장음표시 사용
431쪽
Miapi interdum ad vicinas partes ,& xeruicem ipsam exteriorem inflammatio protenditur , ut in diagnosi, ct prognosi huius affectus dicetur. In hisce omnibus speciebus , cum periculosior est morbus , deglutitione impedita , solent assumpta ad nares resilire, praecipue liquidiora , quorum deglutilio dissicilior est ; propterea quod liquida, cum sese lati s diffundant, non possunt ita facile , musculis
comprehendi, ut ad oesothagum detrudantur, eorumque maiori contractione.indigent, quae ob inflammationem sussieienter non fit; solida verb alimenta , cum magis corpulenta sint, superfici ria tantum musculorum actione indigent, & leui e um contractione d glutiuntur. Contingit ramen aliquando,ut solida dissiciliqs , liquida vero facilisis deglutiantur, quod ex partium affectarum diuersitate dependet. si quidem mustuli laryngis non solum ad vocem efformandam, sed etiam cibum deuorandum destinati sunt 3 dum enim cibus in de phagum impellitur, Iarynx cum limona sursum effertur. Ad potum verb hauriendum m gis lingua utimur, quae dum intus retrahitur, ex labiis liquorem ducit aa fauces. Si igitur musculi linguam mouentes magis assiciantur, potus deglutitio dissiei-lior est: si vero laryngis musculi magis laedantur, cibus
iussicilius ingeritur. Hic obiter annotandam, Hippocratem aliquando nomine Anginae, laryngis tantum inflammationem intelligere,& sic magis stricte hoc nomen usurpare ; cuius rei exemplum habetur 6. Epid. sech.8. text. I. ubi sic t vitur. ' Quibusdam vero faucium inflammationes a erant, aliis anginae et ubi nomitis anginae, musculorum Iaryngis inflammationem intelligit, de , faucium i flammatione distinguit.
Spuria angina febris est meeta, de duplex iterum, statuitur.
432쪽
statuitur. Pcima & communissima est , quae ab humori pituito. producitur, in fauces, & partes Iaryngi vicinas delabente. Altera vero fit a luxatione vertebrarum ceruicis , qua gulae, gutturisque introitus premitur re
verae anginae causa', ut & aliarum ingammationum est sanguis vel sincerus , vel biliosus , pituitosus , aut melancholicus , qui e venarum iugularium ramis in diis chas partes effunditur , isque vel attractus , calore, aut
dolore illarum partium ; vel transmissus aliunde , si partes illae debiles , aut laxae, & ad suscipiendam fluxionem idoneae fuerint: tum si humorum copia adia xit in toto corpore, vel in capite, vel in partibus saucia hus vicinis. Sanguis enim in toto corpore redundans, vel praua qualitate affectus , dum ad caput transfertur. cerebrum verδ robustum est, ab eo non recipitur, sed per easdem venas ad subiectas partes rvruditur ; unde in iis variae inflammationes fiunt, parotides, ophthalmiae, anginae, & similes. Iuvenes anginae magis obnoxii sunt, qu m senes, quia multo, biliosoque sanguine abundant tum etiam qui habitu corporis sunt crasso , ac multo sanguine abundant, praesertim in capite. A nonnullis authoribus annotatum est, viros magis esse obnoxios anginae , quam Reminas ; quod videt Hipp. obseruasse ε. Epid. sect. . ubi epidemieam constitutionem describens, in qua anginae,iuges, tipneumoniae vagabantur, paucissimas foeminas aegrotasse affirmat i cuius rei non aliam causam refert, nisi quod
minus in publicum prodibant, quim viri, & ita aeri externi iniuriis sese non obiiciebant. Quae ratio propossitioni uniuersali non conuenit, quδd Reminae minas
anginae sint obnoxiae,qu an viri, vera autem ratio talis
sio potest, quod foemiiue sanguinem frigidiorem , i
433쪽
gem minorem,& gutturis venas angustiores, exiliores que habeant. Quorum ratione partes illae fluxionem tam facile non recipiunt. Ad causas internas reuocari possunt 'norbi praecedentes, ut febres cominuae, putridae, ardentes & inprimis epidemicae ; qualis fuit illa,quae recenserur a Foresto ob s. a. lib. 6. quae contigit anno IF II. In qua omnes laborantes grauissima faucium instammatione corripiebantur , & intra sexdecim, aut viginti horas moriebantur, nisi ante sex horas ab inuasione sanguis detraheretur. In hac autem angina febris symptumatica non est , sed potius essentialis & angina illius veluti symptoma , quando materiae morbificae pars ad hune locum propellitur. Fiunt autem in febribus epidem ieis aliquando anginae, alias pleuritides , peripneumoniae, dysentetiae , similes affectus , ab occulta quadam vi, & astrorum influxu , quo nunc hae, nunc illae partes
Midquid autem fluxiones humorum ad istas parrires excitare potest, inter causas huius affectus externas recenseri debet: qualis est austrina constitutio diuturna, iuxtI aph. Hipp. 16. sech. . morbi in plumarum multitudine magna ex parte sunt, febres longa, alui profluata, putredines, morbi comitiales, apoplexia ct angine. Ad hunc etiam affectum producendum maxime faciti temporum inaequalitas, quando a calore laxantur partes, & a frigore subito superueniente humores ad eas propelluntur. Idem praestat subita refrigeratio ab incalet centia , frigidae potus post eandem: tum etiam si caput plurSus tegumentis incalescat, ves nudum acri
Primae spuriae anginae speciei causa proponitur ab
ur. Synanchus fit,cum hyema, verόque multa fluxio Seviscosa
434쪽
istosa 1 capite ad venas iugulares descendit; cum autem frigida & glutinosa suetit, spiritus obstruit per
Alterius denique spuriae anginae speciei causa propo-
tur ab Hipp. 2. Epidem .sect. 2. tumor nempe , seu tuberculum iuxta vertebras ceruicis Obortum, ac praecipue illam, quae dens , seu dentiformis ab eodem Hipp. nominatur , , quo tumore vertebrae ad interiora trahuntur , & consequenter cauitas in parte exteriori apparet. Hic autem tumor,vel ab humore pituitoso fit,copia sua vertebras a propria sede dimouente ; vel a sanguine in musculos effuso , unde inflammatio fit, a quamusculi contracti vertebras ad anteriora trahunt tunc vera est angina , ab inflammatione scilicet dictorum musculorum oriunda. Potest etiam fieri luxatio veristebrarum ab humore pituitoso earum vincula laxante,& iniet nodia lubrica reddente. Ac denique potest fieria causis externis, casu scilicet,vel percussione cluem ad
modum reliquae omnium totius corporis articulorum Iuxationes.
Angina primo in genere dignoscitur ex illius signis pathognomonicis ,respirandi nempe,& deglutiendi difficultate, absque aliquo thoracis, aut pulmonum vitio, dolor praeterea circa fauces & guttur percipitur tum etiam in legitima angina, rubor, calor, & febris.. Differentiae vero propriis etiam signis distingui posisunt.In synanche enim minor est respirandi difficultas, deglutiendi verb maxima,ut liquida vix transire possint, sed potus fere per nares reiiciatur. In parasynanche minor est respirationis difficultas,
imδ perexigua, cum musculorum faucium externorum inflammatio parum respirationi offici at ; dolor etiam,&rubor foris in ceruice percipitur, cum inflammatio par ies externas occupet.
435쪽
In cynanche maxima est respirationis laesio, itaue aegri strangulari videantur , & paucis etiam horis ali
quando strangulentur I ac non nisi erecta ceruice aperto ore spirare valeant. Fauces vehementer dolent, nullus tamen rubor,aut tumor,neque in faucibus intus, neque extra in ceruice apparet. Lingua liuida est, nigra, inflexa,vel retorta,ob summam venarum circi linguam
repletionem. Acuti silma etiam febris adesse consueuit. Huius speciei descriptionem accuratam videre est apud Hipp. 3. de morbis. Hoc autem notatu dignissimum est, quod tamen a paucis animaduersum,non tantum in hac
specie musculos laryngis interiores assici, sed ipsum
etiam pulmonem , unde tanta respirationis dissicultas, de suffocatio exoritur ; quod 1 Dodonaeo luculenter ob seruatum est obc medicinalium cap. I 8. Ubi refert
historiam cuiusdam lanionis, qui cum meridie circa Ialyngem dc fauces dolorem seri si siet, Se quandam in
deglutiendo cibo ac potu dissicultatem, nocte stranguis latus interiit: huius eorpore aperto inuenta est pulm nis substantia in pus conuersa. Alia exempla annotauit anno 3163. in quo multi angini correpti, apparente circa laryngem dolore, & tandem desinente, in peri- pneumoniam inciderunt,iisque defunctis pulmones,vel purulenti fuere, vel abseessum habuere; iuxta vero i Ungem, aut eius mustulos nihil occurrit, quod vel adesse, vel adsuisse inflammationem ostenderet. Et in his ea sibus censet laryngem non primario, sed per consensum laborasse 3 & verisimcle esse, destillante humore a
capite, asperam arteriam, eiusque ramos impleri, atque distendi; deinde eodem ad alia vasa transmisso , asperam arteriam , & latyngem , dolore liberati, pulmones verδ assici, de hoc modo ex angina,in peripneum niam permutationem fieri. In hac autem angina pulmonem non raro assici colligere possiimus ex dictis . Hippocri
436쪽
Hippoc. quae habentur 4. acur. texr. 3O. & 3 I. ubi duas anginae species proponit pro humoris diuersitate: unam, in qua fluxio pituitosa,byeme & vere, ad venas iugulares fertur: alteram, in qua humores biliosi infestant. quod aestate, de autumno contingir. 'De hac autem po steriori sic loquitur. Cum ex eapite fluxerit calida ct m-trosa faxis , utpote acris, mordet , vicerat, stirsu implet,
orthopnaeam parit, siccstatemque multam. Praeterea quae intuenti apparent , haudquaquam tumentia videntAr ;tendines quoque cerurcis posteriores contenduntur , apparentque tetani modo intendi , vope abrupta , stiritis Parum , hyiritusque reuulsio frequens, ct violenta acre
dis, latibus arteria ulceratur, incenditurque pulmo, qus externum aerem admittere iram queunt. Haec Hippocrates : dicit autem ealidam & acrem fluxionem orinthopnaeam parere , quia mordet , vicerat, dc spiritu implet feruntur enim spiritus ad locum demorsum, hinc pulmonis repletio, unde orthopnoea, cum non sit locus in quem externus aer admittatur, quamlumcumque thorax dilatetur. Eandem sententiam confirm- mare videtur Hipp. 3. de morbis, ubi in curatione Amginae dicit, venam secandam esse sub mamma, nam hac parte concomitatur ex pulmone spicius calidus;& paulo post inquit, faciendum ut quim citissimὸ spuat , de pulmo gracilis fiat; quasi intumuerit pulmo ex spiritu
calido replente. Notissimum autem est,eum spiritus ad partem aliquam desertur magna copia , cum eo etiam sanguinem transferri, qui si tanta copia assiuat, ut , natura commodὸ regi nequeat, inflammationes, & absces.sus emcere solet; unde non mirum est, s in tali angina pulmones purulenti evadant. In paracynanche respiratio minias dissicilis est, quam In cynanche: dissicilior autem quam in synanche rubor ac tumor aliquis in faucibus deprehenditur.
437쪽
394. Praxeos Medicae Lib. V L.
Angina spuria ex pituita dignoscitur , ex febris cstinrentia , & humore pituitoso ad os magna copia coninfluente
Spuria vero angina ex luxatione genita cognoscitur ex motu capitis ac ceruicis laeso, & cauitate,quae in ceruice praeternaturaliter apparet, ob vertebram intus de pressam.
Causarum dignotio ex uniuersalibus humoris in toto corpore dominanti signis elicitur, tum etiam particularibus. Quando angina fit a sanguine, in facie calor &rubor apparet,& maior distensio in parte affecta. Quando fit a bile dolor & calor maior est,cum sti, oris amaritudine, & acrimoniae sensu. Et si a pituitoso sanguine fiat, dolor & rubor minor est, & febris exigua. A parte affecta quaedam etiam humoris peccantildiagno sis haberi pote it. Sanguis enim biliosus plerum isque in laryngis musculis potius inflammationem facit;
pituitosus fauces magis aggreditur. Cum enim exiles sint Iaryngis venae, non nisi languis tenuis ad eas penetrat : Fauces vero quae laxae & spongiosae sunt, pituitosos humores facilius recipiunt. Denique ex anni tempore humoris peccantis diagno sis desumi potest. Anginae enim biliosae maxime aestate,& autumno proueniunt λ quod in aestate bilis generatur , & in autumno retinetur. Pituitosae vero in hyeme& vae fiunt, propterea quod hyeme maximus fit pitui- ae prouentus,tum etiam vere; quia collecti humores in hyeme , tunc temporis liquantur, & a capite in partes subiectas decumbunt. Quod ad progno sim attinet, angina vera morbus est acutissimus, & valde periculosus, propter respirationem
impeditam, Zc strangulationem , quae non raro contingit a constrictione meatus,per quem fit respiratio. Ideoqito maior fit constrictio , eo inius periculum ; & sic
438쪽
prima species anginae omnium periculosissima est, quia inflammatio musculorum internorum laryngis meatum magis praecludit. Vnde Hipp. aph. 34. sect. . sic Io-quitur. Si febrem habenti sulficatio repente superueniat ruruti tumore in faucibus existentedethale est.Quam sententiam confirmat in coac.& progn. dicitque huiusmodi anginas eadem, die & a.dc 3. & . strangulare. Secunda species anginae, licet admodum periculosa fit,pauid minins tamen lethalis est,quam prima;quia in-s immatio musculorum externorum laryngis, tantam tamque subitam constrictionem non facit. De hac l quutus est Hipp. 3. progn.texr. IT. his V Ibis.' uacumque vero sid est, anginae dolorem alioquin alteri similem inferunt, in faucibus vero tumorem ct ruborem excitant, valde quidem lethales simi , praecedentibus vero diuturni res , si rubor fuerit magnus. Tertia species minus periculosa est, quia in ea minus laeditur respiratio, quam deglutitio ab inflammatione muschlotum faucium intemorum .Laesa autem deglutitio non ita periculosa est. De hac etiam loquitur Hipp. lib. antea citato,textu I8. his verbis. Si quibus vero famees rubent,ct ceruis,ha diuturniores sunt,maxime vero ex eis seruantur, si cervix, ac pectus traxis ruborem, nec sacer ig
Quarta denique anginae species, omnium leuissima est, & securissima; quia inflammatio longius a gutture abest ; hinc Hipp. aplit 3 . seist. 6. sic loquitur, Angina
correpto si tumor in collo appareat,bonum, extra enim vere tur morbim. Idem confirmat 3.progn.text. 2o. his verbis;
securissimum vero si tumor, aut rubor quam maxime foras
Has omnes differentias unica sententia complexus esse visus est Hipp. 6. Epid. sect. . ubi de signis anginae Epidemicae loquens, haec habet. In stimma, qui stam deglutire
439쪽
3 s 6 Praxeos Medieae Lib. VI.
deglutire non poterant , his valde mitta , ct tolerata faciles erant , pessima vero his , quibuι una spiritus sublimis
Si anginae materia in pulmonem transferatur , vel moriuntur aegri, vel in desipientiam aguntur , vel em-pyiei fiunt;ut docet Hipp. apb. Io. sect.3- . progn. In angina valdὸ urgente, si spuma circa os appareat, lethale est,ex aph. 3. sect.2. summam enim cordis angustiam significat, feruoremque intensissumam , a quo propria pulmonis humiditas exprimitur, & ad spumae
Angina laborantes, nssii celeriter cocta expuant, sed pauca , viscida , crassa sputa reddant, malὸ & lethalitet habent; Hipp. in coacis. Tu mores faucium in angina, sine ulla ratione repenistὸ evanescentes, lethales sunt, Hipp. in coacis. Sine ulla ratione , id est , sine praecedente euacuatione per artem, vel eri sim facta; significant enim materiae ad interiora recessus, unde periculosior morbus in partibus internis. excitari potest . vel quod interdum accidit, materia ad eandem partem iterum delata , subito sutaeationem inducit. Anginae curatio iisdem indieationibus perficitur,quae
in omnium inflammationum curationibus obseruari consueuerunt.Sicque humor ad partem confluens reuellendus & repellendus est ; qui iam fluxit,derivandus,de resoluendus: quod si resolui nequeat, concoquendus,& suppurandus;quae omnia sequentibus praesidiis perfi
Primo victus ratio instituetur tenuissima,refrigerans,& humectans ex cremore hordei,iusculis pullorum,aut ea ponum, herbis refrigerantibus alteratis , & aliis huiusmodi. Si ob ce sophagi angustiam ab inflamma tione contractam aeger deglutire nequeat , ut indavirium
440쪽
vitium desectio , & interitus metuatur; ab eo periculo liberari poterit , immisso in otiophagum cathetere, cui stringa aptabitur , perquam iuiculum in ventriculum immitti poterit. Practici clysteres nutrientes usurpant, quibus aliquid nutrimenti ad hepar per venas mezaraicas transferri potest. Potus sit aqua hordei ,&reliqua in febribus acutis obseruari solita. Aer sit tem peratus , & omnis illius excessus arceatur; frigidiotnamque meatus constringit, calidior vero fluxionem,& inflammationem auget. . Eger capite sublimi, de erecta ceruice decumbat, ut facilius respiret; somnus. ut in omnibus internis inflammationibus, maxime arcendus est , nam , ut docet Hipp. sanguis in somno ad interiora recurrit, sicque humorum confluxus ad partem affectam augetur.
Cum autem angina sit morbus acutissimus, & uno interdum die hominem de medio tollat,magna remedia summa cura ,& diligentia usurpanda sunt. Ideo qua- . cumque diei hora vocetur medicus, sanguinem , statim detrahat, E directo partis magis affectae , e vena cepi alica,aut si ea satis conspicua non m ,ὸ mediana, ad la j.ib. . i. ss. m. ij. quantum vires ferre poterunt: in hoc enim remedio praecipua salutis spes constituenda est ἔ non tamen una vice magna illa sanguinis copia detrahenda. est , ne aeger in animi deliquium incidat, ex quo non exiguum vitae periculum emergeret; sed partite, & per
aliqua interualla.tertia nimirum,aut quarta quique hora. Haec autem sanguinis missio tantopere est necessaria in hoc affectu , ut a nullo contraindicante retardari de beat.Sic fluentibus mensibus aut lothiis & in quocumque grauiditatis tempore , sanguis magna copia detrahendus est; cuius rei exemplum habemus apud Zacutum Lusiranum lib. 2.praxis admir.cap. i 33. de quadam