장음표시 사용
251쪽
α Sect II cap. II. De methodo, Mine
m ultas recondunt cruditates , facile patet, ex quae clementer intestinalem regionem expurgant , omnium opportunissima esse . In nypochon. driacis prima regio, ac potissimum duodenum , ingenti cruditatum acido. biliosarum colluvie subinde refertum est , quam si quis diu reticis , vel sudoriseris praepo iere vellet eliminare naeis non leve damnum allaturus essetis Nam eius generis humores temperantibus obtundendi per ventrem evacuandi, unde etiam ex thermis acidulis ahisque medicam aquis, quae aluinas sordes liberaliter emovent, convenienti mima in hoc malo sunt praesidia GrAviori iracundiae a meitu motus canalium biliosorum peristat. ticus actus ingentem bilis saepe corruptae Macris copiam in tenuia intestina effundit', quae parit anxietates, nausearu ciborum fastidium compressiones circa pricordia, in te idum etiam cardi algiasin instam mationes subortas notavi,' ut quisque etiam videre potest affectionem cholericam; quibus gravissimis pati, ematibus isdrtiori .emetico vel sudorisero quis vellet succurrere, is certe pestilantem
errorem committeret, de quo complures lugubre eventus propter In Psammatione lubortas P ut
quisque sibi caveat beta hortatus sum in dissentatione de medicina emetiea' purgante pos ram 'eneno. Nam quita congruum humoris biliosi excretorium est venter longe tutius reconsultius bilis ab ira commota per rha barbarina . cum nitro re pulvere praecipitante nupta , vel per alia mitiora laxantia, educitur. Di sunt inter exempla quidam, qui ex gravi ira mala habentes in balneum se demiserunt m fortiter sudarunt , hoc eventu , ut lentae sebres , at tuum. tremores , arthritides , immo hypodiondriorum spasmi &contracturae
sequutae fuerint . Nihil quoque magis noxium vel intempestivum est, quam alvo per quinque vel sex dies clausa , sudorifera , vel alia calida spirituos , offerre , aut emeticum praebere nihil inconsultius, ac serum in habitu corporis hydropici obhaerescens per sudorem velle educere,
qu uiri potius. per urinarias vias tal-vinam regionem , eius eductionem moliri e re sit. Pessime pariter frint antium saluti prospiciunt qui circa illud tempus, quo variolae, morbilli,nurpura desalia exanthemata , vel in-nammationes erysipelate prodire debent , purgantibas vel emeti civeos exagitant, sicque materiam illa macrem ad interiora nobiliora loca alliciunt, gravius damnum certo allaturam Ubicunque vero unius ejusdemque indolis humor per diversa emunctoria excludi potest, tunc certe non
alienum est , excretiones in aliis etiam quam ipsi proprie dicatis excretoriis movere, quo divertatur affluxus humoris , qui partem diu infestavit. Ita ita tussi valde humida, qua mucosa in
maxima copiae Mimmoderatius reatu ejiciuntur , opportune purgantia offeruntur , quia mucum ex e ei glandulas mucosas crassorum por-
trahunt. Quod etiam alet in uore albori gonorrhea , ubi saepius ingens viscidorum humorum copia ad has
partes a medias affluens excernitur, purgantia eam ob caussam , ut divertatur nempe humorum nimius appulsus, optime praescribuntur . Manet itaque firmum ac stabile, natura in semper in opere evacuaetorio , sitae: i
cit, ut humores evacuandi commotac per congruakemunctoria duci ac sectauossunt , adiuvandum esse Non minus universalis ac utili utina est quinta haec lex : mnquam vi morborum curatione apgredienelae , vel
acuationis Uienae. , sed nullativi juccessive agendum di temptu Det Liudum Sane si ullus ex aphorissimis Hippocratis memoratu dignus in artis exercitio memori mente tenendus, certe est Seci . L si sic
praec pieta plurimum di repente vacuare aut replere , ve refrigerare, aut
252쪽
periculo um es . Et omnis muIlitudo
natura contraria es . Quod vero paullatim fit, tutum es, tum alias, Ams ex altero in alterκm transistis fit. Sicut enim omnes in rerum natura operationes per gradus, non per saltus, paullatimin succei sive non ve. ro cum impetuin violentia quadam perficiuntur ita eadem quoque via in sanandis morbis, in castigando&expellendo noxio humore, iis obstructionibus resera adis, proindit natura ε tempora beneficio utitur ina. propter etiam Medicus suo satagens offici naturam imilari Nisquam violenter agere, multo minus impet nos evacuationes urgere debet Nam certain diuturna experientia
compertum habemus, non ina lis perieulum esse errorati temeritate Medici aegrotantibas me auro, ae ab
emetiuis purga ribtin validiori is neque minus ab iis remediis , quin visudorem pellunt, aut urinamin salivam movent Ac corpus lota iter cales
ciunt . Neque etiam cum subitainingens mutatio, quam corpus a vallis
dissimis 3 magna dosi exhibitis renie. diis patitur, utilis, sed potius valde
noxia esse potest , quia Ocnoos vehementes minus in eorum mimem, qui
naturae insensi sunt, qui praeternatu. rates, morbosiis corpori via inferunt. Hinc quando emetieum porri. pendum, consultris est parciori,quam Liberaliori manu propinare illud, eo quod ubi hirmores ad eiectionem an
teri am inclinant, operatio erit sustiaciens,in si non fuerit, iterato, vel auctiori dos, pharmacum offerre re stat, ac uno impetu ea turbare. Vesper inferiora subducendi sunt humores peccames, longe magis e re est , Mi elementioribus repetito, quam simul oc semel valluioribus perficere,
eumque in finem apprime ex usu sunt pilulae secundum Becheri exemplum
conlectat, quae aloen probe cicuratam
O litibus artis in medendo a 23
amaris, habent, ita ut una dosis Wix
tria purgauia um grana capiat, ea que
propter tonum ventriculi, intestianorum , quem purgantia labefactant, firmant potiusti conservant, aliquoties tamen datae alvum saluberrime vacuant idem iacium infusa ex ra. dicibus corticibus antiscorbuticis aromaticis, atque ex rhamrbaro &agarico, addito stimulo salino tari reo, per extractionem cum vino coniecta, & tam ad praecavendos morbos vere re autumno, quam ad lauando; rebelles chronicos allectus , egregitisunt usus. Quod si porroper corticem corporis halituosae ordes exaudendae. nunquam in usum trahenda ea, quae sudorem univertam sanguini sininu.
morum massam commovendo sortiterpellunt Q d potius infusa 5 decocta diapnote , es etiam pulveres fixio.
ΦIs naturae, nec non temperata balnea, quin omne punctum in saratio. ne etiam rebellium morborum chro. iacorum, praeter acutas palmones se
runt in lae venerea affectis, si sali-yae fluxus proritandus est, nunquam impetuo larga mercurialium obiatio. ne id eiscere oportet, praeteriit in iis , quibusgenus nervoliam debile Iehumor. impuri ac intemperati, iliteratia ιν inpromata vel accompescibile salivat ii illicidium eiere velimus. Pariter in efferatis motibus componendis doloribusque sedandis, proficuum magis ei semper anodyna .retracta, quam plena re masnados adhiberet, o silientibus. rauco tempeuramento quaedam stimulanta adfuti
gere , quo nomine theriaca coelestix
sit, vel tinctura antimonii tartari
tari aut acris cum p Milo extracti
opii remixta , columendari me reutur,
Quando denique roborandum,ac paristes nerveae , ne consuetos spassico motus repetant, firmandae, a d fit,mmim in xxprimeduis paro Ismis intermitte0ιiuna, Oc qui lem familia. oc extractum ellebori cum tempera , .rissi.ms per famigeratissimum illum tis balsamicis gummimus&extralac chinae cortisem dc alia roborantiai. tutius
253쪽
ii Sectis II cap. II. De metiori, o Mine
ius seruper est , caussa librili prius lum dolor suscitatur exquisitus ,
subactain evacuata illud et liceres, in
acci fain repetita , quam magna' continua doti antequam caussae prospectum fuerit; eo quod hoc ae-glecto , experientia teli , phthisis, nydrops , ast limata , hectica, a.
themata spasmodi co- hypochondriaca conciliantur . Quapropter omnes qui artis operibus manum admovere Lestiunt, cum cura admonendi sunt, ut
quantum fieri potest, ab omni vah. uiori medicina , multo magis plena manu oblata, abstineant, sed potius
temporis beneficio ulentes, nunquam
nimis sellavent, &sic demum tuto, sine noxa iericulo, sua conficiana.
bosos compescere, resista ad tempus issa Sexta haec lex est, am- mi in praxi recte initi tuenda usus Quemadmodum enim ii motus
in morbis, qui a centro ad circumserentiam abeunt, qui comitem habent pulsum citatiorem, cutem relaxant,
spasmos cum eaussa morbi tollunt si in salutem machinae labefactatae
tendere solent, nunquam a prudenti
medico sistendi, sed potius pro circumstantiarum ratione conservandi,
vel tantum moderandi sunt rata eontra illi, qui vergunt a circumferentia ad centrum, quases sunt maxime spasmodici, qui omnia turbant in corpore, &dum liberam dispentatio. m motum humorum ae debitam secretionem, excretionem impediunt, interitum minantur, et nisi ad caussa remotionem directi sunt, interdum provido consilio protinus compescendi sunt, licet caussa materialis emciens eorundem adhue intadia relinquatur . Quod ut testatius
patescat , exemplo sit acerbillimus ex calculo dolor . Nimirum dimoto
ex renum conceptaculo ae in ore there
ob maiorem molem vel aspritudinem
tarmius Oahaerescente calculo, nerveO-
membranaceus hie eanalis ob vi mi Llatam arctius constringitur, non innammatio eum te bre accenditur sed etiam per consensum simul ventriculusin duodenum allicitur , inverso motu perist altico , vomitus
proritatur, quin toto tandem genere nervoso in consensu nai apto, uel tria. tremores , convulsione cic epilepsiae excitantur, quae, ut vidimus, quandoqite mors tune ila excipit. Sub hoc igitur motuum exorbitantium lympio matum choragio , si quis velit caullam, calculum, vi e moliri, nec prius vias laxare, is sane nihil aliud ei ficeret, quom ut spasmodicas coniali rictiones augendo , et hale in mor bi catali rophen induceret. Quin potius longe consultius caussa morbitantis,er relinquit motus quavis arte complacantur,in his demum ad temperiem reductis viisque ampliatis, faciliori negotio caussae a mollitio tentari poteri . Pari ratione in colica pallione, primum esse decet, ut e hementia spasmorum deliniatur clysteribus oleo sis inguentis ex xua
gia uniana , pinguedine ac , a lioreo, ibet hoci nutus generis aliis, Winterius quoque ejusdem virtutis
medicamenta adhibeatur. ut sunt oleum amygdalarum dulcium, antisipasmodica, inque primis liquor osteranodynus mineralis, qui dolores spasmos effrenes sistit, vomitus comis peicit, sine stupore tamen&sne ominni noxa hoc autem facto, facile ac tuto caullae materiali, sive illa haereat intra canalem intestinorum, sive intra membianas eius , appropriatis remediis poterit succurri eademque
expelli Q haemorrhasiis quoque
nimiis , quarum eruptio semper alpalmis, languinem ad certam quanis dam partem adigentibus &iala ve- nota eo excurrentia dii endentibus.
proficiscitur, vel potentissimis stiplicis , constringentibus languinemque
eo hibentibus nuxus non cohabetur,
delinitis autem spasmis , vel spontecessabit, vel facillima ratione coe ceri poterit. Tacemus plurimos alios spat
254쪽
spasmodi eos, eonvallivos cum magna dolorum atrocia iunctos affectus,m quibus semper expedit paroxysmos sedantibus prius invigilare , quameaussae abolitionem ursere . Cavendum tamen quam maxime est, ne in eiusmodi morbi , ubi motus nimii perniciem minantur, ad eos sistendos optata vel adhuc sortiora sedativa narcotica adhibeantur . Testantur enim observationes Practicorum celeberrimorum , hoc perperam facto spasmodicam colicam saepius in pare- sin aut etiam veram paralysim, trans. iisse, aut ealculum uretheri rem illo nemo eo diutius inhaesisse, ac in uni. versum, lethales inde subsequutos esse effectus quales annotayit&exemplis confirmavit Mahlius in dissertatione
Excipit septima lex: gente paro. Into quando natura iam momi, a fortioribus ommoventibus er eum euantibus desisendum, ac potius exe dentes motus moderantibus adteminperiem reducentibus, utendum ipse Hippocrates quum observasset, quantam noxam afferat , si quis in illis morbis, ubi sanguis cum impetu cireumagiturin morbi vehementia est maxima sortiora medicamenta quae majorem sanguinis cient orgasmum, Propinare , aut purgantia exhibere audeat, sapienterfeci . a. sph. I9. pr. E-eepi r vigentibus morbis, quiescere multo praefato ac poti ilimum valentiora eiusmodi pharmac tempore pa
roxysmi librilis non praeseribenda esse serio in lib. de purgantibus suasit, Leumque inquiens , a febribus fortior,hus corripιantur , his medicamema purgantι dare non oportet, donec,
miserit. Etenim quando vehementes motus vel spasmi intensiores praelio
sunt, ut plurimum exteriores corporis partes cum summa cute constrictae
sunt in sanguis circumserentia ad
centrum urgetur, 'lvus, renes, O-
ruli cutis&reliqua emunctoriis, propter nimiam conitrictionem, non rheTom. III.
munere suo funguntur & excretiones subsistunc eaque propter nihil erte imprudentius poterit excogitari quam tum motus ciere vel augere, praesertim purgante, vel vomitorio, aut sudorisero valido, humores naturae corporis nostri inimieos exterminare niti eoque symptomatum vehementiam magis exacerbare. Quiescendum potius tune temporis est, vel parum agendum,' magis strenes motus moderandi, ac cum violentis spasmis blande eomponendi mane ob caussam rectius procedunt ii qui in morbi paroxylmorum vigore atque impetu, si quid arte tentandum , tantum diluentia , blandam citaphoresin conciliantia & moderate nitrola ac sedativa naturae amica exhibent . Ubi vero movendum accommodatissimum tempus est in actutis principium , vel quando vehementia remisit , in chronicis extra paroxysmumo conquiescentibus spas-
modicis motibus,' tro etiam evacuantia congrua operaticine in suam bene exsequuntur. Egregium hanciorem Caelii A viretiani lib. a. cap. 8. pag. 2IT, est monitum, dum ait nec phleb tomia, ne aliis medicament/s, quaeito' copiose peccantes humores deis trahuut , tinguam urendum in audimento passionis , sed potius tempore dimisumis. Unde pergit, tu ac fAne smpliciter mitigantibus uti ad seriis . Sed dolendum profecto, toties totiesque contra hanc impingi
legem . Nam communis tam vulgi, quam Medicorum non incelebrium, olim fuit&adhuc est opinio vari larum, morbillorum, purpurae atque pestis morbum , expellentibus& alexi pharmacis fortioribus esse excipie
dum, quo illud quod vitae est inimicum , citoin sine mora per corporis peripheriam proscribatur , unde tot in officinis proflant tincturae beEoarindicae, spiritus volatiles, alia volatilia, essentiae anti pestilentiales ac pulveres varii generis sudoriseri &alexipha maci, olea calidiora aliaque id ge- nus
255쪽
a a Sili. II cap. I De mei bodo ordine
plura. At vero si e calor calores
vetur, ignis igni additur , ipse sanguis quali accenditur, nixtio ejus naturalis G temperata cratis dissolvitur deliruitur, ae in universum nihil aliud efficitur, quam ut anxietates, inquietuatnes , de litia , pilepsiain convulsiones concitentur , placida successiva erupta impediatur, ipsaque matella exanthematica deleteria Dius augeatur , quam imminuatur. Longe tutiora certe in expellandis,ariolis, morbillis, purpuram omnibus morbis in quibus aliquid per cor. poris corticem excerni debet , sunt Illa medicamentorum genera , quae rimias, turbulentas commotiones cui stricturis lupersi talibus amicabiliter placant, & impedimenta rem O. vendo , eruptionem blande adjuvant. Quod quidem, quemaa modum de sortioribus sudori teris in propatulo est ita eadem cautio de eorum quae per o vel alvum vacuant usu, studi se tenenda . Neque enim unquam convenit , emetica vel purgantia, qui salia, maiori do si tempore pa-roxysmi tertianae, Vel quartanae, aut non multo ante ejus accellionem, propinare et quippe per experientiam cognitum eii , insultum inde longe reddi acerbiorem maximatque cum cardialgi anxietates laborantes affligere. Ratio in proclivi est. Scilicet haec medicamina non alia ratione quam pasino agunt,& partes nerve
membranosas subtili sale acri caustico vellicando ac limulando, ut validiori crebriusque repetita strictura desse- paretur oc exturbetur, quod in vitio est, efficiunt in omni autem febre ejusque paroxysmis , iam tum teste naulea , dorsi dolore , pandiculatio. ne conatu vomendi, natibus in a domines, anxietate praecordiorum, horripilatione, cutis refrigeratione alvique adstrictione, adsunt spasmi formalem eius rationem absolvunt, ideoque dum sic easmus pasmo accedit,in stricturae intenduntur, non polsunt non Pathemata exacerbariinparOχysmus long gravior reddi. Ubi vero impetu resedit, nervosum senus tranquillum partes spasmo prius exagitatae languent ductusque patuli sunt, ut ii sim acutilist me fomes ocvitiosa materia artis ope laxantibus purgantibus vel emeticis e latibulis
evocatur atque proscribitur . Quae certe prudens temporis opportuni ex
speetatio, tum in morbi , tum in omnibus moliminibus, tam necessaria est, ut sine ea frui traneus sit omnis conatus, de quo scite cecinit Oυidiis, :Dum furor in cursu es , currenti cede furori, Ddjicile aditus impetus omnis habet ingrediar melius tunc , eum Da
Jam sinet, veris vocibus aptus
Octava texuit ubi motus jam langvcnt , ano nas . fedautia stimina cum cura sunt evitanda, ac potius υι- res reficientia motusque excitantia usurpana . Quemadmodum si non potior , certe haud postrema, dexteritatis atque peritiae medicae pars in eo versatur , ut artifex exorbitantes motus opportune complacare nostat ita profecto praepolierum ac damnosum est molimen , quando opprimunturae opiuntur, ubi potius provocat. di sunt, excitandi. Etenim anodyna& sopientia pharmaca ex his frequentissimi ulus optata , ex heroicorum numero sunt, quae magna pol lenterficacia, clam adjuvandum, quam nocendum parata , deoque cautissima, ac ut Celsus lib. I. cap. s. monet, nonnisi nimia necellitas urgeat, usurpanda . Pessimus quidem quorundam mos fert, ut in quovis
dolore aut somni desecti, imprudenti consilio , sine circumstantiarum perita pensitatione, ad anodyna ceu sacram anchoram cUniugiant, oc doloris mitigationem cum quiete procura re nitantur, quum tamen sapienter
praecipiat idem Ccisus lib. 3. cap. 8.
256쪽
ouod irare moderatio semper sit adhibenda ne quem obdormire volumus, postea excitare non possimus. Semper igitur ante sedativae virtutis remediorum usum exquisita virium Milo habenda , eademqU Minquam in usum vocanda, ubi virium, sive ob aetatis, sive aliam caussam, adestim. becillitas, quae ex impotentia membra movendi pulsu debili parvoque, item actionum an alium torpore atque segnities, sufficienter cognoscitur. Hoc autem neglicto quam maxime detrimentosa sunt , sene ad affectus soporosos disponunt, pleth xieis sanguinis excretiones supprimunt , quibusdam mentis abaliena. tionem conciliant, in febribus autem malignis aliisque morbis, dum vires penitus prosternunt motusque ad ex. pugnandum morbum necessarios uiunt, sphaeelum ipsamque mortem
induexint. Et certe t ementissima est. in observatis medicis mentio. notae ex
improvido sedantium, optatorum usu, ut apud Sanctorium de methodo vitandi errores lib. . e. et a milli man pharmacia rationali P. I .pag. 392.
Forsum lib. 9 obf. qui narrat, caeochymicum, cui imperitus Medicus praescripserat in dolore aleuliopium, somno sepultum esse perpetuo . Ipse quoque novi , quendam febre ardente laborantem ad sopiemdam diuturnam 'igiliam aliquot granis laudant sumtis, aeternam sibi conis ciliasse quietem . Quin non desunt exempla, ubi optum informa suppo. litorii immissum mortem induxit, euis jus generis plura scripto reliquerunt Tilingiuilib-ομορ M. Sennertus c. Marcellusionatur his miradit. lib. q. cap. Iη. Ei licet aliquando dolorem primum quodammodo mitigare videantur , ejusmodi sopientia atta. men inndus est effectus&non ita mul, to post acerbiora ingruont pathema ta morbus pertinacior fit a pejor, ipsaque mors haud raro succedit.Conisceptis id de colico dolore testatur vero
bis Trallianus lib. Io eap. I. sic perhiabens qui exopto alterco parantur λ.
in collica non temere admovere oportet iansi enim doloris levatiovem asserre videantur, tamen efficiunt, ut postea dolor diutius permaneat, putoque o na ratione ipsa non conse re . Et pauciuinterjectis ne pergi r Alti igitur, quum in eiusmodi selibus iterum a que tertio dedissent , effecerunt, ut
partes aes emorerentur resolυerentumque, interdum ero etiam mortem omnino induxerunt. Praestat igitur potius. antispasmodicis , balsamicis, corroborantibus, analepticis, itemque heis Mardiei paullo fixioribus Maccura. tiori insuper diaetae ratione languenti
naturae succurrere, ac motus conserin
vare atque erigere, sique vel maxime, ob urgentes atroces dolores, adicomplacationem aliquid videtur m liendum, non optatis vehementi ribus sedativis, sed blandissimis an dinis , cum balsamicis naturae amiis eis nuptis , utendum , qua virtute non possum non commendare liquo. rem meum anodynum sic dictum mi. neralem , qui vires non prosternit,
sed eustodit , ae tutissime sine metu
omnis noxae potest usurpari eui interdum refracta dosi balsamum vitae, vel spiritus Metoardicus ad mentem
Ad nonam jam progredimur imgem excretiones eriticas resalutares promovere , non imercipere , decet. Criticae a Ueteribus dicitur illae evaeuationes, quae in acutis morbis, iusgeneris maxime sunt febres, s atra natura, sine ulla etiam arte certis diebus, ut sunt medius inter te tium&quartum, septimus, nonus . . undecimus, elerumque cum bonis a gri rebus eveniunt. Itannim, ut a notecedenti capite docuimus, a sapientissimo opifice coagmentata est cor ,ris humani machina, ut inordinati in ea motus, qui a caussa morbificae x-
eirantur , saepissime in medicinam cedant , ac per eosdem pia morbi Ρ caussa
257쪽
eaussa summe pernicialis corrigatur&correEt e corpore expellatur. Et quum haec materiae correetio certum α determinatum temporis spatium requirat , antequam commode ex
corpore eliminari possit, atque huic negotio divina sapientia septenarium
maxime numerum dicaverit, ex eo fit, ut evacuationes, quae circa septenos, vel semi septenos dies succedum, in salutem corporis maxim vergant& naturam ordinate sua perfuere in-dieent. Duplici vero modo excreti ne illae salutares sunt . Vel enim ipsam eaussam, quae sanctiones corporis turbavit , secernunt atque evacuant, ut fit in variolis, in morbillis. in febre erysipelacea pestilente, quibus in morbis, ubi ad summam cutim, vel flandulas nocens matella propulsa fuit, mox saeviisima illa symptomata mitiora fiunt, aut plane conquiescunt Uel criticae evacuationes hoc nomine saluti sunt, quia effectum morbi pernicialem a corpore separant, atque remo vent, siquidem sub ipso mor in motta concitatiori . brili, annuinis tumorum massa in multas excrementitias salsas, sulphureas sordes dissolvitur , quae, dum morbus in vigore impetu est, non commode secedunt expelluntur, simulae vero caussa morbifica est sublata, ae v. s. tu inflammationibus stases sanguinis discussae , pasticae constrictiones corpus deserunt , tubuli excretorii relaxanturin omne alienum atque ellcrementitium , quod sub ipso morboso motu generatum fuit, utilisssime propellitur, ut sudor largiter profluat . alvus sua sponte descendatin copiosa excrementa mu-eida biliosa dimittat, urina quoque crasmo secedat, atque copio m deponat sedimentum, vel etiam humor orassus viscidus, in pectoris praesertim morbis, maxime acutis, uberius collectus per expectorationem educatur.
Iam quisque facile perspicit , nihil crniciosius esse , quam salutiseras
excretiones temere sistere, ac in-
tercipere. Sane quam gemia, immoesaepius funesta mala , non modo avariolis morbillis, purpura, crusta lactea , scabie , erysipelate , pod gra, arthritide repulsis & ad intericis
rare percussis eveniant, plurimis observationibus atque experimentis in praxi medici quotidie innotescit Per- qum nota sunt etiam illa damna , quae ex antiquis. ulceribus sanatis. diu gestatis sonticulis , praepostere consolidatis, pullulant. Pessime nociminus aegrotantium saluti consulunt, qui alvi fluxus in febribus continuis, immo malignis , quibus saepe salut rite morbuet terminatur , noxios censent , eosdem Que apropter imprudenter cohibere ac silere audent. Pariter mitiale molimen est, hae morrhagias, quae saepe febribus eonti. nuis superventutin, siqe in eriticis diebus , sive extra eos obveniant , vi
quadam compescere , ex quo cerre nunquam non capitale notavi damnum quae tamen Omnia iam tum Sed . t. cap. 8 de damnis ex cohibita
cuticulario ea 9 sanguineis aliis
que Uarumlombus, nec non cap. I
de cristar in experienuo tionati sundatis, fusius expoliti. Inter I se san excretiones etiam salutare nimiae& excedentes fuerint, ut vires uae, mgravius pellandetur, non tam diredieisdativa resistentia adhibere e re est, quam potius ea , quae appulsum humorum ad alias partes diuertunt motuum impetus blande demulcent, atque placant.
roborantibus utatur, quo recidιυ vel nour morsus arceatur. Qui sanioram medendi rationem equuntur,em nin latet, paro xysmus morborum , Prae
sertim spasmodicorum vehementi res, sublequi magnam atoniam , az debilitatem eorporis , illius inprimis partis, in qua caussa morbi. inh, rens vehementiam suam exercuit
quae relicta debilitas non modo sic λ
258쪽
s me paroxysmos priores impetu longe sortiori revocat, sed&ob sanguinis circulum ibidem factum impedi. tiorem &vigorem deperditum, humores noxii eo decumbere consue-stunt,ibique stagnationem subeuntes, chr iras diuturnisin maxime lentis morbis amplissimam subministrant occasionem . Perit idem ineulcavit artis nostrae parens Hippocrat aph.32. Iesu. . hunc in modum disserens : quibus a morbo re titutis uippiam es in
rismum earnius ita ex pomi , vim
cris iudicatur, ua ut supersint materiae febrilis et Diae, auis liberatius se
tu aut cibo inustent, quam immutara ventriculi nectio, temperamentam
habitiis perferre possunt, tunc in discrimeri enit bomo, ινρartes isternem externa tabefactasa sane; hinc non acturata diaeta accesseris . oestari σmedendo. ἐienis scirrhi, et rephta Messeras narius , s bi imbecillitas, abscessus effunduntur. Quare ne quid coace etur, dentur pilulae aleophanginae, nasichiana e reo, vel tale quid. Huc qu
quere serendias aph. a. sin. a. morborum reliquiae, quae a cras supersum, ridrvor morbos parere consueverunt
quod potissimum, sicut rursus id optia me explieat murmis,contingit,quando ob infirmatam naturae vim, materia morbitica non tota fuerit exclusa, necaean declinatione alvus purgante
sollienata. Quae quum ita sint&experientiae quoque testimonio uberius constent, utique maniis sto apparet, nihil elle finito motu morboso ad reliquias mali exitirpandas accommoda-rrus, quam ut omne noxium isorbi. ficum, quod adhuc haeret in corpore,
tacitasque ipsi struit insidias, uve inventriculo, sive in venis substiterit,m ture exeludatur&corpus ab omniexcre inentitio succo liberetur Graviter vero in hoc errare ut plurimum solent
Mediet,quod in fine morbi aegris ad
sanitatem redeuntibus, morbiseras Tom. II l. reliquias neque evacuantibus, neque di amoreticis eliminent, neque robur deperditum naturae atque ventriculi per eongruam diaetamin probata sto, machica apte restit at Etenim quominus Medicus utilem opem eqnferre potest morbo in vigore constituto, eo majus eoque praestantius in principio atque in declinatione ipsius est auxilium, siquidem citio, natura adhuc valida exiliente, multum proderit, si omnia congruis sublidiis obstacula quae motus salutares sufflaminant
uerire removeat' materiam viti
tam diminuat in declinatione vero si corpus debilitatum, rurIus confirmet, vires languidas erigat, quod rellat adhuc noxium, expellat,4 sic non modo recidiva peiores , sed &novos longe periculosiores morbos plerumque succedentes selici:si me vertat. Ad subigendas igitur morborum rei umidi reparandum universi ad harum exemplar paratae St1hlianae , vel nostrae , quippe ii albquoties Oblatae, noxia elementer expurgant, ac ventriculo cum intestinis robur iterum concitunt, praeter quas coniniendanda etiam stomachica quae digellionem promovent, motum perii taliacum infirmum egregie sule tunc succis vitalibus tenuitatem ae spirituas centiam denuo conciliant, quae aine taluo utiliora sunt, qua to minori continuata tamen saepiusque repetita doli, assumuntur duod ii autem ullo in morbo, certe in vario. lisin morbillis, reliquiae morborum ut proscribantur, corpus firmetur daab insuli bus morbosis defendatur necet se eis, quandoquidem hoc neglecto, ex facili varias exulcerationes, abscelsus quoque viscerum , aliaqua gravissima mala subsequi, experientia planum facit te itatumque Deindemit partum,immo abortam,vel puerinperium etiam, uterus valde enerva
tus' a tono suo dejectus ad prutinum robur commoda medicina reis P 3 ceu
259쪽
est, ne magnae contumaces aediuturnae inde resultent aria lones cui copo eximiae pitulae nostrae bali, micat, vel infusa laxantia leniterque purgantia, cum nervinis &iterinis
mixta , unaetam exquisito in vitae vi. ctusque ratione temperamento . satis. faciunt. Mirum quoque Oniam ven intriculi εκ intestinorum labefactare solent diarrheae ac hsenteriae,qui si non
e ito reparatum, lentae inde se breci se .
dum demata , status caehecticus, spasmi hypochondriaci aliaque redun. dare possunt, ad quae areenda egregie usui, praeter exactam diaetam , est vinum generosum, uti Hunsaricum, vel Gallitum Pontak, parcius inter cibandum potum, nee non elixirst machicum, vel balsamum se dictum vitae, actis doli , sed diutius, usurpatum. Semper autem praelial hae sciet et Iive perficiere , ac vires potissimum fracta atque deprellas sensim analepticis reficere ae refocillare.
Eadem cura tenenda lex undecima: ribilibus debilia , alentibus alem -- Tonductim. Hanc totidem fere verbis consignavit Celsus ιι b. a. c. ao. seri henso imbecilli hominibus ebur
infirmissimis pus es mediocriters mo media materia optime susine ,
robusti tua malidissima est . Et
Hippocrator de De an iam . . II. eandem si e conceptis verbis inculcat: medicamenta fretiora a natura in debis libus morbis care non oportet ae paullo post, medicamentum sngulisse mdamnamram , debilibus debilia ammis donibus ero , fortis natura pharmaca exhibenda Itint. Ut autem hic practicus canon eo xlxtius pateat, e
ponendum quid per debilia fit valentia, tam corpora , quam pharmaca, sit intelligendum . Debilitas igitur et usque oppositum firmitas&sortit da, dieitur in genere a viribus, quae valore effectus, idest potentia movendi, ut in microcosmo sie etiam missmo, sese produnt. In homine vires secundum functiones, in quibus sese exserunt, optime inaniis males, naturales e vitales dispesci
possum , singula vero infrixu subtiliniimi purissimi & mobili filii, quod cum sanguine mirrumin in cerebro
segregatum per nervos vehitur, at quam caussa&fundamento nituntur , iv concinentur . Quod summe attivi.
tatis liquidum, quum e purioris aeriris re alimentorum substantia ortum trahat; facile patet, quod qui bena appetunt, digerunt & egerunt, minbustioris sint naturae contra ea quia
bus appetentia prostrata, inge illo, digestio atque egettio vacillat, debiles&languidi; eo quod in illis hum
res puri& temperata, intus Uer Olm.
puri de intemperati redaradant . Infirmi vesci etiam dicendi, qui sensibilioris animi Sc corporis , e quorum nervosae partes levi etiam ex eaussa ad suseipiendas anomalas motiones
promtae sunt atque dispositae . valentes vicitisim , qui animi compositi, nec tam facile a rerum externarum insulis tu avficiuntur aut laedantur. Atque adeo in procinctu est ratio . quare Amsantes , aetate graves vel ualde deincrepiti, qui spongiosum fibrarum habitum obtinent, vasa , nervos ac tendi aes exiliores gerunt . uigiliis .animi affectibus, memisque tatig tionibus nimium indulgent, morbo gravior acuto, vel chronico labor runt, aut nimium sanguinis prolatarunt, in debilium numerum merito reserantur, unacum iis , qui morbo, multoque magis eius paroxysmo iam detinentur . et fortiora autem me di tamenta intelligenda ea quae Dar vadosi magnis agendi vitibus instruis cta evaeuandi & adstringendi, eam
movendi & sistendi, calefaciendi' refrigeranoli, inprimis ex minerali
regno petita: lenia contra aedebilia nuneupanda, Galenica vulgo dicta quae non vi, sed blande ae uecessive operationem suam exsequuntur, nec maiori etiam doli facile noeent, ut sunt elementia ter epicrasin laxan-
4 clystere . insus thei sormia,
260쪽
iae alminam , serum lactis , temperantia, diaphoretita fixa , absorben. tia, liquores fixi aleatini eum balsa. Enieisin amaris extractis eonditi, nec non plura areana illa universata , --nacem essent ille quoque solares dulisees, quae innocenter pariter in omnibus morbis, firmis aequae ae irinrmix praeberi possunt, nec quicquam minprehendunt , quod on imam inmortas inducere possit mutationem. Iam quum ad omnes salutares in torupore humano perficiendos effectus exo
res requiratur aequabili rus atque proportio,in natura humana ab omniexeestiva, ut ait Hippocrates, quam litate laedatur , larissime innotescit, in omni medicamentorum oblatione corpora eurate esse distinguenda e rumque vires cum pharmacorum . cultate sollicite eomparandas, re sic commodam medendi rationem imeundam. Qui secus pro dit, is eerte
graviter nocere, di debilibus sortia porrigens , vires iisdem opprimit penitusque prosternit, vel plane eum vita extinguit, debilia autem sortibus os serens , frustraneari protii locat
operam , aut eommovendo , ne emovendo quod in vitio est madum exacerbat Potiuimum tamen cavem
dum , ne infirmos unquam validiori. bus pharmacis aggrediamur . sed hi semper magi diaeteticis, quam pha Tnaeeutici timi tractandi uuin medicamentum est laee est opifimum Quumque inprimi debilium minxero accensendi sint infantes ac se.
nes palet certe, quam temerarium
e imprudens se molimen , intant, bus dimidii vel unius anni lactentibus, epilepsia ex denthione dissicili e reptis , aer rara purgantia i ut pulverem ex resinae a lappae grano uno aut duobus. mercum dulcis rus, velitibus granis , erebrius propinare. iisdemque demortuis , amen de se. curiis mamedicatione eum lamma alterius contradicentis iniuria, si, Pariles
fortia purgantia damno sunt gravissimo quippe qiue teste aph. 3ω secto sana etiam corpora cito exiuisunt multo magis senilia 4m Me illi sa- iactaneis detrimento mactant. Neque etiam infantibus , senibus. aliisque imbecillibus , spirituos e lid . sie dicta consortantia , tam
proflava camie a sunt, ut vulgo putatur, eo quod haec ipsumque , ut audit, lac renum, vinum potens, largius haustum, intem minitarem in luccis accendunt eosdemque per hun exhauriunt penitusque consumunt. taxatevero & rnedice eumoptimisi ei eibis assumtum vinum , acido destitutum tenerosum ae purum ut Rhenanum vetustum, vel Hungari- eum , stomaehi vires totamque nais turam egregie res it atque custodit. Neque vero tantum validiora phar maca, verumetiam alimenta vadere. tis , ut Celsis diei , materiae, nisualidis minus aecommoda sunt atque proseu , licet medicorum Se ali rum vulgus erroneam hanc faveat sententiam, debile S. a mortala
Laidos, cibo , pota ciuscul eo tortantibusae nutrientibus esse subim de reficiendox. Recte enim iubet Hippocrates Sect Naphor. h. in ipsis
per irruitur redeunt m est, in ipsi
accusaniuens , absinendum esci eo
quod corpora, ut impura, sic etiam imbecillia, moneat eisdem auctore, quo magis nutriveris, eo magis laeseris,in vires in morbis, a meliori ratione reparantur , quam medicationein successiva morbificarum remotione. Quam rem memori utique mente nunquam non reponendum et inter visexcor . tis e medicamentorum , mens ram quoque alimentorum ipsumque laborem cita eum, exquiluam se inis e servandam esse proportionem , eumque in finem . ut perite vult Hippinates tib de mota curate ex.pe aendam hominis naturam, cor