum sareophagis inseulpebant, qui ea gestarent , quae propria cuiusque tempellatia essent . In Iunii Bais Areophago ad latera et quod tamen neque a Aoso neque ab Aringho animadversum est hae symbola visis itur .. Consule Metalitam Rsm.. sotter. ρ'. t. Pras. 4 .seq. rom. . Mitto sareophagos olerus , quos Aringhus . aliique proserunt, ne sin longus . In quibuslam picturis eae meterialibae non genii , sed figurae humanae re. . quaquaque anni tempestate prinduet soletit, gestantes exhibentur . Id quiad praeter cetera . evis primit tabula uniea euhieuli uniel cet metetu Pontiaui Wia Paetuens apud Bosum, Aritialium Matve Poriarium ibiae. ρ. xi a.
147쪽
anni tempora in eum sensum convertebant, ut partim vitae praesentis statum, partim futurum indicarent, ut corpora n stra divina potestate tandem aliquando restituerentur , regnumque in caelo boni corporibus praediti iobtinerent, a quo incommoda , languor, omne denique miseriae genus abesset, quodque esset plenum gloriae, di felicitatis . Atque Hyeme
quidem hanc vitam , Vere suturam restitutionem corporum
adumbrabant. Rursum Hyeme quidem Idololatriae statum, Vere gratiam baptismi, astate amoris erga Deum , &homines ceteros ardorem , Autumno martyrium commode significari posse statuebant si . Neque has solum , sed alias etiam
plerasque hisce rebus significationes messe contendebant, quae etsi omnes ad virtutis cultum reserebantur, a me ni hilominus , quod brevitati studeam, praetermittuntur. Nam Vasorum , aliarumque multarum s Σὶ rerum , quas in coemeteriis inveniri saepe videmus, symbola mitto , propterea quod vel Ethnica sint, vel ita comparata , ut quid indicent, ne conjectura quidem assequi pollim . Atque Ethnica sane in arenariis Christianorum non rei alicujus sacrae designandae ponebant, sed caussa memoria tenendi loci, in quo amici,aut
r Anni tempestates eo eonsilio pingi exprimique eurabara Christiani ueterea , ut ostenderent primo, prospiei a Deo rebus universa . Minucius Felix m actav. pag. a 3 .se'. edit. an. ε a. M Cum ordo . inquit, temporum . ae siugum stabili .atietate distinguitur . nonneis auctorem suum. parentemque testatur λ ver eum suis floribus. & astas eum suis messis bus , di autumni maturitas grata . di hiberna olivitas neeestitia . qui ordo satile turbaretur. ., nisi maxima ratione eons teret . Iam providemia quanta . ne hyems sola glaeie ureret, ,, aut sola aestas ardore torreret, autumni . de veris inserere medium temperamentum, ut per ,, vestigia sua antii revertentis Meuis, R innoxii transtus haberentur . seeundo , nostr eorpora tandem restitui oportere . Idem p. 3 ,, vide adeo , quam in solatium nυstri ., ees electiouem suturam omnis natura meditetur. dot demergit . & nascitur, astra labuntur. - di redeunt , florea oecidunt, εe reviviseunt. post senium arbusta scindeseunt, semina non- ,, nis eorrupta revirescunt . Ita evirpus in seculo . ut arbores in hiberno , oce ultant virorem ., ariditate mentita . Quid festinas , ut eruda adhue hyeme re ivaseat . di redeat δ Expectan. ,, dum nobis etiam eororis ver est , , . conser Tertullianum Apodor. μιπο - ρ Iss.sea. an Appomi. ad opp. Terti edis. Venega Atque ad rem eamdem pertinere ait Helismenh illius, quae Athenagritas in Legat.. Theophilas Antioehenus in primo ad Autolyeum il-hron. I 3. Prudentius lib. t . eonrris Symmaehum. aliique Patres.quos ibid. recenset,disputant. sed de signifieatione huiuste si mboli eonfer Atinghmn i. . i. e.xκκ- ias ρ a. seqq. Eordet tum ι. II. eo I a. p. 6 s. seqq. Marangonum Cose Gamalefehe ad o deuo mi e e.ximinarrotiam rabis i . ρ.6 sqq. de Boitatium Le. a Tempus defieet et . si omnia symbola recensere .ellem , qu bas sese maiores nostri ad virtutem erilendam exeltare eonsueverant . Itaque haee, quae illustrate conati sumus , satis esse lectori posse arbitramur. Nam qui plura desserat . is eoiatulat Bosum . Atinoum , Fabeet-tum . Miletium, victorium . Lupium . Botiarium. Muratoriam , Gruterum , Buriat totium. ceterosque scriptores , qui veterum Christianorum monumenta data opera inusitaverunt .
148쪽
CHRISTIANARUM . LIBER III. Iospropinqui cujusquam corpus jaceret. Idcirco enim & fibulas plerumque , & personarum figaras, & annulos, & eburnea, ferrea, aliusque materiae instrumenta addebant, quibus significatio inesset omnino nulla si) .ss. I V.
Omnia quaevmque cogitabant, moliebantur , agebant, in Deum referre Christiani veteres consueverant. HAsce res omnes , quum continenter ante oculos habe.rent , itudioseque contemplarentur , ita scilicet assici eobantur , ut rerum divinarum desiderio flagrarent, ac proin
de sibi caverent, ne quid facerent, quod impedimento , quia rebus iisdem aliquando potirentur, esset. Igitur quod defle
ctere a recta institutione quemquam nequire cognoscerent, qui sibi Deum ut normam quamdam . regulamque vitae
proposuisset . quidquid cogitabant, moliebantur , agebant, hoc totum ad Deum dirigere Σὶ consueverant. Cumque certo scirent, nihil ei placore, quod absonum , quod turpe, malumve sit, ratione omnia , atque honeste , sancteque perficere studebant, palamque Ethnicis confirmabant, non modo
Antiquos iam usque ab Heroum . quos voeabant, tempori A sep leta signis quibusdam ornare consi esse seribit . In sepulero Hectoris seulum . ae leonem sculptum fili in . ut num . tr c. talo
quot alia exempla numeravit, p. g.κ. ,, I Crisiani. inqu/l . nella med sma manlera dovet. M tero continuare it eo tume antleo, e porre questi segni a' sepuleri de' trito destiati . . . E v ,, tonmente a che altro postrino nisi avet riguae do quelle tante serte ili robe , se quali si troia, , vano mutate attorno ai septile rἱ . Potehε figuriamaei. che aleune s pomun eredere eome, , regaeti, e donari dassetiti vertile persone desunte a m questo erede e s potiebbe di ai- ,, eune cole piu preΣiose . e me Caminei . e simili . Ma pei che metterti per to p ii rotis . e,, unitti pol vente intcirno ad un meae simo Ioeulo , o sepoleto eon diverte alite basatelle.. viri, e d ogni materia , , a Athena rasiae M.pro CBνiai m. pag. I s. n. xxx .edit. Veneta an. 73'. cum . ,, nes intelligentia sipetetis Imperatores ) inquit, qtiorum vita ad Deum tamquam a , , normam dari gitue , ut unus quilque nostrum extra noxiam apud eum, L reprehensonem ., s , eos non lanotatis ne cogitationem quidem umquam vel levissms admisi. . p eeati . Φῖgen ex iis. i . eontra o*um num. Lvit. rvim. . o p. edit. Monachorum S.I auri Paris. Beatos fore prati ieemur , idque audacter , de aperte , qui ex Dei legibus vitam arunt, ,, qui omnia ad illum reserunt, quique Omnia saetum . quas testis , de spectator eget. An ,, hae sine laniscum. sutorum , sullonum , rustieiseum , imperitorumque hominum praeee-
149쪽
nullius sceleris, sed ne minimi quidem peccati reos agi. qui ita viverent, omniaque in Deum reserrent . Christia nos posse . Atque haec tam constans dirigendarum actionum in Deum s a quo bona omnia in genus hominum permanare
cognorant) ratio ex ea virtute oriebatur, quam appellamus pietatem, quaque fiebat, ut in ejus amicitiam venirent, atque omnia ex ejus voluntate facerent. Ex qua innocentia
proficiscebatur , quae animi Iὶ tranquillitatem afferret, vitamque gaudii. & felicitatis plenam . Quae sane innocentia, virtus, & pax Christianorum, etsi ab Ethnicis permultis odio,
atque malevolentia incitatis non cognoscebatur ; tamen adeo erat conspicua . ut in omnium oculos incurreret, plurimumque valeret & ad conservandum numerum noltrorum hominem , & ad augendum . g. V. Cum precibus conjvηgi magis magisque hominem Deo, contineri in fide, a que in scio , viresque consequi ad recte agendum majores
nos i seirent, non flam in isdibus saeris, in quas statis temporibus sese , dum poterant, conferebant, sed domi etiam , Ρ-risque , cum alias fere semper , tum maxime orationi insisebant, cum id Ecclesia , Reipublicaque laborantis ratio posceret . N Orant praeterea , eos, qui sese non colligant, neu oblectent cognitione sempiterni boni, neve orent, Obsecrentque divinum Numen , ut sibi ipsis auxilietur vitam agentibus laborum ,& periculorum plenam; aut alienatione VO-luntatis amicitiam , quam cum Deo constituerant, dissolvisse,
aut praesidio, quo se, resque suas adversus hostes generis humani tueri possint, relicto , in magnum salutis discrimen accedere . Nam si qua est res, preces sunt scilicet, quibus non
, Eusebi ui υι a. PrataνMaonis Ευangeliea e .-essit. an. Icag. ,, caput auia tem h arvis omnium pietas est. non iam ista , qua nomen ementita suum infestis erroribus is implieatur ; sed eiusnodi. quae hane sibi appellationem suifragantes veritate defendit ... Hac illa est . qua eum sensus nostroa ad eum . quem unum . ac salum . uti vere est . Omnia ,, Deum confiteatur . et late , tum vita nostra rationes ex ipsius quoque voluntate modera ., tur . Ex hoe a. em vita genere nascitur hominis eum Deo amieitia i eui ter illa selia . &,. singulati Dei benevolentia constitutus . finis eomitatae . qui cum earlitus ex reriam immo e , . talium eonnexione aptu ei a tum ad earum exemplum . ac similitu laem regitur. atque ,, in iis postremo aequieicit is . vide quae sequuntur .
150쪽
aliorum dictis modo, sed experiundo quoque didicerant. placari Deum , iniri ab eo gratiam , fidem servari, contineri homines in ossicio , atque auxilia parari ad recte agendum possint. Igitur qui haec praetermittant, nimium sibi confidere , cum maxime sint imbecilles, temereque proinde agere , serreque persaepe solere confidentiae . ac temeritatis poenam . Hoc autem illud est, quod graves aliquot scriptores de aliis interdum , & Lligdunenses, atque Viennenses Christiani de soci is quibusdam suis, cum Marcus Aurelius imperium teneret Populi Romani, scripserunt. Cum enim surore Ethnicorum exagitari in ea Galliae parte nostri coepissent, tum homines decem , qui Religionem Christianam profitebantur, quin se ad certandum parassent r), ausos fuisse in arenam descendere; quamobrem ne aspectum quidem serarum sa) sustinuisse , sed perterrefactos , ut supplicium effugerent , flagitiosos sese, quam Christianos dicere maluisse . Etenim qui sortes Christiani in vitae periculum religionis caussa
veniebant cum conscii debilitatis humanae essent, primum munire se , deindeque ad pugnandum accedere consueverant. Er
go decem illos Lugdunentes, propterea quod idem ipsum
aut omnino neglexissent , aut secus atque pryscriptum a Christo fuerat secissent, in superstitionem Ethnicorum turpiter incidisse. Quamquam sociorum deinceps prece,atque hortatu ad sanitatem reversi sunt, atque ubi se Deo commendarunt , supplicia magno animo pertulerunt , eaque sunt corona donati, quam paullo ante, qui in proposito manserant, 3ὶ perceperunt. Itaque majores nostri vigi Iandum cuique, atque orandum esse statuebant, ne dolo , fraudeque inimicorum circumveniatur , neque jacturam faciat animi bonorum, quae sit Dei beneficio consequutus. Atque apud O a eos
a viae . qua paullo post de Polyearpti . aliisqua dieam .
s Eule, ut ibid. ti Ruinate. ibid. p. 3 7. n. K . 4 Clemens Alexandi inus J.. 11. 5ιν-ateon edit. 4-M Est precatio . . . M eum Deo eonversatio , & eoli te uino, quare licet susurrantes. de ne labra quidem aperie tes,, tae ite loquamur . intus clamavimus. Omnem enim intrinseeua paratam eoiloeationem Deus,, e audit perpetua . Et caput a di manas in ratium extendimus. di pedes excitamus in ultima aecla