장음표시 사용
81쪽
exempla eorum non affert, nos Virum proponimus
cx plumbo desumptum , cuius vapor incrcurium ita figit , & congelat, ut malleabilis euadat. Hoc Sennerti inuentum non esIet prorsus reiiciendum , nisi. ille hanc
unicam catalepseos causam statuens,reliquas omnes expungeret,quae cum a Gal. aliisque praestantissimis Medicis stabilitae sint, temre non sunt reiiciendae I neque ulla necessitas cogit ad causas occultas confugere, quando manifestae habentur, talem effectum producendi capacis , ut in earum enumeratione satis derimonstratum est. Et cum Senncxεus huiusmodi spiritum congelantem ab humore melancholico excitari dicat,
illius sententia a communi parsim distat, quae humori, aut vapori frigido. & sicco , atque adeo melancholico catalepsis generationem tribuit. Diagnosis huius affectus satis manifesta est ex histo- ,riis supra ex Gal. & Ferncl. Propositis;malum enim subito hominem invadit, eumque in co statu detinet, in quo primo eum offendit. Sicque immotum seruat,ac si congelatus esset ; diuersitas vero symphomatum in diL.
ferentiis proposita sensibus ipsis discernitur. Prognosis huius affcchus eadem propemodum instituenda est , qualis in soporosis affectibus fuit proposita : nempe affectum egie periculosum,& pro maiori, aut . minori intentione symptomatum,maius aut minus impendere periculum. Curatio autem duplex instituenda est; una in par . xysmo , altera extra paroxysmum. In paro sino ad aegrum excitandum conuenient ca remedia quae in soporosis affectibus delcripta sunt. Extra paroxIsmum
curatio melancholiae morbi hic omnino conueniet, st. catochus ab humore,aut vapore melancholico generetur ; quae quidem causa frequentissima est. Si automfrigida intemperies sola, a causa externa , vel in terna producta,
82쪽
producta, huic malo originem dcderit; quae illam emcndant remedia e capite primo huius libri erunt depromenda. Ac denique si copia sanguinis hunc aikchum generet, vel foueat, illius imminutio per venae- sectionem crit consentanea. Vietiis ratio calefaciens, & humectans proscribenda erit , sicut in affectibus ab humore melancholico oriundis.
PAralysis est priuatio motus & sensus in quibusdam
partibus ob impedimentum influxum spiribuum animalium. Variae sunt illius disserentiae. Vel enim omnes quae sub capite sunt,partes occupat, &-ηγέα dicitur; vel dimidiam tantum corporis partem,S ημπλΠΟ- minaeur ; vel unicam tantum particulam obsidet, ω paralysis particularis appellari solet. Quamuis nonnulli authores earalysim, hemiplegiam, paraplegiam, Paresim , dc resolutionem pro Vna ἐκ eadem motus, Mienses priuatione , quae dimidiam corporis partem occupat, indiscriminatim usurpent. Duplex iterum paralysis constituitur. Vna persecta, in qua motus & sensus omninb abolentur. Altera imperfecta, in qua functiones istae tantum imminuunturidi si leuis si earum imminutio, nondum paralysis, sed torporis, vel stuporis nomen obtinet, qui via est
4 veram paralysim,& quasi prodromus illius. Alia etiam est species impersectae paralysis quando motus laeditur illaeso sensu, vel vice versa. . Cause
83쪽
Causae paralysis in genere sunt illae omnes , quae spirituum animalium influxum in neruos , & musculo impedire pollunt. Omnium frequentissima est humor pituitosus , qui, ineruos obstruendo, comprimeydo,densando,uel refri-. gerando , dictum spirituum animalium influxum proin
hibere soler. iHumor ille pituitosus inquit a cerebro in neruos,& . medullam spinalem. Sic apoplexia leuis degcnerat in paralysim, quia humor illam cssiciens e cerebro excu-ritur in medullam , & principium neruorum ; sicque vel in eorum substantiam sese insinuat, meatusque in- . sensiles, per quos spiritus influunt , occludit, vel per: cauitatem vertebrarum dorsi descendens & spinalis medullae, ac neruorum ductus sequens, eos comprimit '& angustat, sicque spirituum animalium commeatum etiam impedit. Potest etiam idem humor fiigiditate ista nerui substantiam densare , ut deinceps spiritibus animalibus peruia non sit. Ac denique simplici intem- , perie stigidior, humidiorique, spirituum influxum im , pedire potest, quandoquidem dum natiuum nerui temperamentum, & calor illius insitus a nimia refria o geratione destructus est , spiritus animalis ossicio suo fungi non potest;calor enim illius influens cum partis calore insito coniungi debet, ad propriam illius actionem obeundam.
De aliis humoribus controuertitur, num paralysis cauis esse possint. Attamen licet infrequentiores sint, non sunt omnino abdicandae. Trallanus lib. I .cap.6. refert, quendam in paralysin ex moerore incidisse , deinde sumpta hiera adeo laesum, ivt totus immobilis fieret, & propemodum interirer, rusi in contrarium mutatus fuisset, & humectantibus omnibus, cum potibus, tum cibis, &aliis quae tempe
84쪽
tatum Ipsum redderent usus sui sset, maxime vero balneis compluribus, unction ibus ex hydrae leo. Paulus tib 3. cap. 28. & 43. paralysim proponit exeolica biliosia , cui refrigerantia maximε conferunt. Et nostro saeculo notissima est colica Pictonum , quae in paralysim utplurimum degenerat, eamque ab humore bilioso produci apud omnes in consesso est, de qua susus agetur in eolici doloris theoria. Eiusdem rei exemplum proponitur I Foresto observ. 97. lib. Io. cuiusdam adolescentis, cum earundern partium extenuatione , & atrophia I cumque calefaeientium & exsiccantium medicamentorum via, ab
aliis Medicis praescriptorum,in peius continud rueret; tandem selis humectantibus assumptis, & admotis ab
Ratio idipsum conuineli, bilis enim, & melancholia , & quiuis alius humor in neruos influens, meatus eorum insensiles occludere potest , si eorum interiora petat, vel eosdem comprimere, si extrinseelis
Neque rationes Rondeletij contrarium sentientia vllo modo conuincunt, dum ait bilem , & melancholiam siccare potius quam emollire nervos; bilem ad conuulsionem magis, mordendo & vellicando qu mad paralysiin efficiendam esse idoneam; siqui dein emollitio neruorum, ut in paralysi a pituita concedi potest . in omni tamen para lusi necessaria non est ; licet vulgo paralysis , neruorum resolutio nominetur ἔ cum illius essentia k sola priuatione influxus spirituum ani- .malium dependeat ; quae dum , compressione neruorum , alitique causis producitur, eorumdem emollitio ad illius generationem minime concurrit. Huius autem relaxationis & emollitionis neruorum opinio
inde exorta est, quδd partes paralyticae tensione desti-
85쪽
tutae , emollitae videantur. Motus enim membrorum fit per tensionem musculorum , & contractionem vetiastis suam originem , qua tensione destituta , resoluta dicuntur, lices nulla humectatio, aut emollitio extraordinaria illis acciderit. Deinde cum bilis variae sint hecies, variique gradus , non est necesse , ut omnis talem habeat acrimoniam , quae conuulsionem emeere
valeat: adde quδd varia fit humorum permixtio , &pituita , aut serosus humor bili paralysim producenti
misceri potest, quae illius acrimoniam contemperet , talis permixtio in febribus tertianis nothis praecipue contingit , quales esse credibile est eas, quas dicit Fernelius in paralysim migrare. Denique res manifesta euadit ex paralysi scorbutiea, quae eonuulsionem sape habet comitem , v docet Eugalenus multis in locis ,& Sennertus lib. de scorbulo cap. s. & licet verus scorbutus nostris regionibus penὸ ignotus sit, non rarδ tamen scorbuticas quasdam affe-'ctiones nobis videre contigit, in quibus nonnulla huius morbi symptomata elucebant. Unde duo exempla paralysis scorbuticae,cui conuulsiones frequenter super
lieniebant,recensuimus in obseruationibus nostris, Dempe obseruatione 74.cem. I. & obseruatione 98. cen
Aliae causae paralyseos minus frequentes, variae esse
possunt. Ac priiniam frigida , & humida intemperies
nuda, Ac sine materia, tum spiritus congelando eo rum influxum impedire potest tum nerui rem periem de Bruendo, eum reddere potest ineptum ad spiritum animalem recipiendum, eaque causari potest ab acre ambiente frigidiore , & cuiusuis rei stigidae contactu, quemadmodum docet Gal. . de locis aff. cap. . quemdam tempore frigido ac pluvioso , cum madidum paullum collo diutius obuoluillet, in manus paralysim ii
86쪽
Alisse , neritis qui spinali medulla ad manum serumtur , nimium refrigeratis & humectatis. et A vi etiam narcotica, medicamentis,uenenis, & ipsis
interdum humoribus insita , paralysim generari posse,
neoterici nonnulli censuerunt,& ab hac causa produci paralysim existimant, quae ex contactu torpedinis exoritur , quamuis ab hoc animali stupor quidam potiusquam vera paralysis excitari soleat. Eiusdem genetis est quae a contactu hydrargyri contingit aurifabris, & iis artificibus , qui specula parare solent, quod venetiis
frequenter conspicitur. Vinum etiam virtute narcotica
censetur a Platero stuporem & paralysim inducere , licet alij aliter sentiant , Fernelius tamen huic sente tiae fauere videtur , asserens loco supra citato, se vidis se aliquando uniuersam corporis cutem ex crapula &vinolentia, stupore affectam sui sse. Et Petrus Fabius diuersius in notis in Altimarum cap. x 4. refert hi storiam cuiusdam ton soris, qui cum vino & gulae nimium indulsisset, nocte media expergefactus incidit subi id in paralysim omnium corporis partium infra faciem existentiam; in qua aded motus & sensus erant deperditi, ut nec acu profunde perforatus, nec gladiolo scarificatus quicquam sentiret. Hic tamen soluta in totum ebrietate & crapula, intra tertium diem omninb san tus est, factis tantummodδ nonnullis revulsionibus, ac inunctionibus quibusdam resoluentibus ad spinam.
Attamen hic author non virtuti narcoticae, sed vaporibus crassis ex crapula oriundis , & neruos obstriaentibus , paralysis huius generationem ascribit. quam causam supra propositis addere, non est a ratione alie num. In humoribus etiam corruptis, & malignam qualitatem adeptis vim narcoticam residere, in soporo torum affectuum expositione ostensum est;qui humoressi ad neruos deserantur, actionem eorum labefach re
87쪽
possunt. Et eum humores scorbutum producentes ma-,ignam valitatem adepti sint, vis illius narcoticae possimi Etae participes, quae etiam ad paralysim scotbutiacam essiciendam concurrere potest, quamuis sola obstructio, vel compressio ad eum affectum producenis dum lassiciat, ut antea monuimus. Tumores etiam iuxta spinam aut neruos concreti, Tos comprimendo , paralysim sine dubio essicere pos.
Sic etiam premisio neruorum , & quaecumque contianuitatis solutio eumdem effectum parit. Luxatio vertebrae. aliorumque articulorum , spinam& neruos comprimendo idem praestat. l .
Ac denique condensatio neruorum, spirituum in fluxum impedire potest , eaque fit, vel exsiccatione nil ima uel ab humore crassiori, se terrestriori eorum substantiae imbibito, sic in elephanticis perit sensus urifltarum parcium propter earum dens talem nimiam, quae inducitur ab alimento classo & terrestri, quo illae
Causae differentiarum huiusmodi se habenr. In perfecta paralysi, quae integram motus & sensus priuationem iupponit, materiae morbificae copia maior est, quae integram nerui obflnictionem, vel astrictionem producit , in imperfecta verδ minor , quae spirituum animalium influxum penitus non impedit,sed aliquam eorum Portiunculam commeare sinit. Moriis laeditur interdum illaeso sensu, quia ad mo tum esticiendum maior virtus requiritur, quam adsensum, Dia Tentire est quoddam pati; motus vero in actione omnino consistit. Senses autem laeditur illaeso motu, quia in aliqcibus partibus nerui, aut eorum ramuli sensui inseruientes,motui non inseruiunt,quemadmodum illi, qui ad cutens seruntur. Si igitur illa
88쪽
natui ranilim assiciantur , solus sensius Leditur. Quod tantum contingit in paralysi particulari. quae unieani particulam occupat , si enim assiciaruur nerui insigniores, qui ad musculos feruntur , non pinest laedi illieso motu. Diagnosis huius affectus ad uia dirigenda est ; ά- sectus speciem , partem affectam , S caulaiIn affectum producentem. Assectua species per se notissima est, cum motus impotentia , & sensus priuatio, aut imminutio oculis ipsis patear. Patiis assectae dignotio dissicilior est ; ea tamen
uniuersa ex anatome desumitur, in qua neruorum oci-gines,& inscrtiones docentur. Si enim pars faciei dextra , vel sinistra resoluatur. reliquis partihus illissis , cerebrum tantum assicitur secundiura eam Partem a qua nerui ad partes eas deseruntur. Si veth partes capiti subiectae viri eum facie laedantur, spina dorsi & terebrum assicitur: Et si partes subiectae laedantur facie illaesa, in sola spina vitium consistit. Et quidem in principio illius, si omnes simul laedantur. Si ord dimidia pars corporis paralytica se, dimidia tantum spirue portio obsidetur Urnribus resoluti; affecti o est circa finem spinalis medullae, i xta vertebra ς ossis fieri, & ita in caeteris inquirendus est locus a quo nerui exoriuntur, qui ad partein paralyti-
eam deseruntur. Aliquando etiam cauta externar inquistio ad loci affecti dignotionem plurimum consert: catus rei exemis pia duo apud Galenum inueniuntur , quorum vnim suprὶ propositum est ex . de loc. affect. cap.4.cii iustam hominis , qui cum tempore frigido, ac pluvioso madidum pallium collo diutius obuoluisset, in manus p ralysini incidit. Alterum habetur I .de loc. aff. cap. s. de
89쪽
quem clim Galenus c vehiculo in dorsum prolapsurti cognosceret , coniecturam fecit, in primo exortu .nerui post septimam vertebram prodeun is , partem quam dam ab ictu fuisse laesam. Ideoque medicamentum digitis frustra admotum , huic parti apposuit de curatio subsequuta est. Causarum diagnosis ex causis procatarcticis, morbis
praegressis, & temperamento aegrotantis eruitur. Atque aded causae externae refrigerantes, & humectantes praegressae,aetas senilis,aut temperamentum pituitosum,tempus hyemale , victus frigidus , & humidus , apoplexia praecedens, a frigida intemperie, & humore pituitoso
morbum exoriri lignificant. Paralysim verb a bilioso humore, aut melancholico exoriri testantur , febres praegressὰ, dc interdum prae sentes . temperamentum bibosum, aut melancholicum, tempus restiuum, vel autumnale, usus aromatum , falsorum, aliorumque ciborum calidorum, animi pathemata grauia, & diuturna, humorum biliosorum , aut melancholicorum , vel seri acidi , aut actis excretio. Fluxiones acres in varias partes decumbentes , & dolores in iis concirantes, ac denique cum motus & sensus imminutione adest dolor, & commisio 1, & huiusmodi laborantes a calefacientibus, & cxsiccantibus remediis laeduntur, a frigidis & humidis iuuantur. Tumores, luxationes & solutiones continui paralysim essicien- res, per se satis innotescunt. Quod ad progno sim attinet: paralysis ab luimore pituitoso neruorum substant,ae impacto genira , curatu dissicilis eis , quia aegerrime discutitur , propter frigiditatem partis , eiusque debilem expultricem , quae cum remediis cooperari debet, & sirium spinae , neruorum- qno p fundum , ita ut ad cas partes vis remediorum iu tegra peruenire nota possit. Et cum longus eorum usus
90쪽
.vllis necessarius sit, aegri viplurimum taedio affecti,
curationi adeo djuturnae se subiicere nolunt. Paralysis apoplexiae succedanea rarissime curatur, &plerumque in apoplexiam iterum degenera , ex nouo eiusdem materiae ad cerebrum affluxu, quod ex priori morbo debilitatum est. Tremor paralysi superueniens, salutaris. Significat enim meatus neruorum aliquo modo aperiri, per quos aliquid spiritus animalis ad musculoruin motum em-ciendum transire incipit.
Si pars paralytiea calore actuali praedita sit, sanitatis spes est; si vero actu frigida continuo sentiatur, dissicit
Atrophia, aut insignis extenuatio parti paralytica adueniens, & pallor ingens , curationis spein adimit. Non solum enim spiritus animalis defectum, sed & calorem. naturalem propemodum extinctum
Si resoluti lateris oculus imminuatur , exigua curationis spes est : summam enim spirituum penuriam in ea corporis parte significat. Crurum & pedum resolutio facilius curatur , quam partium superiorum, quia illi nerui duriores, ac robustiores sunt. In senibus paralysis incurabilis est, ob caIoris natiui inopiam. Hyemis tempore paralysis curari nequit, vere a tem dc aestate curatio obtineri potest , si caetera consentiant.
Paralysii febris valida superueniens, bona: mate riam enim morbi ficain absumere potest. Paralysi debili & recenti diarrhoea superueniensi bona, dicit enim Rhas ς I. contin. se multos paralyticos ex diarrhoea superueniente curaxos vidisse.