장음표시 사용
241쪽
ω Pathemata hypochondriaca adole. scentes ac iuvenes diu exagitantia, nec ulla medica ope expugnabilis, superveniente quartana, vel tertiana , eva aruisse, idem ridem novi. Neque minus insanias&palliones pasmodicas pro-ἡ eunte in conspectum purpuraceo in cortice corporas corbulla exanthemate , remitiose ac penitus discessisse compertu in habeo. Coryram in aurium tinnitu , cephalalsia rebelli
culo mina vitiis,cum bonis aegrorum rebus oborim, experientia uberius constat Dysenteriam ac di arrheam hyp cholad iacis is melancholia hypo-ehondriacis laborantibus , podagricis etiam, subinde tulisse suppetias,in re. centiorum4 Hippocratis testimoniis confirmarum eli. Aliquot etiam mihi innotuerunt exempla, quod ana sarca, item hydrops pectoris , cum cordis magno tremores ' sui Octa. ionis inelu,succedente post Pr hilarum balia-inicarum talis aperiti vi usum ingonti per uterum a quoli humoris nixu
lubsederit atque cessarit . Idem per largum alvi profluvium , per lenem simulum procuratum , contigii te & ipse uidi,' te flatur Ballonius lib. I. pid pag. 6. Hydropem quoque saccatum , ut italo per lapsum ex improvit copioso urinae lillicidio disparuisse ac felicite riuisse sublarum , uberius enarratur in dissert. naud ita pridem sic habita , de υ- dropica iusto intcgr abdomine curit . Et quae plura rariora exempla palmi inobserva iis Medicorum sunt
Sic quidem natura sola optime his morbis medetur in ineffabili saepe I, F , prorsus modo corporis integritatem
litetur alia vero ratio elimorborum chronicorum, quos natura sola non
vincit, sed qui utique artificis opem atque accommodam medendi meth dum per etficacia praesidia exposcunt . Nam recte in praefatione Coeli Aureliani asseritur ' celere passiones suaisonte solvuntur , nunc fortuna ramuc
natura Duente , flustre furiris , a1
tationi OceaIorum tempus patet, mAeo ut raro , hi λιο vitia Medieui accessit , byequeus aeger illιπι ιtio pereat. Scilite longe dispar chron corum acutorum morborum ostratio, dum non soIum in illis est mentes pallici motus , qui morbi caulsam impetuos aggrediuntur celeremque exitum giguunt, adsunt; in his vero rarius , neque continuo, sed cum mutabili intermissio. ne praesto sunt , sed etia in illi ut plurimum celeriter corpori valenti
tur cic lentis adolescunt incrementis: Accedit, quod eorum qiii diutius trahuntur morborum caussae plerumque sunt obli ructione , Cc indurationes
ira in i morti in vasculorum in emunc Oriis, glandulos visceribus , inutiliunt, i pertitiorum tam se qua in excretioni dicatis, quibus pnitatis, non potest non ingens vitalibus . . cis conciliari impinita . ac de imipsa viscera glandulosa excetacula penitus oppleta, indurata Iolu me satia in putridam corruptionem exulcerationem cancrosam vel in abscessum concedere , aut funellis lympii effusionibus ansam suppeditare. Adeoque quum in his caulsa mo bi ipsa mora firmissi naus agat addices, silabe latius serpente , vires exhauriat , motus iupprimat ipsamque
naturam mirum debilitet . non rnt.
rum est , naturam in expugnandis iis languere , motibus aucti rato eosdem aggredi nec dispellendrisiis sufficere, sed artiooi ius hic vigere opus, alta
242쪽
morbis medendi methodo. idque perfi
ria vacillanti laecurrere cereri in quo ipsa deficit
nulla itidem alia suppetit metnodus quam qua vitalis ille , vitae sanitatis.
que auctor, sanguinis Whumorum per omnia vascula itus ac reditus liber reddim , sordiumque per omnisgeneres excernicula evacuatio integra praestatur , adeoque obstructiones ubicunque consistant , citissime expediuntur atque humores qui in vitio
Iunt per congrua emunctoria educuntur. Iam vero ipsa dictitat ratio, v sculorum obstructiones nec prius solvi, nee succos vitiosos eliminari posse, quam mobiles, fluxiles ad excretionem apti redditi suerint mineutique omnis per longos morbos s Undi methodus in eo continetur ut humores erassi mobiles ae fluidi essi.
ciantur , dura emolliantur . stricta laxenturri postea validiori faetosa
ruinis impulsu, per intensam solid
rum actionem, impacti humores con .eutiantur , dissolvantur, eluantur
si obstrinionum repagula reserentur . Ex quo quidem clarissime patescit, efficacissimum ad hune scipum obtinendum esse thermarum acidularum' aliarum medicatarum aquarum, infusorum , decoctorum fotuum, balneorum,in omnium quae incidente4 aperiente virtute pol. lent, tempestivum usum contra ve. xo ante debitam materiae quae in vitio es praeparationem, damnosam ae praeposteram validiorum purgantium, diu reticorum , sudoriserorum , salibuantium, mercurialium, metallicorum oblationem, ut certe nihil
imprudentius sit, quam intestinis se-eibus duris eonseris sorte purgans exhibere, vel calculum impetuos pellere, ubi a doloris de spasmi atrocia uretheres eum ductibus urinariis stricti ab cuiusque impactus,aut aquas hydropicorum purgante exturbare niti , ubi lacti viseidi adhuc intra membranarum tunicas obhaerescunt vel denique III. sudorem eIicere velle, ubi spiracula eu-tis spasmo striccta atque compressa.
Neque vero tantum natura quan Σπdoque in opere deficit, verum etiam Maαι
nonnunquam alienos plane ac perni μι --
ciosos in eorpore concitat motus, qui ' 'caussae removendae neutiquam accom- , ζώmodi sunt, sed potius exacerbationi favent. Hunc in censum reserendae sunt illae sanguinis evacuationes, quae
si non sanguinis copia delinquit, sed
serum acre causticum nerveo membra-nosis partibus insidet enormes profusiones in impuris caciaecticis orporibus suscitat, ut saepius contingit in purpura, variolis , morbillis , stombuticis Warthriticis minus plet horiacis eveniunt, sub quibus sanguis , qui
potius servari debebat unacum viribus effunditur, nec ullo modo tenuissima acris materia morbi caussa eiic tur. Hinc utique in tali eas Medico opera danda est, ut qua fieri potest celeritate has perniciosas eiectionec compescat quod tamen non uiolentis
stiplicis constringentibus expedire consultum est, sed pasticae multori gis stricturae laxandae , humor acris temperandusis discutiendus, quod commodissime diaphoreticis sedativo
nuptis praestatur. Eadem ratio est haemorrhagiarum, quae ex obstrusione , induratione, vel insarci viscerum , subnascuntur in cachinieis atque hydropicis. Tunc enim sanguinis v euationes per nares haemorrhoides vel etiam 'omitum frequentiores, maxime detrimentosae esse solent , quia mali caussam non tollunt, sed potius vires consumendo, fatalem morbi e
f. XXIX. Ex febribus, sive ebrilibus pasti.
eis generis nervosi vasculos com 'motionibus , minus salutares sunt quae a phacelo interno , ut sunt maligne, vel a corruptione lenta viscerum, aut apostemate, ut sunt hecticae, ori
243쪽
dira Sei I. II. GF. I. reliquias boni sanguinis ipsasque vires
penitus consumendo , certi si me ad mortem ducunt. Ab assumpto veneno caustico, a laesione vel punctura externa partium nervosarum ac tendin o-sarum a calculo uret heribus infixo,bile caullica vermibus, hernia incarcerata, ardore ex concedentibus in exul cerationem confluentibus variolis, omnibusque gravit simis doloribus , se-bres fieri acutas, quas Ueteres dixerunt symptomatica experientia indies edocet. Sed omnes ite accedentes febres, nihil boni, sed pius damni minantur,m me ito qua fieri potet celeritates dexteritate exorbitantes hi motis sunt istendi quandoquidem seu sita cauilis a quibus pendent
oppialiun fur, nec easdem ullo modo
subigere abiget pol sunt , sed mi ius dum ad affectam , de irritatam partem sanguinis maiorem affluxum proritant , inflammationem ipsamque postea sphace lationem inducunt. Haud dispar indoles est quarundam intermutentium earum scilicet, quae a prohibita eripi ratione , iracundia graviori , cibo cum nausea sumto es male digesto , saburra vitiosorum prima in regione succorum, ille acta mustica proficiscuntur . Hi enim si sublunt caussae febriles impetus atque commotiones ad illarum emotionem parum omnino faciunt, quin potius expedit , vel emetico vel salibus detersi vis , aut con Ueniente laxante, .acrimoniam temperantibus , caussas aggredi, ac postea , ubi febriles motus sponte penitus conquiescere renuunt, roborantibus ac tonicis eosdem sistere atque
Iisdem minus tau uribus natur m tibus accensendi sunt, qui tam me mabranas cerebri, quam spmalis medullae infesto fortiori spasmo exagitant, to. Iumque nervorumin musculorum lystema in consensum pertrahunt. o.
rum elassem ducunt epilepticiin consultavi insultus, qui ex dolorum atro.
De optima naturacia in dentitione difficili , torminibus
infantum, calculi cruciatibus , verismium morsu, laesiones cerebri, fraetur cranii punctura durae matris a se-stucis,nec non in variolarum principio vel fine accedunt nec ullo modo suee . aurano is his caullis accommodi lunt. Ne paιν que cordis palpitatio, cujus caussa ut
plurimum est polyposum in ordis
thalamis haerens colΗ rementium, no& salutari fine contingit, eo quod, lidissima haec uuassatio caussam minume vincere valet . Pariter inanis ille lingultus de vomitus a ventriculi inflammationeis ins dente virulenta εα materia , omni utilitate destituitur tanto magis quando materia vellicans intra domachi membranas, ut in purpura, vatici lisis morbillis reperculsis solenne haeret Tussis quoque siccatis Duc, quam dura pulmonis substan tiam obsidentia tubercula cient, nullius plane usus eli, sed potius vires consumit , somnum arcetin stoma due chun ad vomitum sol ieitat. Ita etiam copiosae cum saevis torminibus in diarrhea ac dysenteria, vel post acre purgans assumptum dele tiones, nee quicquam ad salutem conserunt eo quod non humorum copia , sed maligna qualitas in vitio est, euiscultra tanta languinis ieri egestio opponitur, qua vires magis exhauriuntur m oui a temperati humores cum detrimento subtrahuntur. Idem tenendum de diarrheis , quae nonis nunquam inflammatoriis febribuet symptomaticae accedunt quippe quae pariter neutiquam discussioni laseos inflammatoriae favent , sed plerumque in ea usi sunt , ut in inismatio latius , etiam ad intellina serpat eoque citius nece . Denique . omni etiam usu ac fructu carent motus isti sortiores, qui graviore ani Q u mi affectum , iracundiam , vel terrorem excipiunt, qui certo adeo intempestivi sunt, ut vitam in sum,mui subinde adducant discrimen Ut adeo pateat perniciosos hos naturae motus ab iis, qui ad salutem tendunt
244쪽
inint provide atque sollieite si di
stinguendos i quum non solum fructu destituantur, sed succos viresque. exhauriend etiam noceanP, tempestive compescendos, ita tamen , ut simul eaussae morbi per congrua praesidia removenda exquisita habeatur
Uidimus itaque naturam solamis pe sponte morbos egregie percurare M
aama arcere torporis integratatem tueri
vidimus eiuς vires non omnibus mor- πω bis expugnandis sufficere , sed artis c.' iuvamine indisere, vidimus quoque eandem saepius incongruos moliri mo,
tus corporata nolos , eaque propter ab artifice hos prudenter esse eis mendandos ac componendos. Iam vero vehementet utique optandum esset , ut omnes qui salutarem artem exercent, genuinam illam proba tissimam naturae methodum, qua. morbos feliciter sanat, intimius perspectam tenerent,' molimina sua ad ejus praescriptum adornarent. In quo quidem laudanda merito Vete. rum sen entia, qui ad unum sere mnes rosessi sunt, Medicum esse naturae ministrum , spectatorem, imitatorem, adjutorem rata ut Hip. erate passim prodiderit, naturam impulsan artis peritis quae facienda sunt monstrare , nec quicquam salutariter fieri posse, nisi quod ipsi naturae convenienter fiat id quod etiam Duretus , optimus Hippocratis commentator, ut de hum.puta pag. 37. urget v praestantissimum , asserens , artis magistrum illum esse tidie deberes, qui fideli stimus naturae imitator , observator ' adiutor Neque minus scite hanc in re inlcripsit renesitis in praefat. lib. I. thera leui medicina inquiens , leges na- ιυυ egibus debent esse consentaneae ..ti Iesi medicatio , cui adistri natura succurrit , rata vero , quae rein
pupnante natura tentatur , cui astu
git pariter Henr ab mero . . perbibens, Medicum motam nature 4
minae suae observare debere .in nihil
ea operante temere mutare , nisi . ut vel infrenem frenet, vel ut pigrio rem excitet .
Sed dolendum omnino plurimis ignotam esse optimam, Mecurissumam naturalem morbos sanandi rationem. Plures quidem praepostero nisi arcana ad certos, immo unive salia ad omnes morbos curandos, m gno studio undique conquirunt , quae accuratius perpensa re spem pleruimque falluntis manifesto ignorantiam
Rrguunt medentium , quasi in tanta corporum caussarumque morbific rum diversitates, unum idemque ismnibus aptum esset atque accommo
dum pauci autem de simplici, facili Qeompendiosa natura methodo
cogitant, quum tamen non tantum
medicamenta curent, verum ipsa po-.tius natura, per remedia convenienter adiuta. Et licet sint sui naturam murum extollunt ut praeteream nihil sapere videantur: teste tamen experiem tia, haud raro in eo delinquunt, quod nec ipsas naturas, nec motus naturae,
qui in salutem, ab iis, qui ad perniciem tendunt, solicite distinguant,
naturae opus, ad salutarem , uti putant, finem, licet incongrua ratione, directum, interpellare nolint ..
Proinde e re utique erit,. ut ultimo loco quodammodo naturarum disse διηελ-ientias delineemus, disquirendo ma 1ην ox rine, quae ad spontaneam medicatio. nem aptae sint ac dispositae, quae minus jam naturae vel robustae sunt, vel
debiles. Robustam quidem sie describit Aroeus lib. a. cap. quod sit
quae ei probe temperata, quae Omnia stiperat, omnibus dominatur, ac per
humorem de spiritum ac solida , b
rumque omnium convenientem ordinem ac methodum , hombinis vitam. administrat . Quae certe definitio ut antiquissima,ita elegantissima dc principiis naturae mechanicis quam maxime accommoda, utpote in aequabili
245쪽
tate temperie, ordine ac motu solidorum aeque ac fluidorum, eonsistit, utique administratio vitar& sanitatis,&hunc quae imperturbatum servat natura successum , iure robusta dicitur ac Valens. Sunt vero maxime plebeii
pauperes ciuilici, qui simplici,
populari victu fruuntur , a robustis parentibus geniti, nec robur affectuum antem perie ac impetu , vel immode. ratis animi fatigationibus atteram ,
aetate Iuvenes, ac viri, qui naturae robore pollent. Vicissim languet te. rumque ac debilis est natura in nobilibus, opulentis, laute ac inordinate viventibus , a parentibus morbidis prognatis, atheticis commotionibus erebro obnoxiis , meditationibus studiisque nimium indulgentibus, senibus ac insantibus, post morbos perpessbs, aut ubi occulta labes fluidis uel ipsis visceribus inhaeret, in quibus motus solidorum, fluidorum anomali sunt inordinati atque rem illi.
Valens igitur ac robusta natura ad tuendam cie vocandam corporis integritatem apta est , debilis autem Minfirma minus, sed in prastando saluberrimo hoc negotio languet. Illa morbos gravissimos sirpe sola, vellevi tantum arte adsuta, remotis nonnunquam tantum obstaculis , percurat, haec vero difficilis est ad tanan dum , non sola sui vicit , sed opportuno Medici consilio& auxilio indiget, quin omnem saepe exquisitissimam
medentis eludit artem. Hinc utiquae multum interest, quo Medicus naturam agri curate noscat soli sisne ceniendus, cui fortuna in eo favet, ut natura valente pollentes sanandos nanciscatur , fortunatior adhuc , si genere , honoribus atque divitiis eminentes, qui ipsum illustri praeconio
nobilitate simulque muneribus excipere possunt iam phssimis.
Da n thoda, ordine, legibus artis
f. I. superioribus satis, ut puto
denter ostenuimus, a benignissimo di in ista sapientia corporis humani opifice ita constructasin coagment tas esse machi me animalis varii generis partes, ut certi ac determinati motus talidorum fluidorum progressis vi simulque secretori , depuratorii excretorii contingant , qui non modo ad vitalem conservationem & duration corporis in se corruptiis bilis ergant, sed etiam summo artificio ita instructi sint, ut ubi a nocentibus rebus & caussis inordinati sive morbidi fuerint redditi, illi ipsi ad submovendasti destruendas illas caussas a quibus pendent, conspirent. Et hoc est quod Veteres voluerunt &quod etiam ipsa attenta confirmater perientia , plures nempe graves etiam aegritudines, sponte solius natura viribus , ne peculiari Medici auxili, sanescere is naturam Opti
mam morborum elle medicatricem ..
hoc elicere dubium , quod quum tam p. I eximia sit naturae virtus atque poten Ptolia, vanain supervacanea center me areatur in morbis tollendis omnis Me Mutidici arc opera. At vero licet hoc de valente, robusta corporis humani natura, neque adeo corrupta vel debilitata, locum habere possit quum
corpora quae morbis ast liguntur inter se differant , alia firmiora' valentiora, alia imbecilliora ruitiata sint, adeoque non sussciant ad negotium sanationis recte conficiendum, utique necessarium est , ut artis opus ipsis subvehiatin congruis auxilus succur ..i. rat. Quin experientia subinde Ocet, ala luseipiam robustam Midoueam alias ia
246쪽
sanandum eorporis morbum naturam, non solam semper suffieientem esse ad fanandum, sed indigere simul variis adminie ulis externis, ne impediatur, vel plane invertatur salutare , quod molitur negotium; quorum si non adhibetur observatio , plures , quibus robusta etiam natura, in Vari lis morbillisin febribus continuis, etiam inflammatorris levioribus, Ier- eun , qui potuissent servari , dum regimine nimis calido in lecto, eonelavi, vel refrigeratione intempe- siue admi,sa , potu frigido, vel etiam spirituoso cerevisitae vel vini , ibis improvide in vigore morbi datis valde nutrientibus L situ corporis nimis diu erecto, improvida linteaminum mutatione, iisque rebus&oeeasoni-hus, quae animum ad iram ter
rem movere possunt, damnum&noxa procuratur, ut hi omnino opus si, quo prudens Medieum, si non pharma uticis, minimum diaereticis, utilem opem .peram praestet
iacet. Deinceps saepe in aegrotantibus presto sunt obstacula, quae si non rem ventur , totius naturae negotium in curando plane turbatur, vel perve titur, nec tamen sine Medici auxilio Meonsilio eadem removeri possunt. Exemplo sit quando corpus sanguine redundans atque repletum morbis tentatur aeutis , praesertim innammationibu , natura sine supernui
cruoris per venaesectionem imminutione, eosdem superare&curare ne
quit Vel etiam si sordibus & lay baliseopiosis ae duris canalis intestini erassi invadent morbo refertus est, hune vacuarein recrementa protinus in principio educere expedit, ut selicius&debito ordine motus mussam morisbi expuanantes succedant, di ad eum eui destinati sunt finem , pertingere queant. Aut quando etiam evenit, ut prima regio eolluvie vitiosorum semiputridorum humorum eonferta fit, idque statim in morbi , sive sit quam maxime profieuum est, conumnientibu auxiliis, vel per superiora , vel inseriora, eam prius exturbare , ne vis morbiin symptomatum inde
Porro licet non negandum , natu a, iaram firmum praestans suggerere is, in diurn , in emovendis iis morbi iis .i ficis eauissis quae motibus obsecundantin expugnari possunt, in altera ac
tione tamenin correctione humorum nocentium non minus necessaria, eadem parum vel nihil opitulatur Sic quasta acidi, pontici Qeorro sivi humores primas vias obsident. qui vehementes dolores , spasmos ac tormina, ut apparet in infantis bus, concitant, item in hypocho driacis , in quorum ventriculo omnis eoacescere solent , plus certe commodi titiluatis ab acidum a sorbentibus exspectandum est, quam ab omnibus naturae moribus Idem sentiendnm, si bilis exsuperat pra calida . eaque acris austica in fiam. mans est , tum certe natura sola non sufficit, sed medicamentum d mulcens , rosmum bilis acris de primens, v. g. introsum.& absorbens, omne fere curationis punctum absouvit , quemadmodum id luculenter patet in affectibus cholericis& ex grais vi iracundia enatis . Neque etiam venena quae pauco tempore necant assumta , solius naturae ope cicuran. turin noxa eorundem abigitur, quum experientia testetur, sub vehementi bus a natura sustitatis vomitibus &purgationibus, mori aegros, qui demulcentibus , oleosis laeticiniis potuissent servari.
Praeterea in. multis morbis, praesen Timtim acutis, natura evacuationes penta .ri . haemorrhagias,sudorem&alvum in o.
litur, quae tamen saepe non suificiunt, sed imperseetae sunt, ideoque arte ad iuvari promoveri debenι vicissim erebrius nimias profusiones sanguinis
acutari, sive chronicus , lavaticine, in humorum fustitat, quae quia vires
247쪽
adimunt eorpus nimium exhauriunt, componendae sunt atque sedandae. Nihil quoque sere evenit frequentius,
ac ut motus vehemens ad deliruelionem potius vitae, quam expia Enationem caussarum morbiticarum re vitae conservationem tendentes, initituat,
uti in atrocioribus motibus ei lepti is,
convulsi vis doloribus p ecipue qui per consensum partium um uosarum subnascuntur , ubi sedativis quam maxime opus est Chro, eas jam pra te reo passiones, ut scorbutum luem Veneream , eae xiami, hypochondriaeam affectionem , qua a sola nais
tura sine Medici ope plane non surrari possunt . Quid praeterea cre-rius evenit , quum quod ex uno morbo, quantumvis egregie sanato, propter imbecillitatem partium reli.
Oam , alter saepe deterior . nisi per
artem roborantibus in declinatione cito ac tempestive occurratur, ingeneretur . Neque denique dubitandunt
est, quin morbus, qui a sola natura temporis benefici demum superari posset, longe citius atque felicius opitulante arte tolli queat Quod utrumque disertis verbis inculcat Celsus lib. a. sp οδ dum ait potes morbus Giam , uiperse finem habiturus est citius tamen adhibιto auxilio tosti, quia duabus de eaussis necessarium es,
erit quam primm bona valetudo con. singat ne morbus qui remanet,
iterum, quamvis levi de causa , masperetur. Potes en m morbus minus
gravis esse quam fuerit, neque ideo tamensolvi, sed reli iis quibusdam inhaerere, quas admotum aliquod auxi-
lium discutiat. ω D. Ex quibus omnibus adductis obse υν , vationibus utilitasin necessitas artis medie elarissime elucescit , iisdemque, quasi totidem argumentis uberrime confirmatur, sue natura in morbis tinguida sive robusta fuerit. Interim tamen id certum manet ac tir anum quod ob imperitiam . temexuatem medemum , qui ductus naturae non sequuntur, sed erebrius per vertunt, satius saepe siti soli alutae negotium relinquere , quam impri dentis ac imperati auxilio ut me igitur in hoc tanti momenti negotio peccet Medicus, sed firmam habeat regulam normam ac legem , ad cujus praetcriptum consilia dc molimina sua initituere atque dirigere queat, non utique alienum, sed convenientissimum erit, ut universales quaedam
regulae 8 medendi leges , iam praescribantur, quibus summo eum fructu
Ex his prima est: omnibus in re bis oriune. secessum actuum motuumque spontaneorum , immo ipsa
tempora , quιbus natura sola medelam
in fatalem aegrotantium molitur atque abfolυit, curare perquam selicite observare decet oi vero ullus
morborum elasse est, in quo tam conspicua naturae methodus tamque distincta decursus tempora , quam in variolis In variolarum enim morbo observatur , naturam primo erro
temporis spatio liti ad materium illam cauiticam partibus nervosi inhaerescentem , tamque saeva in ranaei pici concitantem symptomata, tutem Derandam, quo mobilistis dia spolita fiat ad evacuandum, hoc facto, deinde excretionem ordinario intra tertiamin quartam diem auspicari, eidemiue iterum certum , duorum vel trium dierum tempus impenderes ita quidem , ut a superioribus ad inferiores descendat partes, io poris corticem per omnem ambitum successive exanthematibus conspergat Absoluta eruptione , rursus deis terminatam periodum insumit suppurationi materiae evacuatae matur
tioni , eaque confecti , interposito certo temporis spatio talauscula si cat atque conlaudat, incipiendo pariter in superioribus, ac desinendo in interioribus. Et hic, solennis ille naturae hoc in morbo processus, hic ordo, haec tempora, quae artifex studiose
248쪽
diose notare debet, quo tempestrue fatiscenti naturae succurrere possit,nec unquam adversi quippiam huic me. thodo praepostere moliatur. Idem vero etiam in aliis morbis obviam est, adeo, ut cardo medendi rationis, qua
natura utitur, in eo potissimum vertatur , ut primo semper materiae hostili,in vitiosae correctioni studeat, eandemque ad evacuationem disponat atque praeparet, idque sere in omnibus morbis , febribus non tantum exanthematicis, verum etiam instam. matoriis, immo chron ieris quae proinde methodus pari studio serva uda est ae imitanda Quumque hoe praeparationis negotium nonnisi certo
temporis spatio absolvi possit, utique
ut maxime omnium tempus ex spe. etet, nee cursum praecipitet Medicus, neeelseu quae certe prudens exspecta. tio in Medicina summum arcanum
est, de quomon inelegans ella, ιι onmνυρι lihellus de morbis exspectati
ne Grandis, cui addi possunt ea quae in dissertatione de Aratione morborum
M. D. Secunda lex sic piaecipit tempestitie reflatim in ricleipis morbis occumrendum est materia u. in vitio brevissima via evacuanda Scilicet ex
praeitatuissimis medendi regulis est illa Hippocratica, Iect a. apb. 2'. ita habens. inestentibus morbii, si quid
movendum ιdetur, move, vigentibus vere, quietem agere meliu . In qua
quide m sta v issimus author meae ito uti. que reiicit omnem illam medendi rationem, quae in morbi vigore, hoc est, statu impetu de exacerbatione eius , ubi omnia in vehementissimo
motu, per sortiora medicamina, maximeque evacuantia, suspicitur vicissim vero accommodatissimum, ad medicinas quae moventin evacuant porrigendas, morbi esse initium, serio inculcat. Rationem hujus eanonis divinas senex in sequente phor. 3o.
a Istres vero fortiora. Nimirum quia subvehementia atque vigore morbi omnia in motu intensiori statuque turbulento constituta, partesque motibus vacantes musculosaeae ner eae spalino obnoxiae, in proclivi est ratio quare tum omnia stimulantia moveatia locum non inveniant , nihilque
agendum sed potius quiescendum iit , neque alia quam humeelantia,
temperantiara est reae motus quodammodo placantia usurpanda Contra ea incnoante de declinante morbo,
omnia sunt debiliora, deii, spasmice motus intensi nondum metanto gradu adsunt, vel vehementiam potuerunt ideoque omnino si opus eii, materia occaussa morbi statim in principio exturbanda, vel alienus qui sub morbi decursu genitus eii humor sub declinatione expellendus eli. Si experientiam contulimus, haec pariternane medendi legem uberrime connrmat. Nam proserto adgraves plain herba iugulandos morbos, praesertim qui coni gio debeatur, ut sunt peltis, dysenteria, castrenses de mali moris febres miasmate susceptae, non ethcacius occurrit remedium, quam lene emeticum smulae eorpus iidem incesserint oblatum quo colluvies vitiolorum humorum una cum mi almate, quod cum saliva in ventriculum dulcendi , antequam ad sanguinisniai lam Sc nervorum genus deseratur,itatim eliminetur. Variolae quoque, morbi ιli, purpura & eontinuae plure labi es, biliolae etiam oc ardentes, nec non quae arthriticis pod gricis iniuitibus at sociantur, longe nitri rious incedunt symptomatibus , oclianti tacitius sanationem recipiuat, i M. O in principio, simulac aeger c ιιqucra cepit, priuia regio , vel
subiicit, dum ait: irca principia lis tuto vim miram ex acer animes omnia debiliorasum, circa vis quia intermittentium tebriam , tam
249쪽
aeto Sin. I. cap. II. De methodo ordino
initio plerumque in ventriculi M. testinorum plicis ac glandulis haeret, ere eli, ut statim sub auspicio primae viae a sordibus, sive per mitiora emetica, sive salia detersiva, sive commoda laxantia, repurgentur. Con. firmat hoc luculentis verbis unocrate lib. de assessi si, inquiens, qua rana deprehenderit , vomitorium in principio exhibendum , rursus aliquotmerυallo, aliud infra urgans medicamentum. Quod δε per hac non sed
tur, medicamen febrafuga dare oporisto. Neque tamen pursantia sortiora,
quae ipse Hippo atervib. de purgant.
S. reiicit propinanda, quippe quae
nunquam in febribus tuta, quoniam spasticas exacerbant motiones , vel easdem, si conquieverint, revocant recidivas pariunt. In lentis febribus,quae maxime intermittentes male
datas sequuntur , in principio antia in leniora emetica tutissima, quo iisdem alimentaris canalis a saburra acida viscida liberetur quod, si negligitur, diuturniores paroxysmi ingentemin fluidis partibuain visee.
fibus labem affricant, & lentae febres ex facili in ecticas concedunt Perbeuli plenae inflammationes internae, ut pleuritis , peripneumonia, angina, matura sansuinis missione iubiuncto infuso diaphoretico, feliciter in principio discuti queunt hoc autem neglecto, curatio, obfebrem ac intensiorem inflammationem, difficilis admodum utis anceps . Ipsa quoque ventriculi inflammatio saepis. lime ex potu rigido corpori sudanti copiosius ingesto , natales trahit omne tamen perieulum mox declinari potest, modo infusum ex herbis dia. horeticis cum aqua calida factumatim sorbilletur. Quod sphacelus
exteriora occupans praesentaneo subsi. dio, simulae primordia cepit, suffocari & arceri queat, res in vulgus nota est, quum elapso hoc medicandi tempore, mors sequatur certissima. Atque ex his omnibus curissime innotescit, tempestive morbis esse sue. eurrendum, occasionem medendi solicite captandam , in qua, ut ait Hippocrates lib. de pracept. . I. non multum temporis. Quare vehementer certe optandum foret, ut M dici opportunitatem temporis in moris bis sanandis euratius observarentinaucuparentur, Wipsi quoque aegrotantes mature medicam opem implo. rarent, eo quod in tempore curare morbo occurrere, palmarium in sa.
nationis negotio momentum est , iusta temporis observatio , merito eurandi & methodi medendi anima dicenda s. IX. εκ ΠιΑocedit tertia lex : Naeuationes nunquam in morbis moliena , nisi materia excretioni apta σω patula fuerint. Summa huius praecepti sect.2.aph. Hippocratis continetur, sic perhibentis' corpora quicunque quis purgare oluerit, fui facere oportet Nim ipsa sana ratio suggerit, frustra materiae commotionem expulsi nem tentari, nisi ipsa ad motum ac emotionem disposse sit reddita Primo itaque omnis scopus, omnis imtentio medentium in lanandis perlonogis morbis eo utique tendere debet. ut humores eram fluxilesin mobiles emetantur, durities molliatur , viae adstrictae relaxentur, postea valudior facto sanguinis impulsu structura solidarum intensa, impacti humores excutiantur atque bifructiones reserentur. Ex quo iam elucescit, quam incomparabilis sint usus ad hune finem consequendum thermae, acidulae & aliae aquae salubres, insula, decocta , solus , balneo omnia, quae emolliente diluente virtute praedita sunt . Patet quoque exinde quod ante praeparationem mobilitatem materiae, nunquam validiora purgantia, emetica , iuretica , sudorisera , mercurialia ad salivae fluxum eliciendum, locum inveniant. Communis Iere , sed pessimus hine error est, quando deficiente meptium
250쪽
atruel haemorrhoidum , aut subsilientelochiorum fluxu, pes lentia' sortiora,fie dicta em menagoga, ut sunt myrrhata, succinata, croeata, talia adhue calidiora , im usum praemature vocantur liquidem hae e sine priemis. sa venae sectione, sine primarum viarum expurgatione, sine praevia ,sculorum uteri apertione, dilat, tione, in antea adhibitis hiedieamentis fluiditatem sanguini eo iliantibus i potius noxam afferunt & malam augent, tantum abest, ut iuva mini in ex talo . Me attones enim docent , ab eorum intempestivo
usu febres, capitis dolores , vertigi. nes, anxietates , armorrhagias per ineongrua loca , deliria, melancho, Fara,& mille alia lympio mata, fuisse exortam Praestat itaque potius prius flet horam demere, alvum laetantibus ubricares, sanguini fluiditatem decinciis Se intulis appropriatis eonciliare
vasorumque obitructiones barnei ,ves
aliis convenientibus remediis amoum te, tunc pellentia eum euia subiungere,, sic demum exoptatus consequetur effecIus. Haec lex medendi regula in sanandis morbis thronicis, raeiertim scorbulo , lue venerea, hy-rope , quartana, melancholia Dpocnondriaca, calculo, asthmare an, Plissimi non solume it usus, sed etiam in acutis egregia iurate observanda. Nam in his pariter extra crimi&ante materiae maturationem, vel ut
veteres loqui amam coctionem, in vigore paroxysmi, nunqum evacuantia cum fructu exhibentur. Hinc pro-he monet Hippoerates Sect.. I. aph. .21. quae matura coManue sunt , medica.
meum eurgant e cere oportet a mo-
ver , non cruda matura ipsi huic
methodo insistit, quippe quae in omnibus iere te brilibus commotionibus,
Primos dies materiae holit Iis attemperationi Gelblutioni a sum in n. n m maiori vi disiis acutis febribus, impendit, quam se licillime exsequitur motu appulsu auctiori sanguinis ad loca affecta, quo non modo sensimae sensim sanguis ii scidi humores impacti solvuntur, sed & discutiunditur . In aliis quoque morbist motu tam intestino, qtiam progressivo imtensiori eram viscidi humores atte. nuantur, distatuuntur fluidique redduntur falsi quoque acres cum oleo- fis visci disinterreis implieantur&contemperantur, ac nimis fluxiles tenues, in spissantur , quem proinde naturae ductum merit artifex sequi
q. X. Quarto inter praestantissimas me in D
dendi leges haec omnino connumeranis dari vacuatione per loca humori excernendo convenientia avt . Aureum enim hoc praereptum dudum mpnerater Se apb et t. hiis inculeavit verbis quae ducere Uurtet, quo maxime repunt, et ducere oportet per
eonvenientes loco ; idque merito a medentibus maxima cura atque diligentia observandum. Etenim si MY.dicus humorum, qui in vitio sunt, e eretiones m mulo quodam promovere
debet, probe omnino disquirendum cujus conditionis ae indolis sit male,ria hostilis evacuanda, quo in loco& parte etiam corporis sit constituta, ut brevissima via eommode uel polialit. Sunt quippe diversi generis excrementae , ideoque iis eliminandis
non quaelibet accommodata sunt emune ciria,sed quodvis excrementum,
peculiare proprium suas habet exceriticulum. Hinc si in ventriculb M prima regisne stabulatur&fixam se
dem habet vitiolorum corruptorum
biliosorum humorum sentina, Que anxietares, rufrui, tensionesin dolores gravativos parit , ciborum appetentiam pro lsernit , somnum placidum impe sit, filogosin excitat, vel etiam. febres minatur latum utique emetica ζdeflendb hac saburra ventrieulum Mutilissimam praeitabunt operam, haeratione magnus iericulosus morbus
praescindi poterit. Si in principio mo i borum intestina inlaicta vel ex ma te adsumtisin male concoctis eduliis, .