장음표시 사용
201쪽
, Sect. I. cap. XIV De crisibus se critisis diebus
num repudiavit . Neque nullo die quia par imparve esset , ae ris majus
et Aminus periculum esse dixit. Inter-dtim enim peiores dies paressunt. Nonnunqtiam etiam in ipse morbo dierum ratio mutatur frque gryis , qui remissor esse conqueverat. Et paucis interiectis sic pergit merum in his uidem antistior tunc celebres admotium
P thagorici numeri fefellerunt cum
hic quoqtie Medicus,Mi numerare Hesdebeat, sed fas accessoueromtier . Ex recentioribus Comes de Flisco, ua. nitatem criticarum periodorum a d.
struxerit, ita de sat perhibens in
praxi numero hunc dierum non sermper observari, sepius aliis etiam diebus rises fieri Ut mittamus, qua Helmont Iib.de tempor it de febrab. nec non brisianus Langia in Misc.
nar ciuios est Faberis panchFm.rrogo, contra observationem crisium in medium attulerunt.
M.,i Mitiorem hac de criticorum die. ια rum existentia sententiam so vent, ii qui licet non penitus eoidem negent,
uret autumant tamen, in Graecia tantum,
A. minus in nostris regionibus , succede. P in re cris es. Hunc in sensum scribit ma Aschmidius Iundam medic Fag. II 3. nihil opus, non acie crariosos use debe. re in ea os crisium rimantis, quum in nostri regionibus o nostro hoc tem- IRAE . tales rises amplius fiant, nec praedictiones nos rae in moriar acutis adeo certae , ne indubitatae fdei prout apud Hippocratem inveniamtir. Eidem sententiae pollicem premit Eusadius de die Uronom in nos inquiens , Germaniae regionibus praefectim sub nos ro nolo insu. ybo, rarius crises tersectae ad salutem veniunt. Et milenus commention Ph. Hippocr. testatur in frigidis 'orealibus regionibus rarissime expe .ctari critica exactas evacuationes Neque ab his diisentire videtur Ba-glivus Prax pag. o. asserens et in Graecia perfeci succedere criles in a- cise morbis, non verilita in septentrionalibus regionibus, idque adscribendum puIat aerita puritati' tenuitati illius regionisin adiacentis orientis valde et allicis , quum noster aeraque is crassis impuritatibus cedatus, humores quoque corporis magis impuros faciat, ut ad debitum criseos, sive despumationis omium, nunquam pervenire possint.
In hisce tam diversis auctorum opi se idnionibus&objectis tot dissicultatibus, non expeditior ad veritatem in 'enien ii indam via, quam ipsa experientia q)ac ι' ιν
iacta ingenue sistit ac optima verita
tisin ratiocinationis medicae parens est duce patet , prudenter in consilium vocatis observationibus practicis . Quare in exponenda hac crisium ratione ac natura, instituto me apprime satisfacturum confido , si exuto omni auctoritatis praeiudicio ea, quae per institutum , a quadraginta de quod excurrit annis , artis exercitium , mihi iterato de ebrium solutione, quomodo in an certis ac statis diebus eadem contingat inno tuerunt, candide, adam postq3 .. λά. rationes adaequatas sub iciam Scili 4. . .ce frequentius observavi , febres quasdam , inti quatuor horarum spatio perfecte terminari , quas Ueteres ea propter dixerunt ephemeras Synocham mitiorem quarto 4ra Baac aviorem septimo dies, vel per narium stillicidium, cum proclivitate ad somnum, vel per largum sudorem cedere , ardentes vero ii holas febres, causos dictas, nisi funestum Iortiantur exitii in , ut pluri inui tertio , vel undecimo die, liberali ludatione , plerumque cum alvi fluxu , ad nem ... i.
pertingere , expertus O, i. pi ter ...tianae saepius intenso cum aest i aggrediuntur .circa tertium autem 2 quartum diem remittit insultus, ac in intermutentis typum trans . Compluries quoque, maxime anno 17OO . . . .
Berolini , observavi catarrhales Wio .iib; epide mica febres cum gravibus sym-ntomatibus ingrue mes, quaria autem
202쪽
die solutas, exeretione iacta pustulari circa nares tibia, eum sudore prurigi nolo.
ptiis uti In plauritide vera peripneumo- δεπεν ni leviori inter tertium riuartum diem per tussim cum levamine elicivi. Ita materiam cruentam, hane in juniori bux&sensibilis naturae septimoe in a-oulitoribus vero & ubi inflammatio paullo profundi oe, demum circa decimum quartum diem, inflammationis sequi discussionem , cum largo sudore liberali creatu, respiratione quoque liberiori, idem idem experientiae cominpertum habeo , edoctus id.crebrius quum Mindae Uestphalorum, ubi morbus ouasi eadem ius , artem primum factitarem . Pleuritidis autem νι spuriae hepatidis decursus atque so- δε- ι- utio, plerumque septimo, vel undeci- . . mo die, per sudorem, aut alvi proflu-
νσ3mo, rum, multoties a me annotata. rebris
c...' quoque erysipelacea,qust sepe cum gra- vibus symptomatibus,horrore,seimre, vehementi aestu, interdum etiamd
litio invadit , intra diem tertium quartum conquiescit , amandata ad summam euum materia aeri biliosa
tu nonnunquam tumor glandularum
inguinalium iungitur . Qui de pesti.
lentia vera scripterunt ob servatores eonfirmant, febrem pestilentem non. nisi erysipelaceam malignam esse, aei in taliatis praebere indicium, quando circa tertium, quartum, vel etiam septimum diem, in partibus earnosis carbunculi, aut in glandulis bubones
Uxx tamen ullo in morbo tam conis ambu spicua sunt critica tempora naturae orao, quam in variolis Hareni me
dem modo ae mortalli cum truculantis symptomatibus adoriuntur plerumq; quae saeta circa dimidiatum septimum
exanthematum eruptione , una cum
febre eximie remittunt, idque durat in varioli ad septimum ut ii , quo succedente primum in facie, postea in
O , mum infimis partibus suppuratione febris denuo accenditur sic dietasecundaria , quae ad unde imum Loui diem protrahitur in done eis studae , eodem ut suppurari inceperunt ordine , a suprema ad infimam corporis regionem siccenturae demum frustulatim decidant. Et ei salutem decurrit variolarum morisbus. ubi vero vires ferendis sympi matibus non sufficiunt , non vel undecimo die lethali accidit cata- strophe. Aliud periculosum exanthematum genus sunt et echiae , quaequari . vel septimo die, in corporis cortice comparere in prodeuntes levamen cum liberiori respirationis μια successa inferre solent. Tandem mul ainti tutiplici quoque ex identiae perspectum teneo, febres multas epide mi uce grassantes continuas putridas petechirantes, solvi salutarem sortiri eventum ire undecimum diem
per copiosum alvi profluvium , de quo pluribus egi in disserti de dia rhea in febribus maligna salutari
Quamvis igitur nihil quin in nostris etiam regionibus , in ιαrra
febribus praesertim acutis, septenarius dierum numerus, magnas mutationes z. .
in morbis adducat, ac eodem non m 4- .do symptomatum, sed&totius morbi cessatio, eum evacuationibus incipiat& succellive absolvaturi nihilominus
tamen non semper circa septenos dies erises, sive mutationes in peius,vel deterius, sed ex ira dies quoque hos de-e retorios, paribus scilicet octavo, deis ei moin duodecimo contingere, per experientiam comtat Potii simum in hominibus plebeiis, rusticis, simplici ...ia& populari victu se uentibus in qui D:
neque inordinata vitae ratione neque arfectuum impetu sanguinis massam impuram reddiderunt parum quoque medicamentis utuntur, crises cum suuficienti evacuatione periectas fieri , 11..
idem iidem a nobis obsergatum eli Pa. αιε-ἐriter mihi ici exue cientia coonma
203쪽
eum tereo, hos, qui corpore praeditii eriori cum cute valde perspirabibli, natura agi horisin sensibili uris arari iuvenes vel viri sunt, & febri bos acutis, ni lammatoriis & ardentibu IzbGiant , citius cris es, quibus troibo ad salutem , vel mortem term Hiatur, experiri, quam ii, qui
torpidiores natura , temperamento
phlegmatici ac succulenti, quippe qui
diutius cum morbis conflictantur protracto ad resin longius septima. nas, febrium discessu
Monendum vero, quod non Omnest . . . . largae evacuationes, praesertim, quae
es νιο, per cutem diebus ordinariis criticis succedunt, salutem spondeant, sed ill tantum, quas symptorpatum notabilis remistio , pulsus duriis celeris in molliorem sedatiorem mutatio, li- morin minus anxia respirati , animus erectior, urina crassior consistentia cocta , corporis quies , somnus placidior, ac ut verbis Hippocrat. Se i. a. aphor. q. utar, nox placidior , to. Initantur consequuntur. Nam aliquot est ipsis critici diebus , sub -o largis sudoribus occumbere vidi. Ne- , -- que etiam omnis pathematum remisisses, quae saepe ei iam diebus paribus accidit, crisio censenda, sed ea tantum, cui arteriarum motu magis naturaliri respiratione liberiore fac a
evacuationes aut Iunguntur, aut postea accedunt.
Et certe praeclare monet Galenus. lib. I. de dieb. decret. quod criti co. , alti inituro noscenda sit aetas , natura , , is, Anni tempus , locus & pulsuum cognitio . Sicut enim haec omnia deerisiinmixtione humorum, nec non dispositione solidorum ad motus Ggelos promtos , aut imbecillesint ardos te itantur cita pro eorundem differentia, ipsae non modo eorporum naturae variam, sed α operationes oceffectus, qui in corporibus contingunt, ιδ ιιιι dim si comparent in morbis . Hi ne perpetuae stre Oblervationis est, quod
Sin. I. F. XIV. De ritibus O criticis diebur
s sudores largi in febribus in fiammatoriis, etiam exanthematicis, statim in principioin ante debitum eruptionis tempus manant, vel etiam materia variolacea ordinario termino citius expellitur&exanthemata Oparent nec post eruptionem pulsus sedatior sit, signum pessiimi praebeat ominis . Ego ωι,- quoque frequencius annotavi, quod e pestisι abres epide mice grassantes, sive catar rotis rhales, sive rheumaticae , siue ex an thematicae, sub ordinatisin constantibus anni coni tutionibus prosnatae,
statas magis&tempe itivas. Obtineant cris es ac solutiones, quam quae praesto sunt, ubi aeris temporumque vicissitudines preternaturales admodum praecesserunt, quippe quae , non tam
exacte servant tempora , sed illicilioris sunt solutionis , quod scire innuit Hippocrater et t. a. aph. . in consantibus, inquiens, remporibus s tempestυ tempesita redduntur morbi consantes O judicatu facillimi funt, in inconflantibus autem inconflantes em ut dissiculter Iudicantur.
Deinceps medentum sagacioribus u apprime cognitum est , ordinatos, ν ωile
criticos ad excretionem cum salute retendentes in febribus naturae motus, imprudenti medicatione mirum tur .. h. , thari, perverti mira ac plane impedi. His ti Egregia sunt quae hanc in rem a L. seri Prosper Marianus, comment iulib. 2, ae morb. Hippocrat. θEL 2 pag
continui, inquiens, medicamentorum refrigerantium usu propter febrem, incrasatis humoribus corpρνι-busque densatis spontaneae evacuati ne saepe prohibentur is haec non se ιμι caussa . cur noris tempora stam raro flant crises. quae frequemiss-mseram antiquis. Neque minus L. culentum est Baglivi rei timonium qui in prax. pag. 34, miraro desnant, ait, practici, si hocii nec frequentes nec perjectae succedant crisei, uti limi Graecia , squidem ill Graecarum legum et ignarι, et obtrectatores , a principio morbi aes declι nationem us,iu
204쪽
purgantibus, diaphoreticis, phlebot mili rapirisuos alitisse im nudentero intempestis exhibitis medicamentit, aes rotanter fere conficiunto ideo .impti bile est . ut humorum , per tam dive arremediorum fessitisne disermesi aderitiea flespumarionisnegotium flato temine disponantur , sed assiadni eonsistoniis agitaris , lora eri- feor evectae in mera se praeternat
rates desinant, atque de hac causa neeresseos, nec dierum criticorum , ne a. liorum demum natura motuum regulas ab an es qui tradita , inueινι bur ubis
servabimur. Quapropter exquisita nutitur veritate quod idem auctor . e. tradit xustieisi qui Meditorum pera non utuntur, crises per sudorem, a vi fluxus aliasque natura vias perfiei motu prorsus ordinato fieri.
M ex illa, fere toti generi humano commmuni variolarum nempe morbili ruma interim non desunt, qui quod certe mirum, sine ulla solida ratione illum negare audent, aut minimum
eundem minus curant, quum tamen
merito nobis in febribus sit risis quando tirca statum quoddam tempus, cum notabili quadam evacuati ne veketiam excretione per cutem, symptomatum fit remissici immoles. satis eum meliori pulsu&respitati ne, quod certe per eruptionem vari larum Se morbiliorum conlpectius ob vium, licet postea tempore suppura tionis, nova seeundaria febris, magis symptomatica accendatur. Quare Sr vissimum utique hoc morbo per imprudentem medicationem conciliatur ab ignaris damnum , dum vel nimis expellentibus4 calido regimine m. tempestive instant , vel etiamin contrarium eruptionem cohibent nimis refrigerantibus, ut valde nitrosis, quirum alias raritantissimorum etiam nostro jam tempore pessimus passim invalescit abusus, ut per eosdem mo
tus ordinatos salutares turbatos, muti totque, qui revera potuissent servari, s.
petiisse, observariis. Quin omnes eis math.
vacuationes et morbis criticae , mrv.-νιε. xime tamen per sudorem , si suppri. muntur imprudenter , vel minusRDfieienter succedunt, morbi recidivas, vel peiorem priore, o solenniter se-hrem lentam invehere solent, de quo notandus Hippoeratis aphor ra. ME .
latebres, quae saeculo abhine nostris eam incognita, iam vero admodum amiliaris , in ex pessione materiae causileat ad corporis corticem critica stati dies non tam certo observantur, symptomata tamen , quando eadem contingit,semper complacantur Ne Ii
que denique in recensendis observatis
criticis omittendum , quod nulla dies Via in febribus continuis & acutis, etiam exanthematicis , maxime mi is masis fatali s sit, quam nonus M,
decimus, quorum alterutro plumini oceumbant , utut reliqui etiam non omni careant periculo.
Polt quam igitur in consspectum ea noma sproduximus, quaretro erisesin dies eriticos in certa experientiae veritate 7 ipsoque facto fundata sunt' nunc , Ne sua quum nihil sine ratione sufficiente in rerum natura fiat , paullo curiosior incidit ouaestio . cuinamscilicet caus. Deilla observatio, quod septenario numero, tam magna, vel in melius,uel deterius fiat mutatio, tribuenda sit Veteres, quibus corpori nostri mechanico-organica structura, & rerum corporearum natura, proprietates &operationes, motuumque regulae, sane erant incognitae, naturae, tan9uam agenti cuidam, principio rationali omnia secundum ordinem, numerum, mensuram de tempus in corporem
stro producenti adscripserunt, in auxilium etiam vocatis e estium side. rum,solis Sc maxime lunae innuxibus, quaa Priscorum sententiam, plures e
205쪽
, νε semo L cap. XIV De crisibinis criticis diebus
iam ex nostris sola credi sitare sequi I que continflant,clarissime sapientissimi
id. Sed qui in philosophicis erro divim opineis, summam&infinitam ceam per petitionem principii argu in ii ructura universm praecipue coris mentation: m norunt&nihil in ratio poris exhibitam artem arguit, eaque 's'explicatione & deductione , nii propter ordinati hi omnes septenario
quod elare distincte concipi, defi , nume inunio comprehens um-
ῖ iri vel sussicientibus argumentis pro i versalesin in sacris quoque obvii effe- inus,longe rectius a prima, una insi
bari& adstrui potest , admiriunt , mctiones quoque a claris, distinctis conceptibus, sterilia nomina, a caussis realibus distinguere didicerunt, misnime hae philosoρhandi , quae pigris, non vero sagacioribus genus accom modata admodum ratione contenti
sunt, eo quod ex gratis supposito tali principio , nullum naturae phen
menon commode explicari Winteum si notest, tantum abest , ut vel levis.
simum usum in applicatione ad praxia
s. Neque enim erisis pro actu quo--νἀ dam mentali aut ideat , qualas quidem etiam dantur in corpore , haberi potest, sed potius pro mechanico, imvecerto effectu motuum , qui nuntineorpore nostro, a caussis potiuis
mum corporeis thysicis Nam que
omnes in rerum natura effectus , ocmutationes, aliqua vita , eontervatio , nutritio mors, morbus , me dicamentorum operatio ' lanatio spectant ,--nisi a certis motibus1ependent, Rumaeerta rerum corpo-xearum figura , magnatusinem nexu, stu&vi agente, resistente proveniunt, & omnes inde resultantes et- sectus certum etiam gradum a n merum, sive quantitatem motuum desiderant; neeesse utique est, ut notabiles effectus eerto quodam absolvantur tempore, quin hoc nihil aliud est,
quamcertus motuum sibi invicem lue-εUο--cedentium ordoinnumerus , Quod vero solennissimae naturae operationes in toto universo, maxime ter colis mo, potissimum ad septenar numeri terminum, uti ex diversis aetatum Periodis&annis elimactericis, demum rum rationali explieatione egi pecuini diusseristiane, patet, succedant a
nita caussa, Deo, quam a multis particularibus priueipiis rationaliter ωm rauier agentibus, deducuntur. 4. XVII. Ut itaque clarum etiam ac verum conceptum habeamus de crisi in mor
bis, illa nobis nihil aliud est , quam
morbi, symptomatum successivacessatio, quae propter ibasmum universalem illum, qui in febribus ominn es nervosa, vasculosas partes oce pat, maxime in emunctoriis resoluistum caussam quae ipsum produxit correctam, vel expulsam, contingit Jam quum ipsae febres acutae , pro caussa, vel stalas sanguinis' hum tum inflammatorias , vel humorem quendam causticae corrosivae indolis
partibus nervosisinhaeresten in hambeanta ad stases vero sang,unia in va sis pretiernaturales expediendasin materiam caullicam nervis imi cam cor rigendam ω interioribus ad exteriora movendam, emti paritum essedarum motus Mnvidorum appulsus requirantur et aliter iam fierim res concipi nequit, quam ut certis etiam temporibus cessatio morbi& symptomatum sequatur ataue eveniat, quam evacuationes liberaliores , remitte cibus spasmis , per cutem , a Ium urinam, pocissimum vero pulsus respirat melior magis naturalis , et tur. Quod si itaque haec omnia non observantur , neque facuatI nes uinciunt , certum adicium est, morbum, vel ejus caussam , O dum De naturam, hoc est motus nam turales, victam esse, subjugatam sed ingens adbuc periculum corpori imminere, quod cum tempore emper ingravescit. Red. Ea μ
206쪽
la reperiemia rationali fundathi di
v. u. Reddita sic eritam rationali ex. isai: Milleatione , multo rectius nune Med, . iii cus de erifi Ueterum persecta, impere seM , evaeuatione eritica salutari symptomatica, iudicare poterit atque
decernere. Inde etiam ratio patebit cur ei rea se dictos criticos dies , rectissime monente Hippocrate , nihil
moveri debeat, ne motus naturae Or
dinati salutares, quibus materiam peccantem per convenientia organa ejicit , turbenturin alia incongrua loea non sine periculo divertantur . Denique prona quoque elucescet consequentia, evacuationes istas salutares, quibus partim materia, quae morbum secit, partim etiam noxii huminres oui sub ipso morbo geniti Waccumulati suerunt, ex luduntur, non imprudenter cohibendas esse, ne vel recidivae, vel lentae febres , aut aliae chronicae affectione insignantur sed potius eo respiciendum , ut si motus evacuatorii paullo segniores sint ob debilitatem virium, roborantibus analepticis iidem adjuventur ac
6. XIX. c. b. Quo quidem omnia ficuti de libri.
s. sua bus acutis, continuiso ardentibus in
P propatulo sunt . ita jam quaestio inda. . gine haud indisna emergito num
mirer tiam in intermittentibus febribus er ses dentur quod utique erio re e ctu affirmamus . Licet enim in iisdem dies certi&stati, qui etiam adessentiam crisium non potinent, mi inus obvii sint ubi tamen solutio morisbi symptomatum succelsiva fit, iumenis largioribus evacuationibus , ibrecte noli ra lententia criti fieri asseritur , eaque propter quum in omnibus paroxysmis febrium ut velarat ae sub declinatione largi sudores fiu-ant, urina cocta & cum sedimento appareat, non raro etiam vehementia symptomatum in tertianis per excretiones purulentas circa labia, item in quartanis per pustulas scabiosas ul. cerosas, humore quodam acri corrosivo Tom. III. a partibus interioribus nervos ad eriteriores propulso , mitigetur atque 4. laedat eriles in iisdem contingere neutiquam erit negandum.
Neq;etiam in aliis chronicis morbis et M. insolentes adeo sunt criticae solutionis. i. M. Nonnulli etiam morbi quantumvis Ma . diuturni ac rebelles, ita sunt coparati, ut eum die&tempore, maxime circa diversas novas aetatis periodos seon te iv. solvantur accedant . Ac de epilepsia quide notum,quod infalatili ciuniori aetati quam maxime sit infesta, pubertatis autem tempore ac erumpente in
virginibus mentium xluxu, arpi immediscedere soleat. Ut adeo experientiae respondea aph. 2o Se t. 3. Hippocrιδι. plura me affetiioue puerι judicaatur partim in quadraginta diebus, partim inseptem mensibus,partim in septe an-nιs,part/m ad pubertatem accedcntibus rit. αDeinceps omnes dolores graviores,ce L. phalal gra,cardialgia,atroces colici,nec non paro xysmi epileptici spasmodi- cincolivullivi,criles tuas servant, quibuscum complacantur Ipse porro crebrius observavi, quod graves nervoru ... Ma& capitis morbi, motus convulsi vi ac in epile pii et item vertiginesin insaniae. v 'quin pathemata spasmodica,qus hyp
chondriacam melancholiam rei eiulat, propulsi ad corporis superficiem purpuraceis efforescentiis aut ei umpentibus pullulis ulcerosis,laticillime termine tur, praesertim si Medicus congrua medicina salutarem hanc crisin prosequatur ac tueatur. Nam saepius hi morbi a caustica quadam scorbutica materia nervosis partibus firmiter in si erescentes,natales ducunt,quae ii ad exteriores
partes robore naturae ainandatur, graves istae uaternoriim partium afferti nes conquiescunt. Senuertus quoque ,
Rhodius, Tulpius: Pres linius mutita consignarunt ex emula, maniam, inelancholiamin epile pliam, di arrhea excretionibus culaneisin abicelsibus discessisse Soportes prolandos, vertiginem, mentis turbationem, nec non asthmata convulsiva. accedente da-
207쪽
,, MER. I. CV XIV. De risibus O criticis diebias sec
etore podagrico , vel erumpente hae isagiendi scientiam, tam arduam , tam morrhoidum fluxaepentius sublatos adropem anasarcam , oborta spontaneadi arrhea, Foroius Ab Io obf3I.- ιιιδε largissima narium hemorrhagia m--. . danus Cent. 1. U. o. sine medicamentis subiedi fle ae evanuisse, testa tur Et quae plura hanc in rem facie nistia, insuperioribus jam eap. 3. 4.
nec non antecedente 3 ac Ix spartim inseruimus.
uxu , iudicatos fulis j inlidam, incertamin dubiam depreis os, saepius vidi. y hendi, non ut immerito iudicium de
morborum eventu ex vero serman
dum sit in difficillimis in Medici
De eertis imminentis in morbis perιculi ipse que morιι ind/cus. f. 2 ιιιι Uamvis non negandum tit, ri ... bilem illam de morborum de- νε ris cursu remaxime eventu perite iudicandi scientiam . non directe ad finem artis obtinendum pertinere nullum tamen dubium est, quin e dem utilis admodum & scit necest
ria sit oc quam maxime ad invincemdam certam artis nostrae rationemri si usque Medici existimationem se vandum conserat. Nam praeclare pro mores Hippocrases rimis prognosticae facile princeps, statim in limine pranotιonum tradidit Medicum praenotionem adlubere optumum esse mihi videtur. Praenoscens enim o es i/
scas quare audebunt homines se*sos Medico edimmittere. Idem ιb pudis .aec . . inculcat , in prsdie sonibus inquiens, Medici illιusprobe memores
te debent, quod sicuisuccesseru'3-
dictio ι uia gratum anteuigentia ρος-ditum admiraιιοni fuerit ιδε vero quar Mrraverit supra hoc quod hodie EMG ι Mydortas etiam infauire viaebitur.
zz Dolendum modo , excellentem
Duis hancin divinam sere in morbis prae-
tia periti saepissime in hoc delinquunt.
Nam quia Ueteres non ex integris morborum historiis, sed paueis unis taxat circumstantiis, regulas progn ifieas desumserunt , neutiquam certe
mirum est , parum certi itidem inesse lae easdem saepius experientiae non respondere. Accedit quod quum priami Medicinae auetores, nequeritae neque norborum aut mortis, in quo polita sit, naturam&rationem intellexerint , structurae quoque corporis humani atque ex ea pendentium a. tuum plane ignari fuerint , ex obse varionibus etiam plenis veras caussas& notas suturi in morbis eventus, convenienti, rationali modo elicere haud potuerint, sed potius etiam hane artis nostrae partem empirice tantum coluerint, eaque Propter symptomata, sub quibus aliquoties gros mortuos observarant , pro funellis illico
declaratione quum tamen eadem pro divertitate corporum, morborum , re gionum, morbi etiam temporum, miratice varient, ut hinc derivata prognostica praecepta rarius veritati experientia sint consentanea . Recentio.
rum autem quam plurimi vix alia incedunt via, estimulac artem alutarem
opificii instar addidicerunt , ad eius exercitium, minus instructi iis subsidiis, quae rationalem efficiunt Medicum, properant , aut statim inter initia morbi praecipitanter mimis, anis tequam certas notas habere possunt iudicium interponunt, eaque propter non possunt non in prognos tormanda graviter delinquere AD alii, ut tanquam moribundum deserant, qui pollea convalescit: aut vicissim vel iuramento, ut novi, fidem faciant, con- valiturum, qui elapsis vix aliquot ho in stria, cumbu tat. αἶ. III. Hiis
208쪽
sin L cap. XV De certis imminentis in morbis θα. γω
hare praesagiendi ars est,eo magis laborandum Medico, qua eandem addiscat& potissamum eerta ratione, experientiae sub meta imminentis in morbis periculi ipsiusque morbis signa, aequirat, de quo etiam non est quod desperemus: Nam illud negari nullo, do potest, omnes eventus, sive ad salvitem, sive interitum reserendi sint, a certis , adaequatisin proportionatis caussis proficisci, nee sine his contingere posse. Ouodsi itaque caussas . cur aeger necessario ex morbo mori debeat, quis probe noscat nullum. sane est dubium , quin ex earum prae sentia suturum interitum conjicere possit atque praedicere Uicissim quando artifex exacte eallet, quo modo quo tempore, quibus viis aut excretionibus morbus solvaturin aeger ad sanitatem traducatur ex his utique sonfidenter' eum certa ratione de
salute futura iudicium Promeo Poterit. Proinde quum in luperioribu ,
---ii, maxime eapite quarto , genealo- giam caussarum, quae sanitatem immediate pervertunt,in proxime antecedentibus ea, quae de cognoscenda morborum ex variis signis solutionestitu necessaria, solide, rationali modo exposuerimus expedita jam via est ad eruenda aesistenda futuri in morbis vitae discriminis signa atque indicia, quibus tuto in edendo praesagio inniti queat artifex.
D. J.ὰ Quod igitur ad morbos acutos, sive
aua m libres attinet, ex antecedentibus ut
tet' notum supponimus, in quavis harum
A. f. dusicem obvium esse motum, probe invicem discernendRm-, alterum m- me pernicialem & vere morbosum spallicum , qui a circumferentia ad centrum tendit, alterum salutarem, post palmum a centro ad eircumserentiam directum , cuius beneficio e. xitiales illae spasticae partium stricture laxantur, inllammatoriae stases discutiunturin tubuli excretorii, striecti an
oppositorum motum genium, poten, tiam, effectrari mutuas eorum actio. nes relationes penitius novit is uti. que magna cum rationein prudentia in omnibus agere , perieula prudenter praedicereo inustos eventus quam t. iaptime praenunciare poterit . Namsi noe:
infesti spasmi ae inde dependente i flammationes, congestiones ac stases. sanguinis, amotu calido resolutorio librili, certa interrisito tempore,non digeruntur ae discutiuntur, sed firmius persistunt, in proclivi est judicare
tredinen insequuturam ipsamq; mortemcerto saturam: id quod eo magis metuendum , quando spasticae stri. Eturae eirca dies criticos , corpore a morbo jam debili reddito , non conquiescunt, sed potius incrementas
Ut autem Iethiseri spasmorum effectus eo.clarius innotescant , breviter 'strictimque indicia exponemus haud fallacia, e quibus de illorum .praesentia
ae vehementis gradu coniiciendum Tenendum igitur, exitiales has spaLmodicas stricturas, non unam sed plures in cor ore, cum maiori , vel mia ridiscrimine , adoriri partes , eaque propter prout partes. variant , . variis.
quoque dignosci signis . Nimirum Immai quando rigoreum frigore circa morbi 'navig'rem observatur, vel laesus recurrit, ii corpus non aequaliter molle, sed durum, calidum asperum est, si exinanthemata retrocedunt, vel tantisperabstonduntur, exteriora horrent cirigent, sonticuli quoque vel . vlaera antea manalitia siceantur, nihil boni portendunt, sed summum mortis periculum minantur , qua propter spasmos in superficie corporis , sanguinis &humorum motus ad interio ra coaetus, pessimas. inflammatorias.
congestiones facile suscitat in impo
spiratione corpore Nisi expelli. Per teain clausi, felicillime adapetiuntur . gunt quoque iαMutis spata plerum , ---.Jam quicunque binorum horum sibi que ad excretoriorum emularia, uri.
209쪽
,so Sen L cap. XV De certis imminentis m
narios nempe tubulos Mani ostium,ut urina tenuis aquosa reddatur Ocalvus plane dura, tensari occlusa sit. In qui busdam etiam ob urgentem reciero cana stricturam , frequens mejendi desidendi adest limulus.
Misi. Longe gravius periculum imminet, cri-n si quandolpallicae contractiones interiores ac nobiliore rius motibus vitatibus vacant partes , insessant . Nam Pullus parvus, contractus celer c durus item inaequalisis intermittens non atriinde , quam a pastica convulsiva strictura nervorum, qui cordis fibras Et tunicis arteriarum implantantur, proficit citur is semper in statu morbi plurimum periculi ponendu
na dari. Eiusdem notae respiratio crebra, anxii
P tu dissicilis est , ubi in critica tempo*zris incidit quandoquidem sicuti sapienti
Hippocratis effato in prognosticis , iacile spirare magni momenti est ad salutem in omnibus mGrbis, ita crebrior agra piratio in acutis, minus fausti semper ei ominis . Nervis praecordi, libus spasmo flectis summae urgent anxietates, inquis trado corporisque elati, ac aegri crebrius lectum litumque mutant Oesophagi ventricesimembranae nerveO- nauiculares quum
stringuntur , vomendi adest conatus , potus regurgitat , non infrequenter saucibus limpidum serum stillat, deglutitio disti ulter perficitur ac inexhausta sitis, cum oris' linguae ariditate afligit, quibus rapto in consensum siti ut duodeno, flavus corporis, maximeque laciei color iun
b. VII. Ubi vero atrocia spasmi latius di Llanditura universum nervosum ge- ηεντυ nus graviter concurrat, atque convel-S lit, ad ultima jam ventum este indiciolunt nares acuminatae , tempora collapsa, aures frigidae clanguidae oculi
concavi, cutis circa sontem cura ac
tensa, color fuscus aut perpalitus quibus facies Hippocratica , certus Mortis nuncius deicribitur. Huc quo
quere serenda nervorum distensio,que semper in acutis terroris in periculi plena, luxta aph. 6. Sect . ac potissimum cognoscitur quando ager sopia nudi cubat, genua contrahit, pronus subinde ad pedes tuit, brachia &uem des nudos exporrigit mita quietus iactitat, ungues ac digitos pallidos a. bet, manibus floccos ligi fimbriasque diducit, vel in vicino parier e , si qua minuta erri inen . carpit, quibus si demum tendinum lubsultus accedunt hora adest decretoria
Quamvis autem plurim ex acutis instamia morbis ex inflaminatione interna primam trahant originem eaque pro 'a
pter periculo non careant, sapissime tamen in ipso vigore morbi ova superveniunt , vel in ventriculo, vel celebra membranis inflammationes rua nunquam non gravissimi sunt
rimum a m istis pra nunciae . Atque hae inflam, aliones, sive alterutra earundem,sive ambe simul adsint, non
modo in malignis, perechiatibus, contagio infestis di castrens bus e biribus seu di in aliis acutis, synochis, ardentibus, purpuraceis, vati olisin morbillis, circa e primum , nonum, vel undecimum diem accendentes , a frum..certissime perimunt. Et stomachi quidem inflammati signa sunt , quando intensus astus Mardoris exquisiti sensus, cum acuto circa prae cordia dolore urget circumscripta ibi regio tactu dura urit acipitur, extrema algescunt, lumna anxietas inquieti ita illigit, sique omne , quicqui ἀvel medicament , vel potus assumtum , aut protinus vomitu reaicitur aut retentum maximam creat molestiam, ipsamque anxie talem adauget. Quandoque tam late inflammatio ser-pti, ut per celophagum ad usas fauces propagetur, quae inde ardentibus dolori licis pussulis ob silentur, Qui-sciuo corrupto muco iugiter obducuntur, ex quo Ortas praesagium petendum. Periculosior hac , licet iste pius ipsi iungatur, est illa mortem breui
210쪽
anteeedens membranarum cerebri im: 4 mmatio, Graeci phrenitis dicta qua plerumque assiduamin pertina eem vigiliam impensumque capitis
dolorem exeipit. Hanc futuram Dgor, urinae eopiosae ae tenues aurium Tinnitus, sertis pulsatio in capitis imterioribus paucae illitantes e nar bus sanguinis guttae nunciant praesentem autem produnt oculi rubicundi seintillantes torvi , mentis alien
et io, sermo inconestus, male cohaerens, lacrimarum involuntarius saepe effluxus, olantium stridoreum abolita hi
midi appetentia, quae si convulsionibus demum stipantur , mortis ierunt significationem.
Atque hae sunt praecipua pathematari signa, quae vitam indiserimen adduci in aeutis testantur, obvia maxime 4niis, qui temperamento chole.
riei,sanguinei ve, sanguine cholerici, aetate iuvenes ,rri , exquisitiori
sensu praedit . ad iram proclives h bitu eorporis macilentio qui spiritu sis nimium indulserunt . secus vero evenit in his , qui laeculenti spongiosi sunt corporis, phlegmatici , ac
vires vel per morbos , mediam aut diuturnam moestitiam, vel enormes sanguinis profusiones perdiderunt . Nam hi non tam per vehementes spum sin gravia dolorifica pathemata iugulantur, quam potius ex motuum imbecillitate atque defectu, partium--que atonia mortem oppetunt, i gnationes ae stases sanguinis atque humorum statim in principio in putri. dam eorruptionem inclinant. Et licet
sic dispositi aegri non sine ventri liri
cerebri membranarum inflammaticiis
ne pereant haec tamen non tam gravibus spasmisin symptomatibus stipatur, sed sub mitiori insultu in tor. ruptionem eoncedit. Hinc quia modibus plerumque lenioribus incedit symptomatibus saepius Medicis imponit, ut in praesagio ferendo fallantur qnum tamen oboeeultam pernielem eo dissicilioris si iudicii eoqueri . III. rem foveat malignitatem . Cogn seuntur autem miligni eiusmodi morbi his indietis: eum levi frigore ho rore aecedunt , vires statim mirum prostratae sunt,pulsus anguidus ocire- ruens simulque contrarius micat , in itiner esto facile animo deficiunt egri, somnus nullus perpetua tamen ad eum adest inclinatio, I obrepit, major virium postea percipitur languor &inens ipsa emovetur, decumbentes de nullo dolore, siti, via magna molestia conqueruntur, inquieti tamen sunt sese iactitant, sique demum extrema algescunt ac pulsus deficere incipit,nec in eam amplius percipitur , lathathis imminet catastri he.
Quumq; porro omnis inflammatio IIII
demtimin necrosi sive sphaceiosam putredinem transire soleat hoscendacia cest a quoque sint signa . quae factum hoc. ι esse subindicant. At tum quidem in 'M
ternus frigoris percipitur sensus , do lor acutus antea de acerbus, circa caput vel inseriores partes subito conquiescit, mens delira quodammodo ad se redit,virium vero defectus increscit. pulsus penitus deficit, vel valde inaequalis angustu, intermittens est,
alvus stricta laxatur vel praeter v luntatem fertur, vultus cedus ac patilens comparet, tempora, cervix ,ectus gelido sudore madent, extrema corporis frigescunt, borborigmi ae s nitus in entre Gaudiunturin liquida immissa sonitum quando descem dunt emittunt, a -anns in einenho lenetos felen. Quae omnia si presto sunt,mortem Mella mani selio produnt, eo quod ob sphacetum vires s mentem , partium atonia & virium
lapsus adeo increscit, ut omnis in corinpore motus , cum eo vita , exis
Sunt vero adhue alii affectus qui ' p.r a inflammatione, Matrocioribus spas αι mis perimunt, in quibus non minus instans vitae discrimen ex obviis phin