장음표시 사용
261쪽
poris staturam, aetatem anni tempus meonstitutionem, situm regionis aliasque id genus plures circumstantias.
c. iar duodecimam nune pergimus Iegem perpaucis electis medicamentis, a morbo ct fanandos, ,reendos, utendum . Sane mihi masis
medentem perturbat atque confundit,
quam ingens illa remediorum multitudo atque varietas, qua libri holanici pharmaceutici chymici pra-ctiei reserti sunt, ut non sine fastidio perlustrari possint parum absit,quin artem ipsam exhorreat distississimum
hunc eampum ingressus Tam innumera enim sunt remediorum genera, tot compositiones , tot medicλm num vulgo adscriptae viritates, ut nequidem memoria his omnibus capien- is sutilatat, tantum abest , ut quae de singulorum usuin perita applicatione scitu perquam necessaria lanum temeri queant infixa . Celebrandum quidem in eo merito summi conditoris est providum institutum , quo hemgna parens natura affluenter ex inexhausto suo penu varia & multisplicia in sanorum aeque ac aegrorum usum suppeditat presidia, neutiquam tamen opus est, ut omnia in usum
vocentur, sed natura, ut in alimen. tis, sic etiam iis, quae in medicinam cedunt, paucis contenta est . Paucae
quippein simplisissima sunt morbo. rum caulle i ideoque iis etiam rem vendis pauca sufficiunt adminicula die vero scribit Laritur epise. 6. ego dico, despcre eos mi , qui uratas meaιcamentis aliquid eo duum , quod paucioribus transigi mi es Quin potius ipse ego scio oc experientia edoctus sum, nunquam Medicum, qui immenso isto pharmac rum , quae in pharmacopoliis inervantur Oe plerumque sine ratione fide mirificis encomtis elebrantur, apparatu utitur, crebrius ea mutardi affatim aegris ingerit, ad veram, cratamin intimam eorundem cogni laus ad viis in laminin tutelamine Nol nontionem, pertingere a in qua tamen praecipuum elicis medendi rationis momentum est repositum Mine egregium prosecto DamascWni aph. 4. est
mebe bili est , a quum per singulas
volneris inquirendo Ucurrere , tili ptiei dilevitate disentur nescies, cui
debea faemis hibere . Artis igitur atque prudentia est, ex tam numer sa supellectile pauea cenae virtutis quaedam deligere a per longam atque
attentam experientiam quid in tot m- versis, ut offeruntur quotidie, casibus& cireumstantiis pristare queant,quid minus, addiscere, ac tum demum perinspectis penitius eorundem viribus ac operationibus, iisdem uti ae in medit catione cum certa ratione inniti. Nam scite hane in rem scribit: B. 'aedelius de med acuti A n.er anuici. I. resse habet hae instar amico m. Magis infimamus serum vel alterum ainni; cum quam cenom tu s. Matii etiam amicitiam sisunt pauci memnor. Ita
trum mnest. Qui vero artem speculando tantum agitantin experientia destituuntur, lii certe fluctuant inallucinantur nec firmum , solidum de eventu comprobandam interponere possunt eonsilium,multo minus quamdiu usui insilendum quando deustendam, qua si offerendum: quae alia
sigillatim circumstantiis accommodanda, ex vero praeeipere .
vando natura curatrici peraeduus Matur remediis diatraisti, eri ritas simplicibus,quam marmac sic actis vioribus o composui. Per diaetetica ea intelligimus, quae ex iis rebus, qui-
262쪽
denominatione rebus non naturalibus aeeensentur . Nam quemadmo- dum ex harum perversa inordinato usu ptima fundament in proximae
morborum originesspullulanti pari .er que venemeatia augescunt rataeast moris
bosas sari generi, assin i ctiones arcen. das . ubigendas legitim illarumos. ωex qui ut uictuin vivendi ratioine aptius es accommodatius est nihil, ne ripis natura n hac quicquam hia. In latini γ.praei taxi, nec medicinal ptatum e tellare,nteit effectum.Un-lde vera luri Nil Gaiena r. Gadita nid-s
ad tiUel ',ane ipse egis stincte taeve Tare pollum quod remediis diasteti
cis, quo aeri is coeli muta loci carpo m C Iu me Idm lux, Meommodatus citius ira us ne non seri lactis vel
aquarim,mineralium prudens usu item abstinentiain quies, referenda inexpugnandis rebellibus chronicis,mut bis, qui maxime anim rilline volarum partiuin systemate tangam nam sedem habuerunt , ut asse-lctus spasmodiei eonvulsivi, G po-lchondriaci myilerici, id praestiterim, quod trustra artificiose eompositis,
coneent ratis medicaminibus tentarat alii , ipse a magnae samae medicamentis exlpee aram . Laetetiea quimim remedia humoribus& motibu vi. talibus assinia sunt,4 blandeauceelsive' cum tempore laudatallimam suam ierunt operationem, naturam imbecillem,' morbidam in meli rem latum reducendo. At vero quomasor est horum simplicium in Medi. cina utilitas, eo pauciores ex Medicis
eorum cognitioni, multo minus dextro usui , debitum constituunt pr. tium ae utilus mam dant operam, sed pleri tu ensi habitis diaeteticis praeceptis, nonniti operose concinnatis epharmaceutico fonte petitis subcidiis re contendunt . quoquam ut naturam in saluberrimo sanationis ordine , profiressu in tempore turbent , vel sevirratione opprimant, Hine citante Laροι li. r. -.76.multiplices medicamentorum ex simplicibus numerosis e sarcinatas eompositiones alis iam pridem ristitit mutarehus ino os me. 4. Cui Plιnιur . N. ιιθ.a . c. r. his verbis
rris A in σus a sua uisue venatis promittitur vita. Statim ea positioser mixturae inexplica&les deὐδntantur. Arabsa atque India in medιο stiman- eurulcaerigvit eam o medicinia a rubra
D prude*tiore in eo se gesserunt vetusussimi Meditorum ut peritissimus Cous, Ce ια Methodici, qui repria he perpenui, quicquid in arte pistiterunt, solius naturae ordine ductu ignobili ruis hisce aut ili caedi De Mi Mio ei secerunt . Nam pharmaceutice quidem consecta priscorum
medicamenta, magna ex parto incomdua sunt ac nullius iere pretii, coq-tra vero ita eorum monumentis torsege meliora liti ioca in regimine di tetico recte ad bibendo mo ius oc extra eos reperire quispiami terit praecepta inquat in talo fere
recentiorum scripto . Laudan ius men merito hoc in genere Montanuae
eiusque optimus Uscipulus Crat , quorum scriptis & ego multum protecta quumque psa. xperientia depraestantia magis cinnrmager, ut Iillimam me collocaturum operam putavi, si neglectui datam antis, tillimam artis salutaris partem Omn
ramea plerumquae ninil aliud essicinat,' a crudis excolere atque . idaei
263쪽
suo reddere anniterer, vulgatis hune in finem quam plurimis latino idionia, te Germanice redditis iterum iterumque recusis schediasmatibus, non sine luculento peritiorum applausu Accedit Rhoe, quod in universa rerum natura nullum purum detur simplex , sed omnia, quae ad medendumttia si dicta regna suppeditant, ex
variis& diversis subies is iam tum
mixta sint, nec etiam nomine artificiali mixtione, compositione opus fit , praeferenda tamen maxime ea simplicia sunt ompositis , quae non uni, sed duplici, immo saepius tripli ci indicationi curandi satisfaciunt
IIa v. g. manna prater facultatem alvum stimulantem, aliud adhuc , videlicet acidos, ponticos humores demulcentem & simul spasmo conliri Elas fibras intestinates relaxantem,obtinet, unde in hypochondriacis 4e- est oris ast restibus, omnibus aliis purgantibus palmam praeripit . Rhabar. barum praeter vim stimulantem custodit etiam principium subadstringentisin roborantis virtutis , unde tutissmum in diartheis ipsisque dysenteriis est laxans morte chinae quoniam non modo amaritiem , qua acidum vitiosum in interanitientibus eorrigitur di blandior spirituascentia sanguini conciliatur , habet , sed
elementum genus nervosum valde im-hee ille ad novam febris materiam progignendi pronum roborandi aptu obtinet, aliis inferioribus ti compositis recte anteponitur . Pulvis florum chamomillae vulgaris propter oleum virtutem anodynamin antispasmodi. cam , ac propter amaritiem subtilem vim aperientemin corrigentem recondit . Mentha custodit oleum sub tile roborantis pariterque anodynae virtutis , simul quoque elementum adstringens terreae fixioris naturae ideoque in vomitu non datur ea pr.
santius. Neque tamen omnem omniano simplicium se dictorum compositionem, multo minus cut ratione
institutam villaetam , reiiciendam sed potius quandoque proficuam admodum, immo necessariam esse , arbitror Sie nitrum eli simplex , si ul. tum , certe hoc praestantissimum quod calorem intestinum edat, acta. moniam biliosam temperat, alvum fixatin urinae fluxum promovet,quod si vero intentio in Medici praeter has virtutes aliam addere, nempe acidum in primis viis corrigendi, commodissis me ipsi pulvis ex lapidibus cancrorum absorbens adjicitur . Pari ratione o pium , ne nimium sissa excretiones non inutiliter miscetur cum purgantibus,ut aloe, in pilutis Uilde gansii, cum extracto hellebori oleo herebinthinae in pilulis Starc Κii. ye Anglicanis, eum alexi pharmacis in theriaca ccelesti. Neque etiam laude sua clatraudanda chymica, ex metali rum censu depromta pharmaca, maxime ubi periculum in mora &cissi aci- citer morbi caussain aggredienda
exterminandi semper tamen lethiora, quae secura , naturae amica , non tam exquisitam exposcunt circumspectionem , praeferenda activioribus , quin prudentiae , ut scire monet Mesues, granum est , ad valenti ra nunquam descendere , i debiliora sumetunt XX. Addenda denique lex ψ a crebra mutatione medicamentorum absinendum securis atqtie probatis remediis insistensum , licet non Ilatim con pr-cuum asserant laetamen. Et haec ex praecipuis quam Ueteres ipsa experientia edocti solicite inculcarunt. Horienim medicamentorum continuati nem maximi secisse, praeter alios a ctor est Senec. N. . egregie ex ipsi rum mente perhibens: nihil aequesanationem medit, quam remedιorum crobra mutatio. Hinc et ram medicame ta annalia, quae per integrum annum
usurpabantur; Priscis dicta siunt quorum meminit ilius Aureliauus ι b.
rum quidam in passionitas arthriticii
annalia medicamenta prae crum , ut
264쪽
potempore suerunt passione ιιιδει D proiec o protrant incomparabilis versus multos morbos Virtutis prae-
Udi I. ζaes ne continuato reperito usu dum vel nihil iuvant Luculen. exemplo sunt loteriae aquae , Inprimis Carolinae thermae , quarum Ins
ora Tmra certe emcacia , sed non nisi
et ethgum tempus , in larga copia nixit, exspectanda aut Impe-z,rid, Digna, uuae intersera
tur observatio ex M. C. Deca.Ann.
thermas Carolinasse contulit, σψιθere repit thermales aquas tanta n copιa
rum. Et additur: si citiui ducesidete: humore commoti m expurgaustiιsent m pejorem corporis satum incitiisset. omnia medιaudiabita in-oassum abiissent. Ab eo autem tempore Pisivi ear gi fuit, Aer quamque
ahe. monituma in articulorum pasi ne usus adhibendus aquam , tum ca-l,Arieti tum se tuarum ut Iunt
ιio. Pariter in laete , inque primis ali. nino, quam maxime praesta hiles aduersus chronicas pastiones phthium, atropiam podagram,arthritidem ocs corbutum reconduntur virtutes quis dem quas tamen non brevi iarco, sed diuturno demum clargo usu, exinterit. Quam in rem instar omnium
esse poterit Pectiin testimonium obf. et r. ita diiserentis lacessummum medium , sed continuato Medicit usu,
iano nempe per ιteratas circulatιones; mιι arthritici acule obtundantur . Ie- parato per alvum aut renes raria eoseris
mento, velut p0iris reduvιι , novus reis Vermicum desiciant Ilatim ad prima experimenta delicatur nostri , nec laesit Quis cum decenti diaeta, quae tamen hι e
non ut, desideratus se non sistat essectus, aut plane ruier inde emergat
eventur. De quo etiam argumento plura attulimus in disertatione de ι- risibili Iactis asinini Qti in medendo. Semrum quoque iactis, prα sertim secundum nostram inventionem recenter ωdulce praeparatum , spe latissima certe in morbis long s o re bestibus splendet esticacia, sed opus eii, uti latio ad unum vel alterum mensem extra iratur, ac eodem modo sub iisdemque cautetis in vitae victusque regimine initia uatur, quam cum acida iis vel thermis solenne Mout latius ex potuimus indigera. deIeri lactis ινtute longe saluberrι mari Decocta mediis cata, praeiertim temperatiora, qui quid inlue venerea ad languinem purificandum, de exoraumacicis, aperiemibus oceonsolidantibus speciebus concinnata,quicquid in pnthisicis de interais atque externis absceisibus praestant, id omne long oc continuato
usui in acceptis ferendum , sine quo nulla fere virtus nullusque effectus conspicitur. Quin in plurimi chronicis auectionibus, uti malo hypochonindriaco, hysterico cachexia chloroli virginum, mentius supprellione , ii, que primis aifectibus uterinis, parum , vel uihil, lolidi levaminis afferre poterit Medicus, nisi paullo diutius appropriatis N accommodis remedus , ut Iant elixirium nostrum balsamicum temperatum alcalitatum, pitulae polychrestae balsamieae,detersiva,balnea, elini stomachicum in notis ad Pote 4rium aescriptum, per aliquot meus es insistat Cinnabarina, ceu arcanum antepilepticum, a Cnymiatris potissimum magnis laudibus extolluntur; sed vix relponset effectus, nisi in paullo
265쪽
Se i. II cap. m. De medicamentorum viribus.
largiori ad grana decem in repetita ad aliquot dies doli ulurpentur. Qua
quidem ratione,non modo in epilepsia a caussa interna, sed etiam externa , atravi nempe capitis percussione i dueta, vertigine, motibus e vultivis praesentaneamin incomparabilem eo. rum facultatem Olim saepius expertus sum, licet non eo, ut vulgo moris eli,nne, ceu sedativum&anodynum sed potius, ut medicamentum, quod humorem alvis elapsumin membranis cerebra vel nervis inlitrentem, resol-uic colliquat,adhibuerim. Nec mer- eurius dulcis, nec aethiops mineralis eurat luem veneream, vel defoedati nes aut exulcerationes cutis, nisi usus eius continuetur. Neque etiam chin .eeortex intermittentes tollit, nisi eiusdem usui aliquandiu subdebitis caute. lis insistatur. Neque denique fluo foeminarum albus facile abigitur, quam balneis , laxantibus & roborantibus diutiuς paullo usurpatis . Et qua plura hac de re exempla&monita indisser. ratione de prudent medicamentortim continuatioue , attuli. Igitur non pol sum non omnibus, qui cum laude in artis exercitio vertari gestiunt, pauciora, sed electiora, eaque leniora potius, quam acti viola remedia , de meliori commendare, ac ut iisdem cum prudentiari constantia uti addiscant, qua maxime suadere. Nam vere dixit Heia montius paucasunt, Me Messi cum nobilitant, sed si aec,addo, pauca paucillimis sunt cognita, lapparatu quidem
ac copia medicamentorum non delli- tuimus; at perita& in ex perientia lundata eorundem applicatio cum dexteritate adhuc semper&ubique in deiideratis.
De medicamentorum viribAso causses ignorantiae earum.
Uando Medicus naturam , culo Uando Medicus naturam , cui
zzz principem in sanando locum
merito vindicamus, extre adiuvareae imitari nititur . nihil ei prius, nihil poliemus else debet , quam ut modo iuxta Hippocratem lib. de fiat caussas corporis alleci , sed di remediorum, quibus tanquam instrumentis omnia ipsi perficienda , vires iacultates De. nitius cognitas abeat atque peripe
clas. At vero quo magis in artis e. xercitio utile est ac necessarium , veras non fietas medicamentorum pro tam diversa corporum morborum ratione vires intimius nosse ; eo
magis utique dolendum est , quod si dicere licet quod res est, perpauca sint
remedia, quorum virtutesin operati ne certae ac recte perspectae, sed pleraque spem atque exspectationem curaniis frustrentur, qui vera pharmacorum facultates in Democriti quasi puteo adhuc latitent. Quod quidem assertum paradoxon plane a veritate alienum videri polliat , quum tam numerosi libri prae ici, botanici, ehymici in pharmace uti ci , medicamen. torum, tam implicium , quam com- politorum Galenicorum chymico.
Ium copiam, non modo recenseant, sed&eorum laudes atque essicaciam miris concelebrent encomtis, nec ta. mensatis depraedicare possint ni hialo ininus tamen re accuratius expensa&adhibita ad tam magnificas laudes
tantopere decantatos enectus explorandos circumspecta Obiervatione pauca certe luperiunt quae ride&experta virtutis, plurima vero infida
tui pecta Mallacia fieri energiae egentillima licet in nullo mendacio iucundum Plin. l. 29. c. i. majus sui riculum quam in medico. Si caussam huius tam perniciosae Σ. ignorationis medicamentorum quoad ,-- veras tuas viresin facultates disquiri.
mus, sunt quidem plures,inprimis ta men ipsa immesa illa per ignorantiam
pariter adeo accumulata moles tarrago remediorum , quibus ars salutaris refertain tantum nonoepressa est. impedit, quo minus recte in exquisitam
266쪽
singulorum notitiam pervenire possimus . Nam quum tam mirifice dilaudatis pharmacis Practici uterentur, nec tamen ex speetatus effectus sequeretur, mox ad alia delaps nova condere, vel ab aliis recenter condita, hi usum vocare coeperunt, quae quum eodem modo ipsorum votis non res.
ctum' arguerent , alia rursus consilii uiopes quaesiverunt, immo ad chymica, panaceas ipsa exotica quorum modo fama afferebatur conversi sunt. Hine natae it tanta medicamentorum sylva, qua certe nihil ad distinguendam aegrotantium salutem Ocaapra. xeos rationalis & efficacis incremen. tum remorandum , delerius inveniri potest. Nam profecto sub tanto numero medicamentorum . quibus nostro tempore pharmacopolia referta&plane onusta sunt genuini, proprii cujusvis effrctus, ye rationes. in tot differentibus naturis , morbis e rumque caussis, recte haberi cognosci non potuerunt, neq; etiam unquam
cognitio intimior speranda, aut virium exploratio cum successu molienda nisi prius ad paucorum & selectorum numerum redigatur innumerabilivapparatus.
Altera eaussa, ob quam sere remediorum in medendo proprietates adeo ignotae atque obstrulae . eli verae pathologiae ad haec usq;.tempora neglectus. Nam sicut secundum Hupc erat.
rem tib eis de fati siquis caussas eorporis affecti probe cognovi, potens est valde ea afferre, quae corpori com
modant , nimirum contraria morbo.
rum natura perspecti ita omnis qui hae cognitione deitituitur, vel err neam nausit , neutiquam etiam accommoda remedia invenire atque in usum proponere potes L. Quapropterpathologiam veram verae therapiae primum praecipuum fundamen. tum habendam esse recte ducimus & hine etiam non sis ratiQne, &fiae in priori sectione copiosius L&
O caussis ignerantia earum. In
accuratius ad eam stabiliendam vata de utilia eapita adduximus Quumque ex hae solida morborum phil sophia planius innotescat, non mulistiplices in valde abditas atque a strusas , sed simplices is manifellas esse multorum is magnorum morborum ac symptomatum causissas, quae maxime pro differentia locorum quibus infident , valde ditarentes laesiones.&. tactus produ-icunt in proclivi omnino est iudicare , nota pluribus , sed paucis D. liter ad removendas has caussas a. pus esse remediis.
Meedit tertio defectum in perquirendis cognoscendis veris remediorum facultatibus arguunt merito referendum &illud est quod non modo vulgus sedin ipsi Mediet , qui doetis ataeenseri volunt , noxiam hanc sci-veant opinionem , quas ipsis medicamentis sermaliter inhaerent noxii,
vel salutares essectus , qui ipsorum
usum sequuntur . At vero haec assertio. non istum errone , sed etiam perniciosa et , ac tum in physicis. tu medicis rebus ingentem sterilitatem affert . Etenim omnes omnino orporum in rerum natura vires neutiquam sunt absolutae, sed relativaein conditionatae , certis rein spectibus , circumitantiis limitate Mimirum omnes effectivis, Opera. tiones , quae in corpus male affectum redundant, nonnisi motu accedunt . iam vero ex physicis mech nicis patet , nota in uno in simplici corpore motumexistere, sed demum ex duorum congressu in reactione emergere, ipsamque vim motricem unius corporis ab alterius reagente mirifice modificarici adeoque de nullo etiam medicamento in se consi. derato, certus quidam effectus, qui species motus . salutaris, vel minus talis , praedicari potest, licet eidem vis quaedam ad actionem exserendam inst.
267쪽
a 38 SeeP. II cap. III. De medicamnatorum miribus
insit. Quapropter recte omnino colli. gitur corpora , se etiam medicamenta, agere non tam secundum sphaeram activitatis, quam potius secundum receptivitatem,& remediorum esse e tum non modo ad caussas morbificas, sed&individua quae varia sunt is sineruorum cognitione sallax omnis meisicinae operatio, recte firmi referri Haec autem accuratio cireum stantiarum cognitio ex parte dimellem coniecturalem artem nostram quidem
reddit, sed rationalem ab empiricandi optime distinguit , quandoquia
prudentis eum ratione agentis Mediei est , insanando quovis morbo , omnes tam praevias, quam con-eomitantes circumstantias probe inquirere, ponderare, naturam medicamenticum senio morbi &quidem sub tali eorporis constitutione, probe comvarare, hoe autem praetermisso praeter sutilem , coecamis temer
viam Empiriam exspectandum nihil Et quamvis post coeco tantum ausu adhibitam medicinam interdum per accidens iasu, vel declinante jam
morbo salutaris succedat eventus, eo tamen , si non alio nomine eulpam
dum erit eiusmodi molimen , quod semper periculium se , ne gravi dumno, quod prudenti adhibita obser.
vatione evitari poterat , 'grotantes mactet.
f. V. Res clarius patebit exemplis . Nimirum liopis notum est atque tonsoribus, alappae purgantem inesse facultatem. Haec autem si eadem dosi, ad draehraam dimidiam , vel decem eorporibus sanis, etiam eiusdem ait
iis, mane offeretur, mirum certe erit,
quam diversus effectus ratione remis peramenti, constitutionis corporis partium nervolatiam, immo virium inde resultabit, in hoc vel decem sedes cum vomitu, in illo quinque tantum in alio paucas valde, sed anxietates simul junctas eum inappetentia, m vebit, in hoc vehementia tormina in illo nudia excitabit. Et eadem Ope rationis diversitas, non modo inci
liquis purgantibus , sed & aliis v
cuantibus , emetieis , sudoriseris, diureticis animadvertitur. Neque etiam in artis exercitio versantibus o
scurum esse poterit, quantopere me dicamentorum efficacia secundum clima, regiones, anni tempora aempestatum constitutiones , letus viis
vendi senus discrepet, unde recte Ceia Di dicit: aliud medicamentum Roma. aliud in Graecia adhibendum . Certe estphaliae, Pomeraniae, & septe trionalium regionum incolae purgantia, emetica&alia sertiora experientia teste quam optime ferre possunt . quae Italis pestifera' tantum non venenat fiant. Hoc ve o discrimen longe magis in statu morboso obvium dum unum medicamentum eodem modo regimine,tempore ac d Ao dem in morbo exhibitur uni prodesse,
alteri non convenire, sed nocere, per attentam observationem confirmatur.
Expertus id nuperius admodum sum in binis puellis gemellis quinque annorum, suae eadem. tactus ii venili ratione usae, eodem tempore variolis corripiebantur in decumbentes iisdem medicamentis,eademque methodo tractabantur diverso tam istane eventu, dum altera gravior bus longe
lym alcimatibus conmclata, inter decimum indecimum diem exspiraret, altera vero eadem pustularum copia oblita, mitius laboraret,in eliciter evaderet, ac in eo tantum diversa el- set corporis constitutio, quod quae moriebatur, laxioris iucculentioris, autera vero trietiorisin firmioris esset habituginis . Pariter chinae cortex cimeumspecte adhibitus divinum certe in intermittentibus est remedium; sed quam noxius inde etiam in iisdem febribus propullulet effectus , notissimum est Martialia in cachexia, chl rosi, in affectione hypochondriaca eL sectum persaepe praestant longe saluberrimum, nonnunquam vero plus noxae , quam emolumenti asserunt Quam diversa remediorum, quae eis
268쪽
O caussis ignorantis emim. a 39
dativa virtute praedita,ut optatorum, calide aucupantur, ut oblato ab ipsis stophratio, noxia salubris, nemo I circa dies criticos, quibus sponte so non novit. Sulphura ex mineralibus, vitur morbus, vel etiam sub deesina maxime ex antimonio, item medica lisione medicamini subsequentem saluatarem effectum tribuantis ignaris imponant. Interim tamen non nesanin maxime menta ex mercurio ire parata, in
comparabili pollent virtute in chroni. ei.& rebellibus morbis debellandis inprimis lue venerea, sed nisi cireum. specte pro circumstantiarum ratione usurpentur, nocentissima sunt . Suis persedeo plura alia adducere exempla, quum ex allatis abunde eluce-teat,verissimum esse Hippomatistib.de
arte . 7 effatum uaprofuem e Grectum usum profuerunt, qua vera n euerunt, ob id Aod non redi usurpata sunt, nocuerunt.Et Celsum .3.c. I .eεre-
pie ad veritatem sentire, dum asserat Medi eum non semper posse praestare artis effectum, licet sit perpetuum in arte medica , quid fieri debeat , a. men non esse perpetuum, quod sequi
f. VI. Accedit quarta tam supinae igno- rantie in propriis & veris medicamenis torum ficultatibus cognoscendis causes frequentissima , quod nimirum meis
dentes naturae, morbi medicamen. 1ia, σε torum Vires atque enectus non curate. ιιιι invicem distinguant , sed saepissime fallaciam caussae ut caussae admittant, quae frequensin quasi propria est in Medieorum scholis , ut nullus facile sit, qui cum hoc non colluctetur,: otio. Nihil enim frequentius eIt,quam quod naturae , immo morbi effectus a vulgo ignaris Medicis pro operatione medicamentorum habeantur ac falso vendi tantur. Sane qui atrocia illa in variolarum initio obvia symptomata, delirium, pileptiam, inplicato antea elysteri vel interius assumto medicamento adscriberet, is certe plurimum erraret, cum illo, qui vicillim medicamento diaphoretico, circa quartum diem, quo sponte Omnia paratiora fiunt, propinato pathe- dum remediorum naturae 3c morbi emedius non semper a priori distinctos satis comparare , sed prudentissimox etiam saepe in cognitione falli,4 recte dixisse Mentim de medicament facult. lib. a. sepe propriam cujusque medica emi vim obscurari necesse es, ubi Iallentem aliunde qualitatem acceperat. Quo etiam apprime facit elegans Peillini in ovem testimonium aliquando, inquientis, in Medicina .
veniunt, qua mire nonpos , nec debere, Iuratus crederes, adeo aliena
illa funa, cum ascopo Messiet istimmedicammis essediti. Nunc etiam qua sperat fingis animo futura, non me
mant, siuum eveniunt, aliterquam
meque porro praetereundum, mul Q. ,
tum omnino ad lianc Medicorum cita ..' , ca medicaminum vires ignorantiam Σιμcontulisse , quod perpauci iis ad municulis instructi sint, quorum mini 'u''sterio elementa principia, quibus
medicamenta agunt&in corpus operantur, indagari cognosci possunt, pnilosophia nempe experimentali chomico mechanica, uae variis mixti nibus, destillationibus, extractioni. bus, solutionibus, corporum textu4ram, ingredientia, crati, qua eorum
qualitates , proprietates, affectio ne dimanant , detegit atque redi dit ob hujus itaque scientia desse. ctum , turpe dictu est per multa saecula tota cana vetustas recenti res quoque in pernoscendis mediea. mentorum agendi principiis summa in ignorantia versati Antiquiores enim commentitiis quatuor elementis, quas litatibus humoribus temperimus
matum cessationem tribuere vellet itanquam saxo adhaerentes, nil nisi NHures vero ex diotis saepe hac ratio rillain utilia circa hanc remoron
ne immeritam plane quandam fama suerunt. Post hos Philosophiae Carte ι sanae
269쪽
stanae addictis nimis subtiliter de acti
ne medicamentorum in corpus disse. rere , eorum Operationes ex varia
particularum figura , magnitudine
nexu derivare voluerunt , te parum ad usum. Et nostro a m ei vo prodeunt, qui haec omnia relicientes alserunt: liam esse actionem medicamentorum
dicorporum physicam, juxta physica principia explicabilem, aliam vero
medicam ad vivum corpus relatam At licet nemo unquam negaverit Vium, non mortu corpori offerenda esse medicamenta in obscuro tamen evolvendum manet , quomodo haec agant in corpore vivo. Et licet porro contendant , per vivum corpus intelligendum esse corpus principio interno activo, motus omnem qumque medicamentorum actionem ad arbitrium Horaliter certum in finem dirigente , instructum , eaque propter supervacaneum penitus censeant illum conatum, quo principia modus agendi remediorum investigantur haec tamen omnia. sunt mera lupposita, quae nulla firma demonstratione nituntur, nec etiam quicquam utilitatis ad rationalem ther, piam conserunt, ut potius coecae Em- uiri apprime saveant.
δεροι Igitur certum interea sit, pro diver- σαμνι la natura indole medicamentorum, te quae etiam ex parte ipso odore sapore cognoscitur, aliam atque aliam e L se ipsorum operationem , v. g. retri. gerandi, calefaciendi, sudorem , rinamin alvum movendi, motus sedandi intendendi. Certum quoque
ac firmum sit, omnes in corpore mstro effectus, a caussarum suarum nexu indissolubiliter dependere , adeo ut remedia, si sub certis conditionibus 2pplicentur, certum etiam activitate sua edantenoctu . His autem ceu Veris, ut sunt, tantisper suppositis nullum dubium est , quin mediantibus experimentis variis hymicis mechanicis , a priori quam optime tu principia vire medicamentorum quispiam inquireret penetrare possit Clarissimo sunt documento lo-leta aquae, thermae ne in pein acidulae, de quarum ingredientibus Veteres ex defectus lenite physicae χhyinicae, nonnisi tabulas commenta in conspectum produxerunt, ego vero, quod citra arrogantiam dixero
primus sere in plurimis Germaniae
iontibus experimentorum ope genuina erui elementa, ut jam de eorum
effectu iudicare&quid in hoc vel illo morbo praestare possint, verum judicium ferres in proclivi Neque munus eiusdem Philosophiae experimentalis beneficioin mediante quoq; sapore odore, verasin genuinas in vegetabilibus detegi posse vires arbitror, ut pluribus asserui in exercitatione de methodo compendiosa vires plantarum iudagandi , inserta tomo primo opusculorum ph ac medicorum. Quin tentaminum hymicorum ad
miniculo,multorum certe arcaniarum,
inprimis quae ex auro sumtuose praeparari actitarunt, ingredientia, quantumvis occultata sunt evoluta ac magnificae ipsis falso & fraudulenter adscriptae virtutes manifestatae 3. IX.
Monendum tamen est , non omnes medicamentor uni facultates proprias virtutes, hac ratione solius experimentalis studii subsidio elici posse
atque detegi, sed easdem demum aposteriori, si ve ei lectu&experientia melius in conspectiim venire. Ecquis enim est, qui solis experimentis physico- mechanicis argenti vivi vim tam vehementer salivam moventem nitri Virtutem refrigerantem antispa Lmodicam , arte nici exitialem venena tam , seminis hyoscyami narcoticam, rhabarbari purgaritem, cantharidum diu reticam , antimonii meticam, a priori per eiusmodi experimenta, nisi accedat experientiae lustragium , conjicere , vel certo determinare poterit. Neque etia in virtutem quandam medicamenti semel, aut bis expertum
pro certain probata venditare licet
270쪽
Ied iterata demsiin aliquoties sine suspicione alius causis onfirmata expe-Yientia verum esse effectum evincit Multi sqaisum, ut perite monet Baaliυ I. r.prax. c. i. g. 8. obfausa erem rur, semel et bis observatos, ex aliquo remedio vel potius ob innatam quan is
Procimitatem, tum laudanm,.sifingenuin idustuum medicamentortim tres
ira erga reme mum aliquod assctuntis, ut putent illud unum ad curandos quo seque morbo summam vim ac ue ιι
re ρο instabile, non ero commune ac
perpetuum fuisse, animadverterunt. f. . Deniq; etiam haud leve obsticulum penitiora virium in medicamentis c . .et nisi tioni objicit, tum quod ramisi me filo a timplicia,ac uiplurimum coposita, nec
με. haec sola, ted aliorum usu interpolata usurpenta , tum etiam quod pleraque M edicorum tu ba animo fructuet, nec
uri quidem decebat,insistat usui,sed iuvante non illico oblato medicamento, illud promat crebriusq; mutet . Etenim adhibitis multis simus simplisibus, dubiunx utiq; est, ut potissimum adserubendus effectus,multo magis si adiecta ita sunt comparata,ut virtutem vel in. stingere,vel M tendere possint. Et licetiimplicia non semper omni indicationi
flatisfaciant, sed connubio eorum saepe opus sit tamen compositorum etiam genuina virtus nunquam innotesceremotest , nando subinde alia atq; aliam ter ponuntur ac ipsa adhibendi methodus pluries variatur. Longe magis vero huie cognitioni obest crebramutatio, quandoquidem remediorum es. fectus non nisi certo tempore perfici potest cognosci, quod nili exspectetur ipseq;uius aliquandiu continuetur, neutiquam de virtute certi quippiam poterit asseri, sed quantumvis egregiupro sterili habebitur Eximium hanc in rem est Celsi praeceptum3.3. cap. I. non satim in quiten ondemnetur squid
nosatim profuit immus vero removeais
profectu tempore, Ferar, Et ittiam iam praecedent capite lege i .
pluribus inculca imus. Atq; haec sunt potiora impedimenta solidae cogniti nis virium in medicamentis, quaequL superat ac removet, pariterq; tempus exhibitionis , dosinin modum eum congruo vehiculo propinandi curate annotat, is omnina genuinas saeuit tesin operationes explorabit,in eum certa ratione habebit peripectas.
De medicamentorum quatuor summis generibus re operaudi modo , De
in eo contineatur, ut quae tum Mid isa tuendam, tum reduMegran eam
damaa betaea tam valetudinem, nec . non levanda re mitiganda urgenti pa Ni hemata faciunt,tempestive Otterre, I kn, vicitum, quae insalubria Scia3ienda, ε Φαε-
perite arcere noscat; in proclivi est iu P dicare: ad hoc ex voto perficiendum ni ihil aeq; necessarium eia, ac di junctat m& euratam sanitatis praesidim Grum titia n. Haec autem cognitio supponrino a soles notitiam virium, sed etiam elementorum & operandi rationis quo Medicus soluto ais udieare queat ratiocinio, qui lex omni apparatu iahoe vel illo morbo, hoe vel illo indivia duo, hae vel illo temposi& pro diversa aliarum circumstantiarum ratione, obst, aut proficiat in quo quidem ut recte versetur artisexin habeat, undae vivis cala accommodum expedite promereri cum fructu afferre queat nihil aptius magisque proficuum est quam uomnia haec sua instrumenta lecundum ipsorum principia , modum operandi effectus quodue, quos sub certis condicionibus praeuare possunt, in certas se speriteri compendiose