장음표시 사용
481쪽
Cap. I I. De Pleuritide. 4 3 ,
H butyro recenti liquato madefaehus,& admotus, materiam lateri impactam potenter resoluit. Post tres aut quatuor dotes tu lepi praedicti , usurpari poterunt tu lepi pectorales, in hunc modum compositi. Hord. inregri P. j. liqvir. ras& pallui. mundat .ana 5.j. tu iubar. par. xx sem.quatuor frigi maj.ana 3. iij. flor. bu glossi & violar .ana P. j. CO quantur ad quartaria v. In eo lar. dissolue syru p. violac. & tui ubi ni, an a S. ij. Fiat tute p. pro quatuor do sibus,mane Sc sero sumendis. Vel si febris valde acuta sit, cum vigiliis coniuncta, emulsiones usurpari poterant in sequentem modum. Amygdal. dulc. exorticat. & in aqua frig. mace rat. j. quatuor siem. frig. maior .ana 3. si . lena. lactuc. N papa u. albi, ana 3. ii. Contundantur in mortario marmoreo, sensim affundendo decocti laord . de liquirit.
R. j. g. In colatura distia lue syria p. violac 5. iij. Fiae emulsio pro iij. do sibus mane Se sero sumendis. Quidam practici urgentibus vigiliis audent exhiberoharcotica, ut strup. de papa u. philonium roman. dc laudanum optatum. Quae tamen in hoc assectu perniciosa sunt, sputum enim retinent, & pectus coarctant. unde 'non raro praeceps exitium consequitur.
Quod tame intelligendum est de integra narcotico tum dosi ; nam in perexigua quantitate exhibita prodesi, se possunt in dolore vehementissimo , tussi inolesta, Minani, a valdὸ renui humore oriunda , & vigiliis assiduis. In quibus casibus see pe laudati gr. s. felici cuni successu ex his ut, de plurres aliquando iteraui. Sed illius usus praecipue in principio morbi conuenit; tuncent in humor influens in partem cohiberi potest, & mor bi incrementum impediri. Quando tussis importuna est , & natura incipit perariacathar sim aliquid evacuare, teneat aeger frequenteς in ore saccharum rosa ceum, candum, aut penidiatum .
482쪽
vel tabellas diatragacanthi frigidi. Tum utatur strup. violac. vel tui ubi no ex cochleari frequenter. Vel viatur eclegmate sequenti. I . . Sacchari candi,& penidiat. an a J.j.pulu. Hectar. dia iragacat. frigidi 5. ij syru p. violac.& tu iubint,ana q. f. Fiat looch, quo utatur frequenter cum baculo liqui rir. sensim lambendo. vel fiat eclegma ex butyri, mellis, &sacchari aequalibus portionbus. Oleum sem. lini vel amygdas. dulc. recenter sine igne extractum , cum sac- charo mi xtum, & exhibitum , egregie iussim lenit , &dolorem pleuriticum demulcet. Plaesertim si cum iu seculo , aut alio decocto affatim bibatur. Si sputa crassiora sint, quaedam incidentia, S at tenuantia erunt permiscenda ; ut syru p. de t lag. de liquirit. oxymeli simplex , puluis diatreos , & alia huiusmodi. . Eclegmata autem supino corpore sumenda, quia siemelius pulmonem subeunt.
Progrediente morbo, ad corroborationem vitium conditum testaurans usurpari potest. V.Cod seruae viola. J. i. conseruae flor. borrag.& rad.
rotati ad pondus omnium. Fiat conditum auIO coopertum, quo utatur frequenter ex cochleari.
Purg,tio in pleuritide vera non conuenit,nisi omnino ad declinationem peruenerit:& tunc sequenti medicamento dia pore itinstitui. v. Sennae mundat. 3.si. sem. anisi 3. i. fol. bu glossi capiti. ven. ana M. si. liquirit. ras. & pallui. mundar. an a g. iij. flor. bu gloss. & violac. ana P. j. Coquantur ad 5. ii . . In colat. dissolue rhab. in aqua scabiosae cum sima lo citrino insus mannae gratiat. & strup.rOsac.an. 5 j.Fiat potio. Toto
483쪽
Toto morbi decursu utatur aeger pro potu Ordinatio decocto hordei, & liqui ritiae , vel decocto papau. rhoe ad. cum syrup. capiti. ven. Potus vero non sit acta
frigidus , quia pectori noceret. Vinum in hoc affectumerum est venenum , quemadmodum acida omnia quae tussim excitant, & constringendo anaeat harsitnimpediunt.
In declinatione post purgationem , & sebrem valde imminutam, si dolor perseueret, admoueri poterit ipsi parti dolenti cucurbitula cum scarificatione. Imd Zeiequenti die iterum applicari. ad sanguinem denud e trahendum. Pollunt etiam applicari ante declinationem , post iteratam phlebotomiam, bis aut ter. Et si dolor augeatur , vel redeat post aliquod tempus , iterum secabitur vena, & post iterum cucurbitula applicabitur. Zacutus Lusitanus locis scarificatis detracta cucumbitula, hyrundines sex admouit foetici successu, ut ipse
testatur observ. i . lib. I. praxis admirandae.
In eundem finem, ad reliquias materiae morbificae discutiendas, tentatis prius fomentis, & linimentis potenter discutientibus. utiliter parti applicabitur emplast tum de sulphare,vel de baceis lauri. Praeter remedia vulgaria huic morbo valdὸ proficua alia quaedam usurpari possunt propria, & specifica:
nempe rasura dentis apri, cinii priapi, tauri vel cerui; florea papaueris rubri corallus praeparatus. Quercetanus in Pharmacopoea laudat pomum excavatum,& thuris masculi 5.j. repletum , & ad ignem coctum, quod teger deglutiat, superbibendo aquae card. bened. J. iij. postea verδ bene contectus sudet. Hoc re medium post tertium' morbi diem usurpandum esse vult, eoque multos asperit suisse restitutos.
Flores buxi ad eb sanguinem purgare feruntur, Ut si Ee s eorum
484쪽
eorum pulueris S. l. cum aqua papaueris rhoe ad .exhibitassianguis post horam mittatur, floridus is manet. Stercus equinum in aqua cardui benedicti dissoluatum , & colatum pleuriticum dolorem, & humorem illum producentem potenter discutit. Idem praestat stercus album gallinae, ad 5.j. cum eadem aqua exhibitum.
Stercora illa multum habent salis volatilis, qui maxima penetrandi , ac discutiendi vi praeditus est.
Ex duobus illis stercoribus potest fieri potio efficax
in hunc modum. sem. camabis j. contundantur in mortario , deinde adde stercoris albi gallinae , & stercoris
equini, an. 5.ss..dissoluantur in aquae card. bened. J v. colentur per linteum , & exhibeantur.
Sanguis nirci sylvel tris ad gr.x. exhibitus cum aqua praedicta , potenter discutit pleuritidem. In illius defectu sanguis hirci domestici usurpari poterit. Sed cisio vires illius sint infirmiores , ad 3. j. exhibendus. Eius autem praeparatio in hunc modum se
Hircum suspende cornibus , & crura posteriora reste te ad cornua , testes abscinde , & sanguinem fluentem excipe in vase si plo, & exsicca in sole, si aestas sit , vel retris furnum pistoris. Longissime distat ab hircino sangnine Omcinarnm. Fuligo camini ad 3. j. exhibira multum confert, sed multo magis spiri tus fuligini, ab Harimanno descriptus in praxi medica. In pleuritide epidemica sudorifica, aut diaphoretica medicamenaa usurpanda sunt, qualia in febribus ma- Iignis praescribi solent, quae tamen hunc morbum, quanium fieri potest, peculiariter debent respicere. Diat rhoea pleuritidi superueniens periculosa est. R . Ideo
485쪽
Meo temperari debet strupo myrtino qui eam si stir, de nihilominus expectorat: atque ita cum aliis strupis permiscendus est. Venter & renes astringentibus inungantur,ut in omni dat rhoea fieri solet. Clysteres iniiciendi, ex decocto hordei excorticati, quod, ut Galen. docet, refrigerat & astringit, additis rosis rubris, & in eo dissoluenao ouorum vitellis.
De Peripneumonia. PEripneumonia eandem habet cum pleuritide esseniatiam, & parte affecta tantum distinguitur, quod illa
sit pulmonis inflammatio, haec vero membranae costas succingentis. Materia etiam aliquatenus differunt, siquidem pleuritis frequentius fit a bile peripneumonia frequentius a pituita ; quamuis omnes humores , s ut depleuritide dictum, hunc affectum producere valeant; humores, inquam , massam sanguinis constituentes &sub forma sanguinis contenti. Quemadmodum enim humores crassi densam pleurae membranam dissicile ponetrant , tenues vero & biliosi eam facile pervadunt. Sic contrὲ pituito si & crassi in mollem & raram pulmonis substantiam facile transseruntur, eique tenaciter adhaerent, biliosi verb & tenues facile prieterlabuntur. Hoc tamen non impedit, quin sanguis biliosus interdum pulmonis inflammationem essice- . re valeat , quemadmodum Hippocr. I. de morbis, Erysipelas pulmonis describit. Fit autem inflammatio erysipelatosa ex sanguine bilioso dextro cordis sinu per venam arteriosam in pulmonem de lato. Oedematosa vero ex sanguine pituitoso pqrviam
486쪽
viam fluxionis a capite in subiectas partes irruenis te. Sola tamen pituita excrementitia per viam catarrhi a cerebro defluens peripneumoniam emcere potis est, quatenus in pulmone putrescens sanguinem attrahit ex cuius admixtione inflammatio oritur , &haec saepissime in senibus contingit. Messiaeus tamen peripneumoniam magis fieri a bile asseruit, quia pulmo sanguine bilioso nutritur , qui magna copia affluit per viam potentissimam nempe venam arteriolam. Respondemus , sanguinem floridum , tenuem& vaporosum in dextro cordis sinu elaboratum ferri in pulmonem , qui propter puritatem facile regitur 1 natura , & per arteriam venosam ad sinistrum cordis ventriculum transmittitur, i deoque rard tantum subire a naturali statu recessum, qui peripneumoniam emcere natus sit. Contra verδ fluxionem a capite i ruentem & per vias amplissimas ad bronchia delatam, si ibi putrescat , sanguinem accersere & peripneumoniam excitare.
Generatur verδ peripneumonia interdum primarib, sine alterius morbi interuentu : interdum verδ aliis morbis succedit,ut anginae & pleuriridi. Gal. in comm. t. sect . . Aphor. docet , duobus modis peripneumoniam pleuritidi succedere ; vel quando morbus late-ralis in peripneumoniam transmutatur , vel quando morbo laterali pulmonis inflammatio superuenit. Haec autem transmutatio fit, quando priore cessante morbo
aduenit alter , superuenit autem quando altero manente, alter adiicitur. iCausa igitur interna & immediata peripneumoniae sanguis est , frequenter pituitosus, rarius biliosus , rarissime melancholicus. Qui vel , toto fluit corporeplethorico vel cacoehymico ; vel ab aliqua parte limiliter repleta aut praeter naturam afficta.
487쪽
Cap. III. De Peripneumonia. 44
Causae externae peri pneumoniae & pleuritidis eaedem omnino sunt , quaecunque videlicet fluxiones ad eas partes coin mouere pustuns, quarum praecipuae iunt. Primb motus corporis & exercitium vehemens , praesertim post magnam quietem & multas epulas : tunc enim humores ex ciborum multitudine asseruati &praecedenti quiete intus detenti , superueniente exercitio funduntur , attenuantur , & incalescunt i, ac post modum ad partes debiliores & fluxioni eorum reeipiendae magis idoneas propelluntur: inter quas thorax de pulmo principem locum obtinent , quia valido exercitio anhelitus magnus &. creber efficitur , sicque
partes praedictae maxime fatigantur & pulmonis substantia mollis & laxa humorem influentem iacile recipere potest. Secundb inter causas externas essicaciores ponitur aer frigidus & aquilonius , austrino & tepido su- . ibito succedens ; a tepidiusculo siquidem acre pori laxantur & humores fluidiores evadunt , qui adu niente acre frigido comprimuntur & ad partes debiles
Denique ex Hipp. lib. de acre, locis & aquis , usus aquarum lacustrium & stagnantium peripneumoniae generandae idoneus est ; Dicit enim Diuinus Senex in regionibus lacu stribus & paludosis frequentes pulmonias obseruari. Signa etiam peripeumoniae cum signis pletaritidis maiori parte conueniunt. Duo prorsus eadem . febris acuta , & tussis, quae aliquando sicca. aliquando humida est , seu cum sputo magis pituitoso , colorato e bile aut sanguine: imo & in pthgressit sputa fiunt rurulenta, materia morbifica a calore cocta & matu-vata , quod fit plerumque illaesa pulmonum substantia. adloqui enim, ea mulcerata , phthisis succederet. ἱ ic
488쪽
passim videmus, in oculis ophtalmia laborantibus &pure sordidis, humores in pus conuerti, non suppurata neque ulcerata partis substantia. Reliqua signa differunt ratione partis affectae. Dissicultas spirandi maior est quam in pleuritide, ob angustiam instrumenti inflammati,ut aegri suffocari videantur , & non nisi erecti respirare valeant. Pars enim obtensionem & repletionem comprimi nequit,neque amplius dilatari,quamuis magna ad sit pulmonis dilatatio; paucum tamen aerem capit, ideδ celer & frequens est respiratio cum stercore. Augetur necessitas ex febre, cum efflatione calidioris spiritus , & aeris frigidi desiderio. Pulsus magnus , languidus , mollis ob pituitam& pulmonis laxitatem ; aliqua interdum durities ex bile & sanguine ; inaequalis ob compressionem arteriae prope cor , in crassis humoribus magis ; inia
terdum vero intermittens , intercurrens , undosus, vermicularis , cum ex immodica humiditate pulmo computruit.
Dolor grauans Sc profundus ex imo ad pectus M spinam pertingens. Quandoque inter scapulas , quandoque sub una tantum scapula dolor percipitur & iugulo ac mammae communicatur , praesertim in tussi. Quandoque dolorem non sentiunt, nisi cum tussiro. inceperint. Quandoque etiam dolor apparer puncto rius in latere , cum pleuritidi coniuncta est peripneumonia , quod cepi in me contingit. Licet autem membrana pulmonem inuestiens sit eiusdem naturae cum membrana costas succingente , ut docuit Gal. . doloe. aff. cap. s. dolor tamen ita intensus non percipitur in peripneumonia , quemadmodum in pleuritide , propter duplicem differentiam , quae ab eodem Gal. proponitur loco citato. R ima est, quo Anerui,
489쪽
CU . III. De Peripneumoniai 447
serui , qui seruntur ad membranam pulmonis , sunt pauci & exigui , qui vero ad pleuram , plures &insignes. Altera est , quod thorax constat ossibus& carne , quae resistunt tensioni , unde maior dolor , pulmo vero mollis cediz tcnsioni, unde minor dolor. Rubor genarum apparet ob Vapores calidos ad eaput exhalantes, & tenuiorem sanguinem secum rapientes, cuius color in malis Praesertim efflorescit, quia ea-Tum cutis tenuior est. Propositis signis accedunt anxietas, impotentia, laia Ratio cum caloris ingentis sensu in toto corpore. Color linguae flavus, deinde processia temporis rubescens, sitis ingens, oculorum extumescentia,& venarum temtarum elevatio.Delirium quando peripneumonia fit ab umore biliosis , & coma, si ab humore pituitoso ge
Si sanguine bilioso morbus oriatur , sputa erunt flaua , aestus maior est stis ; maior respirationis angustia cum minori grauitate; expiratus ac calidior , febris ardentissima , cum pulsu creberrimo , delirium ingens, urina tenuis , citrina & pel- Iucida , aetas , anni tempus , regio , victus praecedens bili attestantur. Si pituita , s quod frequentius est , ) morbum producat , sputum erit album, viscidum & spumans I febris, thoracis incendium, sitis, linguae siccitas, minora; thoracis grauitas m ior, pulsus rarior,& mollior, aetas vrplurimum se illis , habitudo , anni tempus . regio frigida & humida. Si ex sanguine puro affectus ortum duxerit,
sputum erit rubrum . urinae rubrae & crassae , faciei viabor maior , venarum temporum euidentior eleuatio , cum totius corporis grauitate ac tensione , &reliquis quae sanguinis abundantiam ostendunt. Si
490쪽
denique melancholicus sanguis in causa fuerit, sputum apparebit nigrum aut subliuidum . lingua , principio nigra , sicca & scabra , aderunt etiam tristitia & magna inter respirandum suspiria, ac reliqua melancholiae in toto corpore dominantis signa apparebunt. Prognosis huius affectus in hunc modum instituenda est.
Peripneumonia pleuritide periculosor est, & utplurimum lethalis ob respirationis necessitatem & cordis viciniam. Hoc sane morbi genus, sinquit Celsus,) plus periculi quam doloris habet, & plerumque in calamitatem abire solet. Spem tamen salutis ostenrant virium robur, minor symptomatum vehementia, sputa subflaua, non multo permixta sanguine , circa initia excreta, sanguinis fluxus e naribus copiose & die critico erumpens, vel alui fluxus biliosus & spumosus , vel mensium aut haemorrhoidum conserta eruptio.
Abscessus circ aures vel paries infernas debite se purati & aperti, salutem ostendunt, ut docet Hippo in prognosticis. Si peripneumonia in pleuritidem transmutetur, bonum est , & quamuis id rard contingat ut docet
Gal. comment. Aphor. I I . sect.T. quia ex morbo periculosiore ad minus periculosum fit transitus. Et cognostitur huiusmodi transmutatio ex superueniente
lateris dolore punctorio & imminuta spirandi dissicultate.
Periculosam vero ac lethalem peripneumoniam portendunr morbi & syrnplomatum vehementia, sputi carentia, vigiliae assiduae elirium vel coma, extremorum frigiditas, sterior cum maxima respirationis angustia. unguium liuor& incuruatio Prae tere