장음표시 사용
101쪽
sionem 3 Et cur materia conuulsionem essiciens, neruos reelendo , meatus illarum non obstruat, ut paralysimessiciat, cum tamen in conuulsone sensus integer ma-
nisi , & pzirs affecta viplurimum grauissimo dolore torqueatur Z in hoc dubio resoluendo auctores varie se
torquent, & qui inter subtilissimos principem locum
obtinent, ingeni j sui caprum superare fatentur. Acutisi, simus Averroes terti δ colligens , in haec verba erumpit. Vtinam scirem cur distendantur in latum nerui, & non in longum . Mox subiicit. Scias Medicorum verba in hoo symptomate, uniuerse propiora esse verbis musicorum, seu 'fabellis canentium , quiun demonstratorum. Et subtilissimus Argenterius comment.aph 26.sect. a. sic
loquitur. Non est facile profecto reddere omnium rationem , ct praesertim curpituita,r a resolutionis nemorum, rerconuulsionis causa dieitur, nunc unum, nunc aliud ex iis malis inferat: cum enim eadem materia sit, ct eadem pars
affecta , nempe nerum , cur idem non semper sis a fictu, fHaec Argenterius. Summa rei dissicultas in varias se tentias Auctores Istraxit, ita ut nonnulli ab Hipp.& Gal. doctrina omnino descii erint, inter quos recenseri possitnt Averroes,Erastus, Plateras, Cesalpinus, Sennertus aliique, quorum varias cogitationes, & prolixas hac de re disputationes recensere, instituti nostri
ratio non patitor, qui summam breuitatem in hoc opere affectamus. & omnes controuersias ablegamus , iis tantum inhaerentes, quae ad medicinam faciendam maxime necessaria sunt. Saniorum decisio a Galeni placitis recedere nolentium ed reuoluitur, conuulsio
nem fieri ab humore crassiori, qui neruos secundum. lai tudinem extendit , & secunddin longitudinem eoarctat; paralysim verδ fieri ab humore tenui, qui per nerui substantiam decuriit , eamque emollit, poros autem illius non extendit Haec tamen animum veritatis auidum
102쪽
auidum omnin5 non explent. Si enim humor crassus neruum replendo, eum in latitudinem extendit, cur poros illius , & meatus insensiles non implet, & spirituum animalium influxum non impedit atque ad paralysim inducit & cur paralysi saltem successu Qecessu temporis non succedit conuulsio, cum humor tenuis in parte diu haerem, ne si arid coassescat 3 ita ut etiam serosa materia arthritidem efficiens , longa mora in parte, tophaceam materiam acquirat. Alij dicunt in conuulsione partem ramum nerui exteriorem& membransam ab humore obsideri, in paralysi vero medullarem. Sed hoc multd minus satisfacit; eum enim nerui maiori parte exiles admodum sint, non est facile concipere, quo modo humor partem tantum nerui exteriorem occupet, illaesa interiori, aut vice versa. Vel saltem si hoc ita posset contingere , paralysivtplurimum conuulsio succederet , & conuulsoni paralysis , multiplicata materia mὀrbifica, & quae ext riorem partem solam , vel interiorem tantum ab initio occupabat , successu temporis Lotum neruum inua.
Nos igitur licet in tanta difficultate nobis ipsis satis. sacere nequeamus,donec meliora ab aliis proponantur, existimamus praedictas obiectiones dilui posse, dicendo, conuulsionem, & paralysim in eo differre, qubd paralysis ab humore pituitoso puro,& impermixto generetur, qui quidem humor tensionem non efficit in parti bus , sed eas potius relaxat, ut in or demate videre est; conuulsio vero ab eodem humore fiat, non quidem sincero , sed plurimis flatibus permixto , a quibus flatibus
praesertim tenduntur nerui ac masculi, & versus s amoriginem contrahuntur. Nulla enim causa' excogitari potest aptior ad tam vehementem contractionem esti-ulandam , quam spiritiis fiat sis, quam etiam agnouit
103쪽
Galenus 2. de sympl. caus cap. 2.& docet experientia
maximas distensiones a flatibus praesertim fieri, ut videre est in hydrope tympanite, & colico dolore. Addenuod in conmilsione viplurimum grauissimi dolores repetiuntur , quos a flatibus distendentibus fieri credibile est. Hac decisione dilui possiant omnes obiectiones supra propositae. Si enim quaeratur cur pituita conuulsionem efficiens paralysim nou afferat, spiritus animalis influxum impediendo ; dicere poterimus eam esse in perexigua quantitate , ut meatus nerui insensiles occludere non possit, & multis flatibus permixtam
ita atrenuari, ut obstructionem parere non valeat. Vel certe dicamus spiritum flatuosum praecipuam esse cau- .sam eonvulsionis, quam Galenus agnouit loco citato.
Et tib 6. de loe. affect. cap.vir. priapi simi qui a membcivirilis conuulsione fit,in causam unicam proposint, spiritum flatuosum. Altera causa conuulsionis a repletione factae, quam proponit Gal. loco citato, est inflammatio partium neruosarum , praecipue in neruorum principio , aut prope ipsum , qua nerui tenduntur , dc contrahuntur , & excitatur illa inflammatio , vel a causa interna sola , nempe , fluxu sanguinis in partem, vela causis externis , ut Vulnere, contissione , & pun
Causae conuulsonis ab inanit Ione lunt omnes Iminmodicae euacuationes per haemorrhagiam , vomitum, alui fluxum , sudores; tum etiam maximae humidi primigenii consumptiones , quae contingunt in febribus at dentibus, & colliquantibus, laboribus j mmodicis, vigiliis, sollicitudinibus, venere immodica, fame & sui, evis diuturno alimentorum, & medicamentorum calefacientium & exsiccantium. Haec etiam conuulsio ab inanitione a non paucis reiicitur,
104쪽
inicitur , exi stim antibus tantam siccitatein in corpore vivente introduci non pollic , ut inde nerui contrahi valeant ; illa enim in febre hectica & marasmo prae cipue contingeret e quibus tatnen abunde satisfieri poteth, dicendo non omnem inanitionem , aut licestatem idoneam esse conuulsionem ciscere , sed eam tantum,quae confertim & inaequaliter , fit quandoquidem subito interni humidi facta inanitione , partes corini uent, δc in se concidunt, vacuum fugientes. Si verδ aequaliter undique , & sensim exhauriatur hum ditas, nulla fit contractio, quia inanitae partes ingress4a oris occupantur.
Motus conuulsivus sit a materia pungente, vellicante , & irrirante partes neruosas , estque ut plurimum humor, vel vapor, acrimonia , aut alia qualis maligna qualitate praeditus , talis in febribus malignis saepissime contingita fiunt autem isti motus -nuul- sui plerumque cerebro & neruis per symnathiam assi ctis.& conuulsio sympathica nominatur.Compatiuntur autem vel per nudam condolentiam, & genetis, ossicijι aut viciniae societatem. aut , praua qualitate, vel aura venenata ad initium neruorum trantinissa. Saepissime autem fit per consensum oris ventriculi 1 bile aeruginosa, vermibus, veneno, aut alia materia acri, & vellicante : tum etiam per consensum uteri, sicut in hyst tieis affectibus contingit.
Diagno sis conuvlsionis ex iis quae in princ pio huius capitis proposita sunt, facilὸ elicitur. in vera enim
conuulsione pars contrahitur,ac rigida, & immota manet , ut flecti, aut moueri pro arbirtio non valeata In motu vero conuulsivo pars varie concutitur Scagitatur.
Quod ad progno sim auiner, conuulso quae miciasis . ' . E 3 partes,
105쪽
Pries, Sc praesertim cerebro vicinas occupat, periculo istior est. tum etiam quae musculos thoracis obsidet; metus enim est , ne ob dissicilem respirationem aeger suffocetur. A copioso sanguinis fluxu , vel hypercathar si com- uulso lethalis, ex Hippocr. in aphorim is, quia,Vt docet. Galenus in commentariis , talis conuulsio ab ind-nitione fit, tamen fieri potest, ut talis conuulsio interdum ab irritatione fiat, commotis humoribus acribus biliosisque, & ad partes neruosas transtatis, vel qualitate maligna venenati medicamenti, ut ex assumptione hellebori contingit. iA phrenitide conuulsio lethalis. Aetius assirmat se neminem ex iis, qui ita conuulsi sunt, seruatum vidisse, neque qui vidisset , ais misse. Febrem conuulsiones superuenire, melius est , qu mfebri conuulsionem, Aph. 37. sect. 2. febris enim conuulsioni superueniens, illius causam absumit. Conuulsio autem febri soperueniens a materia maligna Oritur, quae vitae periculum minatur. Quicunque tetano corripiuntur, in quatuor diebus pereunt, ii vero hos effugerint, sani fiunt, Aph. 6. sect.
s. maxima enim tensio omnium musculorum respirationem impedit, ita ut aegri suffocati moriantur. Et notanda est causa interitus in conuylsione, quae non videtur alioqui periculosa , ratione causae neruos obsidentis, quemadmodum paralysis a simili fere causa oriunda ad multos annos producitur. Sed lethalis euadit conuulsio ex eo solum quod suffocationem inducit, conuulsis musculis respirationi dicatis. Curatio huius affectiis varia est pro varietate causarum. Qui ab inauitione fit, ratissime contingit, &incurabilis est , ideo illius therapiae non immorandum. Authores humectatia omnis generis praescribun
106쪽
VI. De Conuulsione. 71& muiniones ex oleis calasticis. Ea verδ quae fit ab irritatione , ab aliis morbis dependet ,& illorum cura tioni subiicitur. Superest igitur ut conuulsionis a repletione curatiouem proponamus , quae cum a pituita Se flatu potissimum dependeat, ad illorum sublationem dirigenda est. Eaque primum a venae sectione auspicanda, si sanguis abundet, & vires sint validae. In qua tamen evacuatione satius est peccare in defectu , quam in excessi, cum illa causae principali, quae pituita est, contraria sit. Post venae sectionem , aut ea omissa, si conueniens non sit, purgatio instituenda est per pitulas, quae satis
Potenter euacuent habita tamen virium ratione, iuxta
formulas in frigida cerebri intemperie descriptas. His verb adiungenda sunt castorei f. iij. Si pitulas fastidiat aeger, potionis, pulveris aut alte rius medicamenti forma usurpari poterit, prout dicto
capite habentur. Post purgationem admoueantur eucurbitulae eum scarificatione, si sanguis non fuerit detractus ; alioqui siccae: primo quidem partibus remotioribus,postea affectat vicinis. At si crura sint conuulsa, natibus & lum bis applicentur : si brachia , collo & scapulis. Hoc in omnibus obseruando , ut fluxio versus originem rein
Vesicatorium etiam partibus assectae oppostis utilitet admouebitur. Interim post primam purgationem, materia praeparanda est a poetemate descripto in curatione intem pinxiei frigidae. Rirgante quidem, si vires & reliqua consentiant: sin minus, detractis purgantibus. Finito apoZemate iterum pilulat exhibendae , casto reum illis, & omnibus purgantibus adiiciendo. Si apoZema tantum alterans usurpetur , per illius
107쪽
usum clysteres aci es frequenter iniiciendi, quales in soporosis affectibus fuerunt propositi. Fiant etiam inunctiones supra partem affectam linimento conuenienti.
V. Vnguenti de althaea J.vj.ol.terebinth.& chamaeis mel. ana 3.j. ol. lauendulae 5. iii. ol. vulpini styracis liquida: ij. Fiat lini mentum, quo inungatur pars affecta calide frequenter, & spina dors. Vel Ol.anethini & chamae m. ana 3.j. Vnguenti mam tiati 3. g.ol. petrolei & despica,ana 3. . spiritus vini g. iis. Misce. Maxime laudatur axungia anatis,in sequentem modum parata. V. Anserem pinguem deplumatum,& exenteratum,qilem reple materia sequenti. v. Fol. saluta maioranae, & stoechados, an a M. j. gummi ammoniaci & bdellj, aua 3. j. calami aromat. nucis moschati macis , caryopyll. ana g. Contun dantur in mortario & malaxentur cum ol. lumbricorum ; postea includantur ventri an seris, qui bene consuatur, ne quid effluat, & in verti assetur. Pinguedo Oxtillans excipiatur vase aceto semipleno , eaque illinantur partes affectae.
Enicacius operabitur, si usurpetur in sequentein
V. Pinguedinis praedictae vj. oleor. cerae, nucismo sicliat. di salutae arte chymica extractorum, ana S .ij. Misce, fiat linimentui P. Post inunctionem partes conuulla contegantur pelle arietis adhuc calente : & cum refrixerit, si nouarum non sit copia,recalescat oleo anet hino,aut simili valdis
Utiliter etiam parti eonvulsae adhibentur pulmones . ve uecini calentes, tum etiam pulli columbini, catuli,' galli
108쪽
CV. VI. De Conyulsione. galli, gallinae per medium sectae.
Pars etiam affecta in bouem,aut vervecem,aut maius
aliud animal recens caesum immittitur. Et ibi tam dilidetinetur, quamdiu animal calet. Bal dea ex decocto herbarum cephalicarum etiam conueniunt,addita olei tertia parte,vel inunctis mox a balneo partibus conuulsis. Alij hoc emplastrum commendant. U. Colophoniae J.ij. resinae, picis naualis, ana j. thuris, mastiches, cerulae,an a S. s. sanguinis draconis, salis communis, salis ammoniaci,terebinth. ana 3 ij. cerae nouae J. ij. vitrioli albi g. ij. matris perlarum j. ij.
lapidis magnetis 3. g. succini flavi et . i. g. Ol. ouor. roser. ana 3.ij. Fiat secundum artem emplastrum, piod alutae inductum imponatur. Praestantissima verd sunt balnea sulphurea , in dia turnis praecipue conuulsionibus. Conueniunt etiam balnea sicca seu vaporosa ex decocto salutae , roris mar. stoechados , chamaer. origani & similium cum vinci albo, lapidibus ignitis,aut scoriis ferri ignitis infuso optimum etiam cst fouere occiput, & ceruicem
Penotus sequens linimentum mire praedicat,ad conuulsionem breui tempore di statuendam. V. Ol. terebinth. 6.ol. caryophyll. gutt.Vj. mu-eaginis bryoniae q.L ad consistentiam lini menti. Iisce, inunge locum affectum cum radice sui nerui. Alii oleum seu spritum salis cum oleo terebinthinae, cerae , chamaemeli & similium commixtum , membra
conuulsa cito restituere asserunt. Linimentum sequens eximiae est efficaciae.
Butyri rancidi,& laridi veteris, an . quart.j. bdel ii, ammoniaci, an. i. myrrhae, castorei, an . 5 ii
109쪽
sor. stoechad. & anthos, an . P. i. nucis moschat. εω garyophyll. an. 5. j. catum paruum exenteratum excoxiatum, Sc in frusta diuisum. His inserciatur anser, MConsuatur , ac torreatur in verv. Primus qui qui stillabit luccus magis aquens abiiciatur; secundus vero
pinguior, colligatur in vase aceto semipleno, e6que illinantur partes conuulsae. & tota dorsi spina. Interdum vero dolor ita intolerabilis sentitur, ut ad eum prius cura dirigenda sit. Illi igitur conuenit sequens lini mentum. V. olei violacet,lilior.& chamaemeli,an a g. i. g.olei amygdalarum dulcium , mastiches, dc rosac. ana t. Mi ice , inungatur pars affecta. Si potentius agendum sit, paretur sequens balneum Rad altheae. 5c tiliorum, ana m. g. sol. malui, violariae,origani Galutae,absinthii,ana M. ij. sem. lini Aescenu gr. ana m .i. Decoquantur pro bal neo, in quo diu non immoretur aeger,sed dolore icdato confestim egrediatur ; sufficiet autem partes conuulsas tantum im
Alij parant balneum ex oleo puro, 3c si aeger si diues, in eo decoquunt vulpem unam,aut alteram.
Dum haec fiunt, cerebri expurgationi incumbendum est , apophlegmatismis & errhinis, suis capitibus descriptis. Tum etiam eadem pars roboranda est optara cephalica , aqua apoplectica , theriacali, aut alia earumdem
Ron deletius de a qua sua hirundinum haec habet. A qua ex hirundinibus de castoreo parata,exhibita con uulsionem a repletione subi id cessare facit. Eius descriptio est in cap.de epilesia apud Authorem dictum.
110쪽
FPilepsia est conuulsio totius corporis non perpe
tua , sed interpolata , cum mentis , & sensuum iasione.
Conuulsonis nomen hic propriὸ , & stricte non sumitur pro vera conuulsione , sed improprie pro mota conuulsuo. Est enim Epilepsia motus conuulsivus non vera conuullio. Sed conuullionis nomen retinere voluimus imitatione Galeni, qui eam passim conuulsonem appellat. . Hac autem definitione ex Gal. desumpta 3. de loci aff. cap. .& lib. de diis sympl. cap. . perfectam & integram Epilepsiam proponimus , in qua totum corpus conuellitur, & omnes sensus tum interni , tum extetniabolentur. Dantur tamen impersectae Epilapsiae, in quibus caput tantum , vel brachium, vel tibia , & femur, vel dimidia corporis pars conuellitur. Datur etiam Epi-lepsia , in qua mens integra remanet, & sensus etiam exteriores vigent, nec non quarumdam partium motus voluntarius. Vidi Monialem , quae in paroxysmis Epi-lepticis contractiones varias patiebatur, nunc brachiorum , nunc crurum, nunc capitis , nuuc trunci totius corporis I videbat tamen astantes & loquebatur; imo vero contra motum partium quae conuellebantur, motu voluntario obnitebatur , ita ut motum inuoluntarium
quodammod, minueret; in paroxysmo leuiori interdum stabat, & in cubiculo ambulabat, sed motu ad modum inordinato , saltando scilicet, & motus praeposteros edendo instat histrionum; quibas reliquis monialibus risium concitabat ὁ & ipsa cum illis etiam ride-