장음표시 사용
181쪽
ίου Sectio I CV XIII. De iudicio in morbis M
andoque etiam eandem ob caussam, cedunt. Quia enim hi morbi ne paris difficilior est aestardus alvi secessus tim ab ipsa bile signantes corrupta
varia in abdomine accidunt pathemata ac tormina, inprimis tamen molesta nauseabunda circa praecordia adest censatio, quam nostri das inesse appellant, quae mane potissimum obsoluta digestione percipitur Acin his quidem omnibus nullum praesentius datur remedium pulvere acidum absorbente eum diluente leniterca minativo vehiculo assumto Ce saut quippe hoe facto doloresin alvus id ostisium redit. Quod vero absor.entia ite die a praecipitantia, quo
etiam reserenda magnelia, nec non pulveres beZoardici terret, sedes, uti crebrioris observationis eis, moveant, haec utique subest ratio, quod alcati terreum acidos prima in regione succos imbibens, convertitur in lal ne uistrum, nerveas intestinorum tunicas
ad excretionem solicitans motabilis hanc in rem est observatio Sehesiam meri in M. N. C. Dec. a. n. I. p. 3O. de puero, qui convulsi vis motibus si-imulque alvo pertinacius obstructa laborans , propinata ex aquis refrigerantibus cum absorbentibus mixtura,&purgatus est, convaluit.
Uieissim quando cybala austero, ...' aruno, vel fusco colore infecta alvo seruntur , largius in sanguine progini iopiosius ab eodem separari bi-iosas sordes, indicio est. Excluduntur autem bilios eiusmodi excrementa solenniter tempore aestivo, quo obvehementem calorem multum bilis generaturin ad intestina sertur. O lervantur quoque in cholericae conititutionis nominibus . nec non in iis, qui corpus crebrius motu exercent vini ac piri tuosorum potui nimis indulsentri in iram proclives sunt. P ti stimum tamen in febribus biliosis,
cholericis, tertiana contii, varu intermittente, sebre quoque ardente sive causo, sordes alvinae multae , bile largiter resertae, maxime sub declinatione ieriecta morbi solutio setis natales ducunt, partim etiam sub ipsis per motum intestinum calidum adauctum largus hilis est proventus: Milo utique patet, cur tam biliosa egerantur scytala ac remittente demurn sub declinatione lebre pastam, copi se insigni tamen eum emolumento, prodeant , ipsumque morbum solutum haud raro indicent Pariter in melancholia hypochondriaca , mania , cachectico morbo & hysterico malo, alvus non solum segnis est tarda, sed laeces etiam durae ac intensius flavo ae fusco eo lore , quin nigricante conspicuae , exsolvuntur nullam plane aliam ob caussam, quam quod ob ae id uberiorem in canale alimentorum proventum, adstringitur excretio , ac bilis acido commixta ob diuturnam moram nigredinem
Ex eodem sonte bilis nempe con m ιδι.stitutione, viridescentium excremen- πονε torum origo repetenda . Sunt hae quam maxime fami rares infantibus ti . . ialaestentibus, plerumque atrocibus a iis . ventris torminibus, inquietudine, iactatione corporis, febre, insequente crebro convulsione epileptica ili pantur. Mali igitur sunt indicii, laeaeidum factum&eum bile quali consermentatum, viridem olorem corrosivam indole in contraxisse pr dunt. Excluduntur tamen interdum
etiam in adultis virides per alvum sordes , ut in passione cholerica laborantibus , raesertim qualido post vehementem iram copiosa bilis ad tenuia intestina, acidis succis referta, propellitur. Neque minus in bypochondriacis&hystericis, saepius nota solum per vomitum, sed etiam auuum, viridia sub graxissimo pathematum spasmodaeorum insultu excernuntur. Saepe etiam ipsa natura per bilios iso copiolas deiectiones, ponte repura at corpus a redunilantibusta lino-sulphureis scoriis , quae itate
182쪽
uris aliisque excretis rite ferendo.
nimis servida progenitae, cohibita, ab aere frigido humido, ineunte
maxime autumno , perspiratione partim ad hepar partim etiam ad glandulosas intestinorum tunicas relabuntur, ac demum in ipsum canalem delatae, molesta tormina spaD mos excretorios producunt. Quod si tamen acres hi succi diutius per intestina feruntur, onus non solum eo. rundem nimium destruitur, sed ipsae demum etiam tunicae exeduntur, ut atrophia , hectica , tormina eontinua, asse tus hypochondriacu flatu lentus, tumores cede malosi, ipseque hydrops accedant.
Ut color, sic quoque laetor excrementorum bilis iisdem immixtae plerumque debetur, quae pro parcius inest, ut albis, eo minor est nidor, eo
gravior, quo largius . Quod si igitur
tαces mirum foetent, aut cadaver sum plane paedorem difflatu , indi-eium est vel bilis copiosae corruptae , vel sphaeelosae in intestinis eorruptionis. Hinc quando in malignis vel dy. senteria seybala stet id illima secedunt, putredinis lethi ferae ipsiusque mortis praesagium praebent. Putent tamen etiam saepius cybala infantum averiamibus, si in putrilaginem fatiscunt actum simul adsunt vagi in abdomi. ne doloresin corporis aestus cum virium languore. Ubi vero alvus scetida non solum, sed etiam spumosa erebrain varii coloris sertur, cum a dente dolores continuo ad desidendum stimulo, ut in dysenteria, humores valde acrisin corrosivae natu .rae ad intestina ferri, talem umque rodentemin rem glandulas amandari, haud fallax suppeditat indisium . .
f. XLV. - Porro contingit, ut seces
αι i. admodum mucidae pituita cralta te aiatiar naci scatentes exsolvantur. Ex his de
imbecilli 'entriculi & intestinorum
digestrice virtute, nee non de alimen- έtionis, potus quoque minus saluti
usu iudicandum id quod cepius obvium est in iis, qui novissime a mombo convaluerunt avidius cibos in. gerunt, in senibus ac his, qui vitae genus agile , cum otioso in victum calidum, cum frigido commutant. Quando vero maior muci pes lucidi, vel qui albumini ovi similis est copia, cum tenesmo ac molestissimo recti dolore excernitur , certo ut plurimum argumento est, sanguinem exitum molientem in fine recti obli rescere ae mora in glandulis largiter deponere mucum, pressione vero dolorem eum tenesmo ciere.
Nonnunquam etiam excrementa εψιν.a.
liquid prodeuntin copiosa, appeti in. aratus simul viget, corpus tamen ema ιiquid , elatur masis, quam increscit. Quod si contingit, exiles villosae in inteli, nis tunicae dustus muco obsessis; 4nviscatos esse arguit, ut nonnisi tenuis
aque chyli portio a minus patulis osculis recipi queat , pinguis vero, gelatinosa nutribilis portio ingressu exclusa, seces dilutiores tae dia theam reddat chylosam Merito quoque ab obstructione laiteorum laevitas intestinorum senibus familiari repetenda, eo quod aetate ingrasescente alvei minutissimorum in corporeis natium sensim angustantur, corru- Santur ac concidunt, ut hine nutritio
intercidat ac multum alibilis liquidi
per anum effundatur Uicimi quan
do cybala durissama , instar lapidis ita
compacta , magna cum dissicultate .... p. egeruntur, haud fallaci indicio concludendum: ob mucos, intestin rum glandulas obstructas aut plane induratas, vel nimium calorem, e crementa siccescere in tabescente simul motu perist ait leo, diutius retineri. Quin non raro ea intestinorum liccitas alvique est durities, ut nonnisi injecto clysmate, aut sumto pharmaco, quicquam exsolvatur, quam in rem memoratu dignus casus a Bali torum crudorum ac difficilioris soluo ni lib. epidemior pag. 38. euarratur ,
183쪽
Sect L Cap. XIII. De judicio in morbis se
post insuperabilem alvi siceitatem, 1acta sectione ieiunium ira angustum meartilaginosum deprehensum est, ut vix per illud chylus deflueret Et hinc quoque est, quod nonnulla medicamenta purgantia calidiora praesertim si humidum iam deficit excretorios in intestina hiantes ductus stringendo. alvum potius obstruant,
D. I. Exit praeterea cum fecibus qua m
xi. oque sanguis sincerus, quod, si sine torminibus exquiisitis succedit, ex anivenis stillat, ubi autem dolores circa
umbilicum ravissimi crebriores
dejectiones limul urgent , ex rosis ab acri humore tenuium vasis manare dysentericum morbum adesse testantur. Et sicuti prius plenumque pro sanitate est, ita posterius si lon. ius extrahitur, affectum hypochon, tiacum datulentum , tormina, hy
dropem, rumores cedematosos, atro
phiam mesticam , ob exesas sensim intestinorum tunicas inducit. Crum H quoque admixto debentur excrem enta instar picis nigra , quae eum summo virium lapsuin mirifico scetore deiiciuntur, ac de morbo se dicto gra documentum serunt, praesertim si vomitus simul sanguineus accedit eo quod sanguis post diutu nam in vasis melaraicis stagnationem, demum in leum tenuissima membra. na obductum pNrumpit, id crassi descendens, cum lacibus quasi con- fermentatus , nigroreminci torem ipsis conciliat. Et de ejusmodi dejectione intelligendus utique Hippocrar-ris aph. 2I. MN. ρ deisitiones nigrae, qualis es Langu niger , sponte venientes sive cumfebre, Me sne fe- Are, pestimae ' quanto colores magis praviserant plures se I
Praeter haee, de bilis aliorumque
zzz in intestinis succorum indole signa,
να-ν . alvina quoque excretio de motus e ristestici &universi nervosar H partium systematis constitutione in Geium suggerit. Quemadmodum enima vi facius o convenien successus reciprocum relaxatorium & constri ctorium motum in tunicis intestinaliabus ordinates aquabiliter succedere testatur ita contra, simulae haec motio vitium patitur. & nimia adest vel adstrictio, vel dilatatio, seu at nia, alvus aut supprimitur, aut es fuse fluit Nervolarum autem partium constitutio , eo certius ex al, vina evacuatione cognoscitur , quo
maior inter has, intestina viget ponsensio , qua vitium ex illi adhaee, ex his ad illas, mutuo prinpagatur.
In Denere igitur tenendum, legiti f. t mum intestinatis excretionis succes M,.sum , illibatae sanitatic turbatum uero adverta valetudinis , certum C P. esse indicem. Nui enim torpor vexplenaria suppressio recta semient
Sponis aph. 7. Sect 2. Omnium coris turbationem c vasorum impuritatem affert, eaque propter merito inter ligna imminentis morbi resertur, eo
quod sensibiles eorporis partes gravius affectas esse& spasmo iam stringi su,
indicat. Inprimis teste eodem Sponio loco citato p i . 28. per ea pinrientiam compertum est: obstructo inferiore ventre, flatus in univer sum corpus discurrere , ut distemtis postea ni inium ab iis intestinis cum ventriculo, sanguiuis liber progressus impediatur ad alia superiora maxime loca conversus, vria, eaque gravia palliemata, cieat. Nimis effusa autem per alvum secessio indicio est, post vehementio' ι- ο rem sub crebrioifi dejectione strictu ram , succedere nimiam fibratum remissionem is laxitatem, qua fit , ut copiosior humorum affluxus eo comingat , quibus denuo spasmi a tormina cum dejectio- . ne proritantur . Haud absimilis a Iaard
tio est , quando alvus aliquandiu fluit, postea vero per aliquod tempus
184쪽
urina alioue excretis rite ferendo
tensa est ac strii ta,quippe quod pari Ier' superioribus affictiones, ut praecordio
vitiosum petist alti cum motum, ac in flum anxiet Mes constrictivae . eardial . testina mox spasmo, mox atonia decineri, arguit Quumque adeo reciproci huius in intestinorum volumine motus conservallo nias num conservandae
valetudini sit praesidium , destructio
autem, illorum morborum Mympto malum mater; omni utique studio, tam in statu naturali quam praeternaturali, ea vitare decet , quae eundem
turbant ac laedunt , ut sunt inprimis ira, terror ac cessiti, frigida potio largius sudanti corpori ingesta omnia aultera , acida, adi ringentia durae compages alimenta,es, nimis pingues&fia utenti nimiusce revisiae, inlinspiritus vini potus , omne frigus, nimia vigiliae mmentis fatigatio , ex medicamentis , creber usus purgantium , inprimis drasticorum , optata, mercurialia, saturnina, item acidasti-
f. L. Ad morbos quod attinetin iudiciu - ex alvina egestione in iis petendum, in omnibus capit rein nervorum affectibus,propter mutuam partium nervolarum eonsensionem alvus stringitur,
Momnis ipsus constipatio insignit
lavet exacerbat capitis tervorum morbos. Obvium hoc est in vehementiori cephalalgia,emicrania epilepsia, mania, melancholia, affectibus paralyticis, ophthalmia& auditus quoq; disii ultate,qui omnes morbi optirue fol. vuntur alvi fluxu paullo diuturniori
quippe qui sedatos esse primis in viis
spalmos, humores ad eaput urgentes, α materiam peccantem ad inferiora deleendere ibiq; exsolvi testatur. Hi ne
ex vero Cisseu, --.3.alvum fluxam
Raperiores partes saepe resol, erec 'rappocrast. Sedi. 7.aph. s. dysenteriam in sania bonam esse,asserunt. In reliquis quoque chronicis passionibus spaLmoclicis, pathematibus nempel po-chondriacis&hystericis,alvu ut plurimum constipata , pedesque frigidi Ota
gia, dii ficilis spiratio, melancholia, ce ρalmo.paalalgia,vertigo,cordi palpitatio, ru- i i ctu et dige itio vacillansi abolita.dolor flatu lentus in hypochondriiv, eo quod nec omnia post inaequalem redditum per spasmos in inferioribus humorum cursum eundemque ad superiora .cOMchum, subsequuntur
a L. Accedunt febres, de quibus pariter
experientiaco inpertum est , illam o, earundem,sive it continua, sive inter '. mittens, inflammatoria, vel exanthematica,tymphatica, leuta, aut hectica, .u'sine praeuia alvi adstrictione accedere, quae etiam saepius diu in morbi decursu
periturat , eundemque eo graviorem reddit. Quod si vero alvus secundum naturam serri incipit, tam quoad qualitatem, quam quantitatem , haud sallaei spe sanitatis restitutio ex speetanda , eo quod hoc facto, certum est spasmos aut morbum proxime faciunt, in nervon partibus sol ψi atqudiremittere . Quin multae sebres, praesertim putrid aeri malignae, item biliosae, borto iusto tempore alvi fluxu solvuntur, ex eodem , reliquis quoque concurrentibus , salutis petendum ei
indicium , quod pluribus in digerri
diares ea in febribus malignissalutaris,. excussi monendum tamen, quod si in principio febrium&extra dies eri. ticos intempestive alvus largius secedat, malum di infausti decursus prebeat indicium.
umisitur in omnibus affectibus a via. chronicis spasmo icis, convulsi vis hypochondriacit hystericis, alvus se M. .gnis adstricta laura admodum no Mebis. xia sid: artis utique est ac prudentiae. ω , utilissimae huius excretionis succese' sum conservare , quod tamen minum acrioribus stimulantibus perti. ciendum , sed potius apprime ex usu servantur. Quae ambo ubi praesto sunt, iunt salina , abstergentia, nec non ab erio praedici possunt varis ac mulis in sorbentiain balsamicae pitulo quaa
185쪽
BER. I. Cap. m. De judicio morbis ex
extracta amara , resina temperatae extractum rha barbari maliquot gra- ω ei, na aloes rite praeparatae ingrediuntur, , -- una cum clysteribus emollientibus de ora carminativis Moseos . In ebribus D v autem , Quia aeque strictura nimia quam laxitas, periculos , eo magis artifici providendum , ne in alterutro delinquat, sed potius accommoda diaeta ac regimine, tonstruis tam internis, quam externis praesidiis, alvinae excretionis successum perite moderetur . Hine ubi alvus subducen-ilui neutiquam rasilicis , acrioribus&stimulantibus ut elidum , sed leniora propinanda mannata scilicet, tamarindinata , tartare atque nitro O. ι sa, cum clylleribus lenientibus ac omis ιν leo sis. Neque etiam deiectiones icet νυ G nimiae videantur , adstringentibus optatis narcoticis vi sunt compri-niendae, ac potius blanda di aptior etica fixiora, mitigantia , cum aliquot granis nitri, vel uno aut altero cortic s hac carillae, nec non succino preparato, vel floribus sulphuris, di midio grano theriaca coelestis, omne ferunt punctum.
De orbibus o criticis diebus in experientia rationali sundatis.
l. I. r. - prognosta medicam , ve tu Lx dicium de morbis , praesertim ' acutis eorumque sausto es infausto
eventu serendum , referenda etiam doctrina de critibus, a plurimis Ueterum maximi habita, passim inscriptis celebrata , a multis vero Recentioribus , quibusdam etiam Priscorum, partim in dubium vocata partim neglecta . Primus autem omnium qui de crisi scripto mentionem fecit , est vetustillimus Medicina antistes Hippocrates. Is enim serio
inculcavit , septimi cujusvis dimidiani septeni diei, in acutis morbis Medico rationem esse habendam, eo
quod aisdem per sudorem maxime al-yum aut haemorrhagiam , a natura instituantur excretiones, quarum successu absoluto opsae febres demum
solvantur. Et hos dies vernacula sua criticos, ye decret Orios , nuncupavit, quia judicium de morbi eventu
ferrent. Percrisii vero , quod vocabulum erat υολύσ/μα , prisci vel noxiorum e corpore excretionem, quia
Langulib. I. epis. 7. σκρ νι ν ,seque i instrare di veluti per cribrum aliquid ι, ιαι excernere, denotat intellexeνunt . et ipsam morbi solutionem cris eos nomine mi igniverunt, uti effert Hippocrates L. I de praeception. γ8 oris . . ναπόλυσι νε- vel etiam crassi pro ipsius nature motu jugna cum morbo habuerunt. Alii quoque crisi judicium Medici, quod format, vel f mare lebet ex morbi circumstant: is de
3. u. c. nUt autem genuinus riseos sensus&criticorum dierum ratio eo lucu-no is erici ilius pateant, ex his , qui illum
iisdem detulerunt, maxime HIn cra te , tanquam primo sonte hau ita , . . adducemus praecipua testimonia tri 'mum esto, quod ex ita de diab itidi cat. f., ita habens . Iudicantur Iebres quarta diri, Utilia , undecima, decima quarta , decima septima γ ip
sima prima , quae iam etiam trigesimu quadrages na . Et Seti. a. Ap r. .
et . rite os successum sic conceptis delineat verbis acuti morθι in quam tuordecim diebus judicantur , si primae quarta in ire est. Ait crius hebdomadis otia: a principium es . Constiteranda vero es undecima haec enim tiaria 6 fecundae hcbdomadae Deinde rursus cous deranda decima septimi ipsa nim est quarta quidem a decima quarta , Icptιma vero ab ruccina, Porio lib. 3. ucstra g. g. 7. erite U-net morbos advertere a prima die oportet , atque singulos dierum quate niones observare, senim haud obscurescies, quo se conversurus sit morbus Nam
186쪽
Nam febres ardentes epide micae udι- eantur bono ordine in septem a decem diebus. Huc etiam reserenda , quae lib. de praenot. 3. 2o prodidit placMι -
tes, quarto die desinent , aut priurri malignissimae vero signis horrend
sinis oborienter, quarto dι aut prius occidunt . Eandem cum Hippocrate lententiam tuetur Garenu , quio tegrum de diebus decretoriis cone in.
na vi librum, in quo principes dies criticos vocat scimmum , decimum quartum in vigesimum primum , ac in iisdem plures sanari , quam mori
. trisu dies Veteres crisii dicarunt, quibus acutaeri continuae febres insalutem ter. minentur. Iplam vero crisin his in
experientia rationali fundatis.
HTHim alvum, vel haemctrr giam sue- cedere idem iidem tradiderunt , omnesque evacuationes , quae extra cri-
ticos dies contingunt, pro minus M2 4 lubribus, sed symptomaticis censuerunt. Et de sudore quidem perspicuis id testatur verbis Hippocrater Ses . . aphor. 6. se scribens sudores febricitantis inceperint boni, sunt tertia die
undecimi, redecima quarta , nec non
porro vigesima semima' trapesma prima Cr trigesma quarta ora enim sudores morbos iudicant, qui reo non sesunt, dolorem spnificant, oe longitudinem morbi, 'reridivas. Idem confirmat Galenu de dieb decretor. qui sudores, inquiens , manant diebus indieantibus, non eriticis , labo. rem significant et diuturniιatem o L nam iudieatori , non jud/cantia,
aut sun funesa, aut certe siniseri mdicii Ae in eodem libro de sudoribus extra periodos critimos finientibus sic piodit insena iudicantur agri cum docilibus D tomatibus et periculo non mediocri, imperfecteo obscure.
Perficitur vero etiam solenniter erissis per sanguinis stillicidium in alui
fluxum De utroque in procinctu sunt. βηση
testimonia Nam de emorrhagus eriticis egregius est locus Hippocratis lib. t. Ῥιd. i. ii . in febribus , inquientis, ardentibus populariter grase fabribus, quibus bene ae largiter sanguis per nates erupit, per hoc maxime Ieriabantur, 1, nullum noυi, qui αhae Onytitutione mortuus esset , sis
cte sanguis prosuxiset . In lalisco
enm , Epaminone ac Sileno, quarta
acquinta die parum de naribus sillavit, o morιebantur Sanguis autem Furimas erupit marime adolescentia bur' in vigore conjititutis ta- ιιum pleraque perierunt, quibussanguis non erupit sentcribus ero ad Orbum regium res devenit, aut alvi ψ-bus per excre Iiones fiuiorem potissi Dis ortatae sunt . - Uenterιc Ja-Eiisunt . De salubritate autem liberat alioris alvina in morbis excretionis Misim aut Hippocrriem exstant ei sata , ut Sect. q. apiar 28. seci.6. aphcr. II. feci. 7 vh. 9 inprimis tamen huc referendum quod de febribus inculcat, dum lιb. de Iudicat. f. q. ardentes febres iliosae, ait, solvuntur pleramqueIeprimo , aut decim quanto die, judore , aut alvo liberiore.
q. v. Tam magnifice de crisin criticis
diebus lenierunt Hippocrates atque dis, GHcnus, quorum tamen fidem suble-elam reddere hanc doctrinam plane in dubium vocare haud veriti lunt .... antiquorum Medicorum Onnulli . σε. Hos i liter primus fuit Asclepiades, utelie Caelio Atirelmno lιb. I. cap. 4. Iug. 36. asseruit non eis e in passionibus latos dies, quos crisimos appellat, nec certo aut legitimo temporea fruudines solvi . Idem cum Asia
piade prolet sus est Celsus lib. a. cam. 6 , inquiens, de diebus ipsis dubιω- ii , quoniam antiqui potvijDnum impares Iequebantur , eosque tanquam iuncae aegris judicaretur κονι, με nominabant. Id Alclepiades Iure ut va
187쪽
ttracta amaraci resinae temperatae extractum rhabarbari & aliquot gra- aloes rite praeparatae ingrediuntur, εὐν, una cum clysteribus emollientibus a M. carminativis Moseos . In febribus m. autem , quia aeque strictura nimi , quam laxitas, periculosa , eo magis artifici providendum , ne in alterutro delinquat, sed potius accommmda diaeta ac regimine, & cons uis tam internis, quam externis praelidiis, al-Vinae excretionis successum perite moderetur . Hine ubi alvus subducenda, neutiquam rasticis , acrioribus&stimulantibus utendum, sed lenio x propinanda mannata scilicet, tu marindinata , tartarea atque nitro O .L sa, cum clylteribus lenientibus ac o- αι. ιν leosis Neque etiam deiectiones, licet mira nimiae uideantur , adstringentibus optatisin narcoticis vi sunt comprimendae, ac potius blanda diaphoretica fixiora mitigantia , cum aliquot
granis nitri, vel uno aut altero eo tieis haccarillae nec non succino preparato, vel floribus sulphuris, dimidio grano theriacas coelestis, omne
De crisbus o criticis diebus in experientia rationali fundatis. A
κ ενιο dicium de morbis , praesertim si aeuiis eorumque fausto ves infausto eventu serendum , reserenda etiam doctrina de crisibus, a plurimis Ueterum maximi habita passim inscriptis celebrata. a multis ero Recentioribus , quibusdam . etiam Priscorum, partim in dubium vocata. , partim neflecta. Primus autem -mnium qui de crisi . scripto. mentionem fecit , est vetustissimus Medici- antistes Hippocrates. Is enim serio inculcavit , septimi cujusvis dimi diani septeni diei, in acutis morbis Vedico rationem esse. habendam, eo
quod iisdem per sudorem ma xime, alvum aut haemorrhagiam , a natura instituantur excretiones, quarum successu absoluto , ipsa febres demum solvantur. Et hos dies vernacula sua criticos, ye decretorio , nuncupavit, quia iudicium de morbi eventu
ferrent. Percrisin vero , quod vocabulum erat πολ- μή , prisci velis xiorum e corpore excretionem, quia
Hel his Suida auctore , notante I, II
Langio lib. I. s. 37 το κρε-,seque a. I.-itrare di veluti per cribrum aliquid ινιαι excernere, denotat intellexerant uel ipsam morbi solutionem criteos, mine insigniverunt, ut effert Hippocrates L. I. de praeception. viro , να- vel etiam crisin pro
ipsius naturei motu pugna cum morbo habuerunt. Alii quoque crisiis judicium Medici, quod format, vel sor- mare debet ex morbi circumstantiis de ejus eventu, esse voluerunt. f. II. ossi, Ut autem genuinus riseos sensus hin, criticorum dierum ratio eo luculentius pateant, ex his , qui multum iisdem aetulerunt, maxime Hippocra Iz. te , tanquam primo sente hausta , me sadducemus praecipua testimonia pri I-mum est, quod exstat de diis itidi eat. f. s. ita habens iudicaui ursebres quarta die septima , undecima, δε- eima quarta , decima septimi vigesima prima , quaedam etiam trigesima T quadragesima. Et Sect 2 aph. 23. 24 erileos successum sic conceptis delineat verbis acuti morbi in quatuordecim diebus dicantur , septimae quarta index es. Alterius hebdomadis octava principium es . Consulerandavera es undecimi haec enim quarta
es fecundae hebdomadae Deinde rursus consideranda decima septima enim es quarta ρωάem a decima quarta , Ieptima vero ab undecimae. Porro lib. 3 depraesag. f. 7. 8 perite monet morbos adυertere a prima die portet, atque singulos dierum quate niones obferreare, si enim haud obscurescies, quose conversurus' morbus
188쪽
in experientia rationali fundatis.
Nam febres ardentes epidemicae judicantur bono ordine in septem ae decem diebus. Huc etiam relerenda , quae lib. de praenot. .eto prodidit: placidu-simae febres resignisse rismis nitentes, quarto die desinent , aut priar malignissimae ero signis horrendisesmli obora enter, mirio die aut prius occidunt . Eande a cum Hippocrate lententiam tuetur GHenu , qui n-tegrum de diebus decretoriis cone in. navit librum, in quo principes dies criticos vocat se stimum , decimum quartum in vigesimum primum , ac in iisdem plures sanari , quam mori
eam Septenos ita rue, semiserenos εν ria dies Veteres crisi dicarunt , quibus acutae continuae febres insalutem ter. minentur. Ipsim vero crisin his diebus per excretiones, sudorem potissimum, alvum, uel haemorrhagiam sue- cedere idem iidem tradiderunt , omnesque evacuationes , quae extra cri- ω. ιν. t eos dies contingunt, pro minus ,
D. r. lubribus, sed symptomaticis en tuerunt . Et de sudore quidem perspicuis id testatur verbis Hippocrater GR. 4.aptur. 6. sic scribens sudores febrι- citanti se inceperint boni, sunt tertia die quinti, Ieptim ι na ,
Mndeclina, derim, quarta , nec non
decima septima bilesima prima porro vigesima semima origesima prima ei tragesma quarta . 1 enim
sudores morbos iudicant, qua ero non
sesunt, Murem sonificant, Iongitudinem morbi, reeidivax. Idem confirmat Galenu de dieb decretor. qui sudores, inquiens , manant di
aut sun funesa, aut certe sint tri mdicit. Ac in eodem libro de sudoribus extra periodos critimos fluentibus sie: plodit infena iudicantur aegri cum disseιtιbus symptomatibus et periculo
non mediocri, imperfecteo obscure. 27 6. U. Perficitur vero etiam solenniter eri nasis per sanguinis stillicidium in alvi ... .ιοι
nurum. De utroque in procinctu sunt fluom testimonia Nam de emorrhagiis eriticis egregius est locu Hippocratis lib. I. Ῥιd. . II . in febr/bus , inquientis, ardentibus popa lariter grassaisibus, quibus bene ae largiter sanguis per nates erupit, per hoc maxime Iervabantur nullum noυi, qui in hac consitutione mortuus esset , sis
cte sanguis profluxisset . In Philiscoen- , Epaminone ac Sileno, quarta a quinta die parum de naribus sιllavit, edi monebantur Sanguis autem
plurimκ erv c maxime adolescentia bur in vigore costitutis talium pleraque perierunt, quibussanguis non erupit seniaribus ero ad morisbum regium res devenit, aut alυ ψ- sis surbatae sunt . a d enteric Ia-etisunt. De salubritate autem tibera
ratioris alvina in morbis excretioriis palli in aut Hippocr./cem exstant effata, ut Seci . . apiar. 28. secl.6.aphcr.
I7. feci. . aph. 29. in primis tame hue reserendum quod de febribus inculcat, dum lib. de judicati . . ardentes febres biliose, ait, solvunturpiciamqueIeptimo , aut decimo quarto die, Iudori, At alvo liberiore.
Tam magnifice de erisi 'riticis diebus lenierunt Hippocrates atque m ais Gaianus, quorum tamen fidem sublectam reddere manc doctrinam plane in dubium vocare haud veriti lunt Iia'
antiquorum Medicorum nonnulli . σε. Hos inter primus fuit Asclepiades,qui teste Coelio Aureliano lib. I. cap. I pag. 36. allel' vlli non eiseia passionibus latos dies, quos crisimos appellat, nec certo aut legitimo temporea fruudines solvi . Idem cum Asclepiade professus ei Celsus cap. q. es , pquiens, de diebus ipsis dubιω-
tio , quoniam antiqui ροDύι num impares Iequebantur , inque tanquam tunc, aegras judicaretur μ, μου -- minabant. Id AlclepiadesIure ut va
189쪽
, SUI. I. Cap. XIV De crisibus se criticis diebus
num repudiavit . Neque in ullo die quia par impar: essec , aegris majus
vel minus periculum esse dixit. Inter tum enim peiores dies paressunt. Nonnunquam etiam in ipso morbo dictum ratio mutatur fitque gravis , qui remissior esse conjueverat. Et paucis in. teriectis sic pergit merum in his si idem antiquo tunc celebres admodum 'thagorιc numeri fefellerunt cum hic quoque Medicus uoti numerare Hesdebeat, sed ipsas acceresone romtier . Ex recentioribus Comes de PDyco, a. nitatem criticarum periodorum a d.
struxerit, lib. de sat perhibens in
praxi numero hunc dierum non semper observari, saepius aliis etiam diebus eriles fieri Ut mittamus, quae Helmoni lib.de rempor it de febrιb. nec non Christantis Langius in Misc.
nat curios Faber,n panchFm.rrogo, contra observati emcrisium in medium attulerunt.
Mitiorem hac de criticorum die- δι ι rum existentia sententiam fovent, ii G qui licet non penitus eosdem negent,
era autumam tamen, in Graecia tantum,
A. . minus in nostris regionibus n. re reges Hone in sensum stribit chmidius Iundam medic pag. II nihil opus, non adeo titiosos esse debere in ea si risum rimandis, quum in no iri regionibus o nosro hoc tempore , tiales esse , rimamplius fiant, nec praedictiones nora in morbis acutis adeo certae , ne indubitatae fidei prout apud FHippocratem tmenisura Eidem sententiae pollicem premit sadιus de die Uronom in nos rae inquiens, Germaniae regionibus, o prae-
Iettim sub nos r polo in sui giso, rarius crises tersectae ad salutem Ge
realibus regionibus arillime expe .ctari liticas exactas evacuationes
Neque ab his dissentire videtur 2D-glivus Prax pag. 1 o. asseren in Graecia persecte succedere criles in acvis morbis, non verilita in septemtrionalibus regionibus, idque adseribendum putat aeriri puritati & tenuitati illius regionisin adiacentis orien iis valde etailicis , quum noster aeraqueis crastis impuritatibus ceda.
tus, humores quoque corporis magis impuros faciat, ut ad debitum criseos, siue despumationis officium, nunquam pervenire possint
In hisce tam diversis auctorum opi o Mnionibus Mobjectis tot difflauitatibus, non expeditior ad veritatem invenien is indam via, quam ipsa experientia q ag s.fli faeta ingenue sistit ae optima verita . tisin ratiocinationis medicae parens est duce patet , prudenter in consilium vocatis observationibus practicis . Quare in exponenda hac crisium ratione aenatura, instituto me apprime satisfacturum confido , si exuto omni auctoritatis praeiudicio ea, quae per institutum , a quadraginta, quod excurrit annis , artis exercitium , mihi iterato de febrium solutione, quomodo in an certis aestatis diebus eadem contingat inno tuerunt, candide tradam postea . . rationes adaequatas subiiciam Scisi in cet requentius observavi febres quasdam viginti quatuor horarum spatis persecte terminari , quas Veteres ea propter dixerunt ephemeras Synocham mitiorem quarto kara Baal aviorem septimo die, vel per narium stillicidium , eum proclivitate ad somnum, vel per largum sudorem cedere ardentes vero liuosas leures, ea usos dictis, nisi sunestum Iortiantur exitum , ut plurimum tertio vel undecimo die, liberali sudatione , plerumque eum alvi fluxu ad finem . iapertingere , expertus novi. Ipsae ter ...tianae Lepius intenso cum aesta aggrediuntur .circa tertium alitem 2 quartum diem remittit insultus, ac in Intermittentis typum transiit. Compluries quoque, o maxime anno I OP ..Hν- BeroI in , observavi catarrhales A aιιι.epide micas febres cum gravibus symptomatibus ingruentes, quarta autem die
190쪽
m experientia ratis si fundatis. I
die solutas, exeretione iacta pustulari circa nares tibia, cum sudore pruriginosu.
νώ. m. In pleuritide verari peripneumo-M. a nia leumri, inteir tertium riuartum. diem per tussim eum levamine elici materiam cruentam, hanc in iuniori bux&sensibilis naturae laeti moe in dultioribus vero & ubi inflammatio paullo profundior, demum circa decimum quartum diem, inflammationis sequi discussionem , cum largo sudore liberali creatu, respiratione quoque liberiori, idem idem experientiae compertum habeo odestus id.crebrius quum indae est phalorum, ubi morbus ouasi eadem ius , artem primum fac narem . Pleustidis autem sputiae 4e paridia decursus atque so- , . ia latio, plerumque septimo, vel undeei. . . modie, per sudorem, aut alvi proflu-
νεν, Ma urum, multoties a me arinotata.Febris
ι.. . quoque erysipelacea, pseve cum gra- vibus simplomatibus, horrore, frigia re, vehementi aestu, interdum etiamd
litio invadit, intra diem tertium &ouartum eonquiescit , amandata ad Iummam cutim materia aeri biliosa
inguinalium iungitur . Qui de pesti.
lentia vera scripterunt obtervatores eonfirmant, febrem pestilentem non. nisi erysipelaceam malignam esse, aei in lallatis praebere indicium, quando circ2teritum, quartum, vel etiam septimum diem, in partibus earnosis carbunculi, aut in glandulis bubones
IX. Uxx tamen est in morbo tam conis. ιιι spicua sunt critica tempora di naturaeordu, quam in variolis ine enim eo. dem modoac morbilli cum truculantis symptomatibus adoriuntur plerumq; quae facta circa dimidiatum septimum
exanthematum erupsione , una cum
sebre eximie remittunt, idque durat in variolis ad septimum usque , quo succedente primum in facie pollea in
otimum infimis partibus suppuratione febris denuo accenditur sic dicta secundaria, quae ad undecimum Laue diem protrahitur, Honec stulae , eodem ut suppurari inceperunt ordine , a suprema ad infimam corporis regionem ecenturae demum laustulatim decidant. Et siei salutem decurrit variolarum morbus , ubi vero vires serendis sympi matibus non sufficiunt , non vel undecimo die lethalis accidit tua. strophe. Aliud periculosum exantheis malum genus sunt petechiae , quae quarto, vel septimo die, in corporis cortice comparere, & prodeuntes levamen eum liberiori respirationis . te laceessa inferre solent. Tandem mul-- νtiplici quoque operuentiae per spe vi ε
chum teneo, febres multas epide mice grassantes continuas putridas
petechirantes, solvi Talutarem sortiri eventum circa undecimum diem per copiosum alvi profluvium, de
quo luribus egi in dissere de diaris ea in febribus maligni salutari
dubii sit a lataeg. X. Quamvis igitur nihil
quin in nostris etiam regionibus, in antra febribus praesertim acutis, septenarius I με
dierum numerus, magnas mutationes ' , i .. in morbis adducat, ac eodem non m
do symptomatum, sed&totius morbi cessatio cum evacuationibus incipiat& succellive absolvatur nihilominus
tamen non semper circa septenos di ex crises, sive mutationes in pejus, vel deterius , sed extra dies quoque hos decretorios, paribus scilicet oc avo, de-eimoin duouecimo coni Ingere , per experientiam corulat Potii simum in uisio.
hominibus plebeiis, rusticis, simplici - - ωpopulari viri seuentibus in qui II 'neque inordinata vitae ratione neque in affect uum impetu, sanguinis massam impuram reddiderunt parum quoque medicamentis utuntur, cristes cum utificienti evacuatione perfectas fieri , is . .
idem tidem a nobis Oblergatumelii Pa αιο- riter. multi ici exue cientia confirmatum