De ratione studii puerilis, deque uita iuuentutis instituenda, ac moribus studijsque corrigendis, opuscula diuersorum autorum perquam erudita, ..

201쪽

Similia his lector studiose apud eunde Ro-dolphum uideto,de tuentione dialectica, libritertii, capite ultimo, ubi dicit: Haec ipsa qualia

cunque, Sc.

i destinauit per omne genus duiorum lectionerrassuri nam id omnino semel in uita faciendum ecqui uelit inter eruditos haberi) prius sibi quamplurimos parabit locos. Eos et partim a generibuε causuru, ac partibvi vitiora uirtut D partim ab Vs quaesitist inebin more talium praecipua, quae pstequent me solent hi*udendo incidere. Eaj conueniet iuxta rationem allinitatis er pugnantiae digerere. Nam er quae inter sie cognata sunt,ultro admonent, quid consequatur. Etiam contrariorueade est memoria,puta, fit exempli cases primus locus, Pictus er impietas. Huic sub cietur Pietas. species intersie cognatae. Prima est.pietas in Deu. Ω-cgnda,in patria. Tertia, in parentes, aut liberos,aut etia is eos, quos oportet parentum loco colare:ueluti ceptorcstar quom beneficio errati sumus. Iam hisco

202쪽

bis cognata est juperstitisti cienda igitur. Atq; hic 'aperit si e campus lati nus de prodigiosis deoru cul ubusCr uari s diuersam gentiu ceremon s. Sit pro ximus,se uideturtitulus,rides. Hanc in locis ces Fidinlicebit, deside in amicos, de fide struoru in dominos, deside in hostes,totidems de perfidia.Item, sit titulus Bendicentis. Huicci fluus lectessubieceris, reflat Benegeent gratitudo. Non ista quidebuὰβ tecta, no rur,m constraria , sed adhaerens, ea ueluti consiquens. Seduirtutu ac uitioris ordinem sibi quis fiuvi

gat urbitris,ulit e cιcerone eu Valerio Maximo, aut ex Aristo aut ex diuo Noma,petat. Deno sim' sit limentora ordis sequatur. Nos enim id magni refert. Quanqua nolim ita omnes huius generis particulas ta minutis coci M,in ordines referresue- meus duntaxat,quae uideantvrsrepenter in dicen- do usu uenire. Id aureuel ex locis causarum licebit cognoscere, Ne demonstratorijs, sua orijs, Cr iudicialibus. mo enim strinesiunt tituli apud Uulerisi

Maxima, er nonnulli apud Pssinium. caeteram qua extra vitioris ac uirtutu generactu intur, partim pertinent ad ex pti, partim ad locos communes.

Priores generis strmectunt huiusinodi: Insignis longaevitus, uiuida senectussenilis iuuentu,issignis stl, citus, insiguis memoria, ubita rerum comutati uinlata mors, morast tanta, mors prodigiosa,partus prodigiosi,

203쪽

prodigiosiinsignis eloquentia, insignis opulentis. Ex humili genere clari, ita ricies ingeni , insignibcorporis robur signis strina,egregiu ingenium in dormi corpore, utq; id genus innumera alia, quom fmgulis oportebit sub cere, qgarambis pugnant, quaeque cum his habent Onitatem, ut infigui eloquentiae opponitur, insignis inβntia nitima sunt uocalitas,frlicitas in gesticulando,histrionica,etsi qua fiunt huiusmodi. Posterioris autevncris sint istius si P Iur imium interest,quibu3st ijs puer assuestus.Magni restri, quibus cm ulli S. suum cliis pulchrum.

Facilis olfensa, reconciliatio docilis. Tuti iis

nulli credere. Anis tanquam Uurus, oderis tanquam amaturus. Bis da qui cito dat Forturia siui cuique i 're arant.Et,tantae regum irae. ELPericulos a principii amicitia .E Dulce inexpertis bellum .Et,Infida societas regni. Et, Opti u senectae uiaticu, eruditio.

Sed quid ego haec recensere pergo, cu sint siccenta mylias Ergo ex his ea uni deligenda, quae uidebatur ad

dicendum maxime comoda. Ad hoc gregem permnent ex illa comparativa. coelibatus ne felicior, duconiugium uita priuata,unsecvis Potior in arctis, uti,democratia uitu tudiosiorum, an,idiotaru

. autem ex superioribus, s qua furit, quae virtuti, aut uitio uictbistur esse confinia, ea licebit suo titulo subjure,ut ιn: Bis dat, qui cito dat. Et,Nihil carius 1 constat,

204쪽

constat, quam quod precibu3 emitur.ELBeneficium dando accepit, qui digno dedit. E GNihil perit, quam quod corfertur in ingratum . Et, Benscis gratiam perdidit quisqvta exprobrauit. Haec dis huiusmodi ad biberalitatis titulu referri possunt. Verum ne in digesta rerum turba pariat confusionem, profuerit titulos qui latius patentum aliquas secure purteis. Liberalitatis titulum,ut exempli causa loquamur,ita licebit partiri, si siubieceris: Beneficium prompte citos datum:Beneficium aptum,beneficium digno, aut indigno collocatum: Beneficium exprobratum: Beneficiu mutusi. Et si qua iudicabuntur magis idonea: nanos Micandi gratia dis taxat haec ponimus. Ergo posteaqua tibi locos copararis,quot erutfatis, eosq Ln ordi ne quem uoles digesseris, devie singulis fluupartes subieceris,rursum partibuου addideris locos comnes, uesententus:ium quicquid usiqua obuiu erit, is ustis autoribu praecipuinsit istinguius, mox siuo loco annotabis, siue crit abuti, fine apologus , ueexemplum, eca1με nouim uestententia sive lapse , t alio se mire dictum me metaphora,aut parabola.Aη ad eum modum puriter se ut Cr altiuου in sideant animo quae legeris, er afluestes uti lectionis opibu3. Sunt enim, qui plurima teneat, uelut in mulido reposita, cu indicedo,scribesis miremi inopes ac nudi. Postremo, at s postulat occasio, ad ma

205쪽

tium erit dicendi supellex, certis ueluti nidis constitutis: de qllae uolas,petu.Porro irrustu disciplina tam semota est a Rhetorica,unde no Actis locos tuos locupletiores. Nam a Muthematicis,que remoti aeuidenturis intur 1i litudines. mandoquide curas barra indisfrisimili,curas tetragono, quoc seddat pariter quatuor angulis nixo, cosetur sapiens suis opibus stlix,neculiunde pendens: Cr eci sinciderit 'rinnae procella,sua uirtute firmu3 Cr ι mobilis,lit ne dicam interim,quod Theologi nisteriorum enarrationem frequerer a Mathematicis petunt, propter arcanum quandam rerum ac numeroru analogum Nam a Pissicis no sitam parabolae, verumetia exempla quaeda petwntur. Parabola fuerit, hi dicas: Qu admota fulmen summos moles repetifimestrit, ita ma potestas grauis is casibus es

obnoxia. Item: Quemadmota fulmen aes liquicitissimam cera, ita principsi animus in rebelles tr obsistentes saeuire debet, in caeteros uti clementia. Exempla Aeriunt elephsnti in abdito coeuntes, si quis etiam in coniugatis modestium,er uoluptatis disii latio 1ie desideret. Et delphini foetus adultos diutius comitates,necsineres paruulossivos ingredi, nisi prandior aliquis ceu paedagogus ad tim custos. Si quis adm neat quanta cura seruari atque innstitui debeat a paretitibus,prima illa a lubrica pueroru aetas. It dapstudio

208쪽

haec quidem ina parsest . Deinde cum ritur uocisse, tams placide disputat, cum no alio uultu cicutam bibit, quam quo uitium solet, ct mox emoritum iocatur in Phaedonem, admonens,lit Gallam pera solvit Aesculapio. Locus est: Mortem etiam optabilem esse his, qui iura inreire a confici

Rursu mi alter locus: Cuia odi*erithominis uita, id in nepoti in apparere. Rursum:Constanti β' perpetuosimilis exemptus. Etenta cuiusmodi ueratis omni uita Socratis vultuιο ratio.,inlis erat etiam morituro.Tertia pars est: m in carcere agit Socrate erim nusquum Alcibiades,nusti Agathon, nusquam Phaedrus,sed Orito, aedon, si mus. Ais hic locus est,in periculis timi apparere qui mi puri amici: nam uulgares isti bi tin confiniuint, quum in offici scommunibu3d6ucit. Quarta pars est: Dum cin amicis de animae immortalitate multa distulat, uxorem ac liberos cum pauca aman dasset, dimittit. Locus est.Philosophim leuites tangi oportere uulgaribus aspectibus, id quod mire commite doctrina christi. Quinta pars est Statim a morte Socratis,versus est in accusatores populi ror. sacrati de deruto dured positustatua. Locuε erit, nuμgus temere odisse Cr amare. Rursum aEM: virtutem praesentem odmus: sublata ex oculis, quaerimus m-Mdi. Rursum alias: Eucatam gloriam lina cim uita

209쪽

perire, uirtutis splendorem a morte maximὸ clare .scere.Hinc arbitror liquere, in quot usus idem ex 'Parabola. plura positi accommodari. similiter er ni parabola fiet,uelut in Muigatione, quot millia duci poteruus Vt optimurm gubernatorem tempestaε, ita optimum Imperatorem aduerse res declarant. Item, Vin octauam committit amicismo, sed nauigandi peritisse fimo: ita nemo reipub. gubernacula mundulit ei, cui studeat maxime eo quem maxime iudicarit idoneu. Rursumet oncnaadmodum uentii nimium fecundis . rutvlae vela contrahunt, cum purum prosteri 9unt, tum latius pandunt mm: ita cum res vehementer succedunt,temperadus est animus, ne hastiscui. contra,cat inimica est fortuna tu fortitudine ac spe fecuturae felicitatis , dilatandus ac fulcienduw. Item,qπο- tiesrectum cursim per tempestatem tenere non licet,

tum obliquis flexibus eo nihilo fecius, quo peruenire

velamus, contendere oportebit. item,quoties navem

vincit tempestatis impotentia, tum ancoram iactant mutae,nesis collectis: ita uesanienti multitudini notoni quum cedendum est, donec oratione tractabilis esse incipiat. Item,quemadmodum nauta no semper eodem modo tenet uelum , uerum nunc tollit in ab tu nunc contrahit, ninnc is hoc latus,nunc in illud transfrn, utcunque uentorum ratio postula rita sarpitarnon in omni laco, omni, tempore er negotio ,

Amili

210쪽

fiuili vitae renore debet uti , sed uultum, orationem, mores, praesentitas rebus accommodare. Item, cur in maguis tempestatibuου perit imi nautae uel ab imperito nonnumquam admoneri fle patiuntur, quod is salia soleant in bis camin in mentem uenire : ita Mnus rex in magnis reipub. periculis nullius confiselium audire grauabituriliem,ut minimo periculo nos gatur,eoguibernatore, qui maximis fit sectatus poriculis: ita tuti vi est ciuitatis flatus , eo principe. ς graui is robus se exercitatus. Ite, ut quic&tim regit, non satis arbitratur siesuo fungi osticio, ni .s circi actis oculis,quid cuic; Ariendum,admonue rinita principem non agitini, irimagistratuu etiam instriorum officia moderatur ac praestitatem,quem admodum insaniat nauta, si propter odiium aliquo rum qu Mui vehit, nauta periresinat, qua perta ea,nec ipsi positi esse incolumis: ita sanae mentis noust,quio ctiones, patriae incolumitatem non tueatur : quae ni' sit incolumis, nec ipse incolumis esse posit.ltem ut non nisis finiis tempestatibu/sacratacorum nautae iacere solent: ita non est,nis miri infimis periculis ac rebus prope deseratis,ad extrema remedia ueniendam. Sed ne ego ineptus,qui ista per ri cu iam uideas aliquot similitudina millia hinc sumi posse. Nonunquam eadem quoq; collatis

eis pandit diuersa trahitur; quod genus his iuuae